نقد ادبی در اردن
به اعتقاد پژوهشگران اردنی، نقد ادبی در اردن با نوشتههای اساتیدی چون ناصرالدین الاسد، محمود السمره، عبدالرحمن یاغی، هاشم یاغی، یوسف بكار، حسین جمعه و سمیر قطامی، محمود عصفور، نصرت عبدالرحمن، محمد علی ابوحمده و ناقدان جوانی هم چون فخری صالح و ابراهیم خلیل عبدالله رضوان، احمد مصلح، توفیق ابو رب، امینــه عدوان، خلیل سواحری شکل میگیرد. مجلس نمایندگانی که امیر عبدالله تشکیل داد در بحثها و جلسات خود، به موضوعات ادبی و شعری نیز میپرداخت. برخی از اعضای آن عبارتند از: احمد زکی پاشا، محمد شریقی، فواد خطیب، شکری شعشاعــه، احمد صافی نجفی و...[۱] . بحث و گفتگوهای ادبی کم کم به روزنامههایی مانند الشرق العربی، جزیره العرب، جهاد، العهد، انباء و حکمت نیز راه یافت. روزنامه الجزیره نقش مهمی در این زمینه ایفا میکرد که صاحب آن تیسیر ظبیان مردم را به بحث و گفتگوهای ادبی تشویق میکرد[۲].
در آغاز دهه پنجاه میلادی نقد ادبی در صفحاتی از مجلات ادبی هم چون القلم الحدید (1925)، الافق الحدید (1961 تا 1965) و سپس مجله افكار (1966م) دیده شد. در این مدت دانشگاهیان اردنی به نقد توجه ویژهای كردند. با تاسیس دانشگاه اردن، دانشگاه یرموك و انجمن نویسندگان «رابطــه الکتاب الاردنیین» نقد ادبی شكوفایی رو به رشدی را تجربه کرد و کتابها و تحقیقات مهمی در این زمینه ارائه شد. محمد مشایخ اسامی حدود 72 نفر از اعضای فعال انجمن را در زمینه نقد ادبی آورده که در مجموع قریب 223 عنوان تخصصی در این زمینه ارائه داده اند[۳].
برخی از پژوهشگران نهال نوپای نقد ادبی در اردن را با بحرانهایی چون عدم مطلوبیت سطح مجلات ادبی و فقدان گستردگی آن در جهان عرب و عدم پوشش نقد مواجه میدانند و خواستار آنند كه ناقدان، شمولیت، دیدگاههای دقیق، دوری از تاریخ استنادی و ورود مستقیم به جوانب ابتكاری را در سرلوحه كار خود قرار دهند و به گونه ای دست به نقد ادبی زنند كه خوانندگان بیشتری در مناطق عرب زبان رغبت به مطالعه آن كنند. نقد ادبی در اردن را میتوان به كالایی وارداتی تشبیه كرد كه هم چنان نویسندگان اردنی به دنبال كشف زوایا و نقاط ناشناخته آن هستند[۴]. از آنجا که نقد ادبی هم مانند سایر زمینههای ادبی به ابداع و نوآوری نیاز دارد، از میان صدها نفری که روایت و قصه مینویسند تعداد اندکی نقاد ماهرند[۵]. اسامی برخی از منتقدان اردنی فعال در روزنامهها در سالهای 1977 تا 1988 به این شرح است:
مردان منتقد
سمیر قطامی، ابراهیم سعافین، احسان عباس، خالد کرکی، محمد شاهین، جمیل جبر، حسنی فریز، حسنی محمود، ادیب نایف ذیاب، عبد الرحمن شاهین، جمیل علوش، ترکی مغیض، ابراهیم سنجلاوی، صالح حمارنه، صلاح جرار، ابراهیم ابوناب، سمیر فیاض، ابراهیم خلیل، عبدالرووف شمعون، عبدالحمید یاسین، سالم نحاس، سلیم برکات[۶].
زنان منتقد
زلیخه ابوریشه، سمیره ناصر، فاطمه هندی، وفاء احمد، فخری صالح[۷]. [۸]
نیز نگاه کنید به
نقد ادبی در کوبا؛ نقد ادبی در لبنان؛ نقد ادبی در مصر؛ نقد ادبی در سنگال؛ نقد ادبی در اسپانیا
کتابشناسی
- ↑ المصلح أحمد(۱۹۹۵)، ملامح عامــة للحياة الثقافیـة فی الأردن، منشورات لجنــة تاريخ الاردن. ص. 26
- ↑ المصلح أحمد(۱۹۹۵)، ملامح عامــة للحياة الثقافیـة فی الأردن، منشورات لجنــة تاريخ الاردن. ص. 27
- ↑ المصلح أحمد(۱۹۹۵)، ملامح عامــة للحياة الثقافیـة فی الأردن، منشورات لجنــة تاريخ الاردن. ص. 28
- ↑ المصلح أحمد(۱۹۹۵)، ملامح عامــة للحياة الثقافیـة فی الأردن، منشورات لجنــة تاريخ الاردن. ص. 24 - 30
- ↑ المصلح أحمد(۱۹۹۵)، ملامح عامــة للحياة الثقافیـة فی الأردن، منشورات لجنــة تاريخ الاردن. ص. 30
- ↑ المصلح أحمد(۱۹۹۵)، ملامح عامــة للحياة الثقافیـة فی الأردن، منشورات لجنــة تاريخ الاردن. ص. 138 و 139
- ↑ المصلح أحمد(۱۹۹۵)، ملامح عامــة للحياة الثقافیـة فی الأردن، منشورات لجنــة تاريخ الاردن. ص. 320 - 318
- ↑ لایقی، غلامرضا (1402). جامعه و فرهنگ اردن. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی(در دست انتشار)