حمله نظامی شوروری به افغانستان

اتحاد شوروی، به‌رغم نفوذ زیادش در افغانستان، بر رژیم خلقی امین و حتی قبل از آن تره‌کی کنترل کاملی نداشت و اعضای آن از شوروی تبعیت کامل نمی‌کردند. حفیظ‌الله امین به اتحاد شوروی بدگمان و بی‌اعتماد شده بود و به دنبال متحدان و حامیان جدیدی در اردوگاه غرب بود و شوروی هم مذاکره با امین را بی‌نتیجه می‌پنداشت و رژیم خلقی را ازدست‌رفته می‌دید؛ به‌علاوه امین از سرکوب شورش داخلی ناتوان شده بود و سه‌چهارم خاک افغانستان به کنترل شورشیان و مخالفان دولت درآمده بود، حضور و نفوذ دولت به مراکز ولایات مهم محدود شده و رژیم خلقی در معرض سقوط قطعی قرار گرفته بود. علاوه‌براین حزب خلق از درون هم دچار انشعاب و فروپاشی بود. در چنین شرایطی، اتحاد شوروی برای سرکوب شورشیان و نجات رژیم خلقی از سقوط حتمی و از سر راه برداشتن امین و روی‌کارآوردن فرد دیگری به‌جای او (ببرک کارمل) چاره‌ای جز مداخله نظامی در افغانستان نمی‌دید.

قبل از حمله نظامی شوروی، تعدادی از فرماندهان و مسئولان بلندپایه آن کشور به‌منظور بررسی‌های لازم از افغانستان دیدار کردند. در اکتبر ۱۹۷۹، ژنرال ایوان پاولوفسکی، فرمانده کل نیروی زمینی ارتش شوروی با بیش از پنجاه افسر بلندمرتبه برای ارزیابی عملیات از افغانستان بازدید کردند. در نوامبر و دسامبر ۱۹۷۹، سپهبد ویکتور پاپوتین، معاون وزیر کشور شوروی هیئت بلندپایه نظامی و سیاسی دیگری را در کابل رهبری می‌کرد و ضمن بررسی اوضاع، تلاش می‌کرد امین را برای کناره‌گیری از قدرت به نفع ببرک کارمل متقاعد سازد. بعد از تکمیل بررسی‌ها تصمیم قطعی برای حمله نظامی اتخاذ شد. حتی‌گفته شده دستور و برنامه حمله به افغانستان در ۲۱ سپتامبر ۱۹۷۹ صادر شده بود.

نیروها و تجهیزات لازم در فاصله روزهای ۲۴ تا ۲۷ دسامبر ۱۹۷۹، از طریق یک پل هوایی به افغانستان و حوالی مرزهای افغانستان انتقال یافت. در ۲۴ دسامبر ۱۹۷۹ اولین واحد لشکر ۱۰۵ گارد هوابرد در پایگاه بگرام (در۵۰ کیلومتری شمال کابل) فرود آمد. پس از آن طی دو روز، تمام بخش هوابرد، که مشتمل بر ۷۵۰۰ سرباز بود، با ۲۸۰ پرواز در بگرام و کابل مستقر شد. در ۶ دی ۱۳۵۸ / ۲۷ دسامبر ۱۹۷۹، هواپیماهای نظامی شوروی یکی پس از دیگری در فرودگاه‌های نظامی کابل و بگرام به زمین می‌نشستند. سایر نیروهای شوروی که دو روز قبل، از بنادر حیرتان و تورغندی گذشته بودند، به‌سوی کابل، هرات، قندهار و غزنی در حرکت بودند. در روز اول فوریه ۱۹۸۰، ۵۰ هزار نظامی شوروی در افغانستان مستقر شده بودند و در ماه فوریه تعداد آنها به ۸۵ هزار نفر و تا سال ۱۹۸۶ به ۱۰۵ تا ۱۲۰ هزار نفر رسید. نیروهای نظامی شوروی ساعت ۷ شب ۲۷ دسامبر ۱۹۷۹، از فرودگاه کابل به طرف مرکز شهر به حرکت درآمدند. آنها ابتدا رادیو و تلویزیون و بعد سایر مناطق مهم را گرفتند و سپس یک دسته از آنها که وابسته به کا.گ. ب. بودند به طرف تپه تاج بیک (محل استقرار امین) رفتند.