ادبیات کودکان و نوجوانان در اردن

از دانشنامه ملل

ادبیات کودکان تمام آنچه که برای کودکان در زمینه‌های مختلف نوشته می‌شود، را دربر می‌گیرد که می‌تواند در اشکال گوناگونی مانند قصه، شعر، قصیده، نمایش، روایت عرضه شود[۱]. ظهور ادبیات كودكان در اردن با انتشار مجله سامر در سال 1977 میلادی آغاز می‌شود[۲] و از آن زمان تا كنون این جنبش ادبی از طریق روزنامه، ‌مجله و كتاب تداوم داشته است. در همین حال برخی سابقه ادبیات كودک در اردن را به دهه پنجاه با انتشار كتاب‌هایی در مرحله ابتدایی می‌دانند و كتاب‌های انا شید الجیل المسلم یوسف العظم و مجموعه شعری الطفل المنشد اسكندر الخوری را از نخستین تلاش‌ها پیرامون ادبیات كودكان می‌شمارند.

به هر حال نامگذاری سال 1979 میلادی به نام سال كودكان، دلیلی شد كه ادبیات كودكان و فرهنگ مرتبط با آن گسترش یافته و روزنامه و مجلات اردنی، صفحه‌ای را به ادبیات مخصوص كودكان اختصاص دهند. پس از آن چندین مجله تخصصی در رابطه با كودكان مانند فارس، البراعم و طارق آغاز به كار كرده و موفقیت‌های زیادی به دست آوردند. هم چنین اشعار و مجموعه‌های شعری از محمد قیسی، محمد ظاهر، محمود شبلی، کمال رشید و علی بتیری انتشار یافت و قصه نویسانی مانند فخری قعوار، محمود شقیر، علی حسین خلف، زلیخه ابوریشه، مفید نحله، منیره قهوجی، یحیی جوجو، عیسی جراجره و منیر هور به قصه گویی برای کودکان پرداختند[۳].

در این راستا در سال 1985 همایش فرهنگی ملی در اردن با محوریت کودکان برگزار شد[۴]. در سال 1989 انجمنی به نام انجمن ملی تربیت و تعلیم كودكان در اردن تاسیس شد كه هدف آن پرداختن به موضوع قصه، قصیده، نمایشنامه، كتابخانه كودكان، روزنامه كودكان و كتاب‌های مدرسه با موضوع كودك بود که در آن هم چنین پژوهش‌هایی درباره چگونگی روابط با كودكان انجام گرفت.

در این راستا كنفرانس‌ها و جشنواره‌های متعددی پیرامون رسیدگی به اوضاع كودكان اردنی و ادبیات كودكان در شهرهای مختلف این كشور برگزار شد که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به كنفرانس ملی و فرهنگی دانشگاه اردن اشاره کرد که در سال 1985 با عنوان ادبیات كودكان در اردن و مواجهه آن با خطر صهیونیسم به بحث و گفتگو پیرامون كودكان پرداخت و هم چنین كنفرانس جهانی پیرامون كودكان در سال 1990 كه با نظارت وزارت آموزش و پرورش و وزارت برنامه ریزی اردن برگزار شد.

غالب شخصیت‌های قصه‌هایی که برای کودکان نوشته می‌شود را حیوانات تشکیل می‌دهند؛ بخش اعظم آن‌ها آموزشی هستند و درصدد انتقال مفاهیم و ارزش‌ها به کودکان هستند[۵]. روکس عزیزی اسامی تعدادی از قصه نویسان کودک و نوجوان را منتشر کرده است؛ مانند: یوسف عظم، محمد عنانی، جهاد جمیل، راضی عبد هادی[۶]. که نویسندگان دیگری مانند حسنی فریز، اسحاق موسی حسینی، فایز علی غول ، نبیل صوالحه و تغرید نجار را هم می‌توان به این فهرست اضافه کرد[۷]. از نامدارانی كه در زمینه ادبیات كودک در اردن آثار تاثیر گذاری به جای گذاشتند می‌توان از محمد القیسی، محمد الظاهر، محمود الشلبی، فخری قعوار، مفید نحلــه، ‌منیره‌ القهوجی و روضــه الهدهد نام برد[۸].[۹]

نیز نگاه کنید به

ادبیات کودکان و نوجوانان ژاپن؛ ادبیات معاصر نوجوانان و جوانان در روسیه؛ ادبیات کودکان و نوجوانان کوبا؛ ادبیات کودکان و نوجوانان تونس؛ ادبیات کودکان و نوجوانان افغانستان؛ ادبیات کودکان و نوجوانان سنگال؛ ادبیات کودکان و نوجوانان در تایلند؛ ادبیات کودکان و نوجوانان در اسپانیا؛ ادبیات کودکان و نوجوانان سیرالئون

کتابشناسی

  1. المصلح أحمد(۱۹۹۵)، ملامح عامــة للحياة الثقافی‌ـة فی الأردن، منشورات لجنــة تاريخ الاردن. ص. 31 و 32
  2. المصلح أحمد(۱۹۹۵)، ملامح عامــة للحياة الثقافی‌ـة فی الأردن، منشورات لجنــة تاريخ الاردن. ص. 33
  3. المصلح أحمد(۱۹۹۵)، ملامح عامــة للحياة الثقافی‌ـة فی الأردن، منشورات لجنــة تاريخ الاردن. ص. 35
  4. المصلح أحمد(۱۹۹۵)، ملامح عامــة للحياة الثقافی‌ـة فی الأردن، منشورات لجنــة تاريخ الاردن. ص. 38
  5. المصلح أحمد(۱۹۹۵)، ملامح عامــة للحياة الثقافی‌ـة فی الأردن، منشورات لجنــة تاريخ الاردن. ص. 37 و 38
  6. المصلح أحمد(۱۹۹۵)، ملامح عامــة للحياة الثقافی‌ـة فی الأردن، منشورات لجنــة تاريخ الاردن. ص. 33
  7. المصلح أحمد(۱۹۹۵)، ملامح عامــة للحياة الثقافی‌ـة فی الأردن، منشورات لجنــة تاريخ الاردن. ص. 34
  8. المصلح أحمد(۱۹۹۵)، ملامح عامــة للحياة الثقافی‌ـة فی الأردن، منشورات لجنــة تاريخ الاردن. ص. 84 - 53
  9. لایقی، غلامرضا (1402). جامعه و فرهنگ اردن. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی(در دست انتشار)