پیشاور

از دانشنامه ملل
نمایی از کهن شهر پیشاور، برگرفته از آلبوم شخصی محمد مهدی توسلی

پیشاور یا پشاور، نام شهری کهن در پاکستان و مرکز ایالت سرحد شمال غربی این کشور است. نام این شهر باستانی در متابع تاریخی و جغرافیایی به نام ­های برشاور، یارشاور، پوروشاپورا و بگرام باستانی آمده است. این شهر در فاصله 174 کیلومتری غرب پایتخت (اسلام ­آباد) بر سر راه اصلی پایتخت به کابل و در حدود 20 کیلومتری مشرق دره خیبر قرار گرفته است.

این شهر از زمان هخامنشیان مورد توجه بود و بخشی از بیستمین ساتراپی ایران هخامنشی بود و نقطه پایانی چاپارخانه هخامنشیان در شرق محسوب می­ شد. در زمان اسکندر مقدونی مورد هجوم سپاهیان او قرار گرفت و مدتی کوتاه به تصرف اسکندر درآمد.

نه تنها آثار معماری بخش­ هایی از پیشاور تا اسلام ­آباد متاثر از فرهنگ ایران باستان (مانند تپه هخامنشی در تکسیلا) که آثار معماری ایرانی - اسلامی است؛ مانند مسجد مهابت خان مربوط به دوره بابریان که متاثر از ویژگی های معماری مساجد اصفهان و شیراز است.

زبان رسمی مردم این شهر، زبان ملی پاکستان یعنی اردو است، اما در عین حال گویشوران گروه های قومی آن به زبان های پشتو، بلوچی، براهویی، فارسی دری و هندو گفتگو می­ کنند. پیشاور در طول تاریخ گرفتار حوادث بی شمار بوده است. رشد زبان فارسی در زمان غزنویان و سپس در دوره امپراتوری مغولان اعظم (بابریان/ تیموریان هند)، رونق بسیار یافت و بدین سبب شاعران و نویسندگان و عالمان و ادیبان بسیاری از گویشوران معروف این زبان در پیشاور شدند. این شهر موزه پرباری شامل آثار پیش از تاریخ شبه قاره تا زمان معاصر دارد[۱].

نیز نگاه کنید به

بزم سخن (پیشاور)؛ کراچی؛ راولپندی

کتابشناسی

  1. توسلی، محمد مهدی (1403). یادداشت های روزانه.

نویسنده مقاله

محمد مهدی توسلی