موج دوم مسیحیت در چین

جان مونتوکوروینو

چنانچه ورود عیسویان نسطوری ایرانی به سرزمین چین را موج نخست ورود مسیحیت به این كشور به شمار بیاوریم، موج دوم مسیحیت را فرقه‌­ی راهبان سائل(درویش) فرانسیس در چین به راه انداختند. این فرقه نام رسمی فرقه‌­ی کاتولیک واعظان و مبلغان سیاری بود که از درون فرقه‌­ی فرانسیس به دست قدیس آسیسی(1226-1181 میلادی) که شهرتی اسطوره­ای داشت، به وجود آمدند. او یک شوالیه­‌ی ماجراجوی شجاع و مبلغی بی‌باک بود که بدون توسل به شمشیر در پی مسیحی کردن اعراب بادیه‌نشین مناطق بین سوریه و عربستان برآمد.

در قرن سیزدهم میلادی، درویش راهبان فرقه‌­ی فرانسیس به­‌عنوان سیاحان و مبلغان مذهبی، سر از دربار مغولان در قره قوروم آسیای مرکزی و سپس در سرزمین ماوراء بحار درآوردند. در این دوران پاپ­ه‌ای کلیساهای کاتولیک رومی امیدوار بودند بتوانند مغول­‌ها را علیه ترکان مسلمان باخود متحد کنند. اما این مبلغان سر از چین تحت سیطره­‌ی مغولان درآوردند در حالی که در این سرزمین هنوز بقایای پیروان نسطوری به­‌صورت پراکنده حضور داشتند، اگرچه دیگر انگیزه‌­ی تبلیغ مسیحیت را از دست داده بودند. نخستین اسقف اعظم کاتولیک فرانسیسی به نام جان مونتوکوروینو((1307)John of  Montecorvino)، از یک مسیر صعب العبور زمینی از اروپا عازم چین شد و در خانبالغ(پکن) اقامت گزید. گفته شده وی تا سال 1328 میلادی که فوت کرد توانست حدود 6000 نفر را در پکن غسل تعمید بدهد. ظاهرا، اکثریت مؤمنان کاتولیک را نسطوریان ترک تبار، به‌ویژه، رعایای شاهزاده‌­ی انگوتی به­‌نام جرج که پایتختش شهری بین مغولستان داخلی و خارجی بود، تشکیل می­‌دادند. بقیه­‌ی گروندگان کودکان فقیری بودند که وی آن­ها را خریداری کرده و تعلیم داده و دسته­‌ی کری را تشکیل داده بود. موج تیلیغات این فرقه از مسیحیت حتی به شهر چوانجو در سواحل شرقی چین نیز کشیده شد. در قرون وسطی شهر و بندر چوانجو ابر شهری بود که سیاحان و بازرگانان مسلمان ایرانی و عرب بازار و بندر این شهر را رسما در اختیار گرفته بودند.

اما وقایعی که در این دوران رخ داد، باعث شد دوران تبلیغات مسیحیان فرانسیسی در چین حتی کوتاه‌تر از نسطوریان و تنها چهل سال دوام بیاورد و سر­انجام با شکست مواجه شد. دلیل این عدم موفقیت یکی عدم توجه آن­ها به ادیان بومی چینی و مبارزه‌­ی علنی با بی­‌خدایان چینی و دوم معطوف شدن تلاش آن­ها به طبقه‌­ی حاکم مغول و جمعیت خارجی مقیم چین بود. با از میان رفتن سلطه‌­ی مغولان در چین، مسیحیت نیز برای دومین بار از چین رخت بربست و در سال 1369 میلادی، آنان از پکن بیرون رانده شدند و تا آمدن یسوعیان نتوانستند مجددا به شهر بازگردند. بدین ترتیب چین شاهد دومین مرحله از محو مسیحیت از این کشور می­‌شود.

نیز نگاه کنید به

ادیان در چین؛ مسیحیت در چین؛ نسطوریان پیشقراولان مسیحیت در چین