موزه‌های فرانسه

مونالیزا . برگرفته از سایت خبر آنلاین ، قابل بازیابی از https://www.khabaronline.ir/

بنا‌ها و موزه‌های مشهور پاریس در بین پربازدیدکننده‌ترین آثار توریستی جهان جای دارند. پاریس با دارا بودن بیش از ۱۵۰ موزه سالانه میلیون‌ها توریست خارجی را به سمت این موزه‌ها جذب می‌کند. موزه لوور در پاریس سالیانه هشت میلیون توریست را به خود جذب می‌کند که به همین دلیل به عنوان پر بیننده‌ترین موزه جهان شناخته می‌شود. این موزه میزبان تعدادی از مشهورترین آثار تاریخی و هنری چهان است. از این جمله می‌توان به تابلو مونالیزا یا لبخند ژوکوند اثر لئوناردو داوینچی، مجسمه مشهور ونوس اثر مشهور دوره یونان باستان مربوط به ۱۳۰ سال پیش از میلاد مسیح و آثار تمدن‌های بزرگ بین النهرین، ایران باستان و مصر باستان اشاره کرد. آثار پابلو پیکاسو در موزه پیکاسو و آثار آگوست رودین(Auguste Rodin) در موزه رودین در پاریس نگهداری می‌شود. مرکز ملی هنر و فرهنگ ژرژ پمپیدو نیز میزبان موزه ملی هنر مدرن است. انجمن هنری مونپارناس نیز دارای موزه‌ای به نام موزه مونپارناس است. آثار هنری مربوط به دوره رنسانس و آثار هنری سبک امپرسیونیسم نیز در موزه‌های کلونی(Musée de Cluny) و اورسی(Musée d'Orsay) نگهداری می‌شوند. موزه تازه تأسیس که برانلی(musée du quai Branly ) که در سال ۲۰۰۶ گشایش یافت نیز سومین موزه بزرگ پاریس بوده و دارای آثاری از قاره‌های آفریقا، آسیا، اقیانوسیه و آمریکا می‌باشد.

برگزاری"شب موزه‌ها"(La nuit des musées) از رویدادهایی است که در سال 2005 به ابتکار وزارت فرهنگ فرانسه راه‌اندازی شد تا با گشودن در موزه‌ها به طور رایگان به روی علاقمندان تا پاسی از شب، هم از طرفی افراد جدیدی به بازدید از موزه‌ها تشویق شوند و هم از سویی دیگر بازدید‌کنندگان همیشگی موزه‌ها نیز بتوانند از زاویه‌ای جدید به دیدار نمایشگاه دلخواه خود بروند. درجريان بهارموزه‌ها در روزيکشنبه 2 مه درفرانسه برای جذب مردم به 1130 موزه درفرانسه درهای خودرا به طور رايگان می‌گشايند. موزه‌های مشهوری مانند موزه اورسی تا موزه‌های ناشناخته‌ای مانند موزه تاريخ طبيعی يا موزه قوم‌شناسی کولمار(Musée de Colmar) دربرگزاری جشن بهارموزه‌ها مشارکت  می‌کنند. گفتنی است که در سال 1999 وزارت فرهنگ فرانسه مبتکر رویداد دیگری به نام "بهار موزه‌ها"(Le Printemps des musées) بوده، رویدادی که در سطح اروپا راه‌اندازی شد و به دنبال آن چهل و هفت کشور اروپایی با پیوستن به کنوانسیون فرهنگی شورای اروپا، قبول کردند که همه ساله در فصل بهار یک روز یکشنبه مقرر گردد که در آن تمامی موزه‌های کشور‌های عضو به طور رایگان پذیرای علاقمندان باشند.  از سال 2005 به پیشنهاد وزارت فرهنگ فرانسه ، "بهار موزه‌ها" به "شب موزه‌ها" تبدیل شد تا بازدیدکنندگان جوان‌تری به جمع بازدیدکنندگان بپیوندند و در دوره اول 750 موزه فرانسوی و 500 موزه از بیست و نه کشور اروپایی در این رویداد حضور یافتند. ولی با وجود استقبال بسیار خوب از "شب موزه‌ها"، سال به سال به تعداد شرکت‌کنندگان افزوده شد به طوری که 2200 موزه از چهل و سه کشور اروپایی در این رویداد شرکت کردند و بالغ بر یک میلیون و پانصد هزار نفر در سراسر اروپا از موزه‌های مورد علاقه خود بازدید به عمل آوردند.

نگاهی به تاریخچه موزه در فرانسه

انقلاب کبیر فرانسه، اولین مجموعه آثار هنری را برای مردم سامان داده است. این مجموعه آثار از طریق جمع‌آوری مجموعه‌های سلطنتی، مصادره اموال روحانیون و درباریان فراری تشکیل شده بود. جمهوری در حال تولد فرانسه، صورت موجودی دقیق تابلوها، نگاره‌ها، مجسمه‌ها، نمونه‌ها، و ماکت‌های دستگاه‌ها و مجموعه تاریخ طبیعی را تهیه نمود. این آثار بعدها به موزه مرکزی هنرها، که در سال 1793در لوور ساخته شد، و همچنین به موزه علوم و فنون و موزه تاریخ طبیعی ملحق گرديد. به فرمان کنسول فرانسه در اول سپتامبر 1801میلادی، اولین ذخاير عظيم آثار هنری حکومتی بین 15 شهرستان بزرگ تقسیم شد. این حرکت شروع یک سیاست جدید برای غنی‌سازی مجموعه‌های محلی بود که در طول قرن نوزدهم میلادی تداوم یافت. سازماندهی و شیوه‌های عملکرد موزه‌ها تا آن زمان، بیشتر بر اساس اساسنامه‌های ناقص و رویه‌های قانونی متفاوت بوده است و بر اساس اساسنامه‌های منظمی اعمال نمی‌شد. در واقع تنها موزه‌های هنرهای زیبا برای خود اساسنامه داشتند که آن هم بر مبنای یک دستورالعمل مورخ 17 آوریل 1945، یک سازماندهی موقت را مشخص می‌نمود.

از سوی دیگر موزه‌های تاریخ طبیعی بر اساس دستورالعمل شماره 734-48مورخ 27 آوریل 1948مربوط به سازماندهی خدمات‌رسانی ملی در حوزه موزه‌شناسی علوم طبیعی ( شیوه‌های جمع‌آوری نگهداری، تقسیم‌بندی و ارائه آثار و مجموعه‌ها) اداره می‌شدند. قانون 4 ژانویه 2002 این کمبود را، با بنیان‌گذاری یک اساسنامه ویژه که به موزه‌های فرانسه اختصاص داده شد، جبران نمود. موزه‌هايی که پاسخگوی معیارهای علمی و فرهنگی دقیق هستند. این نام‌‌گذاری اختصاصی به این تشکیلات از این پس تابلوی واضحی را می‌سازد که برای مردم قابل شناسایی است. چیزی که پیش از این نیز، این تشکیلات انتظارش را داشتند.

شرح وظایف و سازماندهی مدیریت موزه‌های فرانسه با دستورالعمل مورخ 5 اوت 1991 معین شد و بعدها این شرح وظایف با دستورالعمل مورخ 22 زانویه 1992 تکمیل گردید. مدیریت موزه‌های فرانسه در زمینه میراث موزه‌نگاری ( معرفی، تاریخچه، تشکیل و تکمیل موزه و معرفی آثار و مجموعه‌های مربوط به آن ) از سیاست‌های دولت پیروی می‌کند و این امر به شيوه زير انجام می‌پذیرد:

• خرید آثار هنری و در صورت ضرورت استفاده از قانون حق تقدم خرید برای دولت در فروش‌های عمومی؛
• نگهداری ،مراقبت ،مرمت، بررسی و غنی‌سازی مجموعه‌ها در کنار گسترش پژوهش در این حوزه؛
• انتشار معرفی و نمایش عمومی مجموعه‌ها؛
• مداومت و پیگیری برنامه‌های معماری و موزه‌نگاری در موزه‌های ملی به موازات موزه‌های فرانسه؛
• آماده‌سازی مقدمات و به کارگیری سیاست تشکل گروه‌های کاری متشکل از متخصصین حرفه‌ای در حوزه موزه؛
• بازبینی و نظارت علمی و فنی روی مدیریت مجموعه‌های هنری دربیش از هزار موزه متعلق به گروه‌های کشوری و گروه‌های انجمنی؛
• پیگیری بازار هنر و نقل و انتقالات آثار هنری؛
• همکاری بین‌المللی در تمام زمینه‌های مربوط به فعالیت موزه‌ای؛
• تعیین نمودن و به کارگیری کادر قانون‌گذار و تدوین کننده آیین‌نامه‌های موزه‌هاو مجموعه‌های عمومی؛
• نظارت بر گردش سرمایه‌های فرهنگی در چار چوب قانون 31 دسامبر 1992 و اصلاحیه مربوط به آن یعنی قانون 10 ژوئیه 2000 میلادی.

اختیار و صلاحیت سرپرستی و نظارت بر موزه‌های ملی، در صورت مقتضی مدیریت موزه‌ها به همراه مدیریت سازمان‌های مرکزی دیگر وزارت خانه‌ها، سرپرستی و نظارت دولتی را بر روی این موسسات زیر را اعمال می‌نماید:

• مجمع موزه‌های ملی نهادهای عمومی صنعتی و تجاری؛
• موزه لوور، موزه و قلمرو ملی کاخ‌های ورسای، وتریانون؛
• موزه‌های رودن، هانر،گوستاومورو، و ستادهای اداری دولتی آن‌ها؛
• موزه در حال تاسیس «که برانلی»  و ستادهای اداری دولتی مربوط به آن‌ها؛
• مدرسه لوور و ستادهای دولتی مربوط به آن؛
• بنیاد ملی تاریخ هنر و ستاد اداری دولتی مربوط به آن؛
• اتحادیه مرکزی هنرهای تزیینی( مشارکت مبتنی بر قانون سال 1901).

از طرف وزارت فرهنگ و ارتباطات، مدیریت موزه هنر و تاریخ یهودیت سرمایه گذاری و نظارت بر این موزه را با شهر پاریس تقسیم می‌نماید( مشارکت مبتنی بر قانون 1901). مدیریت موزه‌های فرانسه مجموعه این وظایف را با توجه به قوانین عمومی تمرکز‌زدایی اداری در کشورو با پیوند تنگاتنگ با مدیریت‌های منطقه‌ای در حوزه امور فرهنگی، اعمال می‌نماید.

موزه‌های دولتی وابسته به دیگر مدیریت‌های وزارت فرهنگ

بسیاری از مدیریت‌ها و تشکیلات دولتی وزارت فرهنگ،به غیر از مدیریت موزه‌های فرانسه، مجموعه‌های مهم ملی را اداره و یا نظارت می‌نماید. برای نمونه در حوزه نظارت عمومی اداری،بخشی که مربوط به نظارت روی مرکز ملی هنر و فرهنگ ژرژ پمپیدو یعنی موزه ملی هنر مدرن و شهرک علوم و صنعت است را می‌توان نام برد. در قلمرو نظارت بر آرشیو‌های فرانسه می‌توان به موزه تاریخ فرانسه در آرشیو‌های ملی اشاره کرد. در زمینه نظارت بر کتاب و مطالعه می‌توان کتابخانه ملی فرانسه، کتابخانه موزه هنرهای نمایشی، موزه اپراو موزه غرفه نشان‌ها را ذکر نمود. در حوزه نظارت بر موسیقی، رقص، تئاتر، و نمایش می‌بایست به موزه موسیقی در شهرک موسیقی ویلت اشاره نمود. در قلمرو نظارت بر معماری و میراث فرهنگی باید از موزه بناهای باستانی فرانسه و موزه طرح‌ها و نقش برجسته‌ها در هتل انولید نام برد. بالاخره باید از مرکز سینمائی ملی نام برد که بر موزه سینمايی هانری لانگلوا در کاخ شایو نظارت می‌نماید.

موزه‌های وابسته به وزارت‌خانه‌ها

وزارت آموزش ملی و پژوهش

موزه ملی تاریخ طبیعی، موزه انسان‌شناسی، کاخ اکتشافات، موزه ملی فنون، موزه ملی آموزش در روئن، وابسته به وزارت آموزش ملی و پژوهش فرانسه هستند.

وزارت دفاع

موزه ارتش، موزه ملی نیروی دریائی، موزه گمرکات در شهر بوردو وموزه پست، وابسته به وزارت دفاع فرانسه هستند.

وزارت دادگستری

موزه ملی لژیون دونور و موزه احکام شوالیه‌گری، موزه حکم آزادی، وابسته به وزارت دادگستری فرانسه هستند.

وزارت ورزش

موزه ملی ورزش وابسته به وزارت ورزش فرانیه است.

مدیریت درمانگاه‌های دولتی

موزه درمانگاه‌های دولتی، بیمارستان‌های پاریس، وابسته به مدیریت درمانگاه های دولتی فرانسه هستند.

انجمن ملی پخش رادیوئی رادیو فرانسه

موزه رادیو فرانسه وابسته به انجمن ملی پخش رادیوئی، رادیو فرانسه است.

مدیریت موزه‌های فرانسه

مدیریت موزه‌های فرانسه بر اساس یک الگوی فنی و علمی بیش از هزار موزه شهری، استانی و یا مشارکتی را راهنمايی و نظارت می‌كند و وظیفه عمومی جهت بخشی و هماهنگ‌سازی را برای آنان ایفا می‌نماید. فعالیت این مدیریت بر روی یک سیاست کلی تکیه دارد که شامل متمرکز‌کردن و انسجام‌دادن مجموعه‌ها و ایجاد و گسترش بعضی قطب‌های مهم خیره‌کننده و درخشان جهانی است. با قانون 2002-5 مورخ 4 ژانویه 2002 روابط دولت با موسساتش به طور نسبی تعریف تازه‌ای شده است. مدیریت موزه‌های فرانسه این رسالت را با در نظر گرفتن قوانین تمرکز‌زدايی اداری در کشور برای سازماندهی وظایف مدیریت امور هنری در مناطق اجرا می‌نماید.

مدیریت استانی امور فرهنگی و مشاوران موزه‌ها

فعالیت دولت در سطح استانی و در زمینه فرهنگی، بر مدیریت‌های منطقه‌ای امور فرهنگی(DRAC) تکیه دارد. با کمک این مدیریت‌ها می‌بایست شراکت و همیاری با گروه‌های کشوری گسترش یابد و همچنین می‌بایست بزرگ‌ترین محورهای سیاست فرهنگی کشور به شکل گسترده‌تر بر روی نقشه کشوری جلوه‌گر شوند. مدیریت استانی امور فرهنگی، به پرونده‌های عملیات آماده‌سازی و یا احداث موزه‌های مربوط به گروه‌های کشوری رسیدگی می‌کند. آنها اعتبارات غیر متمرکز اختصاص داده شده به تجهیز و غنی‌سازی موزه‌ها رادر امر خریداری و جمع‌آوری آثار هنری از نمایشگاه‌ها و حراجی‌ها برنامه‌ریزی می‌نمایند.

از حدود 20سال پیش تا به حال روش‌های بی‌سابقه‌ای برای غنی‌سازی مجموعه‌ها از میان آثارهنری موجود در استان‌ها برای تکمیل موزه‌ها به کار گرفته شده است. مشاورین موزه‌ها با اکثر مدیریت‌های استانی امور فرهنگی در ارتباط هستند. مشاور موزه زیر نظر مدیر استان و در ارتباط با اداره موزه‌های فرانسه(la direction des Musées de France (DMF))، سیاست دولت در زمینه موزه‌ها را در قلمرو استانی به کار می‌گيرد. همچنین او، بین طرف‌های مختلف در مبادلات آثار هنری، هماهنگی و ارتباط ایجاد می‌کند.

انجمن عمومی متصدیان مجموعه‌های دولتی فرانسه و بخش‌های متحد استانی

انجمن عمومی متصدیان مجموعه‌های دولتی فرانسه و بخش‌های متحد استانی( Association Générale des Conservateurs des Collections Publiques de France (AGCCPF) )در به کارگیری نقشه‌های منسجم در گسترش موزه‌ها با یکدیگر مشارکت می‌کنند. این همکاری به خصوص در زمینه نمایشگاه‌ها، مطالعه علمی،  انتشار مجموعه‌ها و حراج‌های آثارهنری صورت می‌گیرد. دولت در سطح استانی به صورت فعالانه با این تدارکات همراهی می‌کند و از این گونه طرح‌های گسترش و بهبود عملکرد موزه‌ها حمایت می‌نماید.

نیز نگاه کنید به

موزه‌های روسیه؛ موزه‌های کانادا؛ موزه های لبنان؛ موزه های مصر؛ موزه‌های تونس؛ موزه های چین؛ موزه های سنگال؛ موزه های کوبا؛ موزه‌های فرانسه؛ موزه های ساحل عاج؛ موزه‌های زیمبابوه؛ موزه‌های تایلند؛ موزه های اردن؛ موزه‌های اتیوپی؛ موزه‌های سیرالئون؛ موزه‌های قطر.