آیین جفت براران

آیین جفت براران[i] در گذشته پیش از کاشت و کار کشاورزان و چند روز پیش از عید نوروز با آرزوی پر برکت شدن فرآورده‌های کشاورزی برگزار می‌شد. جفت براران در بیشتر نقاط در اواخر ماه حوت انجام می‌گردید. هنگام کشت و کار، کشاورزان کهن سال و با تجربه انتخاب می‌‌کردند. این افراد را در ناحیه خنگاب «شوگونی» می‌نامیدند. هر کشاورز هنگام گرفتاری، از شوگونی کمک می‌گرفت. مردم نواحی حصار، کولاب و غرم، آیین جفت براران را به یک شکل اجرا می‌‌کردند. در جفت براران همه افراد خانواده شرکت می‌‌کردند. دهقانان نیز پلو، نان فطیر و یا خوراک جشن تهیه کرده و 15 – 20 نفر از پیرمردان را دعوت نموده پس از پذیرایی، می‌گفتند: «مزید نعمت، زیاده دولت، برار کار، صحت و سلامتی خرد و کلان، رسد به بابای دهقان، خوش آمدید می‌همانان».

سپس صاحب­‌خانه روغن زیر پلو را با دست گرفته و به گردن گاو‌های شخم‌زن می‌­مالید. شاخ گاو‌ها را نیز روغن مالی می‌‌کردند. پس از آن، گاو‌ها را به گاوآهن می‌بستند و کشت بهاری را آغاز می‌‌کردند. کشاورزان آیین جفت براری را به این نیت انجام می‌دادند که کشت کشاورزی با برکت شود و مردم و حیوانات ایمن باشند و آرامش و خوشبختی نصیب آنان گردد.

مردم روستا‌های آب کنده، عاشقان و ورگانزه در ناحیه قشقدر هنگام مراسم جفت براری داستانی را می‌خواندند که در آن، تاریخ کشاورزان به گونه اساطیری بیان شده‌است. پس از خوانده شدن داستان، پیرمردان می‌گفتند: «به کسب و کارتان برکت دهد، بابای دهقان تربیت کند».

سپس از صاحب‌خانه تعریف می‌‌کردند و بعضی نیز با گفتن جفت برآورده‌اید، مبارک باشد، به یکدیگر تبریک گفته و صاحب‌خانه‌ها نیز، چنین پاسخ می‌دادند: «خیر مبارک کند، بابای دهقان یار شود». آیین جفت براری در بین کشاورزان سمرقند، بخارا، خجند و فرغانه نیز به همین ترتیب انجام می‌گردد.

پاورقی

[i] - جفت، عبارت از دو گاو است، که هنگام شخم زدن زمین، آن­‌ها را به یوغ می‌بندند و جفت بستن، یعنی زمین را با گاو و شخم زدن. منظور از جفت براری نیز مراسم شخم‌زنی زمین و کشت بهاری است.