آکانها در ساحل عاج
در ربع جنوبشرقی، آکانها ساکناند که خود به سه دسته بزرگ آکانهای تالابی، آکانهای جنگلی و آکانهای مرکزی تقسیم میشوند؛ ازجمله قبایل معروف آنها، بائوله (Baoulé)، آگنی (Agni)، آبرون (Abron) و کوا (Kwa) هستند که در بین سالهای 1690 تا 1740، از شرق، یعنی از غنای امروزی، در چندین مرحله به سرزمین ساحل عاج مهاجرت نمودهاند. در واقع این گروه قومی از خویشاوندان اقوام آشانتی (Ashanti) و فانتی (Fanti) هستند که این دو دسته اخیر، در همان کشور غنا باقی ماندهاند؛ ولی زبان بومی مشترکی با همسایگان ساحل عاجی خود دارند. از دیگر اقوام معروفی که در این ناحیه شرقی و پساز آبرونها و آگنیها ساکن شدهاند، بائولهها هستند.
قوم بائوله در واقع از اقوامی است که طولانیترین راه را تا این سرزمین پیموده و پس از سال 1720، در دو موج بزرگ به ساحل عاج عزیمت کردهاند. از نکات مهم درباره این قوم اینکه وزن سیاسی آن در ساحل عاج امروزی، بسیار زیاد است. بعضی از وقایع تاریخیشان، حتی آنهایی که افسانهاند، عمومیت دارند و بسیاری با آنها آشنا هستند. افسانه مشهور ملکه پوکو، مربوط به داستان اساطیری ورود این اقوام به ساحل عاج میباشد که از اهمیت بالایی در ادبیات فولکلوریک این کشور برخوردار است و در فصلهای بعدی، بهطور دقیق به آن خواهیم پرداخت.
بائولهها هنروران مشهوری نیز هستند و به ویژه در کار ساخت ماسک و مجسمههای چوبی کوچک تبحر دارند. از دیگر نکاتی که درباره آکانها در کل و بائولهها به طور خاص، شایانذکر است اینکه در گذشته، نزد آکانها رهبری و ریاست قبیله در دست زنان بوده است و گرچه امروزه زنان دیگر آن قدرت سنتی را ندارد، اما همچنان از جایگاه اجتماعی بالایی برخوردارند و بنابر قوانین سنتی بائولهها، قدرت و اموال از سمت برادر مادر به فرزند منتقل میگردد.
آگنیها نیز به مانند بائولهها از غنا و در همان قرن 18 آمدهاند. زمانی که این گروه به ساحل عاج رسیدند، پادشاهیهای کوچکی تأسیس کردند و قلمروهایی برای خود تعریف نمودند، ازجمله پادشاهی «مورونو» (Moronou) و «سانوی» (Sanwi). سانویها که آنها نیز از سمت شرق به غرب پیش میرفتند، روزی تصمیم میگیرند در مکانی مستقر شوند و به این ترتیب، قلمرو پادشاهی سانوی را تأسیس میکنند.
لاگونرها (Lagunaires) یا آکانهای جنوبی، از دیگر طوایف شرقی هستند که از سمت غنا آمده و در اطراف منطقه ابیجان مستقر شدهاند. در مجموع حدود هفده قوم از هفتاد قومی که ذکر شد و به سرشاخه آکان منتسب هستند، در ربع جنوبشرقی ساحل عاج ساکناند. همچنین شایانذکر است که درمیان آکانها «خروس سفید» و نوعی سنگ معدنی چینی بهنام «کایولین»، نماد خوشبختی محسوب میشوند [۱]. آکانها در کل زرگران بنامی هستند و طلا نزد آنها ارزشی نمادین دارد. اهمیت این فلز گرانبها نزد آکانها تا آنجاست که آنها را بهنام «مردمان طلا» میشناسند. این مردم همچنین در ساختن آدمکهایی از جنس مس تبحر دارند.[۲]
نیز نگاه کنید به
مانده ها در ساحل عاج؛ ولتائیک ها در ساحل عاج؛ کروها در ساحل عاج
کتابشناسی
- ↑ Kouamé, A. (2002). Histoire des peuples de civilisations Akan, des origines à 1874, thèse de doctorat, Université de Cocody.
- ↑ حسینی، روح الله، خان آبادی، سعید(1400). جامعه و فرهنگ ساحل عاج. تهران: موسسه فرهنگی هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی،ص 99-101.