امان‌الله خان: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| (یک نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
همانند پدرش، فردی نوگرا و اصلاح‌طلب بود. او پس از فیصله‌دادن به منازعاتش با انگلیس و کسب استقلال افغانستان در ۱۹۱۹، با شتاب بزرگی شروع به اجرای یک سری اصلاحات کرد. امان‌الله خان ارتباط نزدیک‌تری با روشنفکران و اهل‌قلم داشت و گفته شده، طرح‌ها و تشویق‌های [[محمود طرزی]] در اجرای اصلاحات امان‌الله‌خان تأثیر زیادی داشت. امان‌الله خان داماد محمود طرزی بود و طرزی نیز در ترکیه عثمانی، مدتی شاگرد [[جنبش سید جمال‌الدین اسدآبادی در افغانستان|سید جمال‌الدین اسدآبادی]] بود. سکان سیاست خارجی امان‌الله خان در دست محمود طرزی بود. | همانند پدرش، فردی نوگرا و اصلاح‌طلب بود. او پس از فیصله‌دادن به منازعاتش با انگلیس و کسب استقلال افغانستان در ۱۹۱۹، با شتاب بزرگی شروع به اجرای یک سری اصلاحات کرد. امان‌الله خان ارتباط نزدیک‌تری با روشنفکران و اهل‌قلم داشت و گفته شده، طرح‌ها و تشویق‌های [[محمود طرزی]] در اجرای اصلاحات امان‌الله‌خان تأثیر زیادی داشت. امان‌الله خان داماد محمود طرزی بود و طرزی نیز در ترکیه عثمانی، مدتی شاگرد [[جنبش سید جمال‌الدین اسدآبادی در افغانستان|سید جمال‌الدین اسدآبادی]] بود. سکان سیاست خارجی امان‌الله خان در دست محمود طرزی بود. | ||
اصلاحات امان‌الله خان چند مرحله داشت: از ۱۹۱۹ تا ۱۹۲۴، از ۱۹۲۴ تا شروع سفر اروپایی او در ۱۹۲۷، از ۱۹۲۸، یعنی پس از بازگشت از سفر اروپایی تا زمان سقوط وی در ۱۹۲۹. جنبش اصلاح‌طلبی امان‌الله خان، بر مبنای الگوی «ترکان جوان» در افغانستان ظاهر شد. به‌خاطر نبود طبقه روشنفکر در آن زمان، این جنبش صرفا از هسته تشکیلات سلطنتی پدید آمد و با حمایت و کمک محمود طرزی، که ۲۰ سال را (تا سال ۱۹۰۱) در سوریه عثمانی‌گذرانده بود، توسعه یافت.<ref>پاپلی یزدی، محمدحسین (1372). افغانستان- جنگ و سیاست (مجموعه مقالات) به کوشش محمدحسین پاپلی یزدی. مشهد: [https://behnashr.ir/ انتشارات آستان قدس رضوی]، ص ۷۲.</ref> | اصلاحات امان‌الله خان چند مرحله داشت: از ۱۹۱۹ تا ۱۹۲۴، از ۱۹۲۴ تا شروع سفر اروپایی او در ۱۹۲۷، از ۱۹۲۸، یعنی پس از بازگشت از سفر اروپایی تا زمان سقوط وی در ۱۹۲۹. جنبش اصلاح‌طلبی امان‌الله خان، بر مبنای الگوی «ترکان جوان» در افغانستان ظاهر شد. به‌خاطر نبود طبقه روشنفکر در آن زمان، این جنبش صرفا از هسته تشکیلات سلطنتی پدید آمد و با حمایت و کمک محمود طرزی، که ۲۰ سال را (تا سال ۱۹۰۱) در [[سوریه]] عثمانی‌گذرانده بود، توسعه یافت.<ref>پاپلی یزدی، محمدحسین (1372). افغانستان- جنگ و سیاست (مجموعه مقالات) به کوشش محمدحسین پاپلی یزدی. مشهد: [https://behnashr.ir/ انتشارات آستان قدس رضوی]، ص ۷۲.</ref> | ||
امان‌الله خان پس از برقراری رابطه با تعدادی از کشورهای اروپایی، شروع به اجرای پروژه‌های توسعه‌ای در افغانستان کرد. یکی از اولین پروژه‌های او، ساختمان دارالامان (Darulaman) در نزدیکی [[کابل]] بود. مقر دارالامان پرهزینه‌ترین پروژه ساختمانی او بود و مستقیما با مساعدت‌های مهندسان آلمانی صورت می‌گرفت. | امان‌الله خان پس از برقراری رابطه با تعدادی از کشورهای اروپایی، شروع به اجرای پروژه‌های توسعه‌ای در افغانستان کرد. یکی از اولین پروژه‌های او، ساختمان دارالامان (Darulaman) در نزدیکی [[کابل]] بود. مقر دارالامان پرهزینه‌ترین پروژه ساختمانی او بود و مستقیما با مساعدت‌های مهندسان آلمانی صورت می‌گرفت. | ||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
== نیز نگاه کنید به == | == نیز نگاه کنید به == | ||
[[جنبش‌های اصلاحی در سطح ملی افغانستان]] | |||
== کتابشناسی == | == کتابشناسی == | ||
نسخهٔ کنونی تا ۶ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۳۸
همانند پدرش، فردی نوگرا و اصلاح‌طلب بود. او پس از فیصله‌دادن به منازعاتش با انگلیس و کسب استقلال افغانستان در ۱۹۱۹، با شتاب بزرگی شروع به اجرای یک سری اصلاحات کرد. امان‌الله خان ارتباط نزدیک‌تری با روشنفکران و اهل‌قلم داشت و گفته شده، طرح‌ها و تشویق‌های محمود طرزی در اجرای اصلاحات امان‌الله‌خان تأثیر زیادی داشت. امان‌الله خان داماد محمود طرزی بود و طرزی نیز در ترکیه عثمانی، مدتی شاگرد سید جمال‌الدین اسدآبادی بود. سکان سیاست خارجی امان‌الله خان در دست محمود طرزی بود.
اصلاحات امان‌الله خان چند مرحله داشت: از ۱۹۱۹ تا ۱۹۲۴، از ۱۹۲۴ تا شروع سفر اروپایی او در ۱۹۲۷، از ۱۹۲۸، یعنی پس از بازگشت از سفر اروپایی تا زمان سقوط وی در ۱۹۲۹. جنبش اصلاح‌طلبی امان‌الله خان، بر مبنای الگوی «ترکان جوان» در افغانستان ظاهر شد. به‌خاطر نبود طبقه روشنفکر در آن زمان، این جنبش صرفا از هسته تشکیلات سلطنتی پدید آمد و با حمایت و کمک محمود طرزی، که ۲۰ سال را (تا سال ۱۹۰۱) در سوریه عثمانی‌گذرانده بود، توسعه یافت.[۱]
امان‌الله خان پس از برقراری رابطه با تعدادی از کشورهای اروپایی، شروع به اجرای پروژه‌های توسعه‌ای در افغانستان کرد. یکی از اولین پروژه‌های او، ساختمان دارالامان (Darulaman) در نزدیکی کابل بود. مقر دارالامان پرهزینه‌ترین پروژه ساختمانی او بود و مستقیما با مساعدت‌های مهندسان آلمانی صورت می‌گرفت.
او گروه بزرگی از اروپاییان را وارد پروژه‌های بازسازی کرد و در این میان آلمان‌ها از دیگران پیشی‌گرفته بودند؛ زیرا آلمان اهداف توسعه‌گرانه ضد انگلیسی داشت و مهندسان آن با یک‌چهارم حقوق مهندسان انگلیسی کار می‌کردند و پروژه‌ها را با قیمت خیلی پایین‌تر از شرکت‌های انگلیسی اجرا می‌کردند.
امان‌الله خان اصلاحات و تغییرات فرهنگی زیادی هم انجام داد. مدارس زیادی در کابل و ولایات راه‌اندازی کرد؛ اجازه انتشار سراج‌الاخبار را صادر کرد؛ تعصب مذهبی نشان نمی‌داد و نوعی آزادی مذهبی وجود داشت و امور عمومی را از مذهب جدا کرد؛ از تعدد زوجات جلوگیری کرد؛ غرب‌گرایی، که در زمان عبدالرحمان خان آغاز و در زمان حبیب‌الله خان وسعت یافته بود، در زمان امان‌الله خان شعله‌ور شد و توسعه زیادی پیدا کرد؛ عده‌ای از پسران و دختران را برای تحصیل به خارج فرستاد که حساسیت‌های زیادی را در افغانستان برانگیخت؛ سعی در بهبود وضعیت زنان کرد و دستور داد تا زنان برقع را بردارند؛ زیرا کلید ساختمان آینده افغانستان را آزادی زنان می‌دانست و این اقدام نیز واکنش‌های شدیدی را به دنبال آورد. طی مدت ۹ سال با کمک کارشناسان ترکیه‌ای و فرانسوی بیش از ۷۰ نظامنامه صادر کرد؛ از جمله تغییر تقویم از هجری قمری به هجری شمسی؛ تلفن و تلگراف را توسعه داد؛ در ۱۹۲۴ پنج فروند هواپیما از روسیه خریداری کرد که به‌وسیله خلبانان روسی پرواز می‌کردند؛ سپس هواپیماهایی از آلمان و انگلیس نیز خریداری کرد؛ قوانین جزایی مدرن‌تری تدوین کرد؛ ارتش را به سبک ترکیه تجدید سازمان کرد؛ زنان را به طرد حجاب سنتی و مردان را به پوشیدن لباس‌های اروپایی تشویق کرد و بسیاری اصلاحات دیگر، برخی از این اصلاحات افراطی مخالفت‌ها، واکنش‌ها و شورش‌های شدیدی در جامعه برانگیخت و درنهایت به سقوط حکومت امان‌الله خان و فرار او از کشور انجامید. امان‌الله خان با اجرای اصلاحات تندروانه می‌خواست یک‌شبه ره صدساله طی‌کند.[۲]
نیز نگاه کنید به
جنبش‌های اصلاحی در سطح ملی افغانستان
کتابشناسی
- ↑ پاپلی یزدی، محمدحسین (1372). افغانستان- جنگ و سیاست (مجموعه مقالات) به کوشش محمدحسین پاپلی یزدی. مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی، ص ۷۲.
- ↑ علی آبادی، علیرضا (1395). جامعه و فرهنگ افغانستان. تهران: موسسه فرهنگی هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی، ص 334-336.