پیشینه آموزش تونس: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (The LinkTitles extension automatically added links to existing pages (https://github.com/bovender/LinkTitles).) |
||
| (یک نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[قیروان تونس|قیروان]] نخستین پایتخت آموزش اسلام در مغرب عربی است؛<ref>طاهر، عبدالله (بی‌تا). الحرکة الوطنیة التونسیة (۱۸۳۰-۱۹۵۶م). تونس: منشورات دارالمعارف للطباعة و النشر، ص219.</ref> شهری که تا نیمه دوم قرن پنجم هجری مهم‌ترین مرکز آموزش و ترویج علوم اسلامی بود. عقاید و اندیشه‌های [[مذهب اباضی تونس|اباضیه]]، صفریه و معتزله در قرن دوم هجری در جامع عقبه بن نافع تدریس می‌شده است.<ref>ابویعرب، محمد بن احمد بن تمیم قیروانی (۱۹۸۶). طبقات علمای إفریقیه و تونس. تحقیق علی شابی و نعیم حسن یافی. بی‌جا: الدار التونسیه للنشر، ص15.</ref> | [[قیروان تونس|قیروان]] نخستین پایتخت آموزش اسلام در مغرب عربی است؛<ref>طاهر، عبدالله (بی‌تا). الحرکة الوطنیة التونسیة (۱۸۳۰-۱۹۵۶م). تونس: منشورات دارالمعارف للطباعة و النشر، ص219.</ref> شهری که تا نیمه دوم قرن پنجم هجری مهم‌ترین مرکز آموزش و ترویج علوم اسلامی بود. عقاید و اندیشه‌های [[مذهب اباضی تونس|اباضیه]]، صفریه و معتزله در قرن دوم هجری در جامع عقبه بن نافع تدریس می‌شده است.<ref>ابویعرب، محمد بن احمد بن تمیم قیروانی (۱۹۸۶). طبقات علمای إفریقیه و تونس. تحقیق علی شابی و نعیم حسن یافی. بی‌جا: الدار التونسیه للنشر، ص15.</ref> | ||
حمله وحشیانه بنی‌هلال به [[تونس]] و تخریب بخش عمده‌ای از شهر [[قیروان تونس|قیروان]] موجب شد تا پایتخت آموزش علوم اسلامی در إفریقیه به [[شهر تونس]] و با محوریت [[جامع زیتونه تونس|جامع زیتونه]] منتقل شود و این‌گونه بود که نخستین دانشگاه اسلامی در قاره آفریقا تأسیس شد. نظام سنتی آموزش علوم عربی اسلامی در [[جامع زیتونه تونس|جامع زیتونه]] به‌قدری پیشرفت کرد که در بسیاری از کشورهای آفریقایی نیز گسترش یافت. این نظام آموزشی علمی تا اواخر قرن ۱۹ میلادی پابرجا بود؛ اما این چراغ فروزان علم و هدایت با آمدن فرانسه و نظام‌های آموزشی جدید و نیز روحیه دین‌ستیزانه حاکمان تونسی پس از استقلال، به‌ویژه بورقیبه، به خاموشی گرایید. | حمله وحشیانه بنی‌هلال به [[تونس]] و تخریب بخش عمده‌ای از شهر [[قیروان تونس|قیروان]] موجب شد تا پایتخت آموزش علوم اسلامی در إفریقیه به [[شهر تونس]] و با محوریت [[جامع زیتونه تونس|جامع زیتونه]] منتقل شود و این‌گونه بود که نخستین دانشگاه اسلامی در قاره آفریقا تأسیس شد. نظام سنتی آموزش علوم عربی اسلامی در [[جامع زیتونه تونس|جامع زیتونه]] به‌قدری پیشرفت کرد که در بسیاری از کشورهای آفریقایی نیز گسترش یافت. این نظام آموزشی علمی تا اواخر قرن ۱۹ میلادی پابرجا بود؛ اما این چراغ فروزان علم و هدایت با آمدن [[فرانسه]] و نظام‌های آموزشی جدید و نیز روحیه دین‌ستیزانه حاکمان تونسی پس از استقلال، به‌ویژه بورقیبه، به خاموشی گرایید. | ||
با ورود فرانسه به [[تونس]] در اواخر قرن نوزده میلادی مراکز آموزشی جدیدی راه‌اندازی شد و زبان فرانسه و علوم جدید در دروس آموزشی مدارس گنجانده شد. راه‌اندازی مدارس پسرانه و دخترانه به سبک فرانسوی از سال ۱۹۲۸ آغاز شد و کالج‌هایی، مانند lycee carnot و کالج علوی به جذب و تعلیم و تربیت نونهالان [[تونس]] مشغول شدند.<ref name=":0">شنتاوی، احمد، زکی خورشید، یونس، عبدالحمید (بی‌تا). دائرةالمعارف الاسلامیه. بی‌جا: دارالفکر، جلد ششم، ص93.</ref> از مهم‌ترین مراکز آموزشی این دوران می‌توان به [[مدرسه صادقیه]]، مدرسه علویه (منسوب به علی بای)، لیسیه (با دادن دیپلم) و [[جمعیت خلدونیه]] اشاره کرد. | با ورود فرانسه به [[تونس]] در اواخر قرن نوزده میلادی مراکز آموزشی جدیدی راه‌اندازی شد و زبان فرانسه و علوم جدید در دروس آموزشی مدارس گنجانده شد. راه‌اندازی مدارس پسرانه و دخترانه به سبک فرانسوی از سال ۱۹۲۸ آغاز شد و کالج‌هایی، مانند lycee carnot و کالج علوی به جذب و تعلیم و تربیت نونهالان [[تونس]] مشغول شدند.<ref name=":0">شنتاوی، احمد، زکی خورشید، یونس، عبدالحمید (بی‌تا). دائرةالمعارف الاسلامیه. بی‌جا: دارالفکر، جلد ششم، ص93.</ref> از مهم‌ترین مراکز آموزشی این دوران می‌توان به [[مدرسه صادقیه]]، مدرسه علویه (منسوب به علی بای)، لیسیه (با دادن دیپلم) و [[جمعیت خلدونیه]] اشاره کرد. | ||
| خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
== نیز نگاه کنید به == | == نیز نگاه کنید به == | ||
*[[پیشینه آموزش روسیه]] | |||
*[[پیشینه آموزش افغانستان]] | |||
*[[پیشینه آموزش مصر]] | |||
*[[پیشینه آموزش لبنان]] | |||
*[[پیشینه آموزش کانادا]] | |||
*[[پیشینه آموزش کوبا]] | |||
== کتابشناسی == | == کتابشناسی == | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۷ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۰۷:۱۱
قیروان نخستین پایتخت آموزش اسلام در مغرب عربی است؛[۱] شهری که تا نیمه دوم قرن پنجم هجری مهم‌ترین مرکز آموزش و ترویج علوم اسلامی بود. عقاید و اندیشه‌های اباضیه، صفریه و معتزله در قرن دوم هجری در جامع عقبه بن نافع تدریس می‌شده است.[۲]
حمله وحشیانه بنی‌هلال به تونس و تخریب بخش عمده‌ای از شهر قیروان موجب شد تا پایتخت آموزش علوم اسلامی در إفریقیه به شهر تونس و با محوریت جامع زیتونه منتقل شود و این‌گونه بود که نخستین دانشگاه اسلامی در قاره آفریقا تأسیس شد. نظام سنتی آموزش علوم عربی اسلامی در جامع زیتونه به‌قدری پیشرفت کرد که در بسیاری از کشورهای آفریقایی نیز گسترش یافت. این نظام آموزشی علمی تا اواخر قرن ۱۹ میلادی پابرجا بود؛ اما این چراغ فروزان علم و هدایت با آمدن فرانسه و نظام‌های آموزشی جدید و نیز روحیه دین‌ستیزانه حاکمان تونسی پس از استقلال، به‌ویژه بورقیبه، به خاموشی گرایید.
با ورود فرانسه به تونس در اواخر قرن نوزده میلادی مراکز آموزشی جدیدی راه‌اندازی شد و زبان فرانسه و علوم جدید در دروس آموزشی مدارس گنجانده شد. راه‌اندازی مدارس پسرانه و دخترانه به سبک فرانسوی از سال ۱۹۲۸ آغاز شد و کالج‌هایی، مانند lycee carnot و کالج علوی به جذب و تعلیم و تربیت نونهالان تونس مشغول شدند.[۳] از مهم‌ترین مراکز آموزشی این دوران می‌توان به مدرسه صادقیه، مدرسه علویه (منسوب به علی بای)، لیسیه (با دادن دیپلم) و جمعیت خلدونیه اشاره کرد.
مدرسه صادقیه
مهم‌ترین اقدام خیرالدین پاشا وزیر مصلح تونسی در زمینه فرهنگی و آموزشی تأسیس نخستین دبیرستان جدید تونس به نام مدرسه صادقیه در سال ۱۸۷۵ میلادی و نیز راه‌اندازی کتابخانه عمومی عبدلیه بود، نام این مدرسه، که امروزه فعالیتی ندارد، از اسم «بای محمدصادق»، حاکم وقت، گرفته شده است.
جایگاه خیرالدین پاشا و صادقیه درتونس، مانند جایگاه امیرکبیر و دارالفنون در ایران است. در مدرسه صادقیه از استادان ترکی، فرانسوی و ایتالیایی برای تدریس در رشته‌های مختلف علوم جدید دعوت به عمل آمد. آموزش علوم جدید و زبان‌های خارجی در کنار علوم دینی مهم‌ترین اهداف آموزشی آن بود. رویکرد مدرن این مدرسه در امر آموزش موجب شد تا اصلاح‌طلبانی، مانند محمد عزیز بوعتور، محمد عربی زروق، احمد بن خوجه، عمر بن شیخ و محمد بیرم خامس در راه‌اندازی و اداره این مدرسه نقش داشته باشند. با تأسیس اداره علوم و معارف توسط فرانسوی‌ها در سال ۱۸۸۳ میلادی، مدرسه صادقیه، تا سال ۱۹۱۲ با مدیریت فرانسوی اداره می‌شد و پس از آن جمعیت قدمای صادقیه که انجمن فارغ‌التحصیلان این مدرسه بود، در ۱۲ دسامبر ۱۹۰۶ میلادی با هدف مشارکت در فعالیت‌های سیاسی اجتماعی دینی تأسیس شد. مجله «التونسی» متعلق به ایشان بودکه زیر نظر افرادی، مانند خیرالله بن مصطفی و مصطفی‌کعاک اداره می‌شد. مدرسه صادقیه در سال ۱۹۲۸ میلادی دارای ۴۱۷ دانشجو بود.[۳] حبیب بورقیبه، محمد مسعدی و مصطفی بن جعفر از دانش‌آموختگان این مدرسه هستند.
جمعیت خلدونیه
جمعیت خلدونیه را، که شاخه‌ای از جامع زیتونه به شمار می‌رفت، «حرکت جوانان تونس»، که برخی از فارغ‌التحصیلان مدرسه صادقیه بودند، در سال ۱۸۹۶ میلادی راه‌اندازی کردند و شیخ بشیر صفر آن را اداره می‌کرد. هدف از تأسیس این مدرسه، آشنایی جوانان تحصیل‌کرده، به‌ویژه جوانان زیتونی، با دانش‌های جدید مانند ریاضیات، جغرافیا و حقوق بود. آموزش دروس عمومی در این جمعیت با زبان عربی و فرانسه بود، شیخ محمد عبده در سال ۱۹۰۳ میلادی به تونس سفر کرد و در این مدرسه به ایراد سخنرانی پرداخت. شیخ محمد فاضل بن عاشور از سال ۱۹۴۶ تا ۱۹۴۹ میلادی رئیس آن بود. این مدرسه در سوق العطارین شهر تونس قرار داشت و در حال حاضر، فعالیت کمی دارد.[۴]
نیز نگاه کنید به
- پیشینه آموزش روسیه
- پیشینه آموزش افغانستان
- پیشینه آموزش مصر
- پیشینه آموزش لبنان
- پیشینه آموزش کانادا
- پیشینه آموزش کوبا
کتابشناسی
- ↑ طاهر، عبدالله (بی‌تا). الحرکة الوطنیة التونسیة (۱۸۳۰-۱۹۵۶م). تونس: منشورات دارالمعارف للطباعة و النشر، ص219.
- ↑ ابویعرب، محمد بن احمد بن تمیم قیروانی (۱۹۸۶). طبقات علمای إفریقیه و تونس. تحقیق علی شابی و نعیم حسن یافی. بی‌جا: الدار التونسیه للنشر، ص15.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ شنتاوی، احمد، زکی خورشید، یونس، عبدالحمید (بی‌تا). دائرةالمعارف الاسلامیه. بی‌جا: دارالفکر، جلد ششم، ص93.
- ↑ عصمتی‌بایگی، سیدحسن (1395). جامعه و فرهنگ تونس. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی، ص235-238.