روابط خارجی قزاقستان: تفاوت میان نسخهها
| (۳ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[ | [[قزاقستان]] با توجه به موقعیت جغرافیایی و فرهنگی و پیشینه تاریخی با بیش از ۱۳۰ کشور جهان مخصوصا با کشورها و مردم [[چین]]، [[روسیه]]، ایران، کشورهای آسیای مرکزی و ترکیه به نوعی پیوند تاریخی دارد که پیوندهای تاریخی [https://dmelal.ir/%D9%82%D8%B2%D8%A7%D9%82%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 قزاقستان] با تعدادی از مناطق و کشورها بصورت مختصر مورد بررسی قرار میگیرد. | ||
=== پیوند و روابط بین جمهوری [ | === پیوند و روابط بین جمهوری [[قزاقستان]] و کشورهای ترک زبان === | ||
زبان قزاقی که از ریشه و خانواده زبان ترکی محسوب میشود یکی از عوامل مهم پیوند و همگرایی بین [https://dmelal.ir/%D9%82%D8%B2%D8%A7%D9%82%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 قزاقستان] و کشورهای ترک زبان شامل ترکیه، مغولستان بخش اعظم کشورهای آسیای مرکزی و شمال غربی [https://dmelal.ir/%DA%86%DB%8C%D9%86 چین] است. | زبان قزاقی که از ریشه و خانواده زبان ترکی محسوب میشود یکی از عوامل مهم پیوند و همگرایی بین [https://dmelal.ir/%D9%82%D8%B2%D8%A7%D9%82%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 قزاقستان] و کشورهای ترک زبان شامل ترکیه، مغولستان بخش اعظم کشورهای آسیای مرکزی و شمال غربی [https://dmelal.ir/%DA%86%DB%8C%D9%86 چین] است. | ||
مردمان ترک را میتوان به دو گروه اصلی غربی و شرقی تقسیم کرد: گروه غربی شامل مردم ترک جنوب غرب اروپا و جنوب غرب آسیا ساکن ترکیه و شمال غرب ایران هستند گروه شرقی شامل مردم ترک آسیای مرکزی، [ | مردمان ترک را میتوان به دو گروه اصلی غربی و شرقی تقسیم کرد: گروه غربی شامل مردم ترک جنوب غرب اروپا و جنوب غرب آسیا ساکن ترکیه و شمال غرب ایران هستند گروه شرقی شامل مردم ترک آسیای مرکزی، [[قزاقستان]]، و منطقه خود مختار اویغور در سینکیانگ [[چین]] هستند مردمان ترک انواع قومی عظیمی دارند. | ||
اصطلاحاتی چون «خلقهای ترک» و «ترکان «به مفهوم قوم ترک نیستند و نام ترک نیز فقط جنبه زبانی دارد. که همین امر یعنی زبان ترکی بسترهای یوژلیتیکی مناسبی را برای تعمیق مناسبات راهبردی بین | اصطلاحاتی چون «خلقهای ترک» و «ترکان «به مفهوم قوم ترک نیستند و نام ترک نیز فقط جنبه زبانی دارد. که همین امر یعنی زبان ترکی بسترهای یوژلیتیکی مناسبی را برای تعمیق مناسبات راهبردی بین قزاقستان و کشورها و مردم ترک زبان مخصوصا کشورهای ترکیه، کشورهای آسیای مرکزی و [[چین]] که اویغورها را در منطقه سینچیانگ در دل خود دارد فراهم کرده است: البته روابط و مناسبات [[قزاقستان]] با کشورهایی مانند ترکیه، [[چین]] و آسیای مرکزی تنها در اشتراک زبانی خلاصه نمیشود بلکه پیوندهای فرهنگی، روابط اقتصادی و تجاری، اهداف و منافع منطقهای و بین لمللی و در پارهای از موارد پیشینه تاریخی مشترک زمینه پیوند قزاقستان را با این مناطق فراهم نموده است، اگر چه این مسایل نیز خود تا حدی از اشتراکات زبانی نشات گرفته است: البته این مهم را نباید نادیده گرفت که پیوند [[قزاقستان]] با هر یک از این مناطق جز عامل زبان علقههای دیگری نیز وجود دارد که متناسب با کشورهای دیگر متفاوت است مثلا در حال حاضر روابط [[قزاقستان]]<ref>برگرفته از https://fa.wikipedia.org/wiki</ref> با ترکیه علاوه بر پیوند زبانی از عامل روابط تجاری، اقتصادی و فرهنگی نیز برخوردار است و روابط قزاقستان با [[چین]] علاوه بر پیوند زبانی با مناطق ترک نشین اویغور که در شمال غربی [[چین]] زندگی میکنند تا حدی نشات گرفته از پیشینه تاریخی مشترک در حاکمیت مغولها بر این منطقه بوده است که آنها را در برههای از تاریخ با هم پیوند داده است، در برهه کنونی نیز قزاقستان از اعضای موسس بانک سرمایهگذاری زیربنایی آسیایی (AIIB) است که به ابتکار [[چین]] تاسیس شده و امیدوار است در دوران ریاست [[چین]] بر سیکا، این ساختار را به سازمان امنیت و توسعه آسیا، نهادی مشابه سازمان امنیت و همکاری اروپا، ارتقای دهد. [[قزاقستان]] از دو سال پیش که از راهبرد کلان [[چین]] در حوزه اوراسیا با عنوان «کمربند اقتصادی جاده ابریشم» رونمایی شد، حمایت و مشارکت عملی خود را بارها اعلام کرده و امیدوار است در روند اجرای برنامههای مرتبط با آن، سرمایه چینی را بیش از دیگران جذب کند. روابط و پیوند [[قزاقستان]] با کشورهای آسیای مرکزی نیز چنین است که هم عامل زبان و هم پیشینه مشترک تاریخی، اجتماعی و فرهنگی بین آنها با یکدیگر پیوندی گسست ناپذیر ایجاد کرده است. | ||
=== | === روابط بین [[قزاقستان]] و [[روسیه]] === | ||
ارتباط جدی و تنگانگ بین [ | ارتباط جدی و تنگانگ بین [[قزاقستان]] و [[روسیه]] به زمان انقلاب اکتبر (۱۹۱۷) و تشکیل اتحاد جماهیر شوروی بر میگردد که [[قزاقستان]] در سال ۱۹۳۶ میلادی با عنوان جمهوری سیوسیالیستی [[قزاقستان]] شوروی به یکی از جمهوریهای شوری تبدیل شد. | ||
با وابستگی [ | با وابستگی [[قزاقستان]] به اتحاد جماهیر شوروی، بتدریج تمام شیون سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و عقیدتی آن تابع نظام سیوسیالیستی شوروی شد. اقتصاد آن به نظام اشتراکی تبدیل و سیاست آن تابع سیاست اتحاد جماهیر شوروی شد و از نظر عقیدتی و فکری، دین و دینداری با ترویج فلسفه ماتریالیستی ممنوع شد، و با گذشت زمان فرهنگ و هنر مردم این مناطق از هویت بومی و منطقهای خود تهی شد و فرهنگ نظام کمونیستی جایگزین آن گردید، که در نتیجه این روند، تمام زیرساختهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و عقیدتی قزاقستان رنگ و بوی کمونیستی به خود گرفت، بسیاری از روسها از روسیه به [[قزاقستان]] کوچ داده شدند و زمام مراکز اقتصادی، صنعتی و علمی آموزشی [[قزاقستان]] را در دست گرفتند، که اکثرا مهاجرین روس در طول مدت حاکمیت اتحاد جماهیر شوروی تا سال ۱۹۹۱ زمان فروپاشی شوروی و استقلال [[قزاقستان]] در این کشور ساکن بودند ولی با استقلال [[قزاقستان]] عدهای از روسها به [[روسیه]] بازگشتند و عدهای نیز با پذیرش تابعیت [[قزاقستان]] در این کشور باقیماندند. بنا بر این کشورهای استقلال یافته از اتحاد جماهیر شوروی و منجمله جمهوری [[قزاقستان]] با تاثیر پذیری از دوران حاکمیت شوروی در همه زمینهها پیوندی مستحکم با شوروی پیدا کرده بودند بطوریکه این کشورها هنوز نیز در بسیاری از مسایل از جمله سیاستها و همگراییهای منطقهای و بینالمللی، مسایل اجتماعی، مسایل فرهنگی و هنری، خود را تابعی از فدراسیون [[روسیه]] میدانند و خواه ناخواه در بسیاری از مسایل بین این کشورها و فدراسیون [[روسیه]] از گذشتههای دور پیوندی ناگسستنی ایجاد شده است. پس از فروپاشی نظام سوسیالیستی اتحاد جماهیر شوری و استقلال کشورهای آسیای مرکزی و [[قزاقستان]] نیز علاوه بر پیوندهای دوران شوروی پیوندهای جدیدی بین فدراسیون [[روسیه]] و کشورهای استقلال یافته و منجمله قزاقستان بوجود آمد. | ||
[ | [[قزاقستان]] بعد از استقلال سیاست راهبردی خود را بر حفظ و توسعه روابط با ارباب سابق خود و همسایه جدید خود (فدراسیون [[روسیه]]) قرارداد بطوریکه نظربایف بعد از پیروزی در انتخابات زود هنگام سال ۲۰۱۵ در مراسم تحلیف ریاست جمهوری خود در باره سیاست خارجی [[قزاقستان]] بر توسعه و گسترش همکاری راهبردی [[قزاقستان]] با کشورهای [[روسیه]]، [[چین]]، جهان اسلام و [[آمریکا]] تاکید کرد و پس از انتخابات در اولین سفر خارجی خود به مسکو رفت. چون [[روسیه]] همواره یکی از شرکای استراتژیک [[قزاقستان]] بشمار میرود و با امضای معاهده «اتحاد و حسن همجواری در قرن ۲۱» پیوند جدی تری بین این دو کشور ایجاد شد. | ||
بنابراین بخشی از پیوندهای بین جمهوری [ | بنابراین بخشی از پیوندهای بین جمهوری [[قزاقستان]] و فدراسیون [[روسیه]] به زمانهای گذشته و دوران اتحاد جماهیر شوروی و بخشی دیگر به پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و استقلال جمهوری قزاقستان باز میگردد. | ||
از همان ابتدای استقلال راهبرد و خط مشی سیاسی قزاقستان بر پایه اصل کلی «سیاست چند بعدی» یا به عبارت دیگر حفظ تعادل بین سه قدرت اصلی در منطقه آسیای میانه یعنی [ | از همان ابتدای استقلال راهبرد و خط مشی سیاسی قزاقستان بر پایه اصل کلی «سیاست چند بعدی» یا به عبارت دیگر حفظ تعادل بین سه قدرت اصلی در منطقه آسیای میانه یعنی [[روسیه]]، [[چین]]، و [[ایالات متحده]] بنا شده است. که معاون رییس مرکز مطالعات استراتژیک [[قزاقستان]] در تاریخ ۲۱ آوریل ۲۰۱۵ در گفتوگو با خبرگزاری فارس اعلام کرده است که «سیاست خارجی قزاقستان ثابت بدون تغییر خواهد ماند»۱۲۲ پیوستن به سیستمهای امنیتی بینالمللی و منطقهای برای تقویت حاکمیت و تمامیت ارضی [[قزاقستان]]، فراهم کردن شرایط خارجی برای سرعت بخشیدن و توسعه اقتصادی و نیز ایجاد و توسعه روابط خارجی از جمله اصول مهم سیاست خارجی جمهوری [https://dmelal.ir/%D9%82%D8%B2%D8%A7%D9%82%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 قزاقستان] بشمار میرود. | ||
توسعه روابط با کشورهای اروپایی از دیگر راهبردهای سیاسی [ | توسعه روابط با کشورهای اروپایی از دیگر راهبردهای سیاسی [[قزاقستان]] است که طی سفر دورهای رییس جمهور قزاقستان به انگلستان و فرانسه در ماه نوامبر ۲۰۱۵ در بازدید از اروپا بر حضور اتحادیه اروپا به عنوان شریک اصلی در اتحادیه اقتصادی اوراسیا با تاکید بر حضور اتحادیه اروپا به عنوان شریک اصلی معاون رییس مرکز مطالعات استراتژیک قزاقستان در گفتوگو با فارس، سیاست خارجی [[قزاقستان]] بدون تغییر خواهد ماند<ref>برگرفته از http://www.farsnews.com/printable.php?nn=13940201000567</ref>. | ||
در اتحادیه اقتصادی اوراسیا در دیدار با نمایندگان بخش اقتصادی انگلیس اظهار داشت: «آستانه» شما را برای راهاندازی پروژههای مشترک در خاک [ | در اتحادیه اقتصادی اوراسیا در دیدار با نمایندگان بخش اقتصادی انگلیس اظهار داشت: «آستانه» شما را برای راهاندازی پروژههای مشترک در خاک [[قزاقستان]] دعوت میکند و از شما تقاضای مادی نخواهد داشت بلکه برای حضور در [[قزاقستان]] و انجام تجارت دعوت مینماید. | ||
همانگونه که در ابتدای همین بخش اشاره شد پیوستن به معاهدات و سازمانهای بینالمللی، مانند پیوستن به معاهده منع گسترش سلاح هستهای، اتحادیه گمرکی و اتحادیه اقتصادی اوراسیا، جامعه اقتصادی اوراسیا،(Eurasec) صندوق بینالمللی پول، عضویت در سازمان ملل متحد، عضویت در سازمان پیمان امنیت دسته جمعی، (CSTO) سازمان همکاریهای اسلامی،(OIC) سازمان امنیت و همکاری اروپا ،(OSCE) سازمان همکاریهای [ | همانگونه که در ابتدای همین بخش اشاره شد پیوستن به معاهدات و سازمانهای بینالمللی، مانند پیوستن به معاهده منع گسترش سلاح هستهای، اتحادیه گمرکی و اتحادیه اقتصادی اوراسیا، جامعه اقتصادی اوراسیا،(Eurasec) صندوق بینالمللی پول، عضویت در سازمان ملل متحد، عضویت در سازمان پیمان امنیت دسته جمعی، (CSTO) سازمان همکاریهای اسلامی،(OIC) سازمان امنیت و همکاری اروپا ،(OSCE) سازمان همکاریهای [[شانگهای]] (SCO) و عضویت در اتحادیه کشورهای مستقل مشترک المنافع (CIS) از مبانی سیاست خارجی جمهوری [[قزاقستان]] بوده است که در نتیجه ریاست این کشور بر کنفرانس همکاری کشورهای اسلامی و ریاست سازمان امنیت و همکارای اروپایی و تلاش برای ایجاد کنفرانس تعامل و اعتماد سازی آسیا نشان از پویایی و توفیق این کشور در سیاست خارجی میباشد. | ||
همانگونه که پیشتر اشاره شد رابطه سیاسی کشورهای آسیای مرکزی و مشترک المنافع (CIS) بویژه رابطه جمهوری [ | همانگونه که پیشتر اشاره شد رابطه سیاسی کشورهای آسیای مرکزی و مشترک المنافع (CIS) بویژه رابطه جمهوری [[قزاقستان]] با فدراسیون [[روسیه]] را باید فراتر از روابط متداول بین سایر کشورها با یکدیگر در نظر گرفت، چرا که تا زمان فروپاشی اتحاد شوروی مردمان این کشورها علیرغم اختلافات قومی، نژادی، فرهنگی و پیشینه تاریخی در طول دوران حاکمیت شوروی در زیر یک چتر زندگی کردهاند و خود را از یک مجموعه میدانستند، فرهنگ مشترکی پیدا کردند، در بسیاری موارد با یکدیگر پیوند خانوادگی ایجاد کردهاند، زبان مشترکی یافتند، عده زیادی از روسها در جمهوری [[قزاقستان]] و تعداد زیادی از قزاقها در روسیه ماندگار شدند که تعداد آنها حدود یک میلیون نفر قزاق در [[روسیه]] و حدود چهار میلیون نفر روس در [[قزاقستان]] اعلام شده است. خلاصه اینکه بین انها پیوند عمیق و همه جانبهای ایجاد شده است، به همین خاطر این روابطه تنگا تنگ که در طول ۸۰ سال ایجاد شده است به زودی و ظرف چند سال از هم گسسته نخواهد شد. علاوه بر اینکه با تبدیل اتحاد جماهیر شوروی به فدراسیون روسیه و تشکیل کشورهای مستقل مشترک المنافع به منظور حفظ پیوندهای گذشته در قالب کشورهای مستقل، پیمانهایی مانند پیمان چند جانبه بین کشورهای مشترک المنافع منعقد شد و پیمان دوستانه همکاری و کمک دو جانبه میان روسیه و قزاقستان که در سال ۱۹۹۲ به امضا رسید و مرز مشترک طولانی با مسافتی به طول ۶۸۴۶ کیلومتر پایههای این پیوندها را حفظ و تحکیم بخشید. پیمان همکاری بین [[روسیه]] و [[قزاقستان]] که بر پایه گسترش روابط دوستانه و تاریخی بین دو دولت استوار گشته است نوید بخش احترام متقابل و توسعه زمینههای همکاری سیاسی، امنیتی، تجاری، اقتصادی نظامی و فنی و مهندسی بین دو کشور میباشد. | ||
==== اهداف سفر «نظربایف» به اروپا؛ توسعه اقتصادی با نیمنگاهی به منابع خارجی ==== | ==== اهداف سفر «نظربایف» به اروپا؛ توسعه اقتصادی با نیمنگاهی به منابع خارجی ==== | ||
با در نظر داشت اهمیت روابط فیما بین فدراسیون [ | با در نظر داشت اهمیت روابط فیما بین فدراسیون [[روسیه]] و جمهوری [[قزاقستان]] موجب شد که [[ولادیمیر پوتین]] پس از انتخاب شدن به عنوان رییس جمهور [[روسیه]] توجه ویژهای به رابطه با کشورهای مشترک المنافع بخصوص [[قزاقستان]] کند و پس از آن رییس جمهور مدودف نیز اولین سفر خارجی خود را در ۲۳ و ۲۴ می ۱۹۹۹ (۲ و ۳ خرداد ۱۳۷۸) به [[قزاقستان]] اختصاص داد که طی آن بیانیه دوستی، همبستگی و روابط هم پیمانی بین نظربایف و مدودف منعقد گردید و اهمیت این روابط برای دو طرف تا حدی بوده است که مدودف در طول دوران ریاست جمهوری خود حداقل ۴ سفر رسمی به جمهوری [[قزاقستان]] انجام داد و آقای نظر بایف نیز متقابلا بارها برای تحکیم روابط با [[روسیه]] به آن کشور سفر کرد. بنا بر گزارش خبرگزاری الوقت؛ نظر بایف در مراسم تحلیف در اولین نطق ریاست جمهوری خود پس از انتخابات ریاست جمهوری در سال ۲۰۱۵، درباره سیاست خارجی کشورش گفت:<blockquote>«[[قزاقستان]] به همکاری با شرکای راهبردی اش؛ [[روسیه]]، [[چین]]، [[آمریکا]]، اتحادیه اروپا و جهان اسلام ادامه میدهد و روابط ویژهای با شرکای نزدیکش در اتحادیه اقتصادی اوراسیایی خواهد داشت.»</blockquote>سخنان نظربایف در حقیقت عصاره ی سیاست خارجی [[قزاقستان]] در ۲۴ سال گذشته را جلوه گر ساخت، سیاستی که بر مبنای راهبردی چند وجهی، توسعه روابط متوازن با قدرتهای جهانی و بازیگران منطقهای را دنبال میکند. که در این سخنرانی طبق سالهای گذشته روسیه اولین کشوری بود که نظر بایف در سخنرانی خود به آن اشاره کرد.؛ بنا بر این بطور واضح مشهود است که مجموع رفت و آمدها و گستردگی روابط و تعامل بین دو کشور [[روسیه]] و [[قزاقستان]] پس از استقلال منجر به عقد تفاهمنامهها و قراردادهای متعدد تجاری، اقتصادی، سیاسی و امنیتی گردیده است و به همین سبب امروزه روابط سیاسی، امنیتی، اقتصادی و مراودات تجاری بین [[قزاقستان]] و [[روسیه]] بیش از هر کشور دیگری است. | ||
البته علیرغم روابط خوب و حسن همجواری و توسعه مناسبات بین [ | البته علیرغم روابط خوب و حسن همجواری و توسعه مناسبات بین [[روسیه]] و [[قزاقستان]] نباید موجب چشم پوشی از اختلافات بین این دو کشور شود، چون درست است که در طول دوران اتحاد جماهیر شوروی پیوندهای عمیقی بین دو ملت روس و قزاق بوجود آمده است ولی در همان دوران تفوق و حاکمیت روسها، نوعی سرخوردگی در قزاقها بوجود آورده بود، بخصوص که با کوچ روسها به قزاقستان اکثر زمینههای کشاورزی، مناصب حکومتی و مدیریت بیشتر دوایر دولتی و مراکز تجاری و اقتصادی [[قزاقستان]] را عهدهدار شدند و قزاقها در سر زمین خود به عنوان شهروند درجه دو شناخته میشدند به همین خاطر در مقاطعی موجب درگیری بین قزاقها و روسها شده است و پس از استقلال [[قزاقستان]] نیز روسها نیم نگاهی به مناطق شمالی [[قزاقستان]] داشتند لذا یکی از دلایل انتقال پایتخت [[قزاقستان]] از آلماتی به آستانا را همین موضوع دانستهاند تا با کوچ عدهای از قزاقها به مناطق شمالی عملا زمینه این تصور را از ذهنیت روسها خارج کند<ref>برگرفته از http://www.razegh.com/fa/news20629.aspx</ref>. | ||
==== راهبرد چندوجهی [ | ==== راهبرد چندوجهی [[قزاقستان]] برای حفظ روابط با [[روسیه]] و غرب ==== | ||
همین طور روشن نشدن رژیم حقوقی دریای خزر که موجب اختلاف بین همسایگان و شرکای دریای خزر است [ | همین طور روشن نشدن رژیم حقوقی دریای خزر که موجب اختلاف بین همسایگان و شرکای دریای خزر است [[روسیه]] و [[قزاقستان]] نیز از این رهگذر بر حذر نیستند، اما این مشکلات و زمینههای منفی به هیچ وجه موجب نمیشوند روابط راهبردی بین دو کشور تحت تاثیر قرار گیرد<ref>برگرفته از http://alwaght.com/fa/News/15105</ref>. | ||
=== روابط [ | === روابط [[قزاقستان]] با کشورهای آسیای مرکزی و مشترک المنافع (CIS) === | ||
هر چند اهمیت کشورهای آسیای مرکزی و مشترک المنافع از نظر اقتصادی برای | هر چند اهمیت کشورهای آسیای مرکزی و مشترک المنافع از نظر اقتصادی برای قزاقستان قابل مقایسه با اهمیت کشورهای [[چین]]، [[آمریکا]]، اروپا، ترکیه و بسیاری از کشورهای دیگر نیست، ولی مشترکات ایجاد شده در طول دوران اتحاد جماهیر شوروی از قبیل مرزها، منافع، ریشههای زبانی مشترک، عقد پیمانهای دو جانبه و چند جانبه و همچنین تهدیدات مشترک مانند وجود گروهها و جریانهای تندرو و افراطی، [[قزاقستان]] در سیاست خارجی خود اهمیت زیادی برای همکاری با کشورهای مستقل مشترک المنافع ،(CIS) خصوصا کشورهای آسیای مرکزی و گسترش پیمانهای متقابل با آنها قایل است. | ||
قزاقستان همواره تلاش کرده است که در لوای بیانیه تاسیس اتحادیه کشورهای مستقل مشترک المنافع که پس از فروپاشی شوروی سابق در ۲۱ دسامبر ۱۹۹۱ (۳۰ آذر۱۳۷۰) در آلماتی توسط رهبران آذربایجان، ارمنستان، بلاروس، [[قزاقستان]]، قرقیزستان، مولداوی، [[روسیه]]، [[تاجیکستان]]، ترکمنستان، ازبکستان و [[اوکراین]] امضا شد روابط خود را با این کشورها گسترش دهد. | |||
[ | [[قزاقستان]] در سال ۲۰۰۶ برای تقویت همکاری در آسیای مرکزی پروژه یکپارچه سازی منطقهای تحت عنوان «پیمان دوستی جاویدان» را به همسایگان جنوبی خود ارایه داد و این ایده را به عنوان تاسیس اتحادیه کشورهای آسیای مرکزی به جریان انداخت که توسط [[قزاقستان]]، قرقیزستان و ازبکستان امضای شد توافقات انجام شده در مورد مبارزه با مواد مخدر در سال ۲۰۰۲ ، تصویب برنامه همکاریهای اقتصادی در سال ۲۰۰۰ و اقدام مشترک برای مبارزه با جرایم سازمان یافته و مقابله با تهدیدات امنیتی نیز از جمله توافقات مشترک بین قزاقستان و این کشورها بوده است که زمینه گسترش تعامل کشورهای (CIS) را فراهم کرده است. رییس جمهور قزاقستان به منظور ارتقای و تقویت کارکرد گروه (CIS) طرحی را ارایه داد که بر اساس آن موارد زیر را برای اصلاح ساختار و برنامههای گروه (CIS) پیشنهاد و مورد موافقت مجموعه کشورها قرار گرفت: | ||
* تلاش مشترک برای مبارزه با تهدیدات؛ | * تلاش مشترک برای مبارزه با تهدیدات؛ | ||
| خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
* تقویت و بهبود همکاریهای همگانی در زمینه مسایل علمی و آموزشی کشرهای عضو که پس از تصویب موارد فوق مقرر شد که هر سال یکی از موضوعات در دستور کار قرارگیرد. | * تقویت و بهبود همکاریهای همگانی در زمینه مسایل علمی و آموزشی کشرهای عضو که پس از تصویب موارد فوق مقرر شد که هر سال یکی از موضوعات در دستور کار قرارگیرد. | ||
یکی دیگر از پیمان نامههایی که به منظور تقویت مناسبات اقتصادی کشورهای مشترک المنافع منعقد شد ایجاد اتحادیه گمرکی بود که در سال ۲۰۰۷ بین سه کشور [ | یکی دیگر از پیمان نامههایی که به منظور تقویت مناسبات اقتصادی کشورهای مشترک المنافع منعقد شد ایجاد اتحادیه گمرکی بود که در سال ۲۰۰۷ بین سه کشور [[روسیه]]، [[قزاقستان]] و [[روسیه]] سفید پایه ریزی شد و در سال ۲۰۱۰ اجرایی گردید و در سالهای بعد این اتحادیه گسترش یافت و کشورهای دیگری نیز به آن پیوستند که حذف تدریجی قوانین گمرکی اعضای اتحادیه، تعیین تعرفههای مشترک گمرکی و ایجاد هماهنگی انجام مراحل گمرکی از اهداف عمده این اتحادیه بر شمرده شده است. علاوه بر امضای پیمان نامه همکاری بین کشورهای (CIS) و کشورهای آسیای مرکزی [[قزاقستان]] به عقد پیمان نامههای دو جانبهای نیز با هر یک از کشورها مشترک المنافع منقعد کرد و گروههای کوچکی از کشورهایی که منافع و مشترکات بیشتری با هم دارند تشکیل داد. | ||
=== [ | === [[روابط قزاقستان با چین]] === | ||
[ | [[قزاقستان]] و [[چین]] از گذشتههای دور با یکدیگر پیوندهای دیرینه و ناگسستنی داشتهاند. همسایگی و نزدیکی مرزی، ریشه مشترک زبانی [[قزاقستان]] با منطقه سین کیانگ و اویغورستان چین، تبادلات تجاری بین دو کشور و حضور پر رنگ قزاقها در [[چین]] و حضور چینیها در قزاقستان از جمله عواملی است که زمینههای روابط گسترده بین دو کشور را فراهم کرده است. | ||
در دوران معاصر نیز پس از استقلال سال ۱۹۹۱ رابطه دیپلماتیک بین دو کشور بر قرار شد و متعاقب آن رییس جمهور | در دوران معاصر نیز پس از استقلال سال ۱۹۹۱ رابطه دیپلماتیک بین دو کشور بر قرار شد و متعاقب آن رییس جمهور قزاقستان در سال ۱۹۹۲ در اولین سفر رسمی خود به [[چین]] طی ملاقات و مذاکره با رییس جمهور و مسیولین چین موافقتنامههای سیاسی، تجاری و اقتصادی متعددی امضای شد. و طی سفر نظر بایف به [[چین]] در سال ۱۹۹۳ بیانیه پی ریزی رابطه دوستانه بین دو کشور از سوی روسای جمهور صادر شد. پس از ان طی سفر رییس جمهور [[چین]]؛ جیانگ زمین در سال ۱۹۹۶، به [[قزاقستان]]، روابط بین دو کشور به سطح همکاری استراتژیک ارتقای یافت. جیانگ زمین در سفر خود اعلام کرد که نه تنها دوستی و همکاری سودمند دوجانبه بین قزاقستان و چین منافع اساسی دو کشور را تضمین مینماید بلکه در صلح و ثبات و پیشرفت در آسیا و در تمام جهان موثر خواهد بود. بر اساس رفت و آمدهای روسا و مسیولین [[چین]] و [[قزاقستان]] و ایجاد روابط راهبردی بین دو کشور، در سالهای بعد روابط بین دو کشور روز به روز گسترش یافت و سیاست خارجی قزاقستان، [[قزاقستان]] غیر هستهای،<ref>برگرفته از http://www.irkz.org/Default.aspx?PageID=52&RelatedID=hjjhhPdX</ref> به دلیل اهمیت جایگاه رابطه [[چین]] برای [[قزاقستان]] در سالهای اخیر، رابطه با [[چین]] بعد از رابطه با [[روسیه]] به عنوان اولویت سیاست خارجی رییس جمهور قزاقستان اعلام شده است. | ||
پس از استقلال | پس از استقلال قزاقستان، اختلافات مرزی بین [[چین]] و [[قزاقستان]] یکی از مشکلات عمده بین دو کشور بود که در جریان برگزاری اجلاسهای [[شانگهای]] در سال ۱۹۹۶ در [[چین]]، ۱۹۹۷ در [https://dmelal.ir/%D9%85%D8%B3%DA%A9%D9%88 مسکو] و ۱۹۹۸ در آلماتی حل و فصل شد و همچنین در جریان اعلام قزاقستان به عنوان کشور عاری از سلاح هستهای با پیگیری دولت [[قزاقستان]]، دولت [[چین]] در ژانویه سال ۱۹۹۹ عدم استفاده چین از سلاح هستهای بر علیه قزاقستان را تضمین نمود و در پی آن همکاریهای شرکت هستهای جنرال (CGN) بزرگترین تامین کننده انرژی در چین در زمینه توسعه استخراج اورانیوم از معادن قزاقستان و تولید سوخت هستهای در سال ۲۰۰۶ آغاز شد و به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران ([https://www.isna.ir/ ایسنا])، به نقل ازشینهوا در سال ۲۰۱۵ شرکت هستهای جنرال (CGN) بزرگترین تامین کننده انرژی در [[چین]] قراردادی را مبنی بر ساخت تاسیسات تولید مجتمع سوختی و استخراج از معادن اورانیوم قزاقستان با شرکت قزاتم پروم به امضا رساند: | ||
با تحکیم روابط سیاسی بین [ | با تحکیم روابط سیاسی بین [[قزاقستان]] و [[چین]] روابط تجاری و اقتصادی [[قزاقستان]] و چین نیز در سالهای اخیر گسترش یافت بطوری که در سال ۱۹۹۲ مبادلات تجاری بین دو کشور ۳۶۸ میلیون دلار، در سال ۱۹۹۷ حدود ۵۰۰ میلوین دلار و در سال ۱۹۹۸ حدود یک میلیارد و در سال ۲۰۰۷ به رقم بیسابقه ۸/۱۳ میلیارد دلار رسیده است و در سال ۲۰۱۴ به گزارش رادیو تاجیکی نخست وزیر [[چین]] از افزایش ۲۰ درصدی حجم تجارت بین کشورش با [[قزاقستان]] در هر سال خبر داده است، وی افزود: [[چین]] نیز دومین شریک تجاری [[قزاقستان]] و بزرگترین بازار صادرات این کشور است: در نخستین سفر نخست وزیر چین به قزاقستان ۳۰ توافقنامه همکاری به ارزش ۱۰ میلیارد دلار بین دو طرف به امضا رسد. | ||
عقد قراردادهای متعدد اقتصادی مخصوصا در زمینه نفت، گاز و انرژی در سالهای اخیر روابط این کشور همسایه را به اوج خود رسانده است که یکی از قراردادهای مهم احداث ۱۲۴۰ کیلومتر خط لوله نفت [ | عقد قراردادهای متعدد اقتصادی مخصوصا در زمینه نفت، گاز و انرژی در سالهای اخیر روابط این کشور همسایه را به اوج خود رسانده است که یکی از قراردادهای مهم احداث ۱۲۴۰ کیلومتر خط لوله نفت [[قزاقستان]] توسط [[چین]] است که نفت دریای خزر را به غرب چین میرساند. این خط لوله که نفت قزاقستان را به چین منتقل میکند تاثیر بی نشیری در رشد اقتصاد پویای قزاقستان خواهد داشت.<ref>قراردادهستهای [./چین چین] و [./قزاقستان قزاقستان]، «سرویس :سیاسی - انرژی هستهای، کد خبر94092414144، سهشنبه ۲۴ آذر ۱۳۹۴ ۱۲۷ سیاست خارجی قزاقستان، [http://www.irkz.org/Default.aspx? http://www.irkz.org/Default.aspx?]</ref><ref>افزایش مبادلات تجاری [./چین چین] و [./قزاقستان قزاقستان]، قابل بازیابی از http://tajik.irib.ir/</ref>. بالاخره در سفر نوروزی کریم ماسیمف نخست وزیر [[قزاقستان]] به چین در تاریخ ۱۴ دسامبر ۲۰۱۴، ۳۳ قرارداد تجاری و اقتصادی و صنعتی به ارزش ۲۳ میلیارد دلار به امضای رسیده است که این حجم قراردادها و میزان تبادل تجاری نشانگر دور جدید روابط بین [[قزاقستان]] و [[چین]] است. علاوه بر گسترش همکاریهای سیاسی، تجاری و اقتصادی که در سالهای اخیر بین قزاقستان و چین به اوج خود رسیده است سرمایهگذاری و همکاریهای مشترک در زمینه حمل و نقل و گسترش خطوط ریلی و تلاش برای احیای جاده جدید ابریشم زمینه ساز تحکیم و گسترش روابط همه جانبه بین دو کشور را فراهم کرده است. | ||
=== روابط [ | === روابط [[قزاقستان]] با [[آمریکا]] === | ||
[https://dmelal.ir/%D8%A2%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7 آمریکا] از اولین کشورهایی بود که استقلال [ | [https://dmelal.ir/%D8%A2%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7 آمریکا] از اولین کشورهایی بود که استقلال [[قزاقستان]] را در تاریخ ۲۲ فوریه سال ۱۹۹۲ به رسمیت شناخت و سفارت آمریکا اولین سفارتخانهای بود که در این کشور دایر شد. با توجه به اهمیت روابط جمهوری [[قزاقستان]] با [[آمریکا]]، تا کنون روسای جمهور دو کشور به منظور توسعه روابط فی مابین بارها از کشورهای یکدیگر بازدید کردهاند بطوری که آقای نظربایف تا سال ۲۰۱۴ حداقل ۷ بار به آمریکا عزیمت کرده است و در هر بار نیز توافقنامههای اقتصادی تجاری و مخصوصا موافقت نامه سرمایهگذاری [https://dmelal.ir/%D8%A2%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7 آمریکا] در [https://dmelal.ir/%D9%82%D8%B2%D8%A7%D9%82%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 قزاقستان] به امضای روسای دو کشور رسیده است. | ||
در جریان دیدار نظربایف و جورج بوش رییسجمهور آمریکا در دسامبر ۲۰۰۱ در واشنگتن، قطعنامه مشترک همکاریهای دراز مدت استراتژیک بین [ | در جریان دیدار نظربایف و جورج بوش رییسجمهور آمریکا در دسامبر ۲۰۰۱ در واشنگتن، قطعنامه مشترک همکاریهای دراز مدت استراتژیک بین [[قزاقستان]] و ایالت متحده آمریکا صادرشد که همین قطعنامه مبنا و زمینه ساز روابط گسترده بین [[قزاقستان]] و [[آمریکا]] شد. و به دنبال آن، دیدار کاندولیزا رایس وزیر امور خارجه پیشین ایالات متحد از آستانا در نوامبر ۲۰۰۵ یکی از مهمترین رخدادهایی بود که تاثیر زیادی در توسعه روابط قزاقستان و ایالات متحده داشت که حضور بیش از ۵۰۰ شرکت آمریکایی در [[قزاقستان]] حاصل تعاملات و روابط گسترده بین [[قزاقستان]] و [[آمریکا]] میباشد. | ||
با توجه به اینکه [ | با توجه به اینکه [[قزاقستان]] در ۲۹ ژانویه سال ۱۹۹۶ با ارسال درخواست رسمی؛ خواستار پیوستن به سازمان تجارت جهانی شده بود. یکی از اقدامات مهمی که در ششمین سفر رییس جمهور قزاقستان در سپتامبر ۲۰۰۷ به آمریکا انجام شد، روشن شدن موتور پیوستن [[قزاقستان]] به سازمان تجارت جهانی بود که با صدور قطعنامهای آمریکا تمایل خود را برای حمایت از قزاقستان برای پیوستن به این سازمان اعلام کرد که نهایتا قزاقستان از تاریخ ۲۷ ژولای ۲۰۱۵ رسما به سازمان تجارت جهانی پیوست. هر چند این موضوع موجب نارضایتی<ref>قرارداد نوروزی ۲۳ میلیاردی چین و قزاقستان، قابل بازیابی از http://news.irib.ir/commentaries/item/65704+167</ref> [[روسیه]] شد و الکسی اولوکایف وزیر اقتصاد این کشور با انتقاد از پیوستن [[قزاقستان]] به سازمان تجارت جهانی گفت: الحاق «آستانه» به سازمان تجارت جهانی بدون شک مشکلاتی را برای اتحادیه گمرکی در بردارد.۱۳۱ روابط قزاقستان و آمریکا در طول سالهای گذشته تنها به روابط سیاسی و اقتصادی خلاصه نشده است بلکه در حوزه نظامی نیز همکاریهای گسترد ای را پی ریزی کردهاند که در جریان سفر هیات نظامی قزاقی به ایالات متحده آمریکا به ریاست سرتیپ «تالگت ژانژومناف» معاون وزیر دفاع این کشور در واشنگتن برنامه پنج ساله همکاریهای نظامی برای سالهای ۲۰۱۳-۲۰۱۷ بین دو کشور به امضا رسیده است. | ||
در بیانیه وزارت دفاع | در بیانیه وزارت دفاع قزاقستان تصریح شده است که ۲ کشور در حال کار در زمینههای مختلف از قبیل اجرای طرحهایی برای حفظ صلح و ثبات در منطقه، آموزش پرسنل نظامی، ارایه کمکهای نظامی فنی به نهادهای وزارت دفاع [[قزاقستان]]، توسعه سیستم آموزش نظامی و کمک در برقراری ارتباط با مجتمع نظامی صنعتی این کشور هستند. | ||
بنابراین بیانیه، [ | بنابراین بیانیه، [[قزاقستان]] و [[آمریکا]] همچنین ضمن رایزنیهای دوجانبه، توجه خاصی به آموزش نیروهای ویژه وابسته به وزارت دفاع داشته و توافق کردند که اجرای این تدابیر را به شکل یک برنامه مشترک و از راه تبادل تجربه ادامه خواهند داد. علاوه بر این، وزارت دفاع آمریکا به منظور توسعه همکاری در جهت رشد بخش صنایع نظامی پیشنهاد کرد که با درنظرداشت امکان همکاری در زمینه صنایع نظامی، فناوری و تدارکات وزارت دفاع ایالات متحده این موضوع بررسی شود. | ||
به گفته معاون وزیر دفاع | به گفته معاون وزیر دفاع قزاقستان، یکی از اولویتهای اصلی نیروهای مسلح این کشور توسعه صنایع دفاعی داخلی بوده و در این زمینه، توجه ویژه به همکاریهای نظامی فنی با شرکای خارجی از جمله کشورهای عضو پیمان آتلانتیک شمالی خواهد شد. در بیانیه وزارت دفاع [[قزاقستان]] همزمان تصریح شده است که ایالات متحده آمریکا و جمهوری قزاقستان با پیگیری اهداف مشترک به دنبال تقویت روابط دوجانبه نظامی و ادامه گفتوگو برای گسترش همکاری در این زمینه هستند<ref>انتقاد وزیر اقتصاد روسیه از الحاق قزاقستان به سازمان تجارت جهانی، قابل بازیابی از [http://www.farsnews.com/newstext.php? http://www.farsnews.com/newstext.php?]</ref><ref>امضا طرح همکاری نظامی میان [./قزاقستان قزاقستان] و آمریکا، بین الملل - خبرنگاران خارجی، قابل بازیابی از [http://www.farsnews.com/printable.php? http://www.farsnews.com/printable.php?]</ref>. | ||
=== | === روابط جمهوری [[قزاقستان]] با اتحادیه اروپا === | ||
با توجه به سیاست متوازن [ | با توجه به سیاست متوازن [[قزاقستان]] با کشورهای مختلف، رابطه این کشور با اتحادیه اروپا نیز رابطهای راهبردی است که در اولویت بندی سیاست خارجی [[قزاقستان]] رابطه با اتحادیه اروپا بعد از رابطه با آمریکا قرار دارد. اولین ارتباط بین قزاقستان و اتحادیه اروپا به سالهای ۱۹۹۲ تا 1995 بر میگردد. نیاز [[قزاقستان]] به سرمایه خارجی برای رشد و توسعه اقتصادی یکی از دلایل اهمیت رابطه [[قزاقستان]] با اتحادیه اروپا است. بطوریکه در سال ۲۰۰۲ بیش از %۴۰ از سرمایهگذاری خارجی در قزاقستان توسط کشورهای اروپایی انجام شد و بر اساس آمار ارایه شده از ژانویه سال ۲۰۰۳ بیش از ۱۳۵۵ شرکت یا موسسه اقتصادی و تجاری اروپایی در [[قزاقستان]] فعالیت میکردند. | ||
روابط رسمی دیپلماتیک بین | روابط رسمی دیپلماتیک بین قزاقستان و اتحادیه اروپا ۲ فوریه ۱۹۹۳ بر قرار شد و کمسیون اتحادیه اروپا در نوامبر ۱۹۹۳ نمایندگی خود را در قزاقستان افتتاح کرد. عقد موافقتنامه همکاری دوجانبه بین [[قزاقستان]] و اتحادیه اروپا در ۲ فوریه ۱۹۹۶ مبنای مذاکرات سیاسی، تجاری و اقتصادی گسترده بین [[قزاقستان]] و اتحادیه اروپا گردید. | ||
یکی از اقدامات مهمی که برای تقویت روابط بین [ | یکی از اقدامات مهمی که برای تقویت روابط بین [[قزاقستان]] و اتحادیه اروپا انجام شد ایجاد مرکز مشاوره برای مسایل قانونی و استراتژیک و ایجاد هماهنگی بین قوانین [[قزاقستان]] با اتحادیه اروپا بود و ازسوی دیگر موافقتنامه اصولی انرژی اجرایی شد که همین امر [[قزاقستان]] را به جرگه جامعه جهانی انرژی وارد کرد. بر اساس اسناد همکاریهای متقابلی که طی عزیمت هیاتی از سوی اتحادیه اروپا در جون سال ۱۹۹۸ به [[قزاقستان]] منعقد گردید چندین برنامه منطقهای و بین کشوری در مورد کمک به [[قزاقستان]] برای جذب سرمایه برای احداث خط لوله، سرمایهگذاری کمک به توسعه کریدور حمل و نقلی شمال و جنوب، همکاری مشترک در مورد امور گمرکی و مبارزه با مواد مخدر تنظیم و مورد موافقت طرفین قرار گرفت. | ||
همکاری در مورد ایجاد پایگاه مشترک پرتاب ماهواره که در نتیجه در مارس ۲۰۰۰ به پرتاب موفق ماهواره کلاستر ۲ از پایگاه فضایی بایکونور منجر شد. سرمایهگذاری اروپا در زمینه پروژههای گاز و نفت قزاقستان یکی دیگر از سرمایهگزاریهای خارجی در [ | همکاری در مورد ایجاد پایگاه مشترک پرتاب ماهواره که در نتیجه در مارس ۲۰۰۰ به پرتاب موفق ماهواره کلاستر ۲ از پایگاه فضایی بایکونور منجر شد. سرمایهگذاری اروپا در زمینه پروژههای گاز و نفت قزاقستان یکی دیگر از سرمایهگزاریهای خارجی در [[قزاقستان]] به شمار میرود. که به دنبال آن شرکتهای بزرگ هلندی (شل)، شرکت فرانسوی توتال و سایر شرکتهای ایتالیایی، انگلیسی، نروژی، آلمانی و بصورت فعال و پویا در سرمایهگذاری، استخراج، تولید و صادرات نفت و گاز [[قزاقستان]] مشارکت کردند.<ref>روابط جمهوری قزاقستان با اتحادیه اروپا ، [./Http://%20kazak.%20blogfa.%20com/%20tag http:// kazak. blogfa. com/ tag] کد خبر / (5062575) 81889043 :تاریخ خبر 01/10/1394</ref> | ||
همانطور که قبلا اشاره شد پذیرش | همانطور که قبلا اشاره شد پذیرش قزاقستان از سوی اعضای شورای عمومی سازمان تجارت جهانی (WTO) با حمایت آمریکا و کشورهای عضو اتحادیه اروپا در نشست روز دوشنبه خود (۲۷ جولای) در ژنو، به عضویت [[قزاقستان]] در این سازمان رای مثبت دادند. به این ترتیب، پس از امضای رسمی و طی مراحل قانونی، [[قزاقستان]] صد وشصت و دومین عضو این سازمان خواهد شد. | ||
در تازهترین دیدار «فدریکا موگرینی» مسیول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و «پرلان ادریس اف» وزیر امور خارجه [ | در تازهترین دیدار «فدریکا موگرینی» مسیول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و «پرلان ادریس اف» وزیر امور خارجه [[قزاقستان]] در آستانا پایتخت قزاقستان قراردادی جهت توسعه و بهبود روابط همه جانبه منعقد گردید. آستانه و بروکسل باامضای این قرارداد برای یک دوره مذاکرات چهار ساله جهت بهبود روابط موافقت کردند. اتحادیه اروپا میخواهد با [[قزاقستان]] که در منطقه اقتصاد قوی دارد همکاریهایش را گسترش دهد. از سویی دیگر در جریان برگزاری چهاردهمین نشست شورای همکاریهای «قزاقستان - اتحادیه اروپا» در تاریخ در بروکسل با حضور هیات قزاقی به ریاست پرلان ادریس اف همکاریهای دوجانبه، از جمله در زمینههای سیاست، اقتصاد، تجارت و سرمایهگذاری، همکاریهای علمی و تکنولوژیکی، کنسولی و مسایل حقوقی، روابط آسیای مرکزی و اتحادیه اروپا را مورد بررسی و همچنین در مورد مسایل عمده در دستور کار بینالمللی تبادل نظر کردند که بنا بر اظهارات یرلان ادریس اف این مذاکرات تا پایان سال منجر به عقد توافقنامههای گسترده همکاری فیمابین خواهد شد[i]. که روند گسترش رابطه با اتحادیه اورپا در ۱۲ نوامبر ۲۰۱۵ طی بازدید رسمی نظربایف رییسجمهور [[قزاقستان]] از انگلیس و فرانسه با عقد توافقنامههایی به مبلغ ۱۰ میلیارد دلار به شریک تجاری اتحادیه اروپا تبدیل شد[ii]<ref>برگرفته از [https://www.google.com/search?q=%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B7%D9%87+%D9%82%D8%B2%D8%A+7%D9%82%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86+%D8%A8%D8%A7+%DA%86%DB%8+170 https://www.google.com/search?q=]</ref>. | ||
== نیز نگاه کنید به == | |||
[[سیاست و حکومت قزاقستان|روابط خارجی روسیه؛ گستره روابط دیپلماتیک چین با کشورهای جهان؛ روابط خارجی تونس؛ روابط خارجی کانادا؛ روابط خارجی کوبا؛ روابط خارجی لبنان؛ روابط خارجی مصر؛ روابط خارجی سنگال؛ روابط خارجی تایلند؛ روابط خارجی فرانسه؛ روابط خارجی اسپانیا؛ روابط خارجی سودان؛ روابط خارجی قطر؛ روابط خارجی اردن؛ روابط خارجی زیمبابوه؛ روابط خارجی اوکراین؛ روابط خارجی ساحل عاج؛ روابط خارجی اتیوپی؛ روابط خارجی کشور مالی]] | |||
== پاورقی == | == پاورقی == | ||
<small>[ | <small>[i] - پذیرش رسمی عضویت قزاقستان در سازمان تجارت جهانی، سه شنبه, ۰۶ مرداد ۱۳۹۴ [http://news.irib.ir/commentaries/item/72362-+%DB%B1%DB%B3%DB%B5 <nowiki>http://news.irib.ir/commentaries/item/72362-</nowiki> ۱۳۵] قزاقستان و اتحادیه اروپا قرارداد همکاری امضا کردند.</small> | ||
<small>[ | <small>[ii]- چهاردهمین نشست شورای همکاریهای «قزاقستان-اتحادیه اروپا» در بروکسل، [http://www.kazakh.ir/?p=1231+%DB%B1%DB%B3%DB%B7 http://www.kazakh.ir/?p=1231 ۱۳۷] اهداف سفر «نظربایف» به اروپا؛ توسعه اقتصادی با نیمنگاهی به منابع خارجی، کد خبر 20629</small> | ||
== کتابشناسی == | == کتابشناسی == | ||
<references /> | <references /> | ||
== منبع اصلی == | == منبع اصلی == | ||
صابری، اصغر(1395). جامعه و فرهنگ [ | صابری، اصغر(1395). جامعه و فرهنگ [[قزاقستان]]. تهران: [https://www.icro.ir/ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی](در دست انتشار). | ||
== نویسنده مقاله == | == نویسنده مقاله == | ||
اصغر صابری | اصغر صابری | ||
[[رده:سیاست خارجی]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲۹ نوامبر ۲۰۲۵، ساعت ۱۶:۴۷
قزاقستان با توجه به موقعیت جغرافیایی و فرهنگی و پیشینه تاریخی با بیش از ۱۳۰ کشور جهان مخصوصا با کشورها و مردم چین، روسیه، ایران، کشورهای آسیای مرکزی و ترکیه به نوعی پیوند تاریخی دارد که پیوندهای تاریخی قزاقستان با تعدادی از مناطق و کشورها بصورت مختصر مورد بررسی قرار میگیرد.
پیوند و روابط بین جمهوری قزاقستان و کشورهای ترک زبان
زبان قزاقی که از ریشه و خانواده زبان ترکی محسوب میشود یکی از عوامل مهم پیوند و همگرایی بین قزاقستان و کشورهای ترک زبان شامل ترکیه، مغولستان بخش اعظم کشورهای آسیای مرکزی و شمال غربی چین است.
مردمان ترک را میتوان به دو گروه اصلی غربی و شرقی تقسیم کرد: گروه غربی شامل مردم ترک جنوب غرب اروپا و جنوب غرب آسیا ساکن ترکیه و شمال غرب ایران هستند گروه شرقی شامل مردم ترک آسیای مرکزی، قزاقستان، و منطقه خود مختار اویغور در سینکیانگ چین هستند مردمان ترک انواع قومی عظیمی دارند.
اصطلاحاتی چون «خلقهای ترک» و «ترکان «به مفهوم قوم ترک نیستند و نام ترک نیز فقط جنبه زبانی دارد. که همین امر یعنی زبان ترکی بسترهای یوژلیتیکی مناسبی را برای تعمیق مناسبات راهبردی بین قزاقستان و کشورها و مردم ترک زبان مخصوصا کشورهای ترکیه، کشورهای آسیای مرکزی و چین که اویغورها را در منطقه سینچیانگ در دل خود دارد فراهم کرده است: البته روابط و مناسبات قزاقستان با کشورهایی مانند ترکیه، چین و آسیای مرکزی تنها در اشتراک زبانی خلاصه نمیشود بلکه پیوندهای فرهنگی، روابط اقتصادی و تجاری، اهداف و منافع منطقهای و بین لمللی و در پارهای از موارد پیشینه تاریخی مشترک زمینه پیوند قزاقستان را با این مناطق فراهم نموده است، اگر چه این مسایل نیز خود تا حدی از اشتراکات زبانی نشات گرفته است: البته این مهم را نباید نادیده گرفت که پیوند قزاقستان با هر یک از این مناطق جز عامل زبان علقههای دیگری نیز وجود دارد که متناسب با کشورهای دیگر متفاوت است مثلا در حال حاضر روابط قزاقستان[۱] با ترکیه علاوه بر پیوند زبانی از عامل روابط تجاری، اقتصادی و فرهنگی نیز برخوردار است و روابط قزاقستان با چین علاوه بر پیوند زبانی با مناطق ترک نشین اویغور که در شمال غربی چین زندگی میکنند تا حدی نشات گرفته از پیشینه تاریخی مشترک در حاکمیت مغولها بر این منطقه بوده است که آنها را در برههای از تاریخ با هم پیوند داده است، در برهه کنونی نیز قزاقستان از اعضای موسس بانک سرمایهگذاری زیربنایی آسیایی (AIIB) است که به ابتکار چین تاسیس شده و امیدوار است در دوران ریاست چین بر سیکا، این ساختار را به سازمان امنیت و توسعه آسیا، نهادی مشابه سازمان امنیت و همکاری اروپا، ارتقای دهد. قزاقستان از دو سال پیش که از راهبرد کلان چین در حوزه اوراسیا با عنوان «کمربند اقتصادی جاده ابریشم» رونمایی شد، حمایت و مشارکت عملی خود را بارها اعلام کرده و امیدوار است در روند اجرای برنامههای مرتبط با آن، سرمایه چینی را بیش از دیگران جذب کند. روابط و پیوند قزاقستان با کشورهای آسیای مرکزی نیز چنین است که هم عامل زبان و هم پیشینه مشترک تاریخی، اجتماعی و فرهنگی بین آنها با یکدیگر پیوندی گسست ناپذیر ایجاد کرده است.
روابط بین قزاقستان و روسیه
ارتباط جدی و تنگانگ بین قزاقستان و روسیه به زمان انقلاب اکتبر (۱۹۱۷) و تشکیل اتحاد جماهیر شوروی بر میگردد که قزاقستان در سال ۱۹۳۶ میلادی با عنوان جمهوری سیوسیالیستی قزاقستان شوروی به یکی از جمهوریهای شوری تبدیل شد.
با وابستگی قزاقستان به اتحاد جماهیر شوروی، بتدریج تمام شیون سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و عقیدتی آن تابع نظام سیوسیالیستی شوروی شد. اقتصاد آن به نظام اشتراکی تبدیل و سیاست آن تابع سیاست اتحاد جماهیر شوروی شد و از نظر عقیدتی و فکری، دین و دینداری با ترویج فلسفه ماتریالیستی ممنوع شد، و با گذشت زمان فرهنگ و هنر مردم این مناطق از هویت بومی و منطقهای خود تهی شد و فرهنگ نظام کمونیستی جایگزین آن گردید، که در نتیجه این روند، تمام زیرساختهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و عقیدتی قزاقستان رنگ و بوی کمونیستی به خود گرفت، بسیاری از روسها از روسیه به قزاقستان کوچ داده شدند و زمام مراکز اقتصادی، صنعتی و علمی آموزشی قزاقستان را در دست گرفتند، که اکثرا مهاجرین روس در طول مدت حاکمیت اتحاد جماهیر شوروی تا سال ۱۹۹۱ زمان فروپاشی شوروی و استقلال قزاقستان در این کشور ساکن بودند ولی با استقلال قزاقستان عدهای از روسها به روسیه بازگشتند و عدهای نیز با پذیرش تابعیت قزاقستان در این کشور باقیماندند. بنا بر این کشورهای استقلال یافته از اتحاد جماهیر شوروی و منجمله جمهوری قزاقستان با تاثیر پذیری از دوران حاکمیت شوروی در همه زمینهها پیوندی مستحکم با شوروی پیدا کرده بودند بطوریکه این کشورها هنوز نیز در بسیاری از مسایل از جمله سیاستها و همگراییهای منطقهای و بینالمللی، مسایل اجتماعی، مسایل فرهنگی و هنری، خود را تابعی از فدراسیون روسیه میدانند و خواه ناخواه در بسیاری از مسایل بین این کشورها و فدراسیون روسیه از گذشتههای دور پیوندی ناگسستنی ایجاد شده است. پس از فروپاشی نظام سوسیالیستی اتحاد جماهیر شوری و استقلال کشورهای آسیای مرکزی و قزاقستان نیز علاوه بر پیوندهای دوران شوروی پیوندهای جدیدی بین فدراسیون روسیه و کشورهای استقلال یافته و منجمله قزاقستان بوجود آمد.
قزاقستان بعد از استقلال سیاست راهبردی خود را بر حفظ و توسعه روابط با ارباب سابق خود و همسایه جدید خود (فدراسیون روسیه) قرارداد بطوریکه نظربایف بعد از پیروزی در انتخابات زود هنگام سال ۲۰۱۵ در مراسم تحلیف ریاست جمهوری خود در باره سیاست خارجی قزاقستان بر توسعه و گسترش همکاری راهبردی قزاقستان با کشورهای روسیه، چین، جهان اسلام و آمریکا تاکید کرد و پس از انتخابات در اولین سفر خارجی خود به مسکو رفت. چون روسیه همواره یکی از شرکای استراتژیک قزاقستان بشمار میرود و با امضای معاهده «اتحاد و حسن همجواری در قرن ۲۱» پیوند جدی تری بین این دو کشور ایجاد شد.
بنابراین بخشی از پیوندهای بین جمهوری قزاقستان و فدراسیون روسیه به زمانهای گذشته و دوران اتحاد جماهیر شوروی و بخشی دیگر به پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و استقلال جمهوری قزاقستان باز میگردد.
از همان ابتدای استقلال راهبرد و خط مشی سیاسی قزاقستان بر پایه اصل کلی «سیاست چند بعدی» یا به عبارت دیگر حفظ تعادل بین سه قدرت اصلی در منطقه آسیای میانه یعنی روسیه، چین، و ایالات متحده بنا شده است. که معاون رییس مرکز مطالعات استراتژیک قزاقستان در تاریخ ۲۱ آوریل ۲۰۱۵ در گفتوگو با خبرگزاری فارس اعلام کرده است که «سیاست خارجی قزاقستان ثابت بدون تغییر خواهد ماند»۱۲۲ پیوستن به سیستمهای امنیتی بینالمللی و منطقهای برای تقویت حاکمیت و تمامیت ارضی قزاقستان، فراهم کردن شرایط خارجی برای سرعت بخشیدن و توسعه اقتصادی و نیز ایجاد و توسعه روابط خارجی از جمله اصول مهم سیاست خارجی جمهوری قزاقستان بشمار میرود.
توسعه روابط با کشورهای اروپایی از دیگر راهبردهای سیاسی قزاقستان است که طی سفر دورهای رییس جمهور قزاقستان به انگلستان و فرانسه در ماه نوامبر ۲۰۱۵ در بازدید از اروپا بر حضور اتحادیه اروپا به عنوان شریک اصلی در اتحادیه اقتصادی اوراسیا با تاکید بر حضور اتحادیه اروپا به عنوان شریک اصلی معاون رییس مرکز مطالعات استراتژیک قزاقستان در گفتوگو با فارس، سیاست خارجی قزاقستان بدون تغییر خواهد ماند[۲].
در اتحادیه اقتصادی اوراسیا در دیدار با نمایندگان بخش اقتصادی انگلیس اظهار داشت: «آستانه» شما را برای راهاندازی پروژههای مشترک در خاک قزاقستان دعوت میکند و از شما تقاضای مادی نخواهد داشت بلکه برای حضور در قزاقستان و انجام تجارت دعوت مینماید.
همانگونه که در ابتدای همین بخش اشاره شد پیوستن به معاهدات و سازمانهای بینالمللی، مانند پیوستن به معاهده منع گسترش سلاح هستهای، اتحادیه گمرکی و اتحادیه اقتصادی اوراسیا، جامعه اقتصادی اوراسیا،(Eurasec) صندوق بینالمللی پول، عضویت در سازمان ملل متحد، عضویت در سازمان پیمان امنیت دسته جمعی، (CSTO) سازمان همکاریهای اسلامی،(OIC) سازمان امنیت و همکاری اروپا ،(OSCE) سازمان همکاریهای شانگهای (SCO) و عضویت در اتحادیه کشورهای مستقل مشترک المنافع (CIS) از مبانی سیاست خارجی جمهوری قزاقستان بوده است که در نتیجه ریاست این کشور بر کنفرانس همکاری کشورهای اسلامی و ریاست سازمان امنیت و همکارای اروپایی و تلاش برای ایجاد کنفرانس تعامل و اعتماد سازی آسیا نشان از پویایی و توفیق این کشور در سیاست خارجی میباشد.
همانگونه که پیشتر اشاره شد رابطه سیاسی کشورهای آسیای مرکزی و مشترک المنافع (CIS) بویژه رابطه جمهوری قزاقستان با فدراسیون روسیه را باید فراتر از روابط متداول بین سایر کشورها با یکدیگر در نظر گرفت، چرا که تا زمان فروپاشی اتحاد شوروی مردمان این کشورها علیرغم اختلافات قومی، نژادی، فرهنگی و پیشینه تاریخی در طول دوران حاکمیت شوروی در زیر یک چتر زندگی کردهاند و خود را از یک مجموعه میدانستند، فرهنگ مشترکی پیدا کردند، در بسیاری موارد با یکدیگر پیوند خانوادگی ایجاد کردهاند، زبان مشترکی یافتند، عده زیادی از روسها در جمهوری قزاقستان و تعداد زیادی از قزاقها در روسیه ماندگار شدند که تعداد آنها حدود یک میلیون نفر قزاق در روسیه و حدود چهار میلیون نفر روس در قزاقستان اعلام شده است. خلاصه اینکه بین انها پیوند عمیق و همه جانبهای ایجاد شده است، به همین خاطر این روابطه تنگا تنگ که در طول ۸۰ سال ایجاد شده است به زودی و ظرف چند سال از هم گسسته نخواهد شد. علاوه بر اینکه با تبدیل اتحاد جماهیر شوروی به فدراسیون روسیه و تشکیل کشورهای مستقل مشترک المنافع به منظور حفظ پیوندهای گذشته در قالب کشورهای مستقل، پیمانهایی مانند پیمان چند جانبه بین کشورهای مشترک المنافع منعقد شد و پیمان دوستانه همکاری و کمک دو جانبه میان روسیه و قزاقستان که در سال ۱۹۹۲ به امضا رسید و مرز مشترک طولانی با مسافتی به طول ۶۸۴۶ کیلومتر پایههای این پیوندها را حفظ و تحکیم بخشید. پیمان همکاری بین روسیه و قزاقستان که بر پایه گسترش روابط دوستانه و تاریخی بین دو دولت استوار گشته است نوید بخش احترام متقابل و توسعه زمینههای همکاری سیاسی، امنیتی، تجاری، اقتصادی نظامی و فنی و مهندسی بین دو کشور میباشد.
اهداف سفر «نظربایف» به اروپا؛ توسعه اقتصادی با نیمنگاهی به منابع خارجی
با در نظر داشت اهمیت روابط فیما بین فدراسیون روسیه و جمهوری قزاقستان موجب شد که ولادیمیر پوتین پس از انتخاب شدن به عنوان رییس جمهور روسیه توجه ویژهای به رابطه با کشورهای مشترک المنافع بخصوص قزاقستان کند و پس از آن رییس جمهور مدودف نیز اولین سفر خارجی خود را در ۲۳ و ۲۴ می ۱۹۹۹ (۲ و ۳ خرداد ۱۳۷۸) به قزاقستان اختصاص داد که طی آن بیانیه دوستی، همبستگی و روابط هم پیمانی بین نظربایف و مدودف منعقد گردید و اهمیت این روابط برای دو طرف تا حدی بوده است که مدودف در طول دوران ریاست جمهوری خود حداقل ۴ سفر رسمی به جمهوری قزاقستان انجام داد و آقای نظر بایف نیز متقابلا بارها برای تحکیم روابط با روسیه به آن کشور سفر کرد. بنا بر گزارش خبرگزاری الوقت؛ نظر بایف در مراسم تحلیف در اولین نطق ریاست جمهوری خود پس از انتخابات ریاست جمهوری در سال ۲۰۱۵، درباره سیاست خارجی کشورش گفت:
«قزاقستان به همکاری با شرکای راهبردی اش؛ روسیه، چین، آمریکا، اتحادیه اروپا و جهان اسلام ادامه میدهد و روابط ویژهای با شرکای نزدیکش در اتحادیه اقتصادی اوراسیایی خواهد داشت.»
سخنان نظربایف در حقیقت عصاره ی سیاست خارجی قزاقستان در ۲۴ سال گذشته را جلوه گر ساخت، سیاستی که بر مبنای راهبردی چند وجهی، توسعه روابط متوازن با قدرتهای جهانی و بازیگران منطقهای را دنبال میکند. که در این سخنرانی طبق سالهای گذشته روسیه اولین کشوری بود که نظر بایف در سخنرانی خود به آن اشاره کرد.؛ بنا بر این بطور واضح مشهود است که مجموع رفت و آمدها و گستردگی روابط و تعامل بین دو کشور روسیه و قزاقستان پس از استقلال منجر به عقد تفاهمنامهها و قراردادهای متعدد تجاری، اقتصادی، سیاسی و امنیتی گردیده است و به همین سبب امروزه روابط سیاسی، امنیتی، اقتصادی و مراودات تجاری بین قزاقستان و روسیه بیش از هر کشور دیگری است.
البته علیرغم روابط خوب و حسن همجواری و توسعه مناسبات بین روسیه و قزاقستان نباید موجب چشم پوشی از اختلافات بین این دو کشور شود، چون درست است که در طول دوران اتحاد جماهیر شوروی پیوندهای عمیقی بین دو ملت روس و قزاق بوجود آمده است ولی در همان دوران تفوق و حاکمیت روسها، نوعی سرخوردگی در قزاقها بوجود آورده بود، بخصوص که با کوچ روسها به قزاقستان اکثر زمینههای کشاورزی، مناصب حکومتی و مدیریت بیشتر دوایر دولتی و مراکز تجاری و اقتصادی قزاقستان را عهدهدار شدند و قزاقها در سر زمین خود به عنوان شهروند درجه دو شناخته میشدند به همین خاطر در مقاطعی موجب درگیری بین قزاقها و روسها شده است و پس از استقلال قزاقستان نیز روسها نیم نگاهی به مناطق شمالی قزاقستان داشتند لذا یکی از دلایل انتقال پایتخت قزاقستان از آلماتی به آستانا را همین موضوع دانستهاند تا با کوچ عدهای از قزاقها به مناطق شمالی عملا زمینه این تصور را از ذهنیت روسها خارج کند[۳].
راهبرد چندوجهی قزاقستان برای حفظ روابط با روسیه و غرب
همین طور روشن نشدن رژیم حقوقی دریای خزر که موجب اختلاف بین همسایگان و شرکای دریای خزر است روسیه و قزاقستان نیز از این رهگذر بر حذر نیستند، اما این مشکلات و زمینههای منفی به هیچ وجه موجب نمیشوند روابط راهبردی بین دو کشور تحت تاثیر قرار گیرد[۴].
روابط قزاقستان با کشورهای آسیای مرکزی و مشترک المنافع (CIS)
هر چند اهمیت کشورهای آسیای مرکزی و مشترک المنافع از نظر اقتصادی برای قزاقستان قابل مقایسه با اهمیت کشورهای چین، آمریکا، اروپا، ترکیه و بسیاری از کشورهای دیگر نیست، ولی مشترکات ایجاد شده در طول دوران اتحاد جماهیر شوروی از قبیل مرزها، منافع، ریشههای زبانی مشترک، عقد پیمانهای دو جانبه و چند جانبه و همچنین تهدیدات مشترک مانند وجود گروهها و جریانهای تندرو و افراطی، قزاقستان در سیاست خارجی خود اهمیت زیادی برای همکاری با کشورهای مستقل مشترک المنافع ،(CIS) خصوصا کشورهای آسیای مرکزی و گسترش پیمانهای متقابل با آنها قایل است.
قزاقستان همواره تلاش کرده است که در لوای بیانیه تاسیس اتحادیه کشورهای مستقل مشترک المنافع که پس از فروپاشی شوروی سابق در ۲۱ دسامبر ۱۹۹۱ (۳۰ آذر۱۳۷۰) در آلماتی توسط رهبران آذربایجان، ارمنستان، بلاروس، قزاقستان، قرقیزستان، مولداوی، روسیه، تاجیکستان، ترکمنستان، ازبکستان و اوکراین امضا شد روابط خود را با این کشورها گسترش دهد.
قزاقستان در سال ۲۰۰۶ برای تقویت همکاری در آسیای مرکزی پروژه یکپارچه سازی منطقهای تحت عنوان «پیمان دوستی جاویدان» را به همسایگان جنوبی خود ارایه داد و این ایده را به عنوان تاسیس اتحادیه کشورهای آسیای مرکزی به جریان انداخت که توسط قزاقستان، قرقیزستان و ازبکستان امضای شد توافقات انجام شده در مورد مبارزه با مواد مخدر در سال ۲۰۰۲ ، تصویب برنامه همکاریهای اقتصادی در سال ۲۰۰۰ و اقدام مشترک برای مبارزه با جرایم سازمان یافته و مقابله با تهدیدات امنیتی نیز از جمله توافقات مشترک بین قزاقستان و این کشورها بوده است که زمینه گسترش تعامل کشورهای (CIS) را فراهم کرده است. رییس جمهور قزاقستان به منظور ارتقای و تقویت کارکرد گروه (CIS) طرحی را ارایه داد که بر اساس آن موارد زیر را برای اصلاح ساختار و برنامههای گروه (CIS) پیشنهاد و مورد موافقت مجموعه کشورها قرار گرفت:
- تلاش مشترک برای مبارزه با تهدیدات؛
- تلاش برای تقویت ارتباطات و حمل و نقل؛
- بهبود وضعیت مهاجرت بین کشورها عضو؛
- حل مشکلات بشر دوسانه؛
- تقویت و بهبود همکاریهای همگانی در زمینه مسایل علمی و آموزشی کشرهای عضو که پس از تصویب موارد فوق مقرر شد که هر سال یکی از موضوعات در دستور کار قرارگیرد.
یکی دیگر از پیمان نامههایی که به منظور تقویت مناسبات اقتصادی کشورهای مشترک المنافع منعقد شد ایجاد اتحادیه گمرکی بود که در سال ۲۰۰۷ بین سه کشور روسیه، قزاقستان و روسیه سفید پایه ریزی شد و در سال ۲۰۱۰ اجرایی گردید و در سالهای بعد این اتحادیه گسترش یافت و کشورهای دیگری نیز به آن پیوستند که حذف تدریجی قوانین گمرکی اعضای اتحادیه، تعیین تعرفههای مشترک گمرکی و ایجاد هماهنگی انجام مراحل گمرکی از اهداف عمده این اتحادیه بر شمرده شده است. علاوه بر امضای پیمان نامه همکاری بین کشورهای (CIS) و کشورهای آسیای مرکزی قزاقستان به عقد پیمان نامههای دو جانبهای نیز با هر یک از کشورها مشترک المنافع منقعد کرد و گروههای کوچکی از کشورهایی که منافع و مشترکات بیشتری با هم دارند تشکیل داد.
روابط قزاقستان با چین
قزاقستان و چین از گذشتههای دور با یکدیگر پیوندهای دیرینه و ناگسستنی داشتهاند. همسایگی و نزدیکی مرزی، ریشه مشترک زبانی قزاقستان با منطقه سین کیانگ و اویغورستان چین، تبادلات تجاری بین دو کشور و حضور پر رنگ قزاقها در چین و حضور چینیها در قزاقستان از جمله عواملی است که زمینههای روابط گسترده بین دو کشور را فراهم کرده است.
در دوران معاصر نیز پس از استقلال سال ۱۹۹۱ رابطه دیپلماتیک بین دو کشور بر قرار شد و متعاقب آن رییس جمهور قزاقستان در سال ۱۹۹۲ در اولین سفر رسمی خود به چین طی ملاقات و مذاکره با رییس جمهور و مسیولین چین موافقتنامههای سیاسی، تجاری و اقتصادی متعددی امضای شد. و طی سفر نظر بایف به چین در سال ۱۹۹۳ بیانیه پی ریزی رابطه دوستانه بین دو کشور از سوی روسای جمهور صادر شد. پس از ان طی سفر رییس جمهور چین؛ جیانگ زمین در سال ۱۹۹۶، به قزاقستان، روابط بین دو کشور به سطح همکاری استراتژیک ارتقای یافت. جیانگ زمین در سفر خود اعلام کرد که نه تنها دوستی و همکاری سودمند دوجانبه بین قزاقستان و چین منافع اساسی دو کشور را تضمین مینماید بلکه در صلح و ثبات و پیشرفت در آسیا و در تمام جهان موثر خواهد بود. بر اساس رفت و آمدهای روسا و مسیولین چین و قزاقستان و ایجاد روابط راهبردی بین دو کشور، در سالهای بعد روابط بین دو کشور روز به روز گسترش یافت و سیاست خارجی قزاقستان، قزاقستان غیر هستهای،[۵] به دلیل اهمیت جایگاه رابطه چین برای قزاقستان در سالهای اخیر، رابطه با چین بعد از رابطه با روسیه به عنوان اولویت سیاست خارجی رییس جمهور قزاقستان اعلام شده است.
پس از استقلال قزاقستان، اختلافات مرزی بین چین و قزاقستان یکی از مشکلات عمده بین دو کشور بود که در جریان برگزاری اجلاسهای شانگهای در سال ۱۹۹۶ در چین، ۱۹۹۷ در مسکو و ۱۹۹۸ در آلماتی حل و فصل شد و همچنین در جریان اعلام قزاقستان به عنوان کشور عاری از سلاح هستهای با پیگیری دولت قزاقستان، دولت چین در ژانویه سال ۱۹۹۹ عدم استفاده چین از سلاح هستهای بر علیه قزاقستان را تضمین نمود و در پی آن همکاریهای شرکت هستهای جنرال (CGN) بزرگترین تامین کننده انرژی در چین در زمینه توسعه استخراج اورانیوم از معادن قزاقستان و تولید سوخت هستهای در سال ۲۰۰۶ آغاز شد و به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، به نقل ازشینهوا در سال ۲۰۱۵ شرکت هستهای جنرال (CGN) بزرگترین تامین کننده انرژی در چین قراردادی را مبنی بر ساخت تاسیسات تولید مجتمع سوختی و استخراج از معادن اورانیوم قزاقستان با شرکت قزاتم پروم به امضا رساند:
با تحکیم روابط سیاسی بین قزاقستان و چین روابط تجاری و اقتصادی قزاقستان و چین نیز در سالهای اخیر گسترش یافت بطوری که در سال ۱۹۹۲ مبادلات تجاری بین دو کشور ۳۶۸ میلیون دلار، در سال ۱۹۹۷ حدود ۵۰۰ میلوین دلار و در سال ۱۹۹۸ حدود یک میلیارد و در سال ۲۰۰۷ به رقم بیسابقه ۸/۱۳ میلیارد دلار رسیده است و در سال ۲۰۱۴ به گزارش رادیو تاجیکی نخست وزیر چین از افزایش ۲۰ درصدی حجم تجارت بین کشورش با قزاقستان در هر سال خبر داده است، وی افزود: چین نیز دومین شریک تجاری قزاقستان و بزرگترین بازار صادرات این کشور است: در نخستین سفر نخست وزیر چین به قزاقستان ۳۰ توافقنامه همکاری به ارزش ۱۰ میلیارد دلار بین دو طرف به امضا رسد.
عقد قراردادهای متعدد اقتصادی مخصوصا در زمینه نفت، گاز و انرژی در سالهای اخیر روابط این کشور همسایه را به اوج خود رسانده است که یکی از قراردادهای مهم احداث ۱۲۴۰ کیلومتر خط لوله نفت قزاقستان توسط چین است که نفت دریای خزر را به غرب چین میرساند. این خط لوله که نفت قزاقستان را به چین منتقل میکند تاثیر بی نشیری در رشد اقتصاد پویای قزاقستان خواهد داشت.[۶][۷]. بالاخره در سفر نوروزی کریم ماسیمف نخست وزیر قزاقستان به چین در تاریخ ۱۴ دسامبر ۲۰۱۴، ۳۳ قرارداد تجاری و اقتصادی و صنعتی به ارزش ۲۳ میلیارد دلار به امضای رسیده است که این حجم قراردادها و میزان تبادل تجاری نشانگر دور جدید روابط بین قزاقستان و چین است. علاوه بر گسترش همکاریهای سیاسی، تجاری و اقتصادی که در سالهای اخیر بین قزاقستان و چین به اوج خود رسیده است سرمایهگذاری و همکاریهای مشترک در زمینه حمل و نقل و گسترش خطوط ریلی و تلاش برای احیای جاده جدید ابریشم زمینه ساز تحکیم و گسترش روابط همه جانبه بین دو کشور را فراهم کرده است.
روابط قزاقستان با آمریکا
آمریکا از اولین کشورهایی بود که استقلال قزاقستان را در تاریخ ۲۲ فوریه سال ۱۹۹۲ به رسمیت شناخت و سفارت آمریکا اولین سفارتخانهای بود که در این کشور دایر شد. با توجه به اهمیت روابط جمهوری قزاقستان با آمریکا، تا کنون روسای جمهور دو کشور به منظور توسعه روابط فی مابین بارها از کشورهای یکدیگر بازدید کردهاند بطوری که آقای نظربایف تا سال ۲۰۱۴ حداقل ۷ بار به آمریکا عزیمت کرده است و در هر بار نیز توافقنامههای اقتصادی تجاری و مخصوصا موافقت نامه سرمایهگذاری آمریکا در قزاقستان به امضای روسای دو کشور رسیده است.
در جریان دیدار نظربایف و جورج بوش رییسجمهور آمریکا در دسامبر ۲۰۰۱ در واشنگتن، قطعنامه مشترک همکاریهای دراز مدت استراتژیک بین قزاقستان و ایالت متحده آمریکا صادرشد که همین قطعنامه مبنا و زمینه ساز روابط گسترده بین قزاقستان و آمریکا شد. و به دنبال آن، دیدار کاندولیزا رایس وزیر امور خارجه پیشین ایالات متحد از آستانا در نوامبر ۲۰۰۵ یکی از مهمترین رخدادهایی بود که تاثیر زیادی در توسعه روابط قزاقستان و ایالات متحده داشت که حضور بیش از ۵۰۰ شرکت آمریکایی در قزاقستان حاصل تعاملات و روابط گسترده بین قزاقستان و آمریکا میباشد.
با توجه به اینکه قزاقستان در ۲۹ ژانویه سال ۱۹۹۶ با ارسال درخواست رسمی؛ خواستار پیوستن به سازمان تجارت جهانی شده بود. یکی از اقدامات مهمی که در ششمین سفر رییس جمهور قزاقستان در سپتامبر ۲۰۰۷ به آمریکا انجام شد، روشن شدن موتور پیوستن قزاقستان به سازمان تجارت جهانی بود که با صدور قطعنامهای آمریکا تمایل خود را برای حمایت از قزاقستان برای پیوستن به این سازمان اعلام کرد که نهایتا قزاقستان از تاریخ ۲۷ ژولای ۲۰۱۵ رسما به سازمان تجارت جهانی پیوست. هر چند این موضوع موجب نارضایتی[۸] روسیه شد و الکسی اولوکایف وزیر اقتصاد این کشور با انتقاد از پیوستن قزاقستان به سازمان تجارت جهانی گفت: الحاق «آستانه» به سازمان تجارت جهانی بدون شک مشکلاتی را برای اتحادیه گمرکی در بردارد.۱۳۱ روابط قزاقستان و آمریکا در طول سالهای گذشته تنها به روابط سیاسی و اقتصادی خلاصه نشده است بلکه در حوزه نظامی نیز همکاریهای گسترد ای را پی ریزی کردهاند که در جریان سفر هیات نظامی قزاقی به ایالات متحده آمریکا به ریاست سرتیپ «تالگت ژانژومناف» معاون وزیر دفاع این کشور در واشنگتن برنامه پنج ساله همکاریهای نظامی برای سالهای ۲۰۱۳-۲۰۱۷ بین دو کشور به امضا رسیده است.
در بیانیه وزارت دفاع قزاقستان تصریح شده است که ۲ کشور در حال کار در زمینههای مختلف از قبیل اجرای طرحهایی برای حفظ صلح و ثبات در منطقه، آموزش پرسنل نظامی، ارایه کمکهای نظامی فنی به نهادهای وزارت دفاع قزاقستان، توسعه سیستم آموزش نظامی و کمک در برقراری ارتباط با مجتمع نظامی صنعتی این کشور هستند.
بنابراین بیانیه، قزاقستان و آمریکا همچنین ضمن رایزنیهای دوجانبه، توجه خاصی به آموزش نیروهای ویژه وابسته به وزارت دفاع داشته و توافق کردند که اجرای این تدابیر را به شکل یک برنامه مشترک و از راه تبادل تجربه ادامه خواهند داد. علاوه بر این، وزارت دفاع آمریکا به منظور توسعه همکاری در جهت رشد بخش صنایع نظامی پیشنهاد کرد که با درنظرداشت امکان همکاری در زمینه صنایع نظامی، فناوری و تدارکات وزارت دفاع ایالات متحده این موضوع بررسی شود.
به گفته معاون وزیر دفاع قزاقستان، یکی از اولویتهای اصلی نیروهای مسلح این کشور توسعه صنایع دفاعی داخلی بوده و در این زمینه، توجه ویژه به همکاریهای نظامی فنی با شرکای خارجی از جمله کشورهای عضو پیمان آتلانتیک شمالی خواهد شد. در بیانیه وزارت دفاع قزاقستان همزمان تصریح شده است که ایالات متحده آمریکا و جمهوری قزاقستان با پیگیری اهداف مشترک به دنبال تقویت روابط دوجانبه نظامی و ادامه گفتوگو برای گسترش همکاری در این زمینه هستند[۹][۱۰].
روابط جمهوری قزاقستان با اتحادیه اروپا
با توجه به سیاست متوازن قزاقستان با کشورهای مختلف، رابطه این کشور با اتحادیه اروپا نیز رابطهای راهبردی است که در اولویت بندی سیاست خارجی قزاقستان رابطه با اتحادیه اروپا بعد از رابطه با آمریکا قرار دارد. اولین ارتباط بین قزاقستان و اتحادیه اروپا به سالهای ۱۹۹۲ تا 1995 بر میگردد. نیاز قزاقستان به سرمایه خارجی برای رشد و توسعه اقتصادی یکی از دلایل اهمیت رابطه قزاقستان با اتحادیه اروپا است. بطوریکه در سال ۲۰۰۲ بیش از %۴۰ از سرمایهگذاری خارجی در قزاقستان توسط کشورهای اروپایی انجام شد و بر اساس آمار ارایه شده از ژانویه سال ۲۰۰۳ بیش از ۱۳۵۵ شرکت یا موسسه اقتصادی و تجاری اروپایی در قزاقستان فعالیت میکردند.
روابط رسمی دیپلماتیک بین قزاقستان و اتحادیه اروپا ۲ فوریه ۱۹۹۳ بر قرار شد و کمسیون اتحادیه اروپا در نوامبر ۱۹۹۳ نمایندگی خود را در قزاقستان افتتاح کرد. عقد موافقتنامه همکاری دوجانبه بین قزاقستان و اتحادیه اروپا در ۲ فوریه ۱۹۹۶ مبنای مذاکرات سیاسی، تجاری و اقتصادی گسترده بین قزاقستان و اتحادیه اروپا گردید.
یکی از اقدامات مهمی که برای تقویت روابط بین قزاقستان و اتحادیه اروپا انجام شد ایجاد مرکز مشاوره برای مسایل قانونی و استراتژیک و ایجاد هماهنگی بین قوانین قزاقستان با اتحادیه اروپا بود و ازسوی دیگر موافقتنامه اصولی انرژی اجرایی شد که همین امر قزاقستان را به جرگه جامعه جهانی انرژی وارد کرد. بر اساس اسناد همکاریهای متقابلی که طی عزیمت هیاتی از سوی اتحادیه اروپا در جون سال ۱۹۹۸ به قزاقستان منعقد گردید چندین برنامه منطقهای و بین کشوری در مورد کمک به قزاقستان برای جذب سرمایه برای احداث خط لوله، سرمایهگذاری کمک به توسعه کریدور حمل و نقلی شمال و جنوب، همکاری مشترک در مورد امور گمرکی و مبارزه با مواد مخدر تنظیم و مورد موافقت طرفین قرار گرفت.
همکاری در مورد ایجاد پایگاه مشترک پرتاب ماهواره که در نتیجه در مارس ۲۰۰۰ به پرتاب موفق ماهواره کلاستر ۲ از پایگاه فضایی بایکونور منجر شد. سرمایهگذاری اروپا در زمینه پروژههای گاز و نفت قزاقستان یکی دیگر از سرمایهگزاریهای خارجی در قزاقستان به شمار میرود. که به دنبال آن شرکتهای بزرگ هلندی (شل)، شرکت فرانسوی توتال و سایر شرکتهای ایتالیایی، انگلیسی، نروژی، آلمانی و بصورت فعال و پویا در سرمایهگذاری، استخراج، تولید و صادرات نفت و گاز قزاقستان مشارکت کردند.[۱۱]
همانطور که قبلا اشاره شد پذیرش قزاقستان از سوی اعضای شورای عمومی سازمان تجارت جهانی (WTO) با حمایت آمریکا و کشورهای عضو اتحادیه اروپا در نشست روز دوشنبه خود (۲۷ جولای) در ژنو، به عضویت قزاقستان در این سازمان رای مثبت دادند. به این ترتیب، پس از امضای رسمی و طی مراحل قانونی، قزاقستان صد وشصت و دومین عضو این سازمان خواهد شد.
در تازهترین دیدار «فدریکا موگرینی» مسیول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و «پرلان ادریس اف» وزیر امور خارجه قزاقستان در آستانا پایتخت قزاقستان قراردادی جهت توسعه و بهبود روابط همه جانبه منعقد گردید. آستانه و بروکسل باامضای این قرارداد برای یک دوره مذاکرات چهار ساله جهت بهبود روابط موافقت کردند. اتحادیه اروپا میخواهد با قزاقستان که در منطقه اقتصاد قوی دارد همکاریهایش را گسترش دهد. از سویی دیگر در جریان برگزاری چهاردهمین نشست شورای همکاریهای «قزاقستان - اتحادیه اروپا» در تاریخ در بروکسل با حضور هیات قزاقی به ریاست پرلان ادریس اف همکاریهای دوجانبه، از جمله در زمینههای سیاست، اقتصاد، تجارت و سرمایهگذاری، همکاریهای علمی و تکنولوژیکی، کنسولی و مسایل حقوقی، روابط آسیای مرکزی و اتحادیه اروپا را مورد بررسی و همچنین در مورد مسایل عمده در دستور کار بینالمللی تبادل نظر کردند که بنا بر اظهارات یرلان ادریس اف این مذاکرات تا پایان سال منجر به عقد توافقنامههای گسترده همکاری فیمابین خواهد شد[i]. که روند گسترش رابطه با اتحادیه اورپا در ۱۲ نوامبر ۲۰۱۵ طی بازدید رسمی نظربایف رییسجمهور قزاقستان از انگلیس و فرانسه با عقد توافقنامههایی به مبلغ ۱۰ میلیارد دلار به شریک تجاری اتحادیه اروپا تبدیل شد[ii][۱۲].
نیز نگاه کنید به
پاورقی
[i] - پذیرش رسمی عضویت قزاقستان در سازمان تجارت جهانی، سه شنبه, ۰۶ مرداد ۱۳۹۴ http://news.irib.ir/commentaries/item/72362- ۱۳۵ قزاقستان و اتحادیه اروپا قرارداد همکاری امضا کردند.
[ii]- چهاردهمین نشست شورای همکاریهای «قزاقستان-اتحادیه اروپا» در بروکسل، http://www.kazakh.ir/?p=1231 ۱۳۷ اهداف سفر «نظربایف» به اروپا؛ توسعه اقتصادی با نیمنگاهی به منابع خارجی، کد خبر 20629
کتابشناسی
- ↑ برگرفته از https://fa.wikipedia.org/wiki
- ↑ برگرفته از http://www.farsnews.com/printable.php?nn=13940201000567
- ↑ برگرفته از http://www.razegh.com/fa/news20629.aspx
- ↑ برگرفته از http://alwaght.com/fa/News/15105
- ↑ برگرفته از http://www.irkz.org/Default.aspx?PageID=52&RelatedID=hjjhhPdX
- ↑ قراردادهستهای [./چین چین] و [./قزاقستان قزاقستان]، «سرویس :سیاسی - انرژی هستهای، کد خبر94092414144، سهشنبه ۲۴ آذر ۱۳۹۴ ۱۲۷ سیاست خارجی قزاقستان، http://www.irkz.org/Default.aspx?
- ↑ افزایش مبادلات تجاری [./چین چین] و [./قزاقستان قزاقستان]، قابل بازیابی از http://tajik.irib.ir/
- ↑ قرارداد نوروزی ۲۳ میلیاردی چین و قزاقستان، قابل بازیابی از http://news.irib.ir/commentaries/item/65704+167
- ↑ انتقاد وزیر اقتصاد روسیه از الحاق قزاقستان به سازمان تجارت جهانی، قابل بازیابی از http://www.farsnews.com/newstext.php?
- ↑ امضا طرح همکاری نظامی میان [./قزاقستان قزاقستان] و آمریکا، بین الملل - خبرنگاران خارجی، قابل بازیابی از http://www.farsnews.com/printable.php?
- ↑ روابط جمهوری قزاقستان با اتحادیه اروپا ، [./Http://%20kazak.%20blogfa.%20com/%20tag http:// kazak. blogfa. com/ tag] کد خبر / (5062575) 81889043 :تاریخ خبر 01/10/1394
- ↑ برگرفته از https://www.google.com/search?q=
منبع اصلی
صابری، اصغر(1395). جامعه و فرهنگ قزاقستان. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی(در دست انتشار).
نویسنده مقاله
اصغر صابری