سقوط امان الله خان
حبیب‌الله کلکانی معروف به بچه سقا که در رأس صفوف مخالفان قرار داشت، در ۱۴ ژانویه ۱۹۲۹، به کابل حمله کرد و امان‌الله خان که توان ایستادگی در برابر او را نداشت از مقام خود استعفا کرد و برادر ارشدش، عنایت‌الله خان معین‌السلطنه، را به پادشاهی برگزید و خود با عجله از کابل به قندهار فرار کرد. عنایت‌الله خان در زمان پدرش، جانشین او بود؛ ولی ابتدا نصرالله خان عمویش و بعد امان‌الله خان برادرش، مانع از رسیدن او به سلطنت شدند. عنایت‌الله خان نمایندگانی را نزد حبیب‌الله کلکانی فرستاد تا از او بخواهند با پادشاه جدید بیعت کند و به خونریزی‌ها پایان دهد؛ ولی حبیب‌الله کلکانی نپذیرفت و پادشاهی عنایت‌الله خان با بن‌بست مواجه شد. عنایت‌الله خان فرد جاه‌طلبی نبود؛ ازاین‌رو از پادشاهی صرف‌نظر و پس از سه روز سلطنت استعفا کرد مشروط بر آنکه به او اجازه خروج از افغانستان با هواپیماهای بریتانیایی داده شود. با موافقت حبیب‌الله کلکانی، عنایت‌الله خان در ۱۷ ژانویه ۱۹۲۹ همراه خانواده‌اش به پیشاور پرواز کرد و خود از آنجا نزد امان‌الله خان در قندهار رفت.
امان‌الله خان پس از ورد به قندهار به اشتباه خود مبنی بر استعفا از مقام سلطنت پی برد و در اقدامی دیرهنگام کناره‌گیری خود را ملغی اعلام کرد و دوباره اعلان پادشاهی کرده، شروع به جمع‌آوری نیرو کرد و از قبایل افغان خواست تا زیر پرچم او متحد شوند. او در فروردین ۱۳۰۸/ مارس ۱۹۲۹ با بیش از ۱۰ هزار یا قریب به ۱۴ هزار سپاهی به طرف کابل حمله کرد و در آغاز پیروزی‌هایی هم کسب کرد؛ اما در بین راه غلزایی‌های مخالف امان‌الله و سایر مخالفان مزاحم آن شدند و نیروهای حبیب‌الله کلکانی هم دائم به آن شبیخون زدند؛ به‌این‌ترتیب امان‌الله خان با دادن تلفات زیاد شکست خورد و چون پولش تمام شد، کار خود را متوقف کرد و تصمیم به خروج از افغانستان گرفت و به همراه خانواده‌اش در ۲۳ ماه مه ۱۹۲۹ وارد قلمرو هند بریتانیا شد و از آنجا به ایتالیا رفت و در ۲۶ آوریل ۱۹۶۰، در آنجا درگذشت و طبق وصیتش، بعد از مرگ جنازه او به جلال‌آباد انتقال یافت و در کنار آرامگاه پدرش، حبیب‌الله خان دفن شد.[۱]
کتابشناسی
- ↑ علی آبادی، علیرضا (1395). جامعه و فرهنگ افغانستان. تهران: موسسه فرهنگی هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی، ص 571-572.