نهادها و مراکز دینی مسلمانان تایلند: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (The LinkTitles extension automatically added links to existing pages (https://github.com/bovender/LinkTitles).) |
جز (The LinkTitles extension automatically added links to existing pages (https://github.com/bovender/LinkTitles).) |
||
| (۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
مساجد از پایگاه‌های مهم دینی و اجتماعی در جوامع اسلامی شمرده می‌شود. شمار مساجد سراسر [[تایلند]] را بیش از ۳۴۹۰ واحد اعلام کرده‌اند(آمار سال ۲۰۰۷.قرار دارد.) که بیشترین تعداد یعنی حدود ۶۳۶ مسجد در ایالت پتانی در [[بانکوک]] نیز بالغ بر ۱۵۰ مسجد فعال ساخته شده است که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از: | |||
مساجد از پایگاه‌های مهم دینی و اجتماعی در جوامع اسلامی شمرده می‌شود. شمار مساجد سراسر [[تایلند]] را بیش از ۳۴۹۰ واحد اعلام کرده‌اند که بیشترین تعداد یعنی حدود ۶۳۶ مسجد در ایالت پتانی | |||
مسجد هارون، مجسد جامع‌الخیر، مسجد دارالامان و مسجد دارالمتقین. | مسجد هارون، مجسد جامع‌الخیر، مسجد دارالامان و مسجد دارالمتقین. | ||
حدود ۲۹۰۰ مسجد از [[مساجد تایلند]] در مناطق جنوبی این کشور واقع شده است؛ در همان حال شماری از مراکز آموزش علوم اسلامی هم در تایلند فعالیت دارند که آموزگاران و استادان آن‌ها سال‌های بسیاری را برای فراگیری معارف اسلامی و زبان عربی در کشورهای خاورمیانه گذرانیده‌اند. | حدود ۲۹۰۰ مسجد از [[مساجد تایلند]] در مناطق جنوبی این کشور واقع شده است؛ در همان حال شماری از مراکز آموزش علوم اسلامی هم در [[تایلند]] فعالیت دارند که آموزگاران و استادان آن‌ها سال‌های بسیاری را برای فراگیری معارف اسلامی و زبان عربی در کشورهای خاورمیانه گذرانیده‌اند. یکی از مساجد معروف مسلمانان چینی‌تبار تایلند مسجد «بان هاو» در ایالت [[چیانگ مای و چیانگ رای|چیانگ مای]] است. | ||
مسجد را به زبان محلی «سوراوو» می‌گویند که از منظر اجتماعی کانون مهمی برای زندگی اجتماعی مسلمانان تایلندی است... در مساجد فعالیت‌هایی مانند برپاداشتن نمازهای پنج‌گانه، نماز جمعه، مراسم غسل و کفن و دفن انجام می‌شود، انجام آموزش‌های اسلامی و تدوین قرآن و ایراد سخنرانی در مراکز گوناگون از جمله فعالیت‌های مساجد و مراکز دینی در [[تایلند]] است<ref name=":3">خوشرو، علیرضا (۹/۹/۱۳۸۴). «نهادهای دینی، اجتماعی مسلمانان تایلند». در: [https://www.icro.ir/ .www.icro.ir].</ref>. | |||
====کمیتهٔ مساجد==== | |||
با توجه به کمبود مدارس اسلامی در [[تایلند]]، نقش آموزشی مساجد در این کشور اهمیت بسیار دارد؛ از دیرباز مساجد و مدارس در کنار یکدیگر بوده‌اند. مدرسهٔ مساجد زیر نظر کمیتهٔ هر مسجد قرار دارد که آن را به زبان محلی «کام ماکان» می‌گویند. | |||
براساس قوانین مربوط به سال‌های ۱۹۴۷م و ۱۹۵۵م، انجام کارهای زیر بر عهدهٔ مسئولان کمیتهٔ مساجد است: | |||
- مدیریت و توسعهٔ اراضی و مالکیت طبق قوانین شهری و دولتی؛ | |||
- بایگانی موضوعات مهم و ثبت مسائل مرتبط به مسجد در انجام قوانین شهری؛ | |||
بایگانی موضوعات مهم و ثبت مسائل مرتبط به مسجد در انجام قوانین شهری؛ | |||
- تضمین رعایت شئونات اسلامی اعضای مساجد در انجام فرایض دینی؛ | - تضمین رعایت شئونات اسلامی اعضای مساجد در انجام فرایض دینی؛ | ||
ثبت مساجد در دفتر امور مذاهب، وابسته به وزارت آموزش انجام می‌شود و برای این کار دولت نیز کمک می‌کند. | - ثبت مساجد در دفتر امور مذاهب، وابسته به وزارت آموزش انجام می‌شود و برای این کار دولت نیز کمک می‌کند. | ||
هر مسجد فقط درصورتی‌که ثبت شده باشد، می‌تواند عضو دفتر شیخ‌الاسلام شود. کمیتهٔ مساجد ثبت شده طبق قانون باید هفت عضو داشته باشد که اعضای کمیتهٔ مسجد می‌باشند. البته امام، مؤذن و خطیب جزو کمیته نیستند و شمار اعضای کمیتهٔ مسجد نباید بیش از دوازده نفر باشد. این اعضا را مردم با رأی محرمانه و زیر نظارت کمیتهٔ اسلامی استان انتخاب می‌کنند. | |||
مؤذن، امام و خطیب نیز هر چهار سال یک‌بار انتخاب می‌شوند و محدودیتی در گزینش اشخاص وجود ندارد. مردم باید به فردی‌که انتخاب می‌کنند، اعتماد داشته باشند؛ همچنین باید به راست‌گویی، درستی و نیکوکاری شهره باشد. شغل انتخاب شوندگان باید آبرومند باشد و رفتن به سفرهای دور و دراز برای آن‌ها جایز نیست<ref name=":3" />. | |||
=== کمیته‌های اسلامی استانی === | |||
کمیتهٔ اسلامی استانی از افراد برگزیدهٔ کمیته‌های مساجد در هر استان تشکیل می‌شود و به‌زبان محلی «کاماکان اسلامی پراچام کانک وات» نامیده می‌شود. در حال حاضر حدود ۲۸ کمیتهٔ اسلامی در استان‌ها فعال هستند. مسئولیت اصلی کمیته‌ها، هماهنگی و نظارت بر همهٔ کمیته‌های مساجد در سطح کشور است و هم‌زمان، با مقامات استانی و شهری هم همکاری دارند. اهمیت اجتماعی و جایگاه افراد درکمیتهٔ اسلامی استانی در مقایسه با کمیتهٔ مساجد بالاتر است و به‌دلیل نزدیکی آن‌ها با مقامات محلی اهمیت ویژه‌ای دارد. شمار اعضای هر کمیتهٔ استان باید بین ۷ تا ۱۵ نفر باشد. رئیس کمیته که «پراتال کاماکان» نامیده می‌شود، یک معاون، یک منشی و یک دفتر دارد. اعضای این کمیته معمولاً در همایش‌های اسلامی که وزارتخانه‌های آموزش و کشور در [[بانکوک]] برگزار می‌کنند، شرکت می‌کنند. | |||
==== کمیتهٔ مرکزی ==== | |||
کمیتهٔ مرکزی امور اسلامی زیر نظر وزارتخانه‌های کشور و آموزش است و نهاد شیخ‌الاسلامی نامیده می‌شود. مسئول دفتر شیخ‌الاسلام را «ساماک چولارا جامونتری» می‌نامند و با نظر اعضای کمیتهٔ مرکزی برگزیده می‌شود. برخی از وظایف کمیتهٔ مرکزی عبارتند از: ثبت مساجد و کمک [[مالی]] به آنان، نظارت بر ترجمهٔ متون اسلامی، به‌ویژه قرآن کریم به زبان تایی، انتشار و توزیع کتاب، برگزاری مراسم و جشنواره‌های اسلامی، سازماندهی مسابقات قرائت قرآن کریم در سطح استان‌ها و کشور، برپایی نمایشگاه‌های اسلامی، برگزاری همایش‌های سراسری برای آموزش آموزگاران مسلمان، شرکت در مجامع داخلی و بین‌المللی، انتقال مشکلات مسلمانان به مقامات دولت مرکزی<ref name=":3" />. | |||
=== '''شیخ‌الاسلام''' === | |||
شیخ‌الاسلام (Chularajmontri) [[تایلند]] که کارهای مربوط به مسلمانان زیر نظر او انجام می‌شود را کمیتهٔ مرکزی امور اسلامی از میان شیوخ مسلمان سنی و باتجربه برای همهٔ عمر، با توصیهٔ وزارت کشور و با فرمان همایونی برمی‌گزینند. او همچنین مشاور پادشاه [[تایلند]] در مسائل مسلمانان به‌شمار می‌رود. | |||
پیشینهٔ منصب شیخ‌الاسلامی گویا به دوران [[آیوتایا]] برمی‌گردد؛ برای نخستین بار در دوران سلطنت شاه سونگتم (۱۶۱۱م تا ۱۶۲۸ م) بود که شیخ احمد قمی، از ایرانیان مهاجر [[تایلند]] به این مقام منصوب شد. از آن هنگام تاکنون، [[تایلند]] ۱۸ شیخ‌الاسلام داشته است که سیزده نفر آن‌ها از میان شیعیان و ایرانی‌تبار بوده‌اند؛ از جمله غلامحسین یا (Sien) که در زمان رامای پنجم عهده‌دار این مقام بود. از زمان سلطنت رامای هشتم (۱۹۳۴م تا ۱۹۴۶م) تاکنون شیخ‌الاسلام از میان مسلمانان سنی که در مقایسه با شیعیان بیشتر هستند، برگزیده می‌شود. این منصب از آغاز تا سال ۱۹۳۶م موروثی و در اختیار اعقاب شیخ احمد قمی بوده است. | |||
«دربارهٔ شیخ‌الاسلام هشتم (سین احمد چولا) نقل می‌کنند که وی با پادشاه [رامای] پنجم [[تایلند]] که یکی از پادشاهان بزرگ این کشور بود، رابطهٔ بسیار نزدیکی داشت و شاه بسیار وی را احترام می‌کرد. حتی این پادشاه به‌همراه خانوادهٔ خود با لباس مشکی در مراسم عزاداری امام‌حسین(ع) شرکت کرده بود؛ تاحدی‌که عده‌ای گمان بردند پادشاه تمایل به «جاوسن» دارد. مردم [[تایلند]] به شیعیان قدیم [[تایلند]] «جاوسن» می‌گویند که به‌معنای حسین‌خدایی است؛ وقتی شیعیان در مراسم عزاداری سینه می‌زدند و «یا حسین» می‌گفتند، تکرار پیاپی این کلمه با توجه به لهجه آنان، به‌صورت «جاوسن» شنیده می‌شد. وقتی شیخ‌الاسلام از دنیا رفت، پادشاه برای تشییع جنازهٔ وی به قبرستان رفت و لوح یادبودی بر سر قبر او قرار داد. | |||
در سال ۱۹۳۲م، مبارزات ضدسلطنتی به پیروزی رسید و اختیارات بسیاری از دربار گرفته شد. از آن به بعد، منصب شیخ‌الاسلامی از میان نوادگان شیخ احمد قمی خارج شد. با مرگ شیخ‌الاسلام سیزدهم در سال ۱۹۳۷م، اهل سنت «شم پامیونگ»را شیخ‌الاسلام چهاردهم معرفی کردند، این اولین بار در تاریخ اسلام در [[تایلند]] است که اهل سنت به این منصب می‌رسند»<ref name=":2">اسدن،کاوچن(۱۳۸۴).«نگاهی به ادیان، مذاهب اسلامی و [[تشیع در تایلند]]». طلوع. ش۷. [https://www.icro.ir مرکز اطلاع‌رسانی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی].[https://www.icro.ir/ www.icro.ir]،ص.7.</ref>. | |||
«در ابتدا چولاراجامونتری (شیخ‌الاسلام)، رئیس بخش بندر (بخش حقوقی)، کنترل تجارت بین‌المللی، مالیات‌بندی و روابط سیاسی را در دست داشت. پس از پایان سلطنت مطلقه در ۱۹۳۲ م، نقش و کارکرد چولاراجامونتری بسیار تغییر کرد. کارکردهای مرتبط با مدیریت بخش بندر حذف شدند و کارکردهای مرتبط با رهبری جامعهٔ مسلمانان در [[تایلند]] اهمیت بیشتری یافتند»<ref>پلوب پلونگ کونگ چانا (۱۳۸۴).«تاریخچه چولاراجامونتری (شیخ‌الاسلام). پنجاهمین سالگرد روابط دیپلماتیک ایران و تایلند، تهران. گسترش اندیشه،ص.162.</ref>. | |||
در حال حاضر منصب شیخ‌الاسلامی در اختیار حاجی «آسیس پیتاکومپول» (Asis Pithakkhumpol) با نام اسلامی «شیخ عبدالعزیز بن اسماعیل» است که از چندی پیش، هجدهمین شیخ‌الاسلام [[تایلند]] شده است.[v] وی‌که تحصیل‌کردهٔ عربستان است، خود را از تبار سلطان سلیمان، حاکم سونکلا در دوران [[آیوتایا]] معرفی می‌کند. سلطان سلیمان فرزند یک ایرانی سنی‌مذهب بود که به مغول معروف بود. وی سال‌ها قبل، از اندونزی به سونکلا مهاجرت کرده بود و پادشاه وقت [[آیوتایا]] وی را به حکومت آنجا منصوب کرده بود. | |||
دولت [[تایلند]] برای مؤسسات آموزشی اسلامی، ساخت مساجد بزرگ و تأمین مالی سفر مسلمانان تایلندی به مکه، از [[بانکوک]] و هات پای (Hat Yai) مبالغی را تخصیص می‌دهد. از چند سال پیش بانک‌های اسلامی نیز در [[تایلند]] به راه افتاده‌اند. | |||
=== [[مدارس علوم دینی تایلند|مدارس علوم دینی]] === | |||
بیشتر مدارس علوم دینی یا پونداک که بالغ بر ۵۰۰ مدرسه است، در جنوب [[تایلند]] قرار دارند و پیشینهٔ آن‌ها به سدهٔ نوزدهم میلادی بازمی‌گردد. شیوهٔ آموزشی در این مدارس همانند مدارس مسلمانان مالزی است و دروس اسلامی را به زبان‌های عربی و ملایو تدریس می‌کنند؛ معمولاً درکنار هر مسجد، مرکز آموزش اسلامی ایجاد شده است؛ علاوه بر مراکز اسلامی، حدود ششصد مدرسه یا پونداک مربوط به مسلمانان هم وجود دارد. مسلمانان بسیار علاقه‌مند هستند که فرزندان آن‌ها اصول دین و علوم اسلامی را یاد بگیرند و این مطلب اصالت اسلامی آنان را حفظ می‌کند. | |||
«دختران بسیاری تحصیل در این مدارس را ترجیح می‌دهند؛ زیرا تحصیل در مدارس دولتی با مشکلات عدیده همراه است. عمدهٔ دروس، آموزش ادعیه، قرائت و حفظ قرآن کریم، حدیث، فقه و حقوق اسلام است. شیوهٔ ثبت نام در مدارس اسلامی ساده و تقریباً مجانی است و این مدارس، اساساً کمک مالی از دولت نمی‌گیرند. بیشتر افراد خیر این کمک‌ها را اهدا می‌کنند؛ برخی از این کمک‌ها نیز از زکات است. علمای دینی و معلمان نیز چشم‌داشتی به حق‌الزحمه ندارند و بیشتر زندگی ساده‌ای دارند. به‌دلیل کمبودهای مالی، کلاس‌ها میز و صندلی و امکانات دیگر نظیر دستگاه‌های خنک‌کننده ندارند»<ref>پاک آئین، محسن(۱۳۸۸)، چهل ماه در سرزمین طلایی. تهران: فرهنگ سبز، ص.410و 411.</ref>. به آموزگاران این مدارس «توک کورا» می‌گویند. این مدارس از دولت کمک مالی دریافت نمی‌کنند ولی تحصیل دانش‌آموزان در آن رایگان است و بودجهٔ آن را بیشتر، کمک‌های خیریه یا دریافت زکات تشکیل می‌دهد. اولیای دانش‌آموزان هم با تهیهٔ غذا یا میوه برای آموزگاران و محصلان، به بودجه مدارس کمک می‌کنند. برخی از محصلان پس از گذراندن دوره‌های مقدماتی، برای تکمیل و ادامهٔ تحصیلات به عربستان، [[مصر]] و لیبی می‌روند. بیشتر آموزگاران این مدارس را مسلمانان مالزی، اندونزی و مسلمانان برخی از کشورهای خاورمیانه تشکیل می‌دهند.<blockquote>«مدارس دینی در شهرهای جنوب [[تایلند]]، به‌خصوص در شهرهای پتانی و یالا، شهرت بسیاری دارند که بیشتر آن‌ها فقه شافعی تدریس می‌کنند. با این حال به مذهب شافعی در مباحث کلامی توجه چندانی نمی‌شود؛ اکثر پیروان شافعی، امام ابوالحسن اشعری را نمی‌شناسند؛ چون معمولاً شافعی‌ها از لحاظ کلامی اشعری مذهب‌اند. کتاب کلامی که در مدارس شافعی تدریس می شود، کتاب شرح عقاید نسفیه است و درحقیقت متعلق به مذهب کلامی ماتریدیه است»<ref name=":1">اسدن،کاوچن(۱۳۸۴).«نگاهی به ادیان، مذاهب اسلامی و تشیع در تایلند». طلوع. ش۷. [https://www.icro.ir مرکز اطلاع‌رسانی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی].[https://www.icro.ir/ www.icro.ir]،ص.5.</ref>.</blockquote>در میان این مدارس، مدارس غیررسمی و ثبت‌نشده هم دیده می‌شود که شمار آن‌ها حدود ۲۰۰ مدرسه است. در مدارس اسلامی [[بانکوک]] و شمال [[تایلند]]، در کنار دروس اسلامی، علوم جدید به زبان تایی آموزش داده می‌شود؛ ازهمین‌رو، دولت آن‌ها را رسمی می‌داند و کوشش می‌کند که این‌گونه مدارس را گسترش دهد. چندی پیش شماری از مدارس بین‌المللی اسلامی هم در [[تایلند]] گشایش یافته است. | |||
«پاتانی به‌عنوان موطن سنت متمایز تحصیل و تدریس اسلامی بدان گونه که در «پندک» (لفظاً به‌معنای کلبه) اجرا می‌شود، شهرت داشت و این شهرت تا حدی باقی مانده است... پندک‌ها مؤسسات خصوصی اسلامی سنتی‌اند و آن‌ها را تک گورو (معلم دینی)،که غالباً تحصیلات خاورمیانه‌ای دارد، اداره می‌کند. در این مکان‌ها به مردان و زنان مسلمان طیف وسیعی از موضوعات اسلامی آموزش داده می‌شود. | |||
بسیاری از فارغ‌التحصیلان پندک‌ها، طبق سنت برای ادامهٔ تحصیل به مکه، مدینه و [[قاهره]] (الازهر) و در این اواخر به فیلیپین، مالزی و اندونزی می‌روند. مسلمانان پاتانی پندک را حافظ دین و زبان و فرهنگ خود می‌دانند، از این رو این نهاد در سراسر قرن چهاردهم، (بیستم) برای حکومت [[تایلند]] مهم بوده است. پاتانی و ایالت‌های کنونی شمال مالزی در طول قرن سیزدهم (نوزدهم)، به سلطهٔ سیام ([[تایلند]]) درآمدند»<ref name=":0">تایلند، مسلمانان(1402).دانشنامه جهان اسلام، ج.6. قابل بازیابی از https://rch.ac.ir/article/Details/7325</ref>. در بسیاری از شهرهای جنوبی [[تایلند]] مانند پطانی، یالا، سونکلا، ناراتیوات و نیز در [[بانکوک]]، کالج‌ها و مؤسسات دولتی مطالعات اسلامی دایر است که برخی از آن‌ها تا دورهٔ دکتری دانشجو می‌پذیرند<ref>الهی، امیر سعید(1391). جامعه و فرهنگ [[تایلند]]. تهران: [https://alhoda.ir/ موسسه فرهنگی هنری و انتشارات بین‌المللی الهدی]،ص.182-190.</ref>. | |||
== نیز نگاه کنید به == | |||
[[نهادها و مراکز دینی مسلمانان کانادا]]؛ [[نهادها و مراکز دینی مسلمانان کوبا]]؛ [[نهادها و مراکز دینی مسلمانان مصر]]؛ [[نهادها و مراکز دینی مسلمانان تونس]]؛ [[نهادها و مراکز دینی مسلمانان روسیه]]؛ [[نهادها و مراکز دینی مسلمانان سنگال]]؛ [[نهادها و مراکز دینی مسلمانان آرژانتین]]؛ [[نهادها و مراکز دینی مسلمانان فرانسه]]؛ [[سازمان‌ها و موسسات اسلامی در مالی]]؛ [[نهادها و مراکز دینی مسلمانان زیمبابوه]]؛ [[نهادها و مراکز دینی مسلمانان اسپانیا]]؛ [[نهادها و مراكز دینی مسلمانان اردن]]؛ [[نهادها و مراکز دینی مسلمانان قطر]]؛ [[نهادها و مراکز دینی مسلمانان سیرالئون]]؛ [[نهادها و مراکز دینی مسلمانان اتیوپی]]. | |||
== کتابشناسی == | |||
نسخهٔ کنونی تا ۵ مهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۵:۵۷
مساجد از پایگاه‌های مهم دینی و اجتماعی در جوامع اسلامی شمرده می‌شود. شمار مساجد سراسر تایلند را بیش از ۳۴۹۰ واحد اعلام کرده‌اند(آمار سال ۲۰۰۷.قرار دارد.) که بیشترین تعداد یعنی حدود ۶۳۶ مسجد در ایالت پتانی در بانکوک نیز بالغ بر ۱۵۰ مسجد فعال ساخته شده است که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
مسجد هارون، مجسد جامع‌الخیر، مسجد دارالامان و مسجد دارالمتقین.
حدود ۲۹۰۰ مسجد از مساجد تایلند در مناطق جنوبی این کشور واقع شده است؛ در همان حال شماری از مراکز آموزش علوم اسلامی هم در تایلند فعالیت دارند که آموزگاران و استادان آن‌ها سال‌های بسیاری را برای فراگیری معارف اسلامی و زبان عربی در کشورهای خاورمیانه گذرانیده‌اند. یکی از مساجد معروف مسلمانان چینی‌تبار تایلند مسجد «بان هاو» در ایالت چیانگ مای است.
مسجد را به زبان محلی «سوراوو» می‌گویند که از منظر اجتماعی کانون مهمی برای زندگی اجتماعی مسلمانان تایلندی است... در مساجد فعالیت‌هایی مانند برپاداشتن نمازهای پنج‌گانه، نماز جمعه، مراسم غسل و کفن و دفن انجام می‌شود، انجام آموزش‌های اسلامی و تدوین قرآن و ایراد سخنرانی در مراکز گوناگون از جمله فعالیت‌های مساجد و مراکز دینی در تایلند است[۱].
کمیتهٔ مساجد
با توجه به کمبود مدارس اسلامی در تایلند، نقش آموزشی مساجد در این کشور اهمیت بسیار دارد؛ از دیرباز مساجد و مدارس در کنار یکدیگر بوده‌اند. مدرسهٔ مساجد زیر نظر کمیتهٔ هر مسجد قرار دارد که آن را به زبان محلی «کام ماکان» می‌گویند.
براساس قوانین مربوط به سال‌های ۱۹۴۷م و ۱۹۵۵م، انجام کارهای زیر بر عهدهٔ مسئولان کمیتهٔ مساجد است:
- مدیریت و توسعهٔ اراضی و مالکیت طبق قوانین شهری و دولتی؛
- بایگانی موضوعات مهم و ثبت مسائل مرتبط به مسجد در انجام قوانین شهری؛
- تضمین رعایت شئونات اسلامی اعضای مساجد در انجام فرایض دینی؛
- ثبت مساجد در دفتر امور مذاهب، وابسته به وزارت آموزش انجام می‌شود و برای این کار دولت نیز کمک می‌کند.
هر مسجد فقط درصورتی‌که ثبت شده باشد، می‌تواند عضو دفتر شیخ‌الاسلام شود. کمیتهٔ مساجد ثبت شده طبق قانون باید هفت عضو داشته باشد که اعضای کمیتهٔ مسجد می‌باشند. البته امام، مؤذن و خطیب جزو کمیته نیستند و شمار اعضای کمیتهٔ مسجد نباید بیش از دوازده نفر باشد. این اعضا را مردم با رأی محرمانه و زیر نظارت کمیتهٔ اسلامی استان انتخاب می‌کنند.
مؤذن، امام و خطیب نیز هر چهار سال یک‌بار انتخاب می‌شوند و محدودیتی در گزینش اشخاص وجود ندارد. مردم باید به فردی‌که انتخاب می‌کنند، اعتماد داشته باشند؛ همچنین باید به راست‌گویی، درستی و نیکوکاری شهره باشد. شغل انتخاب شوندگان باید آبرومند باشد و رفتن به سفرهای دور و دراز برای آن‌ها جایز نیست[۱].
کمیته‌های اسلامی استانی
کمیتهٔ اسلامی استانی از افراد برگزیدهٔ کمیته‌های مساجد در هر استان تشکیل می‌شود و به‌زبان محلی «کاماکان اسلامی پراچام کانک وات» نامیده می‌شود. در حال حاضر حدود ۲۸ کمیتهٔ اسلامی در استان‌ها فعال هستند. مسئولیت اصلی کمیته‌ها، هماهنگی و نظارت بر همهٔ کمیته‌های مساجد در سطح کشور است و هم‌زمان، با مقامات استانی و شهری هم همکاری دارند. اهمیت اجتماعی و جایگاه افراد درکمیتهٔ اسلامی استانی در مقایسه با کمیتهٔ مساجد بالاتر است و به‌دلیل نزدیکی آن‌ها با مقامات محلی اهمیت ویژه‌ای دارد. شمار اعضای هر کمیتهٔ استان باید بین ۷ تا ۱۵ نفر باشد. رئیس کمیته که «پراتال کاماکان» نامیده می‌شود، یک معاون، یک منشی و یک دفتر دارد. اعضای این کمیته معمولاً در همایش‌های اسلامی که وزارتخانه‌های آموزش و کشور در بانکوک برگزار می‌کنند، شرکت می‌کنند.
کمیتهٔ مرکزی
کمیتهٔ مرکزی امور اسلامی زیر نظر وزارتخانه‌های کشور و آموزش است و نهاد شیخ‌الاسلامی نامیده می‌شود. مسئول دفتر شیخ‌الاسلام را «ساماک چولارا جامونتری» می‌نامند و با نظر اعضای کمیتهٔ مرکزی برگزیده می‌شود. برخی از وظایف کمیتهٔ مرکزی عبارتند از: ثبت مساجد و کمک مالی به آنان، نظارت بر ترجمهٔ متون اسلامی، به‌ویژه قرآن کریم به زبان تایی، انتشار و توزیع کتاب، برگزاری مراسم و جشنواره‌های اسلامی، سازماندهی مسابقات قرائت قرآن کریم در سطح استان‌ها و کشور، برپایی نمایشگاه‌های اسلامی، برگزاری همایش‌های سراسری برای آموزش آموزگاران مسلمان، شرکت در مجامع داخلی و بین‌المللی، انتقال مشکلات مسلمانان به مقامات دولت مرکزی[۱].
شیخ‌الاسلام
شیخ‌الاسلام (Chularajmontri) تایلند که کارهای مربوط به مسلمانان زیر نظر او انجام می‌شود را کمیتهٔ مرکزی امور اسلامی از میان شیوخ مسلمان سنی و باتجربه برای همهٔ عمر، با توصیهٔ وزارت کشور و با فرمان همایونی برمی‌گزینند. او همچنین مشاور پادشاه تایلند در مسائل مسلمانان به‌شمار می‌رود.
پیشینهٔ منصب شیخ‌الاسلامی گویا به دوران آیوتایا برمی‌گردد؛ برای نخستین بار در دوران سلطنت شاه سونگتم (۱۶۱۱م تا ۱۶۲۸ م) بود که شیخ احمد قمی، از ایرانیان مهاجر تایلند به این مقام منصوب شد. از آن هنگام تاکنون، تایلند ۱۸ شیخ‌الاسلام داشته است که سیزده نفر آن‌ها از میان شیعیان و ایرانی‌تبار بوده‌اند؛ از جمله غلامحسین یا (Sien) که در زمان رامای پنجم عهده‌دار این مقام بود. از زمان سلطنت رامای هشتم (۱۹۳۴م تا ۱۹۴۶م) تاکنون شیخ‌الاسلام از میان مسلمانان سنی که در مقایسه با شیعیان بیشتر هستند، برگزیده می‌شود. این منصب از آغاز تا سال ۱۹۳۶م موروثی و در اختیار اعقاب شیخ احمد قمی بوده است.
«دربارهٔ شیخ‌الاسلام هشتم (سین احمد چولا) نقل می‌کنند که وی با پادشاه [رامای] پنجم تایلند که یکی از پادشاهان بزرگ این کشور بود، رابطهٔ بسیار نزدیکی داشت و شاه بسیار وی را احترام می‌کرد. حتی این پادشاه به‌همراه خانوادهٔ خود با لباس مشکی در مراسم عزاداری امام‌حسین(ع) شرکت کرده بود؛ تاحدی‌که عده‌ای گمان بردند پادشاه تمایل به «جاوسن» دارد. مردم تایلند به شیعیان قدیم تایلند «جاوسن» می‌گویند که به‌معنای حسین‌خدایی است؛ وقتی شیعیان در مراسم عزاداری سینه می‌زدند و «یا حسین» می‌گفتند، تکرار پیاپی این کلمه با توجه به لهجه آنان، به‌صورت «جاوسن» شنیده می‌شد. وقتی شیخ‌الاسلام از دنیا رفت، پادشاه برای تشییع جنازهٔ وی به قبرستان رفت و لوح یادبودی بر سر قبر او قرار داد.
در سال ۱۹۳۲م، مبارزات ضدسلطنتی به پیروزی رسید و اختیارات بسیاری از دربار گرفته شد. از آن به بعد، منصب شیخ‌الاسلامی از میان نوادگان شیخ احمد قمی خارج شد. با مرگ شیخ‌الاسلام سیزدهم در سال ۱۹۳۷م، اهل سنت «شم پامیونگ»را شیخ‌الاسلام چهاردهم معرفی کردند، این اولین بار در تاریخ اسلام در تایلند است که اهل سنت به این منصب می‌رسند»[۲].
«در ابتدا چولاراجامونتری (شیخ‌الاسلام)، رئیس بخش بندر (بخش حقوقی)، کنترل تجارت بین‌المللی، مالیات‌بندی و روابط سیاسی را در دست داشت. پس از پایان سلطنت مطلقه در ۱۹۳۲ م، نقش و کارکرد چولاراجامونتری بسیار تغییر کرد. کارکردهای مرتبط با مدیریت بخش بندر حذف شدند و کارکردهای مرتبط با رهبری جامعهٔ مسلمانان در تایلند اهمیت بیشتری یافتند»[۳].
در حال حاضر منصب شیخ‌الاسلامی در اختیار حاجی «آسیس پیتاکومپول» (Asis Pithakkhumpol) با نام اسلامی «شیخ عبدالعزیز بن اسماعیل» است که از چندی پیش، هجدهمین شیخ‌الاسلام تایلند شده است.[v] وی‌که تحصیل‌کردهٔ عربستان است، خود را از تبار سلطان سلیمان، حاکم سونکلا در دوران آیوتایا معرفی می‌کند. سلطان سلیمان فرزند یک ایرانی سنی‌مذهب بود که به مغول معروف بود. وی سال‌ها قبل، از اندونزی به سونکلا مهاجرت کرده بود و پادشاه وقت آیوتایا وی را به حکومت آنجا منصوب کرده بود.
دولت تایلند برای مؤسسات آموزشی اسلامی، ساخت مساجد بزرگ و تأمین مالی سفر مسلمانان تایلندی به مکه، از بانکوک و هات پای (Hat Yai) مبالغی را تخصیص می‌دهد. از چند سال پیش بانک‌های اسلامی نیز در تایلند به راه افتاده‌اند.
مدارس علوم دینی
بیشتر مدارس علوم دینی یا پونداک که بالغ بر ۵۰۰ مدرسه است، در جنوب تایلند قرار دارند و پیشینهٔ آن‌ها به سدهٔ نوزدهم میلادی بازمی‌گردد. شیوهٔ آموزشی در این مدارس همانند مدارس مسلمانان مالزی است و دروس اسلامی را به زبان‌های عربی و ملایو تدریس می‌کنند؛ معمولاً درکنار هر مسجد، مرکز آموزش اسلامی ایجاد شده است؛ علاوه بر مراکز اسلامی، حدود ششصد مدرسه یا پونداک مربوط به مسلمانان هم وجود دارد. مسلمانان بسیار علاقه‌مند هستند که فرزندان آن‌ها اصول دین و علوم اسلامی را یاد بگیرند و این مطلب اصالت اسلامی آنان را حفظ می‌کند.
«دختران بسیاری تحصیل در این مدارس را ترجیح می‌دهند؛ زیرا تحصیل در مدارس دولتی با مشکلات عدیده همراه است. عمدهٔ دروس، آموزش ادعیه، قرائت و حفظ قرآن کریم، حدیث، فقه و حقوق اسلام است. شیوهٔ ثبت نام در مدارس اسلامی ساده و تقریباً مجانی است و این مدارس، اساساً کمک مالی از دولت نمی‌گیرند. بیشتر افراد خیر این کمک‌ها را اهدا می‌کنند؛ برخی از این کمک‌ها نیز از زکات است. علمای دینی و معلمان نیز چشم‌داشتی به حق‌الزحمه ندارند و بیشتر زندگی ساده‌ای دارند. به‌دلیل کمبودهای مالی، کلاس‌ها میز و صندلی و امکانات دیگر نظیر دستگاه‌های خنک‌کننده ندارند»[۴]. به آموزگاران این مدارس «توک کورا» می‌گویند. این مدارس از دولت کمک مالی دریافت نمی‌کنند ولی تحصیل دانش‌آموزان در آن رایگان است و بودجهٔ آن را بیشتر، کمک‌های خیریه یا دریافت زکات تشکیل می‌دهد. اولیای دانش‌آموزان هم با تهیهٔ غذا یا میوه برای آموزگاران و محصلان، به بودجه مدارس کمک می‌کنند. برخی از محصلان پس از گذراندن دوره‌های مقدماتی، برای تکمیل و ادامهٔ تحصیلات به عربستان، مصر و لیبی می‌روند. بیشتر آموزگاران این مدارس را مسلمانان مالزی، اندونزی و مسلمانان برخی از کشورهای خاورمیانه تشکیل می‌دهند.
«مدارس دینی در شهرهای جنوب تایلند، به‌خصوص در شهرهای پتانی و یالا، شهرت بسیاری دارند که بیشتر آن‌ها فقه شافعی تدریس می‌کنند. با این حال به مذهب شافعی در مباحث کلامی توجه چندانی نمی‌شود؛ اکثر پیروان شافعی، امام ابوالحسن اشعری را نمی‌شناسند؛ چون معمولاً شافعی‌ها از لحاظ کلامی اشعری مذهب‌اند. کتاب کلامی که در مدارس شافعی تدریس می شود، کتاب شرح عقاید نسفیه است و درحقیقت متعلق به مذهب کلامی ماتریدیه است»[۵].
در میان این مدارس، مدارس غیررسمی و ثبت‌نشده هم دیده می‌شود که شمار آن‌ها حدود ۲۰۰ مدرسه است. در مدارس اسلامی بانکوک و شمال تایلند، در کنار دروس اسلامی، علوم جدید به زبان تایی آموزش داده می‌شود؛ ازهمین‌رو، دولت آن‌ها را رسمی می‌داند و کوشش می‌کند که این‌گونه مدارس را گسترش دهد. چندی پیش شماری از مدارس بین‌المللی اسلامی هم در تایلند گشایش یافته است.
«پاتانی به‌عنوان موطن سنت متمایز تحصیل و تدریس اسلامی بدان گونه که در «پندک» (لفظاً به‌معنای کلبه) اجرا می‌شود، شهرت داشت و این شهرت تا حدی باقی مانده است... پندک‌ها مؤسسات خصوصی اسلامی سنتی‌اند و آن‌ها را تک گورو (معلم دینی)،که غالباً تحصیلات خاورمیانه‌ای دارد، اداره می‌کند. در این مکان‌ها به مردان و زنان مسلمان طیف وسیعی از موضوعات اسلامی آموزش داده می‌شود.
بسیاری از فارغ‌التحصیلان پندک‌ها، طبق سنت برای ادامهٔ تحصیل به مکه، مدینه و قاهره (الازهر) و در این اواخر به فیلیپین، مالزی و اندونزی می‌روند. مسلمانان پاتانی پندک را حافظ دین و زبان و فرهنگ خود می‌دانند، از این رو این نهاد در سراسر قرن چهاردهم، (بیستم) برای حکومت تایلند مهم بوده است. پاتانی و ایالت‌های کنونی شمال مالزی در طول قرن سیزدهم (نوزدهم)، به سلطهٔ سیام (تایلند) درآمدند»[۶]. در بسیاری از شهرهای جنوبی تایلند مانند پطانی، یالا، سونکلا، ناراتیوات و نیز در بانکوک، کالج‌ها و مؤسسات دولتی مطالعات اسلامی دایر است که برخی از آن‌ها تا دورهٔ دکتری دانشجو می‌پذیرند[۷].
نیز نگاه کنید به
نهادها و مراکز دینی مسلمانان کانادا؛ نهادها و مراکز دینی مسلمانان کوبا؛ نهادها و مراکز دینی مسلمانان مصر؛ نهادها و مراکز دینی مسلمانان تونس؛ نهادها و مراکز دینی مسلمانان روسیه؛ نهادها و مراکز دینی مسلمانان سنگال؛ نهادها و مراکز دینی مسلمانان آرژانتین؛ نهادها و مراکز دینی مسلمانان فرانسه؛ سازمان‌ها و موسسات اسلامی در مالی؛ نهادها و مراکز دینی مسلمانان زیمبابوه؛ نهادها و مراکز دینی مسلمانان اسپانیا؛ نهادها و مراكز دینی مسلمانان اردن؛ نهادها و مراکز دینی مسلمانان قطر؛ نهادها و مراکز دینی مسلمانان سیرالئون؛ نهادها و مراکز دینی مسلمانان اتیوپی.
کتابشناسی
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ خوشرو، علیرضا (۹/۹/۱۳۸۴). «نهادهای دینی، اجتماعی مسلمانان تایلند». در: .www.icro.ir.
- ↑ اسدن،کاوچن(۱۳۸۴).«نگاهی به ادیان، مذاهب اسلامی و تشیع در تایلند». طلوع. ش۷. مرکز اطلاع‌رسانی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی.www.icro.ir،ص.7.
- ↑ پلوب پلونگ کونگ چانا (۱۳۸۴).«تاریخچه چولاراجامونتری (شیخ‌الاسلام). پنجاهمین سالگرد روابط دیپلماتیک ایران و تایلند، تهران. گسترش اندیشه،ص.162.
- ↑ پاک آئین، محسن(۱۳۸۸)، چهل ماه در سرزمین طلایی. تهران: فرهنگ سبز، ص.410و 411.
- ↑ اسدن،کاوچن(۱۳۸۴).«نگاهی به ادیان، مذاهب اسلامی و تشیع در تایلند». طلوع. ش۷. مرکز اطلاع‌رسانی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی.www.icro.ir،ص.5.
- ↑ تایلند، مسلمانان(1402).دانشنامه جهان اسلام، ج.6. قابل بازیابی از https://rch.ac.ir/article/Details/7325
- ↑ الهی، امیر سعید(1391). جامعه و فرهنگ تایلند. تهران: موسسه فرهنگی هنری و انتشارات بین‌المللی الهدی،ص.182-190.