كتابخانه‌­ی ملي چین: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه ملل
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
كتابخانه­‌ی ملي كنوني [[چین]]، همان «كتابخانه‌­ی سلطنتی پايتخت» سابق است كه در سال 1909، در محل معبد «گوانگ­خوا» در [[پکن|پكن]] احداث و سپس به خيابان «وِن­جين (Wenjin)» منتقل و به بزرگترين كتابخانه­‌ی مدرن [[چین]] تبديل گرديد. این کتابخانه در سال 1928 میلادی، کتابخانه‌­ی ملی بِی­پینگ (Beiping) نام گرفت. از سال 1987، در مکاتبات بین‌المللی با نام «کتابخانه­‌ی ملی چین» عنوان شد و در دسامبر سال 1998 با مصوبه‌­ی شورای وزیران [[چین]] این نام رسمیت یافت. در طول سال­‌هاي سپري شده، تعدادي از محققان و دانشمندان برجسته‎­‌ی چینی، از جمله «ليانگ چي­چائو»، «چاي يوان پي»، «لوشون» در خدمت اين كتابخانه بوده و رياست آن را بر عهده داشته‌اند.
كتابخانه­‌ی ملی كنونی [[چین]]، همان «كتابخانه‌­ی سلطنتی پایتخت» سابق است كه در سال 1909، در محل معبد «گوانگ­ خوا» در [[پکن|پكن]] احداث و سپس به خیابان «وِن­جین (Wenjin)» منتقل و به بزرگترین كتابخانه­‌ی مدرن [[چین]] تبدیل گردید. این کتابخانه در سال 1928 میلادی، کتابخانه‌­ی ملی بِی­پینگ (Beiping) نام گرفت. از سال 1987، در مکاتبات بین‌المللی با نام «کتابخانه­‌ی ملی چین» عنوان شد و در دسامبر سال 1998 با مصوبه‌­ی شورای وزیران [[چین]] این نام رسمیت یافت. در طول سال­‌های سپری شده، تعدادی از محققان و دانشمندان برجسته‎­‌ی چینی، از جمله «لیانگ چی­چائو»، «چای یوان پی»، «لوشون» در خدمت این كتابخانه بوده و ریاست آن را بر عهده داشته‌اند.


[[کتابخانه ی ملی چین|كتابخانه­‌ی ملي چین]]، پس از تأسيس [[جمهوری خلق چین|جمهوري خلق چین]] در سال 1949، به كتابخانه­‌ی پكن تغيير نام داد. به دنبال توسعه‌ی علمی و آموزش [[چین]]، و افزايش تقاضاي مردم براي فراگيري علوم، كتابخانه­‌ی پكن نيز در دهه‌هاي 1950 و 1960 توسعه­‌ی بيشتري يافت. در سال 1975 براساس تصمیم «چوئن­لاي» نخست وزير وقت این کشور، عملیات ساخت و ساز و تجدید بنای ساختمان كتابخانه­‌ی پكن آغاز و در سال 1987 ساختمان جديد كتابخانه در فضايي به مساحت 170 هزار متر مربع تكميل و به یکی از بزرگ­ترين كتابخانه‌­های جهان تبديل شد. این کتابخانه از نظر وسعت مقام نخست را در آسیا و مقام چهارم را در جهان دارد. ساختمان كتابخانه جمعآ از 22 طبقه و چند ساختمان مرتبط تشكيل شده است. مخازن كتاب 10 طبقه را به خود اختصاص داده و 38 تالار مطالعه نيز در 5 طبقه از ساختمان استقرار يافته‌اند. افزون بر این­ها، دو تالار نمايشگاهی و دو محوطه‌­ی سبز نيز در زمين 14 هكتاري كتابخانه وجود دارد. بخش‌هاي مختلف آن عبارتند از:
[[کتابخانه ی ملی چین|كتابخانه­‌ی ملی چین]]، پس از تأسیس [[جمهوری خلق چین]] در سال 1949، به كتابخانه­‌ی پكن تغییر نام داد. به دنبال توسعه‌ی علمی و آموزش [[چین]]، و افزایش تقاضای مردم برای فراگیری علوم، كتابخانه­‌ی پكن نیز در دهه‌های 1950 و 1960 توسعه­‌ی بیشتری یافت. در سال 1975 براساس تصمیم «چوئن­لای» نخست وزیر وقت این کشور، عملیات ساخت و ساز و تجدید بنای ساختمان كتابخانه­‌ی پكن آغاز و در سال 1987 ساختمان جدید كتابخانه در فضایی به مساحت 170 هزار متر مربع تكمیل و به یکی از بزرگ­ترین كتابخانه‌­های جهان تبدیل شد. این کتابخانه از نظر وسعت مقام نخست را در آسیا و مقام چهارم را در جهان دارد. ساختمان كتابخانه جمعآ از 22 طبقه و چند ساختمان مرتبط تشكیل شده است. مخازن كتاب 10 طبقه را به خود اختصاص داده و 38 تالار مطالعه نیز در 5 طبقه از ساختمان استقرار یافته‌اند. افزون بر این­ها، دو تالار نمایشگاهی و دو محوطه‌­ی سبز نیز در زمین 14 هكتاری كتابخانه وجود دارد. بخش‌های مختلف آن عبارتند از:


1- بخش منابع الكترونيكي. دو تالار منابع الكترونيكي در كتابخانه وجود دارد که هر كدام به ترتيب 20 و 63 رايانه دارند. بسياري از لوح‌هاي فشرده و سايت‌هاي اينترنتي در اين تالارها قابل دسترسي هستند. استفاده از رايانه‌ها با پرداخت هزينه‌هاي تعيين شده، مخصوص اعضا بوده و اعضاي جديد پس از طي دوره‌هاي آموزش رايانه، مجاز به بهره‌برداري هستند. امكان دسترسي پيوسته به فهرست همگاني (اپك) نيز ميسر است.
1- بخش منابع الكترونیكی. دو تالار منابع الكترونیكی در كتابخانه وجود دارد که هر كدام به ترتیب 20 و 63 رایانه دارند. بسیاری از لوح‌های فشرده و سایت‌های اینترنتی در این تالارها قابل دسترسی هستند. استفاده از رایانه‌ها با پرداخت هزینه‌های تعیین شده، مخصوص اعضا بوده و اعضای جدید پس از طی دوره‌های آموزش رایانه، مجاز به بهره‌برداری هستند. امكان دسترسی پیوسته به فهرست همگانی (اپك) نیز میسر است.


2- بخش خدمات تهيه­‌ی اسناد. وظيفه­‌ی اين مركز، ارائه‌­ی خدمات اطلاع‌رساني به طرح‌هاي تحقيقاتي بزرگ ملي، واحدهاي توليدي، و عموم مردم در قالب تهيه، بازيابي، و اشاعه‌­ی اطلاعات مورد نياز آن­ها، در قبال دريافت هزينه‌هاي مربوط است. امانت بين كتابخانه‌هاي داخل و خارج از كشور، از ديگر وظايف اين مركز به شمار می‌­رود.
2- بخش خدمات تهیه­‌ی اسناد. وظیفه­‌ی این مركز، ارائه‌­ی خدمات اطلاع‌رسانی به طرح‌های تحقیقاتی بزرگ ملی، واحدهای تولیدی، و عموم مردم در قالب تهیه، بازیابی، و اشاعه‌­ی اطلاعات مورد نیاز آن­ها، در قبال دریافت هزینه‌های مربوط است. امانت بین كتابخانه‌های داخل و خارج از كشور، از دیگر وظایف این مركز به شمار می‌­رود.


3- بخش ترجمه. اين بخش وظيفه­‌ی ترجمه­‌ی منابع كتابخانه‌اي به زبان‌هاي گوناگون را برعهده دارد. مترجمان پاره‌وقت اين مركز بنابر سفارش مراجعان، به ترجمه از زبان‌ها يا به زبان‌هاي مختلف از جمله [[زبان انگليسي|انگليسي]]، [[زبان روسي|روسي]]، [[زبان ژاپني|ژاپني]]، [[زبان آلماني|آلماني]]، [[زبان فرانسوي|فرانسوي]]، [[زبان كره‌اي|كره‌اي]]، [[زبان اسپانيولي|اسپانيولي]]، [[زبان ايتاليايي|ايتاليايي]]، [[زبان هندي|هندي]]، و جز آن مي‌پردازند.
3- بخش ترجمه. این بخش وظیفه­‌ی ترجمه­‌ی منابع كتابخانه‌ای به زبان‌های گوناگون را برعهده دارد. مترجمان پاره‌وقت این مركز بنابر سفارش مراجعان، به ترجمه از زبان‌ها یا به زبان‌های مختلف از جمله [[زبان انگليسي|انگلیسی]]، [[زبان روسي|روسی]]، [[زبان ژاپني|ژاپنی]]، [[زبان آلماني|آلمانی]]، [[زبان فرانسوي|فرانسوی]]، [[زبان كره‌اي|كره‌ای]]، [[زبان اسپانيولي|اسپانیولی]]، [[زبان ايتاليايي|ایتالیایی]]، [[زبان هندي|هندی]]، و جز آن می‌پردازند.


4- بخش صوتی و تصویری. این بخش دارای سه سالن صوتی و تصویری مجهز به سیستم چندرسانه‌­ای، با امکانات استودیو ویرایش فیلم، پخش، و ظبط است. دو سالن نمایش جمعی با 130 صندلی و 60 صندلی تک نفره نیز در این بخش در نظر گرفته شده است. در این بخش امکان به امانت گرفتن منابع برای اعضای کتابخانه هم وجود دارد.
4- بخش صوتی و تصویری. این بخش دارای سه سالن صوتی و تصویری مجهز به سیستم چندرسانه‌­ای، با امکانات استودیو ویرایش فیلم، پخش، و ضبط است. دو سالن نمایش جمعی با 130 صندلی و 60 صندلی تک نفره نیز در این بخش در نظر گرفته شده است. در این بخش امکان به امانت گرفتن منابع برای اعضای کتابخانه هم وجود دارد.


كتابخانه‌­ی ملي چين، افزون بر اين­كه يك كتابخانه‌­ی تحقيقاتي جامع و گنجينه­‌ی ملي انتشارات داخلي است، مركز تحقيقات و توسعه­‌ی كتابخانه‌ها و شبكه‌هاي اطلاع‌رساني كتابخانه‌ها نيز به‌شمار مي‌رود. تهيه­‌ی كتابشناسي ملي، نظام رده‌بندي چيني، اجراي توافقات رسمي فرهنگي، و همكاري با ساير كتابخانه‌ها در داخل كشور و در سطح بين‌المللي، از وظايف اين كتابخانه است. كتابخانه‌­ی ملی، مركز ملي شابک و شماره­‌ی استاندارد ملي پيايندها (آي.اس.اس.ان.) نيز هست. به صورت کلی، حفظ و نگهداري مواد كتابخانه‌­ای از اهداف اين كتابخانه است. از اين رو، كتاب‌هاي مهم و نادر، به‌ منظور حفظ و نگهداري مطلوب، به ريزنگار تبديل مي‌شوند. اين كتابخانه علاوه بر برخورداري از قانون واسپاري انتشارات داخلي (از سال 1920)، به گردآوري انتشارات خارجي، انتشارات سازمان‌هاي بين‌المللي و دولت‌هاي خارجي، انواع ريزنگار و مواد ديداري - شنيداري، لوح فشرده، و انتشارات الكترونيكي نيز می‌پردازد. هم­چنين مجموعه‌هاي بزرگي از انتشارات در زمينه‌هاي كتابداري و اطلاع‌رساني؛ سالنامه‌هاي چيني؛ و مجموعه‌هاي خاص انتشارات [[هنگ‌كنگ]]، [[تايوان]]، و ماكائو را گردآوري كرده است. افزون بر این، كتابخانه‌­ی ملي چين مركز واسپاري رساله‌هاي دكتراي چيني و انتشارات سازمان ملل متحد نيز هست.
كتابخانه‌­ی ملی چین، افزون بر این­كه یك كتابخانه‌­ی تحقیقاتی جامع و گنجینه­‌ی ملی انتشارات داخلی است، مركز تحقیقات و توسعه­‌ی كتابخانه‌ها و شبكه‌های اطلاع‌رسانی كتابخانه‌ها نیز به‌شمار می‌رود. تهیه­‌ی كتابشناسی ملی، نظام رده‌بندی چینی، اجرای توافقات رسمی فرهنگی، و همكاری با سایر كتابخانه‌ها در داخل كشور و در سطح بین‌المللی، از وظایف این كتابخانه است. كتابخانه‌­ی ملی، [[مركز ملی شابک]] و [[شماره­‌ی استاندارد ملی پیایندها (آی.اس.اس.ان.)]] نیز هست. به صورت کلی، حفظ و نگهداری مواد كتابخانه‌­ای از اهداف این كتابخانه است. از این رو، كتاب‌های مهم و نادر، به‌ منظور حفظ و نگهداری مطلوب، به ریزنگار تبدیل می‌شوند. این كتابخانه علاوه بر برخورداری از قانون واسپاری انتشارات داخلی (از سال 1920)، به گردآوری انتشارات خارجی، انتشارات سازمان‌های بین‌المللی و دولت‌های خارجی، انواع ریزنگار و مواد دیداری - شنیداری، لوح فشرده، و انتشارات الكترونیكی نیز می‌پردازد. هم­چنین مجموعه‌های بزرگی از انتشارات در زمینه‌های كتابداری و اطلاع‌رسانی؛ سالنامه‌های چینی؛ و مجموعه‌های خاص انتشارات [[هنگ‌كنگ]]، [[تايوان|تایوان]]، و ماكائو را گردآوری كرده است. افزون بر این، كتابخانه‌­ی ملی چین مركز واسپاری رساله‌های دكترای چینی و انتشارات سازمان ملل متحد نیز هست.


اين كتابخانه در تمامي روزهاي سال به روي مراجعان باز بوده و روزانه بین 7 تا 8 هزار نفر به كتابخانه مراجعه كرده و از 10هزار  فقره ماده­‌ی كتابخانه‌اي استفاده مي‌کنند. هم­چنين، خدمات پيوسته‌­ی آن 24 ساعته از طريق شبكه‌هاي چندرسانه‌اي گوناگون و نيز اينترنت قابل دسترسي است. در 1999، قريب به 15000 كارمند در اين كتابخانه اشتغال داشته‌اند، كه نزديك به 10 درصد آنها داراي تخصص كتابداري بوده‌اند.
این كتابخانه در تمامی روزهای سال به روی مراجعان باز بوده و روزانه بین 7 تا 8 هزار نفر به كتابخانه مراجعه كرده و از 10هزار  فقره ماده­‌ی كتابخانه‌ای استفاده می‌کنند. هم­چنین، خدمات پیوسته‌­ی آن 24 ساعته از طریق شبكه‌های چندرسانه‌ای گوناگون و نیز اینترنت قابل دسترسی است. در 1999، قریب به 15000 كارمند در این كتابخانه اشتغال داشته‌اند، كه نزدیك به 10 درصد آنها دارای تخصص كتابداری بوده‌اند.


كتابخانه­‌ی ملي چين، مركز ملي پيشينه­‌ی كتابشناختي است و وظيفه‌­ی انتشار «[[كتابشناسي ملي چين]]»، فهرستگان‌هاي ملي، و فهرست مجموعه‌هاي موجود در اين كتابخانه را بر عهده دارد. اين كتابخانه از سال 1927 و به‌ ويژه از سال 1957 «[[فهرستگان ملي چين]]» را گردآوري كرده است. در سال 1997 «مركز فهرست­نويسي كتابخانه­‌ی پيوسته»، به‌منظور سازماندهي فهرست نويسي رايانه‌اي در سطح كشور، مديريت شبكه‌­ی فهرستگان، و گسترش اشتراك منابع كتابشناختي در آن تأسيس شد. انتشار فهرست­ برگه­‌ی كتاب‌هاي چيني با فرمت مارك نيز از وظايف اين مركز به‌ شمار مي‌رود. تا پايان سال 1997 حدود 73 نفر در اين مركز اشتغال داشته‌اند.
كتابخانه­‌ی ملی چین، مركز ملی پیشینه­‌ی كتابشناختی است و وظیفه‌­ی انتشار «[[كتابشناسي ملي چين|كتابشناسی ملی چین]]»، فهرستگان‌های ملی، و فهرست مجموعه‌های موجود در این كتابخانه را بر عهده دارد. این كتابخانه از سال 1927 و به‌ ویژه از سال 1957 «[[فهرستگان ملي چين|فهرستگان ملی چین]]» را گردآوری كرده است. در سال 1997 «مركز فهرست­نویسی كتابخانه­‌ی پیوسته»، به‌منظور سازماندهی فهرست نویسی رایانه‌ای در سطح كشور، مدیریت شبكه‌­ی فهرستگان، و گسترش اشتراك منابع كتابشناختی در آن تأسیس شد. انتشار فهرست­ برگه­‌ی كتاب‌های چینی با فرمت مارك نیز از وظایف این مركز به‌ شمار می‌رود. تا پایان سال 1997 حدود 73 نفر در این مركز اشتغال داشته‌اند.


كتابخانه­‌ی ملي چين هم­چنين موظف به تهيه‌­ی بيش از 30 عنوان كتابشناسي است؛ از جمله: «كتابشناسي ملي چين»، «كتابشناسي عمومي كتاب‌هاي منتشر شده بين سال‌هاي 1911-1949»، و «كتابشناسي كتاب‌هاي قديمي و كمياب».
كتابخانه­‌ی ملی چین هم­چنین موظف به تهیه‌­ی بیش از 30 عنوان كتابشناسی است؛ از جمله: «كتابشناسی ملی چین»، «كتابشناسی عمومی كتاب‌های منتشر شده بین سال‌های 1911-1949»، و «كتابشناسی كتاب‌های قدیمی و كمیاب».


اين كتابخانه با همكاري ساير كتابخانه‌هاي چين، پايگاه اطلاعاتي كتابشناسي ملي گذشته‌نگر [[چین|چين]] (1949 تا 1987) را ايجاد كرده‌است كه در كنار پايگاه اطلاعاتي كتابشناسي ملي چين كه توسط كتابخانه‌­ی ملي چين راه‌اندازي شده‌است، بزرگ‌ترين و جامع‌ترين پايگاه اطلاعاتي كتابشناسي ملي انتشارات چين را تشكيل مي‌دهد. كتابخانه ملي چين هم­چنین، رياست هيئت تحريريه رده‌بندي كتابخانه‌­ی چيني را برعهده دارد كه زير نظر وزارت فرهنگ چين تشكيل مي‌شود. تحقيق، تأليف، بازبيني، و اصلاح طرح رده‌بندي چيني و موضوعات وابسته، از وظايف اين هيئت به‌شمار مي‌رود.
این كتابخانه با همكاری سایر كتابخانه‌های چین، پایگاه اطلاعاتی كتابشناسی ملی گذشته‌نگر [[چین]] (1949 تا 1987) را ایجاد كرده‌است كه در كنار پایگاه اطلاعاتی كتابشناسی ملی چین كه توسط كتابخانه‌­ی ملی چین راه‌اندازی شده‌است، بزرگ‌ترین و جامع‌ترین پایگاه اطلاعاتی كتابشناسی ملی انتشارات چین را تشكیل می‌دهد. كتابخانه ملی چین هم­چنین، ریاست هیئت تحریریه رده‌بندی كتابخانه‌­ی چینی را برعهده دارد كه زیر نظر [[وزارت فرهنگ چین]] تشكیل می‌شود. تحقیق، تألیف، بازبینی، و اصلاح طرح رده‌بندی چینی و موضوعات وابسته، از وظایف این هیئت به‌شمار می‌رود.


كتابخانه عظيم ملي [[چین]] دارای 3/26 ميليون جلد كتاب (براساس آخرين آمار سال 2007) است كه پنجمين مجموعه­‌ی بزرگ كتاب جهان به شمار مي‌­آيد و در سال­‌هاي اخير سالانه 600 تا 700 هزار جلد كتاب به ذخاير آن افزوده شده است. از جمله آثار بسيار كهن موجود در آن مي‌توان به 35 هزار قطعه خطوط حكاكي شده روي لاك لاك­پشت‌­ها، 300 هزار يادداشت­‌هاي سلطنتي دوران [[سلسله‌­ی سونگ]] مربوط به 700 سال پيش، و بیش از 3 ميليون جلد كتاب نادر و منحصر به فرد، و يك ميليون 640 هزار جلد كتاب قديمي، 97/2 میلیون کتاب به زبان­‌های خارجی آن اشاره كرد. اين كتابخانه هم­چنين اسناد و مدارك و آثار قديمي مربوط به شهر دونگ­خوانگ، مجموعه­‌ی جائوچنگ، [[تدوین بزرگ­ترین دایره‌المعارف جامع قدیمی چین|دايره‌المعارف يونگ­لي]] و آثار كامل ادبيات كلاسيك [[چین]] را در خود جاي داده است. اين كتابخانه از لحاظ گردآوري كتاب به [[زبان چینی]] بزرگ­ترين مركز در جهان و بزرگ­ترين كتابخانه­‌ی كشور [[چین]] در زمينه­‌ی جمع‌آوري كتب خارجي به 115 زبان دنيا است. در این كتابخانه آثار ارزشمند و گرانبهايي درباره­‌ی افراد مشهور و اسناد دوران انقلاب فرهنگي و تئوري­‌هاي تئوري‌پردازان چینی نگهداري مي‌­شود و با 1200 كتابخانه و موسسه­‌ی تحقيقاتي در 120 كشور جهان مبادلات گسترده‌­اي دارد و نشريات رسمي دولت­‌هاي خارجي و سازمان ملل را در خود جاي داده است. بسياري از انتشارات الكترونيكي و جديد و مدرن امروزه در جريان توسعه­‌ی عصر اطلاع رساني به خزاين و گنجينه­‌هاي اين كتابخانه افزوده شده و مجهز به شبكه­‌ی رايانه‌­اي است و از يك سيستم مديريتي پيشرفته همانند سيستم كتابخانه­‌هاي مهم و پيشرفته‌­ی جهان برخوردار است. داده­­‌هاي ديجيتالي تمام متن موجود در آن به 78 ميليون صفحه مي­رسد كه معادل 250 هزار جلد كتاب است. شمار بازديد كنندگان پايگاه اينترنتي اين كتابخانه در سال 2007 به بیش از 350 ميليون نفر رسيد. اين كتابخانه در قرن بيست و يكم، سيستم كامپيوتري و ديجيتالي كردن تمام كتب و اسناد خود را كه از سال 1998 آغاز كرده به اتمام خواهد رساند و مرحله­‌ی بعدي توسعه­‌ی مجدد ساختماني كتابخانه با فضايي به مساحت 22 هزار متر مربع که درحال اجرا است، به آن اضافه خواهد شد كه پس از تكميل فضاي كتابخانه به 250 هزار متر مربع بالغ مي­‌گردد و از اين لحاظ مقام سوم جهان را به خود اختصاص خواهد داد. سه طرح اطلاع رساني فرهنگي براي ارائه­‌ی فناوري پيشرفته و توسعه­‌ی فرهنگ و آموزش مردم، چاپ به صورت افستِ كتاب­‌هاي قديمي كمياب و نادر براي استفاده­‌ی عموم و هم­چنين ارسال كتاب به مناطق حاشيه­‌اي و محروم كشور براي توسعه‌­ی فرهنگ كشاورزان و روستاييان و افزايش آگاهي­‌هاي علمي آنان، از جمله طرح­‌هايي است كه از سال 2005 ميلادي اين كتابخانه در دست اجراء دارد.  (سابقی، ، 1384)
كتابخانه عظیم ملی [[چین]] دارای 3/26 میلیون جلد كتاب (براساس آخرین آمار سال 2007) است كه پنجمین مجموعه­‌ی بزرگ كتاب جهان به شمار می‌­آید و در سال­‌های اخیر سالانه 600 تا 700 هزار جلد كتاب به ذخایر آن افزوده شده است. از جمله آثار بسیار كهن موجود در آن می‌توان به 35 هزار قطعه خطوط حكاكی شده روی لاك لاك­پشت‌­ها، 300 هزار یادداشت­‌های سلطنتی دوران [[سلسله های سونگ، لیائو، جین و شیای غربی|سلسله‌­ی سونگ]] مربوط به 700 سال پیش، و بیش از 3 میلیون جلد كتاب نادر و منحصر به فرد، و یك میلیون 640 هزار جلد كتاب قدیمی، 97/2 میلیون کتاب به زبان­‌های خارجی آن اشاره كرد. این كتابخانه هم­چنین اسناد و مدارك و آثار قدیمی مربوط به شهر دونگ­خوانگ، مجموعه­‌ی جائوچنگ، [[تدوین بزرگ­ترین دایره‌المعارف جامع قدیمی چین|دایره‌المعارف یونگ­لی]] و آثار كامل ادبیات كلاسیك [[چین]] را در خود جای داده است. این كتابخانه از لحاظ گردآوری كتاب به [[زبان چینی]] بزرگ­ترین مركز در جهان و بزرگ­ترین كتابخانه­‌ی كشور [[چین]] در زمینه­‌ی جمع‌آوری كتب خارجی به 115 زبان دنیا است. در این كتابخانه آثار ارزشمند و گرانبهایی درباره­‌ی افراد مشهور و اسناد دوران انقلاب فرهنگی و تئوری­‌های تئوری‌پردازان چینی نگهداری می‌­شود و با 1200 كتابخانه و موسسه­‌ی تحقیقاتی در 120 كشور جهان مبادلات گسترده‌­ای دارد و نشریات رسمی دولت­‌های خارجی و سازمان ملل را در خود جای داده است.  
 
بسیاری از انتشارات الكترونیكی و جدید و مدرن امروزه در جریان توسعه­‌ی عصر اطلاع رسانی به خزاین و گنجینه­‌های این كتابخانه افزوده شده و مجهز به شبكه­‌ی رایانه‌­ای است و از یك سیستم مدیریتی پیشرفته همانند سیستم كتابخانه­‌های مهم و پیشرفته‌­ی جهان برخوردار است. داده­­‌های دیجیتالی تمام متن موجود در آن به 78 میلیون صفحه می­رسد كه معادل 250 هزار جلد كتاب است. شمار بازدید كنندگان پایگاه اینترنتی این كتابخانه در سال 2007 به بیش از 350 میلیون نفر رسید. این كتابخانه در قرن بیست و یكم، سیستم كامپیوتری و دیجیتالی كردن تمام كتب و اسناد خود را كه از سال 1998 آغاز كرده به اتمام خواهد رساند و مرحله­‌ی بعدی توسعه­‌ی مجدد ساختمانی كتابخانه با فضایی به مساحت 22 هزار متر مربع که درحال اجرا است، به آن اضافه خواهد شد كه پس از تكمیل فضای كتابخانه به 250 هزار متر مربع بالغ می­‌گردد و از این لحاظ مقام سوم جهان را به خود اختصاص خواهد داد. سه طرح اطلاع رسانی فرهنگی برای ارائه­‌ی فناوری پیشرفته و توسعه­‌ی فرهنگ و آموزش مردم، چاپ به صورت افستِ كتاب­‌های قدیمی كمیاب و نادر برای استفاده­‌ی عموم و هم­چنین ارسال كتاب به مناطق حاشیه­‌ای و محروم كشور برای توسعه‌­ی فرهنگ كشاورزان و روستاییان و افزایش آگاهی­‌های علمی آنان، از جمله طرح­‌هایی است كه از سال 2005 میلادی این كتابخانه در دست اجراء دارد.  


سایر کتابخانه‌­های مهم [[چین]] نیز عبارتند از: کتابخانه‌­ی جدید پایتخت؛ کتابخانه‌­ی ملی [[شانگهای]]؛ کتابخانه‌­ی فرهنگستان علوم اجتماعی [[چین]] (کتابخانه­‌ی تخصصی با بیش از 6 میلیون جلد کتاب)؛ کتابخانه‌­ی دانشگاه [[پکن]]؛ کتابخانه­‌ی دانشگاه چینگ­هوا؛ کتابخانه‌­ی دانشگاه خلق [[پکن]]؛ و کتابخانه­‌ی دانشگاه تربیت معلم [[پکن]].<ref>سابقی، علی محمد (1392). جامع فرهنگ و ملل [[چین]]. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی، جلد--- ص---</ref>
سایر کتابخانه‌­های مهم [[چین]] نیز عبارتند از: کتابخانه‌­ی جدید پایتخت؛ کتابخانه‌­ی ملی [[شانگهای]]؛ کتابخانه‌­ی فرهنگستان علوم اجتماعی [[چین]] (کتابخانه­‌ی تخصصی با بیش از 6 میلیون جلد کتاب)؛ کتابخانه‌­ی دانشگاه [[پکن]]؛ کتابخانه­‌ی دانشگاه چینگ­هوا؛ کتابخانه‌­ی دانشگاه خلق [[پکن]]؛ و کتابخانه­‌ی دانشگاه تربیت معلم [[پکن]].<ref>سابقی، علی محمد (1392). جامع فرهنگ و ملل [[چین]]. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی، جلد--- ص---</ref>

نسخهٔ ‏۱۶ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۲۳:۲۴

كتابخانه­‌ی ملی كنونی چین، همان «كتابخانه‌­ی سلطنتی پایتخت» سابق است كه در سال 1909، در محل معبد «گوانگ­ خوا» در پكن احداث و سپس به خیابان «وِن­جین (Wenjin)» منتقل و به بزرگترین كتابخانه­‌ی مدرن چین تبدیل گردید. این کتابخانه در سال 1928 میلادی، کتابخانه‌­ی ملی بِی­پینگ (Beiping) نام گرفت. از سال 1987، در مکاتبات بین‌المللی با نام «کتابخانه­‌ی ملی چین» عنوان شد و در دسامبر سال 1998 با مصوبه‌­ی شورای وزیران چین این نام رسمیت یافت. در طول سال­‌های سپری شده، تعدادی از محققان و دانشمندان برجسته‎­‌ی چینی، از جمله «لیانگ چی­چائو»، «چای یوان پی»، «لوشون» در خدمت این كتابخانه بوده و ریاست آن را بر عهده داشته‌اند.

كتابخانه­‌ی ملی چین، پس از تأسیس جمهوری خلق چین در سال 1949، به كتابخانه­‌ی پكن تغییر نام داد. به دنبال توسعه‌ی علمی و آموزش چین، و افزایش تقاضای مردم برای فراگیری علوم، كتابخانه­‌ی پكن نیز در دهه‌های 1950 و 1960 توسعه­‌ی بیشتری یافت. در سال 1975 براساس تصمیم «چوئن­لای» نخست وزیر وقت این کشور، عملیات ساخت و ساز و تجدید بنای ساختمان كتابخانه­‌ی پكن آغاز و در سال 1987 ساختمان جدید كتابخانه در فضایی به مساحت 170 هزار متر مربع تكمیل و به یکی از بزرگ­ترین كتابخانه‌­های جهان تبدیل شد. این کتابخانه از نظر وسعت مقام نخست را در آسیا و مقام چهارم را در جهان دارد. ساختمان كتابخانه جمعآ از 22 طبقه و چند ساختمان مرتبط تشكیل شده است. مخازن كتاب 10 طبقه را به خود اختصاص داده و 38 تالار مطالعه نیز در 5 طبقه از ساختمان استقرار یافته‌اند. افزون بر این­ها، دو تالار نمایشگاهی و دو محوطه‌­ی سبز نیز در زمین 14 هكتاری كتابخانه وجود دارد. بخش‌های مختلف آن عبارتند از:

1- بخش منابع الكترونیكی. دو تالار منابع الكترونیكی در كتابخانه وجود دارد که هر كدام به ترتیب 20 و 63 رایانه دارند. بسیاری از لوح‌های فشرده و سایت‌های اینترنتی در این تالارها قابل دسترسی هستند. استفاده از رایانه‌ها با پرداخت هزینه‌های تعیین شده، مخصوص اعضا بوده و اعضای جدید پس از طی دوره‌های آموزش رایانه، مجاز به بهره‌برداری هستند. امكان دسترسی پیوسته به فهرست همگانی (اپك) نیز میسر است.

2- بخش خدمات تهیه­‌ی اسناد. وظیفه­‌ی این مركز، ارائه‌­ی خدمات اطلاع‌رسانی به طرح‌های تحقیقاتی بزرگ ملی، واحدهای تولیدی، و عموم مردم در قالب تهیه، بازیابی، و اشاعه‌­ی اطلاعات مورد نیاز آن­ها، در قبال دریافت هزینه‌های مربوط است. امانت بین كتابخانه‌های داخل و خارج از كشور، از دیگر وظایف این مركز به شمار می‌­رود.

3- بخش ترجمه. این بخش وظیفه­‌ی ترجمه­‌ی منابع كتابخانه‌ای به زبان‌های گوناگون را برعهده دارد. مترجمان پاره‌وقت این مركز بنابر سفارش مراجعان، به ترجمه از زبان‌ها یا به زبان‌های مختلف از جمله انگلیسی، روسی، ژاپنی، آلمانی، فرانسوی، كره‌ای، اسپانیولی، ایتالیایی، هندی، و جز آن می‌پردازند.

4- بخش صوتی و تصویری. این بخش دارای سه سالن صوتی و تصویری مجهز به سیستم چندرسانه‌­ای، با امکانات استودیو ویرایش فیلم، پخش، و ضبط است. دو سالن نمایش جمعی با 130 صندلی و 60 صندلی تک نفره نیز در این بخش در نظر گرفته شده است. در این بخش امکان به امانت گرفتن منابع برای اعضای کتابخانه هم وجود دارد.

كتابخانه‌­ی ملی چین، افزون بر این­كه یك كتابخانه‌­ی تحقیقاتی جامع و گنجینه­‌ی ملی انتشارات داخلی است، مركز تحقیقات و توسعه­‌ی كتابخانه‌ها و شبكه‌های اطلاع‌رسانی كتابخانه‌ها نیز به‌شمار می‌رود. تهیه­‌ی كتابشناسی ملی، نظام رده‌بندی چینی، اجرای توافقات رسمی فرهنگی، و همكاری با سایر كتابخانه‌ها در داخل كشور و در سطح بین‌المللی، از وظایف این كتابخانه است. كتابخانه‌­ی ملی، مركز ملی شابک و شماره­‌ی استاندارد ملی پیایندها (آی.اس.اس.ان.) نیز هست. به صورت کلی، حفظ و نگهداری مواد كتابخانه‌­ای از اهداف این كتابخانه است. از این رو، كتاب‌های مهم و نادر، به‌ منظور حفظ و نگهداری مطلوب، به ریزنگار تبدیل می‌شوند. این كتابخانه علاوه بر برخورداری از قانون واسپاری انتشارات داخلی (از سال 1920)، به گردآوری انتشارات خارجی، انتشارات سازمان‌های بین‌المللی و دولت‌های خارجی، انواع ریزنگار و مواد دیداری - شنیداری، لوح فشرده، و انتشارات الكترونیكی نیز می‌پردازد. هم­چنین مجموعه‌های بزرگی از انتشارات در زمینه‌های كتابداری و اطلاع‌رسانی؛ سالنامه‌های چینی؛ و مجموعه‌های خاص انتشارات هنگ‌كنگ، تایوان، و ماكائو را گردآوری كرده است. افزون بر این، كتابخانه‌­ی ملی چین مركز واسپاری رساله‌های دكترای چینی و انتشارات سازمان ملل متحد نیز هست.

این كتابخانه در تمامی روزهای سال به روی مراجعان باز بوده و روزانه بین 7 تا 8 هزار نفر به كتابخانه مراجعه كرده و از 10هزار  فقره ماده­‌ی كتابخانه‌ای استفاده می‌کنند. هم­چنین، خدمات پیوسته‌­ی آن 24 ساعته از طریق شبكه‌های چندرسانه‌ای گوناگون و نیز اینترنت قابل دسترسی است. در 1999، قریب به 15000 كارمند در این كتابخانه اشتغال داشته‌اند، كه نزدیك به 10 درصد آنها دارای تخصص كتابداری بوده‌اند.

كتابخانه­‌ی ملی چین، مركز ملی پیشینه­‌ی كتابشناختی است و وظیفه‌­ی انتشار «كتابشناسی ملی چین»، فهرستگان‌های ملی، و فهرست مجموعه‌های موجود در این كتابخانه را بر عهده دارد. این كتابخانه از سال 1927 و به‌ ویژه از سال 1957 «فهرستگان ملی چین» را گردآوری كرده است. در سال 1997 «مركز فهرست­نویسی كتابخانه­‌ی پیوسته»، به‌منظور سازماندهی فهرست نویسی رایانه‌ای در سطح كشور، مدیریت شبكه‌­ی فهرستگان، و گسترش اشتراك منابع كتابشناختی در آن تأسیس شد. انتشار فهرست­ برگه­‌ی كتاب‌های چینی با فرمت مارك نیز از وظایف این مركز به‌ شمار می‌رود. تا پایان سال 1997 حدود 73 نفر در این مركز اشتغال داشته‌اند.

كتابخانه­‌ی ملی چین هم­چنین موظف به تهیه‌­ی بیش از 30 عنوان كتابشناسی است؛ از جمله: «كتابشناسی ملی چین»، «كتابشناسی عمومی كتاب‌های منتشر شده بین سال‌های 1911-1949»، و «كتابشناسی كتاب‌های قدیمی و كمیاب».

این كتابخانه با همكاری سایر كتابخانه‌های چین، پایگاه اطلاعاتی كتابشناسی ملی گذشته‌نگر چین (1949 تا 1987) را ایجاد كرده‌است كه در كنار پایگاه اطلاعاتی كتابشناسی ملی چین كه توسط كتابخانه‌­ی ملی چین راه‌اندازی شده‌است، بزرگ‌ترین و جامع‌ترین پایگاه اطلاعاتی كتابشناسی ملی انتشارات چین را تشكیل می‌دهد. كتابخانه ملی چین هم­چنین، ریاست هیئت تحریریه رده‌بندی كتابخانه‌­ی چینی را برعهده دارد كه زیر نظر وزارت فرهنگ چین تشكیل می‌شود. تحقیق، تألیف، بازبینی، و اصلاح طرح رده‌بندی چینی و موضوعات وابسته، از وظایف این هیئت به‌شمار می‌رود.

كتابخانه عظیم ملی چین دارای 3/26 میلیون جلد كتاب (براساس آخرین آمار سال 2007) است كه پنجمین مجموعه­‌ی بزرگ كتاب جهان به شمار می‌­آید و در سال­‌های اخیر سالانه 600 تا 700 هزار جلد كتاب به ذخایر آن افزوده شده است. از جمله آثار بسیار كهن موجود در آن می‌توان به 35 هزار قطعه خطوط حكاكی شده روی لاك لاك­پشت‌­ها، 300 هزار یادداشت­‌های سلطنتی دوران سلسله‌­ی سونگ مربوط به 700 سال پیش، و بیش از 3 میلیون جلد كتاب نادر و منحصر به فرد، و یك میلیون 640 هزار جلد كتاب قدیمی، 97/2 میلیون کتاب به زبان­‌های خارجی آن اشاره كرد. این كتابخانه هم­چنین اسناد و مدارك و آثار قدیمی مربوط به شهر دونگ­خوانگ، مجموعه­‌ی جائوچنگ، دایره‌المعارف یونگ­لی و آثار كامل ادبیات كلاسیك چین را در خود جای داده است. این كتابخانه از لحاظ گردآوری كتاب به زبان چینی بزرگ­ترین مركز در جهان و بزرگ­ترین كتابخانه­‌ی كشور چین در زمینه­‌ی جمع‌آوری كتب خارجی به 115 زبان دنیا است. در این كتابخانه آثار ارزشمند و گرانبهایی درباره­‌ی افراد مشهور و اسناد دوران انقلاب فرهنگی و تئوری­‌های تئوری‌پردازان چینی نگهداری می‌­شود و با 1200 كتابخانه و موسسه­‌ی تحقیقاتی در 120 كشور جهان مبادلات گسترده‌­ای دارد و نشریات رسمی دولت­‌های خارجی و سازمان ملل را در خود جای داده است.

بسیاری از انتشارات الكترونیكی و جدید و مدرن امروزه در جریان توسعه­‌ی عصر اطلاع رسانی به خزاین و گنجینه­‌های این كتابخانه افزوده شده و مجهز به شبكه­‌ی رایانه‌­ای است و از یك سیستم مدیریتی پیشرفته همانند سیستم كتابخانه­‌های مهم و پیشرفته‌­ی جهان برخوردار است. داده­­‌های دیجیتالی تمام متن موجود در آن به 78 میلیون صفحه می­رسد كه معادل 250 هزار جلد كتاب است. شمار بازدید كنندگان پایگاه اینترنتی این كتابخانه در سال 2007 به بیش از 350 میلیون نفر رسید. این كتابخانه در قرن بیست و یكم، سیستم كامپیوتری و دیجیتالی كردن تمام كتب و اسناد خود را كه از سال 1998 آغاز كرده به اتمام خواهد رساند و مرحله­‌ی بعدی توسعه­‌ی مجدد ساختمانی كتابخانه با فضایی به مساحت 22 هزار متر مربع که درحال اجرا است، به آن اضافه خواهد شد كه پس از تكمیل فضای كتابخانه به 250 هزار متر مربع بالغ می­‌گردد و از این لحاظ مقام سوم جهان را به خود اختصاص خواهد داد. سه طرح اطلاع رسانی فرهنگی برای ارائه­‌ی فناوری پیشرفته و توسعه­‌ی فرهنگ و آموزش مردم، چاپ به صورت افستِ كتاب­‌های قدیمی كمیاب و نادر برای استفاده­‌ی عموم و هم­چنین ارسال كتاب به مناطق حاشیه­‌ای و محروم كشور برای توسعه‌­ی فرهنگ كشاورزان و روستاییان و افزایش آگاهی­‌های علمی آنان، از جمله طرح­‌هایی است كه از سال 2005 میلادی این كتابخانه در دست اجراء دارد.

سایر کتابخانه‌­های مهم چین نیز عبارتند از: کتابخانه‌­ی جدید پایتخت؛ کتابخانه‌­ی ملی شانگهای؛ کتابخانه‌­ی فرهنگستان علوم اجتماعی چین (کتابخانه­‌ی تخصصی با بیش از 6 میلیون جلد کتاب)؛ کتابخانه‌­ی دانشگاه پکن؛ کتابخانه­‌ی دانشگاه چینگ­هوا؛ کتابخانه‌­ی دانشگاه خلق پکن؛ و کتابخانه­‌ی دانشگاه تربیت معلم پکن.[۱]

نیز نگاه کنید به فرهنگ عمومی در چین؛ فرهنگ كتابت، كتابداری و كتابخانه در چین

کتابشناسی

  1. سابقی، علی محمد (1392). جامع فرهنگ و ملل چین. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی، جلد--- ص---