تفریحات در قطر

از دانشنامه ملل

مجالس قطری

برگزاری نشست‌های هفتگی خانوادگی و قبیله‌ای در قطر تحت عنوان «مجلس» در منزل رئیس یا بزرگ قبیله یکی از عادت‌های دیرینه و حسنه‌ی کشورهای عربی، از جمله قطر است. این نشست‌ها را که تنها با شرکت مردان و در سالن پذیرایی منزل بزرگ قبیله برگزار می‌شود، در کویت، «دیوانیه» و در قطر، «مجلس» می‌نامند. برخی قبیله‌های ثروتمند ساختمان‌های مستقل و مجللی را خارج از منزل مسکونی رئیس قبیله می‌سازند که علاوه بر نشست‌های هفتگی یاد شده، مراسم‌ عروسی و دید و بازدید عیدها و مناسبت‌ها را نیز در همان مکان برگزار می‌کنند.

مجلس نشینی در قطر در برخی قبیله‌ها فقط منحصر به افراد فامیل است؛ امّا در برخی از قبیله‌های دیگر کشورها، حتی خارجی‌های مقیم نیز در آن حضور می‌یابند و درباره‌ی امور مختلفی مانند روابط خانوادگی، شغل، تجارت و اقتصاد، گفت و گو می‌کنند.

طبق پژوهش اردیبهشت ماه سال 1388 دانشگاه «کامن وولت» قطر، 77 درصد قطری‌ها به طور هفتگی در مجالس دور هم جمع می‌شوند. این در حالیست که 45 درصد مردم نیز تقریباً هر روز با یکدیگر ملاقات می‌کنند. هدف از برگزاری مجالس از دیرباز، آشناسازی نوجوانان و جوانان به آداب و رسوم قبیله‌ای و تشویق آنان برای حفظ این سنت، همچنین بررسی مشکلات احتمالی افراد قبیله و حل اختلافات آنان از طریق مسالمت آمیز بوده است و در عین حال در این مجالس درباره‌ی مسائلی مانند تجارت و اوضاع بازار گرفته تا بازگو کردن خاطره‌ها، گفت و گو می‌شود.

برگزاری این گونه مجالس که در گذشته‌های دور تقریباً تنها محفل خانوادگی و فامیلی بود، در سال‌های گذشته به خاطر تهاجم فرهنگ الکترونیکی مانند اینترنت و شبکه‌های تلویزیونی ماهواره‌ای، رنگ باخته است. در سال‌های اخیر مجالس مورد بحث بیشتر منحصر به حضور پیرمردان و افراد میان‌سال شده که هنوز به سنت دیرینه‌ی خویش پایبند هستند و به قول خودشان تلویزیونی نشده‌اند. قطری‌ها از این که قشر جوان امروزی وقت خود را بیشتر به تماشای تلویزیون‌ و بازی‌های کامپیوتری اختصاص می‌دهند نگرانند.

شب‌های کرنکعوه

«کرنکعوه» یا قریقعان، یکی دیگر از سنت‌های فرهنگی دیرینه‌ی مردم کشورهای عربی حوزه‌ی خلیج فارس است که گفته می‌شود از دوران عباسیون به ارث مانده و همچنان پاس داشته می‌شود. این سنت که نیمه‌ی ماه رمضان- شب‌های 14 تا 16 ماه- برگزار می‌شود، در قطر، بحرین و عربستان سعودی، کرنکعوه یا کریکشون، در کویت «قرقیعان»، در عمان «قرنقشوه» یا «تلمیس» و در امارات عربی متحده، «حق اللیله» یا «حق الله»، گفته می‌شود. در این شب کودکان لباس‌های سنتی زری دوزی پوشیده و کلاهی رنگی بر سر می‌گذارند و ظرف‌هایی را در دست گرفته و آن را جلو خانه‌ی همسایه‌ها و در کوچه‌های محله‌ی خود به صدا درمی‌آورند و از آنها هدایایی مانند اسباب بازی و شیرینی‌هایی مانند انجیر خشک، خرما، نقل و گردو می‌گیرند و در کیسه‌هایی که به همین منظور همراه دارند، می‌ریزند. این مراسم بعد از نماز مغرب آغاز شده و تا نیمه شب ادامه می‌یابد.

خانواده‌های قطری برای آماده کردن هدایای کودکان، از چند روز قبل از این مناسبت، به بازار سنتی «سوق واقف» هجوم برده و انواع هدایایی را که مغازه داران به همین مناسبت آماده و بسته بندی کرده‌اند، خریداری می‌کنند. لباس دختران از ماکسی سنتی با آستین بلند به نام «دراعه» و لباس پسران نیز از جلیقه و کلاه سنتی تشکیل شده و در حالی که در محله‌ها می‌گردند و جلو خانه‌ی همسایه‌ها توقف می‌کنند و برای گرفتن هدایا درمی‌زنند، شعرهایی این گونه می‌خوانند:

کرنکعوه کرکاعوه اعطونا... الله یعطیکم... بیت مکه بودیکم

یا مکه یا المعموره یا ام السلاسل و الذهب یا نوره
عطونا من مال الله یسلم لکم عبدالله
عطونا دحبه میزان یسلم لکم عزیزان
یا بینه یا الحبابه ابوک مشرع بابه
باب الکرم ما صکه ولا حط له بوابه

لیلة النافلة

لیله النافله نیز مصادف با شب نیمه‌ی شعبان است که در کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، از جمله قطر و آن هم توسط کودکان برگزار می‌شود. در این شب غذاها و شیرینی‌جات سنتی پخته می‌شود که معمولاً در همان بازار سنتی؛ یعنی سوق واقف تهیه و توزیع می‌شود.

الحیة بیة

در این مراسم نیز مردم این کشور، به ویژه قطر، از اوایل حلول ماه ذیحجه در ظروف مخصوصی که از برگ درخت خرما بافته می‌شود، سبزه می‌کارند و هنگام عید آن را به ساحل برده، در بلندی می‌ایستند و با خواندن ترانه‌هایی به همین مناسبت، به آب‌های دریا می‌سپارند. این مراسم نیز بیشتر مخصوص کودکان است که گفته می‌شود در تکریم حجاج انجام می‌شود؛ زیرا کلمه‌ی حیه، در لهجه‌ی محلی، خلیجی به معنای حجیه(حاجی خانم) و کلمه‌ی بیه نیز به معنای بیجی؛ یعنی خواهد آمد، می‌باشد.

ترانه‌ای که کودکان هنگام انداختن سبزه به دریا می‌خوانند، این گونه است:

حیّتی حیّیناک عشیناک وغدّیناک
ولیلة العید علی الرملة رمیناک

این آیین را هم از دیرباز جشن می‌گیرند‌ و ظاهر آن شبیه کاشت سبزه وسپردن آن به آب روان در آیین سیزده بدر ایرانیان است.[۱]

نیز نگاه کنید به

تفریحات در روسیه؛ بازی‌ها و سرگرمی‌های ژاپن؛ تفریحات در کانادا؛ تفریحات در کوبا؛ تفریحات در لبنان؛ بازی ها در تونس؛ تعطیلات، اوقات فراغت و سرگرمی­‌های مردم چین؛ تفریحات در سنگال؛ تفریحات و سرگرمی ها در آرژانتین؛ تفریحات در فرانسه؛ تفریحات در تایلند؛ تفریحات و سرگرمی مردم اردن؛ تفریحات در زیمبابوه

کتابشناسی

  1. احمدی، محمد مهدی(1393). جامعه و فرهنگ قطر. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی(دردست انتشار).