نهادها و مراکز دینی مسلمانان اسپانیا: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۳ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۰۷:۳۵

قانون اساسی اسپانیا آمادگی دولت را در زمینه همکاری با کلیساها و مذاهب دینی در جهت احقاق حق شهروندان خود برای استفاده از آزادی مذهبی «به‌صورت واقعی و فعال» تا جایی که لازم باشد، تصریح کرده است. به منظور کسب شناسایی که برای رسیدن به موافقتنامه‌ای در زمینه همکاری لازم است، گروه‌های متضمن آن‌ها باید براساس قانون ثبت رسمی واحد دینی مستقل، حداقل وجود تعداد معینی از معتقدین خود را به اثبات برسانند. این قانون در واقع جدای از ترتیبات موجود در مذاهب کلیسای کاتولیک رم، پروتستان، یهود و اسلام به آنها اعطا شده است و ترتیبات رسمی میان دولت و این مذاهب در سال 1992 به امضا رسیده است^[۱]^[۲].

مهمترین سازمان‌های اسلامی موجود در اسپانیا عبارتند از^[۳]:

کمیسیون اسلامی اسپانیا (CIE)

به عنوان نماینده رسمی مسلمانان اسپانیا به رسمیت شناخته شده است. این کمیسیون توسط دو فدراسیونی انتخاب شد که در ثبت رسمی واحدهای دینی مستقل که فدراسیون‌ها با اجتماعات دیگری را نیز می‌توان در آینده به آن افزود، به ثبت رسیده است. این موافقتنامه متضمن لیست بلندبالایی از موضوعات مربوطه، مثل قوانین مربوط به مساجد و نمازخانه ها، قبرستان‌های اسلامی، قواعد اسلامی مربوط به تدفین، قبور و مراسم خاکسپاری، امامان و رهبران مذهبی دیگر می‌باشد. همچنین حقوق مذهبی سربازان مسلمان و پرسنل مسلمان ارتش و زندانیان و بیماران در بیمارستان مسلمانان را نیز قانونمند کرده است. حق کسب تعالیم دینی اسلامی در مدارس ابتدایی و راهنمایی برای والدین مسلمان و فرزندان آن‌ها تضمین شده بود. ممکن است کمیته اسلامی اسپانیا و اجتماعات مربوط به آن، مراکز تعلیماتی در سطوح ابتدایی و راهنمایی و همچنین دانشگاه‌ها و مراکز شکل گیری اسلامی را ایجاد و مدیریت کنند. این موافقتنامه همچنین چند امتیاز مالیاتی را به CIE و اجتماعات وابسته به آن اعطا می‌کند. همچنین محدوده حقوق دانشجویان و کارمندان مسلمان برای بزرگداشت تعطیلات مذهبی، توجه به دستورات رمضان و شرکت هفتگی در عبادات روز جمعه را تعریف می‌کند. در نهایت، تصریح می‌کند که CIE تنها هیات حاکم در اسپانیا می‌باشد که می‌تواند بر حلال بودن یا نبودن محصولات غذایی بر حسب قوانین مذهبی اسلام اشعار بورزد. قوانین پرهیز غذایی اسلام در زندان‌ها، تشکیلات وابسته به ارتش، بیمارستان‌ها و مدارس برای مسلمانانی که خواستار آن باشند، به مورد اجرا گذاشته می‌شود.

هیأت اسلامی اسپانیا

در سال 1989 تاسیس شده است. اهداف اصلی آن عبارتند از: اطلاع رسانی، جهت دهی، مشاوره، ترویج آزادی‌های اساسی، حقوق بشر، برابری جنسی، آزادی بیان و عقیده، گفتگوی بین مذهبی، احترام مشترک و همزیستس مسالمت آمیز، ایجاد فضاهایی برای گفتگوی بین فرهنگی و رابط بین جوامع، انجمن‌ها و مهاجرین. از جمله اقدامات آموزشی، فرهنگی و اجتماعی این نهاد می‌توان به ایجاد سایت اینترنتی وب ایسلام بعنوان مهمترین پورتال زبان اسپانیایی و تاسیس" موسسه حلال هیأت اسلامی" اشاره نمود که کار سامان بخشی و تایید مواد غذایی و خدمات حلال را بر عهده دارد^[۲].

اتحاد جوامع اسلامی اسپانیا (UCIDE)

سازمانی مذهبی با مرکزیت مادرید که حاصل ادغام چند جامعه مذهبی اسلامی اسپانیا می‌باشد و در دفتر ثبت جوامع مذهبی وزارت دادگستری به ثبت رسیده است. هدف آن توسعه فعالیت‌های مذهبی خاص اسلام است. بنیانگذار کمیسیون اسلامی اسپانیا بوده و نماینده مسلمانان در دولت اسپانیا، نماینده شورای همکاری مسلمانان در اروپا (CMCE) و نهاد نمایندگی در مقابل اتحادیه اروپا می‌باشد. رئیس منتخب آن دکتر ریای تارتاری است^[۲].

فدراسیون جوامع اسلامی اسپانیا (FEERI)

سازمانی مذهبی با مرکزیت مادرید که حاصل ادغام چند جامعه مذهبی اسلامی اسپانیا می‌باشد و در دفتر ثبت جوامع مذهبی وزارت دادگستری به ثبت رسیده است. هدف آن توسعه فعالیت‌های مذهبی خاص اسلام است و به اتفاق اتحاد جوامع اسلامی اسپانیا از بنیانگذاران کمیسیون اسلامی اسپانیا می‌باشد و 57 جامعه اسلامی در آن عضو هستند^[۲].

جامعه اسلامی اسپانیا

در شهرهای مختلف کشور حضور داشته و مرکز آن در گراناداست. یکی از اولین نهادهای اسلامی در اسپانیا می‌باشد که حدود سی سال قدمت دارد. این جامعه همواره استقلال خود را حذف نموده (به جز پیوندهای سنی مذهبی بین مسلمانان) و به هیچ کشور یا سازمانی در دنیای اسلام وابسته نیست^[۲].

جامعه فرهنگی اسلام امام علی علیه السلام یا مرکز اسلامی شیعیان «سویا»

یکی از سازمان‌های فعال مسلمانان است. این سازمان‌ها با کمترین امکانات مادی در جهت قیام اسلامی تلاش چشمگیر دارند، در حالی که نه تنها از طرف دولت ایران بلکه از سوی هیچ مرکز دیگری حمایت نمی‌شوند ولی کماکان به درج مقالات مفید درباره مسایل اسلامی و سیاسی و ترجمه‌های ارزشمندی از آثار اسلام شناسان ایرانی چون استاد شهید مطهری، استاد علامه طباطبایی وخطابه‌های جاودانه امام خمینی قدس سره رسالت قلم خود را حفظ کرده به پیش می‌روند^[۴].

دیگر مراکز اسلامی فعال در کشور اسپانیا عبارت است از:

مرکز اسلامی در شهرهای سویا، مادرید، بورسیا، بارسلون، کوردُبا، سئوتا؛
مدارس اسلامی زاراگوزا؛
جامعه فرهنگ عربی مادرید؛
جامعه العمل بارسلون؛
جامعه اسلامی آندلوس در کوردوبا؛
مرکزاسلامی ابن رشد درکوردوبا؛
جماعت اسلامی ال آندالوس در آلمریا؛
جامعه اسلامی والنسیا؛
جامعه اسلامی مسلمانان سئوتا؛
جامعه اسلامی بدردرملیا؛
جامعه اسلامی مادرید^[۵].

در یک نگاه آماری به نهادهای مذهبی در اسپانیا می‌توان گفت 75% جوامع اسلامی عضو کمیسیون اسلامی اسپانیا بوده و حدود 10% نیز در حال انجام اقدامات لازم برای پیوستن هستند و 15% هیچ پیمان و وابستگی دارند. 5% جوامع اسلامی مسجد و نمازخانه ندارند و 95% آنها فاقد قبرستان یا غسال خانه می‌باشند^[۲].

نیز نگاه کنید به

کتابشناسی

↑ برگرفته از https://hawzah.net/fa/MagArt.html
↑ ^۲٫۰ ^۲٫۱ ^۲٫۲ ^۲٫۳ ^۲٫۴ ^۲٫۵ فاخری، مهدی(1392). جامعه و فرهنگ اسپانیا. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی( در دست انتشار)
↑ برگرفته از https://es.wikipedia.org/wiki/Islam_en_Espa%C3%B1a#Entidades_culturales_musulmanas_en_Espa.C3.B1a
↑ برگرفته از www.taqrib.info/persian/index.php
↑ برگرفته از https://www.daneshju.ir/forum/sitemap/t-115226.html

[1] برگرفته از https://hawzah.net/fa/MagArt.html

[:5-2] ۲٫۰ ^۲٫۱ ^۲٫۲ ^۲٫۳ ^۲٫۴ ^۲٫۵ فاخری، مهدی(1392). جامعه و فرهنگ اسپانیا. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی( در دست انتشار)

[:1-3] برگرفته از https://es.wikipedia.org/wiki/Islam_en_Espa%C3%B1a#Entidades_culturales_musulmanas_en_Espa.C3.B1a

[4] برگرفته از www.taqrib.info/persian/index.php

[5] برگرفته از https://www.daneshju.ir/forum/sitemap/t-115226.html

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-'''نهادها و مراكز ديني مسلمانان'''
+[[قانون اساسی اسپانیا]] آمادگی دولت را در زمینه همکاری با کلیساها و مذاهب دینی در جهت احقاق حق شهروندان خود برای استفاده از آزادی مذهبی «به‌صورت واقعی و فعال» تا جایی که لازم باشد، تصریح کرده است. به منظور کسب شناسایی که برای رسیدن به موافقتنامه‌ای در زمینه همکاری لازم است، گروه‌های متضمن آن‌ها باید براساس قانون ثبت رسمی واحد دینی مستقل، حداقل وجود تعداد معینی از معتقدین خود را به اثبات برسانند. این قانون در واقع جدای از ترتیبات موجود در مذاهب کلیسای کاتولیک رم، پروتستان، [[یهودی ها در اسپانیا|یهود]] و اسلام به آنها اعطا شده است و ترتیبات رسمی میان دولت و این مذاهب در سال 1992 به امضا رسیده است<ref>برگرفته از https://hawzah.net/fa/MagArt.html</ref><ref name=":5">فاخری، مهدی(1392). جامعه و فرهنگ [[اسپانیا]]. تهران: [https://www.icro.ir/ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی]( در دست انتشار)</ref>.
-"[[قانون اساسی اسپانیا]] آمادگی دولت را در زمینه همکاری با کلیساها و مذاهب دینی در جهت احقاق حق شهروندان خود برای استفاده از آزادی مذهبی «بصورت واقعی و فعال » تا جایی که لازم باشد، تصریح کرده است. به منظور کسب شناسایی که برای رسیدن به موافقتنامه ای در زمینه همکاری لازم است، گروههای متضمن آنها باید براساس قانون ثبت رسمی واحد دینی مستقل، حداقل وجود تعداد معینی از معتقدین خود را به اثبات برسانند. این قانون در واقع جدای از ترتیبات موجود در مذاهب کلیسای کاتولیک رم، پروتستان، یهود و اسلام به آنها اعطا شده است و ترتیبات رسمی میان دولت و این مذاهب در سال 1992 به امضا رسیده است. " <sup>26</sup>
+مهمترین سازمان‌های اسلامی موجود در اسپانیا عبارتند از<ref name=":1">برگرفته از https://es.wikipedia.org/wiki/Islam_en_Espa%C3%B1a#Entidades_culturales_musulmanas_en_Espa.C3.B1a</ref>''':'''
-'''مهمترين سازمانهاي اسلامي موجود در اسپانيا عبارتند از: <sup>27</sup>'''
+=== [[کمیسیون اسلامی اسپانیا]] (CIE) ===
+به عنوان نماینده رسمی مسلمانان [[اسپانیا]] به رسمیت شناخته شده است. این کمیسیون توسط دو فدراسیونی انتخاب شد که در ثبت رسمی واحدهای دینی مستقل که فدراسیون‌ها با اجتماعات دیگری را نیز می‌توان در آینده به آن افزود، به ثبت رسیده است. این موافقتنامه متضمن لیست بلندبالایی از موضوعات مربوطه، مثل قوانین مربوط به مساجد و نمازخانه ها، قبرستان‌های اسلامی، قواعد اسلامی مربوط به تدفین، قبور و مراسم خاکسپاری، امامان و رهبران مذهبی دیگر می‌باشد. همچنین حقوق مذهبی سربازان مسلمان و پرسنل مسلمان ارتش و زندانیان و بیماران در بیمارستان مسلمانان را نیز قانونمند کرده است. حق کسب تعالیم دینی اسلامی در مدارس ابتدایی و راهنمایی برای والدین مسلمان و فرزندان آن‌ها تضمین شده بود. ممکن است کمیته اسلامی اسپانیا و اجتماعات مربوط به آن، مراکز تعلیماتی در سطوح ابتدایی و راهنمایی و همچنین دانشگاه‌ها و مراکز شکل گیری اسلامی را ایجاد و مدیریت کنند. این موافقتنامه همچنین چند امتیاز مالیاتی را به CIE و اجتماعات وابسته به آن اعطا می‌کند. همچنین محدوده حقوق دانشجویان و کارمندان مسلمان برای بزرگداشت تعطیلات مذهبی، توجه به دستورات رمضان و شرکت هفتگی در عبادات روز جمعه را تعریف می‌کند. در نهایت، تصریح می‌کند که CIE تنها هیات حاکم در [[اسپانیا]] می‌باشد که می‌تواند بر حلال بودن یا نبودن محصولات غذایی بر حسب قوانین مذهبی اسلام اشعار بورزد. قوانین پرهیز غذایی اسلام در زندان‌ها، تشکیلات وابسته به ارتش، بیمارستان‌ها و مدارس برای مسلمانانی که خواستار آن باشند، به مورد اجرا گذاشته می‌شود.
-'''کمیسیون اسلامی [[اسپانیا]] (CIE):''' به عنوان نماینده رسمی مسلمانان اسپانیا به رسمیت شناخته شده است. این کمیسیون توسط دو فدراسیونی انتخاب شد که در ثبت رسمی واحدهای دینی مستقل که فدراسیون ها با اجتماعات دیگری را نیز می توان در آینده به آن افزود، به ثبت رسیده است. این موافقتنامه متضمن لیست بلندبالایی از موضوعات مربوطه، مثل قوانین مربوط به مساجد و نمازخانه ها، قبرستان های اسلامی، قواعد اسلامی مربوط به تدفین، قبور و مراسم خاکسپاری، امامان و رهبران مذهبی دیگر می باشد. همچنین حقوق مذهبی سربازان مسلمان و پرسنل مسلمان ارتش و زندانیان و بیماران در بیمارستان مسلمانان را نیز قانونمند کرده است. حق کسب تعالیم دینی اسلامی در مدارس ابتدایی و راهنمایی برای والدین مسلمان و فرزندان آنها تضمین شده بود. ممکن است کمیته اسلامی اسپانیا و اجتماعات مربوط به آن، مراکز تعلیماتی در سطوح ابتدایی و راهنمایی و همچنین دانشگاهها و مراکز شکل گیری اسلامی را ایجاد و مدیریت کنند. این موافقتنامه همچنین چند امتیاز مالیاتی را به CIE و اجتماعات وابسته به آن اعطا می کند. همچنین محدوده حقوق دانشجویان و کارمندان مسلمان برای بزرگداشت تعطیلات مذهبی، توجه به دستورات رمضان و شرکت هفتگی در عبادات روز جمعه را تعریف می کند. در نهایت، تصریح می کند که CIE تنها هیات حاکم در اسپانیا می باشد که می تواند بر حلال بودن یا نبودن محصولات غذایی بر حسب قوانین مذهبی اسلام اشعار بورزد. قوانین پرهیز غذایی اسلام در زندان ها، تشکیلات وابسته به ارتش، بیمارستان ها و مدارس برای مسلمانانی که خواستار آن باشند، به مورد اجرا گذاشته می شود.
+=== [[هیات اسلامی اسپانیا|هیأت اسلامی اسپانیا]] ===
+در سال 1989 تاسیس شده است. اهداف اصلی آن عبارتند از: اطلاع رسانی، جهت دهی، مشاوره، ترویج آزادی‌های اساسی، حقوق بشر، برابری جنسی، آزادی بیان و عقیده، گفتگوی بین مذهبی، احترام مشترک و همزیستس مسالمت آمیز، ایجاد فضاهایی برای گفتگوی بین فرهنگی و رابط بین جوامع، انجمن‌ها و مهاجرین. از جمله اقدامات آموزشی، فرهنگی و اجتماعی این نهاد می‌توان به ایجاد سایت اینترنتی وب ایسلام بعنوان مهمترین پورتال [[زبان اسپانیایی]] و تاسیس" موسسه حلال هیأت اسلامی" اشاره نمود که کار سامان بخشی و تایید مواد غذایی و خدمات حلال را بر عهده دارد<ref name=":5" />.
-'''هیأت اسلامی اسپانیا''':در سال 1989 تاسیس شده است. اهداف اصلی آن عبارتند از: اطلاع رسانی، جهت دهی، مشاوره، ترویج آزادی های اساسی، حقوق بشر، برابری جنسی، آزادی بیان و عقیده، گفتگوی بین مذهبی، احترام مشترک و همزیستس مسالمت آمیز، ایجاد فضاهایی برای گفتگوی بین فرهنگی و رابط بین جوامع، انجمن ها و مهاجرین. از جمله اقدامات آموزشی، فرهنگی و اجتماعی این نهاد می توان به ایجاد سایت اینترنتی وب ایسلام بعنوان مهمترین پورتال [[زبان اسپانیایی]] و تاسیس " موسسة حلال هیأت اسلامی" اشاره نمود که کارسامان بخشی و تایید مواد غذایی و خدمات حلال را بر عهده دارد.
+=== [[اتحاد جوامع اسلامی اسپانیا]] (UCIDE) ===
+سازمانی مذهبی با مرکزیت مادرید که حاصل ادغام چند جامعه مذهبی اسلامی [[اسپانیا]] می‌باشد و در دفتر ثبت جوامع مذهبی وزارت دادگستری به ثبت رسیده است. هدف آن توسعه فعالیت‌های مذهبی خاص اسلام است. بنیانگذار کمیسیون اسلامی [[اسپانیا]] بوده و نماینده مسلمانان در دولت [[اسپانیا]]، نماینده شورای همکاری مسلمانان در اروپا (CMCE) و نهاد نمایندگی در مقابل اتحادیه اروپا می‌باشد. رئیس منتخب آن دکتر ریای تارتاری است<ref name=":5" />.
-'''[[اتحاد جوامع اسلامی اسپانیا]] (UCIDE):''' سازمانی مذهبی با مرکزیت مادرید که حاصل ادغام چند جامعة مذهبی اسلامی اسپانیا می باشد و در دفتر ثبت جوامع مذهبی وزارت دادگستری به ثبت رسیده است. هدف آن توسعة فعالیت های مذهبی خاص اسلام است. بنیانگذار [[کمیسیون اسلامی اسپانیا]] بوده و نمایندة مسلمانان در دولت اسپانیا، نمایندة شورای همکاری مسلمانان در اروپا (CMCE) و نهاد نمایندگی در مقابل اتحادیة اروپا می باشد. رئیس منتخب آن دکتر ریای تارتاری است.
+=== [[فدراسیون جوامع اسلامی اسپانیا]] (FEERI) ===
+سازمانی مذهبی با مرکزیت مادرید که حاصل ادغام چند جامعه مذهبی اسلامی [[اسپانیا]] می‌باشد و در دفتر ثبت جوامع مذهبی وزارت دادگستری به ثبت رسیده است. هدف آن توسعه فعالیت‌های مذهبی خاص اسلام است و به اتفاق اتحاد جوامع اسلامی [[اسپانیا]] از بنیانگذاران کمیسیون اسلامی [[اسپانیا]] می‌باشد و 57 جامعه اسلامی در آن عضو هستند<ref name=":5" />.
-'''[[فدراسیون جوامع اسلامی اسپانیا]] (FEERI):''' سازمانی مذهبی با مرکزیت مادرید که حاصل ادغام چند جامعة مذهبی اسلامی اسپانیا می باشد و در دفتر ثبت جوامع مذهبی وزارت دادگستری به ثبت رسیده است. هدف آن توسعة فعالیت های مذهبی خاص اسلام است و به اتفاق اتحاد جوامع اسلامی اسپانیا از بنیانگذاران کمیسیون اسلامی اسپانیا می باشد و 57 جامعه اسلامی در آن عضو هستند..
+=== [[جامعه اسلامی اسپانیا]] ===
+در شهرهای مختلف کشور حضور داشته و مرکز آن در گراناداست. یکی از اولین نهادهای اسلامی در [[اسپانیا]] می‌باشد که حدود سی سال قدمت دارد. این جامعه همواره استقلال خود را حذف نموده (به جز پیوندهای سنی مذهبی بین مسلمانان) و به هیچ کشور یا سازمانی در دنیای اسلام وابسته نیست<ref name=":5" />.
-'''[[جامعه اسلامی اسپانیا]]:''' در شهرهای مختلف کشور حضور داشته و مرکز آن در گراناداست. یکی از اولین نهادهای اسلامی در اسپانیا می باشد که حدود سی سال قدمت دارد. این جامعه همواره استقلال خود را حذف نموده ( به جز پیوندهای سنی مذهبی بین مسلمانان) و به هیچ کشور یا سازمانی در دنیای اسلام وابسته نیست.
+=== [[مرکز اسلامی شیعیان سویا|جامعه فرهنگی اسلام امام علی علیه السلام یا مرکز اسلامی شیعیان «سویا»]] ===
+یکی از سازمان‌های فعال مسلمانان است. این سازمان‌ها با کمترین امکانات مادی در جهت قیام اسلامی تلاش چشمگیر دارند، در حالی که نه تنها از طرف دولت ایران بلکه از سوی هیچ مرکز دیگری حمایت نمی‌شوند ولی کماکان به درج مقالات مفید درباره مسایل اسلامی و سیاسی و ترجمه‌های ارزشمندی از آثار اسلام شناسان ایرانی چون استاد شهید مطهری، استاد علامه طباطبایی وخطابه‌های جاودانه امام خمینی قدس سره رسالت قلم خود را حفظ کرده به پیش می‌روند<ref>برگرفته از www.taqrib.info/persian/index.php</ref>.
-'''"جامعه فرهنگی اسلام امام علی علیه السلام یامرکز اسلامی شیعیان «سویا» :''' یکی از سازمانهای فعال مسلمانان است. این سازمانها با کمترین امکانات مادی در جهت قیام اسلامی تلاش چشمگیر دارند،در حالی که نه تنها از طرف دولت ایران بلکه از سوی هیچ مرکز دیگری حمایت نمی شوند ولی کماکان به درج مقالاتمفید درباره مسایل اسلامی و سیاسی و ترجمه های ارزشمندی از آثار اسلام شناسان ایرانی چون استاد شهید مطهری،استاد علامه طباطبایی وخطابه های جاودانه امام خمینی قدس سره رسالت قلم خود را حفظ کرده به پیش می روند." <sup>28</sup>
+دیگر مراکز اسلامی فعال در [[اسپانیا|کشور اسپانیا]] عبارت است از:
-"دیگر مراکز اسلامی فعال:
+* مرکز اسلامی در شهرهای سویا، مادرید، بورسیا، بارسلون، کوردُبا، سئوتا؛
+* مدارس اسلامی زاراگوزا؛
+* جامعه فرهنگ عربی مادرید؛
+* جامعه العمل بارسلون؛
+* جامعه اسلامی آندلوس در کوردوبا؛
+* مرکزاسلامی ابن رشد درکوردوبا؛
+* جماعت اسلامی ال آندالوس در آلمریا؛
+* جامعه اسلامی والنسیا؛
+* جامعه اسلامی مسلمانان سئوتا؛
+* جامعه اسلامی بدردرملیا؛
+* جامعه اسلامی مادرید<ref>برگرفته از https://www.daneshju.ir/forum/sitemap/t-115226.html</ref>.
+در یک نگاه آماری به نهادهای مذهبی در [[اسپانیا]] می‌توان گفت 75% جوامع اسلامی عضو کمیسیون اسلامی [[اسپانیا]] بوده و حدود 10% نیز در حال انجام اقدامات لازم برای پیوستن هستند و 15% هیچ پیمان و وابستگی دارند. 5% جوامع اسلامی مسجد و نمازخانه ندارند و 95% آنها فاقد قبرستان یا غسال خانه می‌باشند<ref name=":5" />.
-مركز اسلامي در شهرهاي سويا، مادريد، بورسيا، بارسلون، كوردُبا، سئوتا
+== نیز نگاه کنید به ==
+[[نهادها و مراکز دینی مسلمانان کانادا]]؛ [[نهادها و مراکز دینی مسلمانان کوبا]]؛ [[نهادها و مراکز دینی مسلمانان مصر]]؛ [[نهادها و مراکز دینی مسلمانان تونس]]؛ [[نهادها و مراکز دینی مسلمانان روسیه]]؛ [[نهادها و مراکز دینی مسلمانان سنگال]]؛ [[نهادها و مراکز دینی مسلمانان آرژانتین]]؛ [[نهادها و مراکز دینی مسلمانان فرانسه]]؛ [[سازمان‌ها و موسسات اسلامی در مالی]]؛ [[نهادها و مراکز دینی مسلمانان زیمبابوه]]؛ [[نهادها و مراکز دینی مسلمانان تایلند]]؛ [[نهادها و مراكز دینی مسلمانان اردن]]؛ [[نهادها و مراکز دینی مسلمانان قطر]]؛ [[نهادها و مراکز دینی مسلمانان سیرالئون]]؛ [[نهادها و مراکز دینی مسلمانان اتیوپی]]
-مدارس اسلامي زاراگوزا،
+== کتابشناسی ==
-جامعهفرهنگ عربي مادريد،
-جامعه العمل بارسلون،
-جامعه اسلامي آندلوس در كوردوبا،
-مركزاسلامي ابن رشد دركوردوبا،
-جماعت اسلامي ال آندالوس در آلمريا،
-جامعه اسلامي والنسيا،
-جامعه اسلامي مسلمانان سئوتا،
-جامعه اسلامي بدردرمليا،
-جامعه اسلامي مادريد" <sup>29</sup>
-در یک نگاه آماری به نهادهای مذهبی در اسپانیا می توان گفت 75 % جوامع اسلامی عضو کمیسیون اسلامی اسپانیا بوده و حدود 10 % نیز در حال انجام اقدامات لازم برای پیوستن هستند و 15 % هیچ پیمان و وابستگی دارند. 5 % جوامع اسلامی مسجد و نمازخانه ندارند و 95 % آنها فاقد قبرستان یا غسال خانه می باشند.