صنعت سينمای ژاپن در عصر جدید
هنری که به عنوان تماشایی به ژاپن وارد شد، خیلی زود با تغذیه از تنه درخت تنومند فرهنگ غنی ژاپن بارور و جایگاه سرگرمی نخست مردم را به دست آورد. این سینما قبل از جنگ جهانی دوم دورانی طلایی را پشت سر گذاشت، دورانی که در اوج آن تعداد سالنهای سینما در ژاپن به 2471 سالن در سال 1941 و تعداد تماشاگران هم به حدود 470 میلیون نفر رسید.[۱] این تعداد البته در سالهای بعد و با شدت گرفتن جنگ، رو به کاهش گذاشت، اما بعد از جنگ با شکل گیری دوران طلایی بعد از جنگ دوباره رو به افزایش گذاشت.
سال 1960، آخرین سال از چهار سالی بود که در آن بیش از یک میلیارد تماشاگر در سالنهای سینما برای دیدن فیلم حاضر شدند و از پایان این سال به بعد است که تعداد تماشاگران به شکل بسیار چشمگیری رو به کاهش گذاشت. در سال 1960 دو رکورد دیگر ثبت شد و بعد آمارها رو به کاهش گذاشت. در این سال تعداد سالنهای سینما به 7457 سالن رسید که 57 سالن بیشتر از سال قبل بود و این بالاترین تعداد سالن سینما در تاریخ سینمای ژاپن است.[۲] سال بعد این تعداد با کاهش 226 عددی به 7231 سالن رسید و سال بعد از آن هم حدود 400 سالن دیگر کم شد. در پایان دهه 1960 هم، تعداد سالنهای سینما به کمتر از نصف آنچه در آغاز این دهه بود رسید.[۲] همه این کاهشها یک علت داشت؛ شروع دوران تلویزیون و رواج گسترده آن در جامعه به خصوص جامعه ژاپن، که خود یکی از بزرگترین تولید کنندگان دستگاههای تلویزیونی در جهان بود. علاوه بر تعداد سالنهای سینما، تعداد فیلمهای ساخته شده در سال 1960 هم به بالاترین تعداد خود در سالهای بعد از جنگ رسید. تعداد فیلمهای ساخته شده در این سال 547 عنوان فیلم بود که حدود 54 عنوان بیشتر از سال قبل بود. این تعداد در سال بعد تنها 12 عنوان کاهش، اما سال بعد از آن به یکباره 160 عنوان کاهش پیدا کرد و به 375 عنوان رسید.[۲] بعد از آن هم هر ساله کمی بیش یا کمتر از این تعداد فیلم ژاپنی ساخته شد.[۲]
رواج و همه گیر شدن تلویزیون، به خصوص بعد از رنگی شدن تلویزیون، به سرعت به دوران طلایی صنعت سینمای ژاپن پایان داد.[۳] در اوائل دهه 1970 شرکت دایئِی (大映/Daiē: این شرکت سال 1942 تأسیس شده بود.) یکی از شرکتهای بزرگ سینمایی ژاپن ورشکست شد.[۴] با آغاز دهه 1980 خیلی از استودیوهای فیلمسازی شرکتها ناکارآمد و تعطیل شدند. در این دهه اتفاق مهم دیگری رخ داد که تأثیر زیادی بر صنعت سینما داشت و آن ساخت و عرضه دستگاههای ویدیوئی به بازار بود که تماشاگران را قادر میساخت در خانه خود به تماشای فیلمها بنشینند و نیازی به حضور در سالنهای سینما نداشته باشند. این مسأله تأثیری مستقیم بر تعداد سالنهای سینما داشت و علت شروع روند کاهش تعداد سالنهای سینما از سال 1980 تا سال 1993 بود. کاهش تعداد سالنها به معنی کاهش تعداد تماشاگرانی بود که برای دیدن فیلم در سالنها حاضر میشد و این مسأله بی شک بر تولید و عرضه فیلم هم تأثیر گذار بود.[۵] دوران اقتصاد حبابی در ژاپن که از 1986 شروع شد و در سال 1991 به پایان رسید، ابتدا به نظر میرسید تأثیر مثبتی بر سینمای ژاپن خواهد داشت، اما این دوران چه به لحاظ تعداد سالنهای سینما و چه به لحاظ تعداد فیلمهای تولید شده با کاهش همراه بود.[۶]
نشانههای بهبود در صنعت سینمای ژاپن از نیمه دوم دهه 1990 مشاهده شد. از سال 1993 به بعد تعداد سینماها رو به افزایش نهاد و از 1732 سالن سینما در سال 1993 به 2221 سالن در آخرین سال این دهه رسید.[۲] با این همه در تعداد فیلمهای تولیدی ژاپن افزایش خاصی مشاهده نشد و در طول دهه 1990 در برخی سالها با افزایش و در برخی از سالها با کاهش همراه بود. بیشترین فیلم تولیدی مربوط به سال 1995 با 289 فیلم بود، اما در همین سال تعداد فیلمهای خارجی عمدتاً هالیوودی نمایش داده شده در ژاپن 321 فیلم بود.[۲] در این سال سهم فیلمهای ژاپنی از مجموع در آمد بلیت فروشی سینماها (حدود 68 میلیارد و 473 میلیون ین)؛ 37% در برابر 63% سهم فیلمهای خارجی بود. در واپسین سال دهه 1990، تعداد فیلمهای ساخته شده در ژاپن به 270 فیلم رسید که باز هم کمتر از تعداد فیلمهای خارجیای بود (298 فیلم) که به این کشور وارد شد.[۲]
اما با آغاز دهه 2000 تحرکی در صنعت سینمای ژاپن مشاهده شد که در نهایت منجر به آمار بسیار درخشان در صنعت سینمای این کشور گشت. با استناد به آمار اتحادیه تولیدکنندگان سینمای ژاپن (一般社団法人日本映画製作者連盟/Ippan shadan hōjin Nihon eiga Sēsakusha renmē) سال 2014 تعداد فیلمهای ژاپنی به رقم بی سابقه 615 فیلم رسید که این عدد حتی بیشتر از تعداد فیلمهای سال 1960 است. این تعداد سال قبل از آن 591 فیلم بود که در سال 2014 افزایشی برابر با 24 عدد فیلم داشت. همچنین تعداد سالنهای سینما در سال 2014 افزایشی برابر با 46 سالن نسبت به سال را داشت. این افزایش در مورد تعداد تماشاگرانی که در سالنهای سینما حاضر شدند و نیز در مورد در آمد حاصل از نمایش فیلم هم صادق است. در مورد تعداد تماشاگران، افزایش در حدود شش میلیون نفر و در مورد در آمد حاصل از نمایش فیلم هم افزایشی در حدود سه میلیارد ین مشاهده میشود. در واقع صنعت سینمای ژاپن در ادامه موفقیتهای خود از سال 2012 به بعد توانست تعداد تولیدات سالانه خود را به بیش از 500 فیلم در سال برساند.[۲]
در سال 2019، تعداد فیلمهای ژاپنی اکران شده در سینماهای کشور به رقم بالای 689 حلقه فیلم رسید که بالاترین میزان در تاریخ سینمای بعد از جنگ این کشور است.[۲] در همین سال 194 میلیون و 910 هزار نفر در سالنهای سینما به تماشای فیلم نشستند و در آمد حاصل از نمایش فیلمهای ژاپنی 142 میلیارد و 192 میلیون ین بود.[۲] این میزان برابر 54.4 درصد کل فروش سینمای این کشور در این سال یعنی 261 میلیارد و 180 میلیون ین بود[۲][۷]
نیز نگاه کنید به
هنر ژاپن؛ سینمای ژاپن؛ سینمای ژاپن قبل از جنگ جهانی دوم؛ سینمای ژاپن بعد از جنگ جهانی دوم؛ موج نو سینمای ژاپن
کتابشناسی
- ↑ Hasegawa, M (2013). Geki eigasēsakukaisha kara mita tokika made no Nihon Eigakai 1. Komyunikeshon kagaku. Dai 38 gō. Tōkyo kēzai daigaku kominyukeshon Gakkai. P77.
- ↑ ۲٫۰۰ ۲٫۰۱ ۲٫۰۲ ۲٫۰۳ ۲٫۰۴ ۲٫۰۵ ۲٫۰۶ ۲٫۰۷ ۲٫۰۸ ۲٫۰۹ ۲٫۱۰ Eiren (2021). Kakō dētā Ran 1955nen-2020nen.
- ↑ کوروساوا، اکیرا (2010). ص9.
- ↑ Satō, T (1996). Nihon Eigashi 4. Iwanami shoten. P306.
- ↑ کوروساوا، اکیرا (2010). ص10-12.
- ↑ کوروساوا، اکیرا (2010). ص10.
- ↑ ذاکری، قدرت اله (1402). «هنر ژاپن». در پالیزدار، فرهاد، ذاکری، قدرت اله. جامعه و فرهنگ ژاپن، تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی، ص.242- 281.