احيای مجدد سنت گردآوری کتاب در چین
در دوران حكمرانی سلسلهی تانگ با توجه به رشد اقتصادی و ثبات اجتماعی موجود، تلاش برای جمعآوری كتاب و ایجاد برجهای نگهداری آثار مكتوب بار دیگر رونق گرفت و افزایش یافت و سیستم طبقهبندی كتابها بر اساس موضوعات تاریخی، فلسفی و ادبیات شكل گرفت.
در این دوران ایجاد مؤسسات مختلف نگهداری كتاب در سطوح دولتهای محلی نیز توسعه یافت و فهرستبرداری و ثبت كتابهای موجود به عنوان اموال دولتی آغاز گردید. همزمان، با تلاشهای مقامات دربار و حكومتهای منطقهای برای جمعآوری و نگهداری كتاب، معابد و صومعههای بودایی و تائویی نیز اقدام به جمعآوری و حفاظت از كتابها و نوشتههای مذهبی كه بیشتر از سوی مانكها و راهبان بزرگ در مورد این آیینها نگاشته میشد نموده و از این طریق انحصار جمعآوری كتاب توسط درباریان شكسته و معابد نیز قدمهای بزرگی در ایجاد كتابخانههای بزرگ مذهبی آنهم فقط جهت استفادهی مانكهای بزرگ برداشتند.
با توجه به شیوع مكاتب مختلف فلسفی و نظری در این دوران، بر اساس فلسفهی «بگذار صدگل شكفته شود» و ایجاد مدارس و مراكز مختلف آموزشی متعدد كه هر كدام وابسته به یك مكتب خاص فلسفی بود، ایجاد كتابخانه در كنار این مدارس نیز امر رایجی شد. بدین شكل بود که گروه سومی نیز وارد عرصهی جمع آوری و نگهداری كتاب شده و فرهنگ علاقمندی به كتاب را به سطوح متوسط جامعه نیز كشاندند كه به عنوان نمونه میتوان از مدرسهها ی«آهوی سفید» و «یوئه لو» اشاره كرد كه با جدیت تمام اقدام به جمعآوری كتاب و تأسیس كتابخانه نمودند. با گسترش فرهنگ اجتماعی و با سواد شدن تعداد بیشتری از مردم، رفته رفته عادت و علاقه به جمعآوری كتاب توسط مجموعهداران خصوصی نیز رایج و افراد با سواد و پولدار بخش خصوصی به جهت تفنن و یا تظاهر و بعضا نیز برای مطالعهی شخصی و خانوادگی، اقدام به جمعآوری كتاب نموده و از این طریق پایهی چهارم اجتماعی فرهنگ گردآوری كتاب شكل گرفت و مجموعهداران خصوصی نیز به عنوان رقیب دولت و معابد و مدارس وارد بازار جمعآوری كتاب شده و فرهنگ آثار مكتوب رونق بیشتری گرفت.
فرایند فرهنگ گردآوری كتاب در دوران حاكمیت سلسلههای «یوان»، «مینگ» و «چینگ» با توجه به گرایش عموم مردم و حمایت امپراتوران وقت و تنوع و گستردگی مكاتب فكری و اندیشههای فلسفی، به اوج خود رسید و گروههای چهارگانهی جمعآوری كتاب با استفاده از ابداعات خود و تجربیات گروههای دیگر، روز به روز سیستم جمعآوری، نگهداری، حفاظت و استفاده از گنجینههای پر ارزش برجهای كتاب افزوده و آن را شكوفاتر ساخته و در عین حال، مقررات سخت و پیچیدهی استفاده از آنان از جمله ممنوعیت استفادهی افراد متفرقه و زنان را همچنان تا همین اواخر، حفظ كردند.
تدوین مجموعههای بزرگ تاریخی، فلسفی، ادبی، هنری، مذهبی و دایرهالمعارفهای بزرگی همچون دایرهالمعارف «یونگلی» و تأسیس برج بزرگ كتاب «وِییوان» كه از لحاظ كمی و كیفی در سطح بسیار بالایی قرار داشت، از دستاوردهای بزرگ همین دوران محسوب میشوند. مناطق جنوب و جنوب شرقی چین، به عنوان ثروتمندترین مناطق این كشور كه از طریق دریا و بنادر مختلف با جهان خارج نیز در ارتباط بودند، در زمینهی جمعآوری كتاب و ایجاد برجهای بزرگ نگهداری آثار مكتوب، پیشتاز سایر مناطق به شمار میآیند. براساس اسناد تاریخی، تنها در شهر جنوبی و بندری «نینگ بو» در استان جِه جیانگ، بیش از یكصد باب كتابخانهی دولتی و خصوصی فعال بود كه هنوز هم برخی از آنها به فعالیت خود ادامه میدهند.[۱]
نیز نگاه کنید به
چین؛ فرهنگ عمومی در چین؛ فرهنگ كتابت، كتابداری و كتابخانه در چین