بهداشت و سلامت سریلانکا: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه ملل
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
=====[https://dmelal.ir/%D8%A8%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA%20%D9%88%20%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA%20%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%A7 بهداشت و سلامت]=====
[[پرونده:Health system in Sri Lanka.png|پیوند=https://dmelal.ir/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Health%20system%20in%20Sri%20Lanka.png|بندانگشتی|نظام بهداشتی در سریلانکا(2024)، بازیابی از : https://www.researchgate.net/figure/Organization-of-the-health-system-in-Sri-Lanka_fig17_344311154]]
[https://dmelal.ir/%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%A7 سریلانکا] در دهه‌های اخیر توانسته است با به‌کارگیری سیاست‌های مؤثر در بخش [https://dmelal.ir/%D8%A8%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA%20%D9%88%20%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA%20%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%A7 بهداشت و سلامت]، از جمله واپایش بیماری‌های واگیر و بهبود خدمات بهداشتی برای مادران و کودکان، به پیشرفت‌های چشمگیری در این زمینه دست یابد.<ref>Moseley, M. (2015). Maternal and Child Health Services.[https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9200305/]</ref> با وجود این، این کشور همچنان با چالش‌های قابل‌توجهی مانند سوءتغذیه، بیماری‌های غیرواگیر، و نابرابری در دسترسی به خدمات بهداشتی مواجه است. <ref name=":02">Ramesh, S., & Kosalram, K. (2023). The burden of non-communicable diseases: A scoping review focus on the context of India. Journal of Education and Health Promotion, 12.[https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC10127498/]</ref> <ref>Zegeye, B., El-Khatib, Z., Ameyaw, E., Seidu, A., Ahinkorah, B. O., Keetile, M., & Yaya, S. (2021). Breaking Barriers to Healthcare Access: A Multilevel Analysis of Individual- and Community-Level Factors Affecting Women’s Access to Healthcare Services in Benin. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(1), 1-15.[https://www.researchgate.net/publication/348557958_Breaking_Barriers_to_Healthcare_Access_A_Multilevel_Analysis_of_Individual-and_Community-Level_Factors_Affecting_Women's_Access_to_Healthcare_Services_in_Benin]</ref>


='''2-2-7.        سلامت و بهداشت'''=
'''۱. نظام بهداشت عمومی [https://dmelal.ir/%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%A7 سریلانکا]'''
[[سریلانکا]] یک نظام بهداشت نسبتا کارآمدی دارد که موجب افزایش وضعیت شاخص های توسعه اجتماعی و سلامت شده که در میان کشورهای جنوب شرق آسیا وضعیت رضایتبخشی است. بهداشت و تغذیه به ویژه برای مادران و کودکان با سوبسید است. به طور کلی، موضوعاتی چون وبا، پشه مالاریا و "تب دینگو" (ناشی ازگزیدن پشه دینگو) از مشکلاتی هستند که سلامتی مردم کشورهای گرمسیری (استوایی) را تهدید می­کنند. هاری و مار گزیدگی هر ساله سبب مرگ صدها تن می­شود. آب لوله کشی برای آشامیدن مناسب نیست و بدون جوشاندن نباید آب مصرف کرد. بسياري از بيماري­هاي واگير كه موجب مرگ و مير زيادي مي­شوند، زاييده آب­هاي ناسالم هستند. بنا بر اين بهبود بخشيدن كيفيت آب­ها از اولويت­هاي برنامه­هاي دولت در طي دو دهه هشتاد و نود میلادی بوده است. تقريباً نيمي از آب آشاميدني در مناطق شهري از طريق لوله و نيم ديگر از طريق چاه تأمين مي­شود. هشتاد و پنج درصد آب آشاميدني حومه شهرها از چاه­ها و ده درصد نيز از طريق منابع باز و غير بهداشتي تهيه مي­شود. تقريباً يك سوم آب چاه­ها نيز بهداشتي نيست و ممكن است به فاضلاب آلوده باشد. از هر سه خانه مسكوني فقط يكي دارای توالت و سرويس بهداشتي است. به منظور دستيابي به بهداشت، آب لوله كشي و دسترسي به امكانات دستشويي(توالت)، دولت سريلانكا با كمك صندوق كودكان سازمان ملل متحد[15]، آژانس بين­المللي توسعه آمريكا[16] و کشورهای انگليس، آلمان و هلند چندین سال برنامه­هایی را دنبال کرد (A Country Study).


هفده درصد نوزدان ظرف سال های 2009 تا 2005 با وزن کم به دنیا آمدند (Unicef). در سال 2009 تخمین زده ­شده که  28000 نفر از کل جمعیت کشور، از همه سنین بیماری HIV دارند. نرخ مرگ و مير در سال 1970 پنجاه مرگ در هر هزار نفر بوده که این رقم  در اوايل دهه 80 به 34 نفر در هر هزار تن رسيده است. داروهاي سنتي "آیرُُوِدا[17]" مهمترين بخش از نظام سلامت كشور است. پزشكي سنتي سريلانكا بر این باور است که انسان­ها دارای سه مزاج[18] مختلف هستند. عامل اساسي بیماری­ها بر هم خوردن تعادل میان نظام سردي و گرمي بدن و علاج آن­ها به تعادل رساندن آن است. عوامل سردي و گرمي در كتاب­ها مشخص شده است؛ براي مثال لبنيات و شیر برنج عوامل سردي هستند. صرف نظر از درجه گرما و سرماي طبيعي بعضي از گوشت­ها گرم هستند. بيمارهای مختلف با گياهان دارويی که بر اساس آموزش­هاي سنتي تهيه شده­اند، درمان مي­شوند. مطالعات باستان شناسي قدمت اين نظام سنتي بهداشت و درمان را گواهي مي­كنند. موبدان بودايي در گذشته به اين نظام سنتي بهداشت و درمان آشنايي خوبي داشتند. حكيم­ها و پزشكان سنتي تا اواسط قرن بيستم در روستاها اجازه فعاليت داشتند. در نيمه دوم دهه 1980 دولت نظام بهداشت و درمان غربي را مسئول توسعه سلامت سريلانكا کرد. با توجه به این که كاركنان، امكانات و برنامه­هاي بهداشت و سلامت نقش مهمي در بهداشت و سلامت عمومي دارند؛ دولت نظام معالجات سرپايي و زايمان رايگان را اجرا كرد. سال 1985 سه هزار پزشك، هشت هزار و ششصد پرستار در چهارصد آموزش­هاي لازم در باره داروهاي غربي را فرا گرفتند و در نود بيمارستان و سیصد و سی و هشت زايشگاه مشغول خدمت شدند. خدمات لازم مامايي به مناطق روستايي رسيد به نحوي كه فقط كمتر از سه درصد زايمان­ها بدون حضور ماماي متخصص انجام شده و شصت و سه درصد زايمان­ها در مراكز و موسسات تخصصی واقع شده است. اين اقدامات علت ارتقای شاخص­های بهداشت و سلامت سریلانکا در میان كشورهاي آسيایی است.
نظام بهداشت عمومی [https://dmelal.ir/%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%A7 سریلانکا] همواره مورد ستایش سازمان‌های بین‌المللی به‌ویژه سازمان بهداشت جهانی (WHO) بوده است. این نظام از زمان استقلال کشور در سال ۱۹۴۸، تغییرات بسیاری را تجربه کرده است. در دهه ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰، دولت [https://dmelal.ir/%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%A7 سریلانکا] به دلیل ریشه‌کنی بیماری‌هایی مانند مالاریا و آبله و بهبود شاخص‌های مرگ‌ومیر نوزادان و مادران، به یکی از نمونه‌های موفق بهداشت عمومی در منطقه تبدیل شد.<ref>Silva, S. J. R. d., & Pena, L. (2021). Collapse of the public health system and the emergence of new variants during the second wave of the COVID-19 pandemic in Brazil. One Health, 13.[https://regions.ijidonline.org/article/S2772-7076(22)00055-8/fulltext]</ref>


بيمارستان­هاي تخصصي و مجهز در شهرهاي بزرگ و مراكز بهداشتي كوچك و سنتي در روستاها و محلات فعاليت دارند. خدمات نقل و انتقال بیماران و اورژانس در روستاها هنوز به شكل ناقص انجام مي شود. براي كنترل بيماري­هاي مسري اقدامات خوبي صورت گرفته است؛ بيماري آبله ريشه كن شده و براي ريشه كني مالاريا دولت با سازمان ملل همكاري دارد. به طور سرانه سريلانكا در سال 1985 دويست و پنجاه و هشت روپيه براي هر نفر هزينه كرد تا با اين بيماري­ها مبارزه كند. اگر چه شمار افراد مبتلا به اين بيماري­ها كاهش يافت، اما با اينحال در سال 1985 يكصد هزار نفر به اين بيماري­ها مبتلا شدند.
در دهه‌های اخیر، سریلانکا موفق به کاهش مرگ‌ومیر نوزادان از ۳۴ در هر ۱۰۰۰ تولد زنده در اوایل دهه ۱۹۸۰ به ۶.۲ در هر ۱۰۰۰ تولد زنده در سال ۲۰۲۴ شده است. همچنین، امید به زندگی نیز به طور مستمر افزایش‌یافته است، به‌طوری‌که در سال ۱۹۸۰ امید به زندگی برای مردان ۶۵ سال و برای زنان ۶۸ سال بود؛ درحالی‌که در سال ۲۰۲۴ این میزان به ترتیب به ۷۶ سال و ۸۰ سال رسیده است.<ref>''[https://data.worldbank.org/indicator/SP.DYN.IMRT.IN?locations=LK World] Bank Open Data''. (n.d.-b). World Bank Open Data. <nowiki>https://data.worldbank.org/indicator/SP.DYN.IMRT.IN?locations=</nowiki>[https://data.worldbank.org/indicator/SP.DYN.IMRT.IN?locations=LK LK]</ref>


سريلانكا تا سال 1990 چندان در معرض بيماري ايدز قرار نداشت. دولت نسبت به اين بيماري حساس است و طبق مقررات هر فرد خارجي كه مبتلا به بيماري ايدز باشد، بايد از کشور اخراج شود. از جمله اقداماتی که در این مسیر انجام شده، همكاري با سازمان­هاي خارجي و تشكيل "كميته ملي پيشگيري از ايدز[19]" در سال 1988 است. شش درصد مرگ­ها به علت سرطان و عامل بیست درصد مرگ و میرها در شهرها و دوازده درصد در مناطق روستايي بيماري­هاي روده­اي، سل و بيماري­هاي انگلي بوده است. بيشترين عامل مرگ و مير در روستاها كمبود امكانات رسيدگي و سالمندی است. براي بهبود وضعیت بهداشت و سلامت هنوز فعاليت­هاي زيادي بايد در سطح جوامع روستايي انجام شود (A Country Study).
'''۲. دسترسی به خدمات بهداشتی و درمانی'''
[[پرونده:IDF-SriLanka-school-milk-case-study.jpg|پیوند=https://dmelal.ir/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:IDF-SriLanka-school-milk-case-study.jpg|بندانگشتی|مبارزه با سو تغذیه در سریلانکا(2024)، بازیابی از : https://fil-idf.org/dairys-global-impact/school-milk-knowledge-hub/addressing-childhood-malnutrition-in-sri-lanka/]]
دسترسی به خدمات بهداشتی در [https://dmelal.ir/%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%A7 سریلانکا] به طور سنتی در مناطق شهری بهتر از مناطق روستایی بوده است. در سال ۲۰۲۴، این نابرابری‌ها همچنان وجود دارد، هرچند که دولت اقدامات قابل‌توجهی برای گسترش خدمات بهداشتی در روستاها و مناطق محروم انجام داده است.<ref>Shahbaz, F., Baig, M. A. A., Tarar, A. Z., Majeed, F., Sultan, M. Y., Rehman, M., Haider, N., Chaudary, N., & Saleem, J. (2023). Role of Sehat Insaf Card in access to healthcare services. International Journal of Health Sciences.[https://sciencescholar.us/journal/index.php/ijhs/article/view/14183]</ref> حدود ۹۸ درصد از جمعیت شهری به خدمات بهداشتی دسترسی دارند، درحالی‌که این رقم در مناطق روستایی به ۸۵ درصد می‌رسد. در مقایسه، در دهه ۱۹۸۰، تنها ۷۰ درصد از جمعیت شهری و ۵۰ درصد از جمعیت روستایی به این خدمات دسترسی داشتند.<ref>World Health Organization. (2011). ''Addressing health of the urban poor in South-East Asia Region: Challenges and opportunities''. <nowiki>https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/204753/B4755</nowiki>.[https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/204753/B4755.pdf pdf]</ref>


مشكل بزرگ ديگر دولت تغذيه است. از دهه 1940 دولت طرحی را ارایه کرد که بر اساس آن حداقل سوبسيدی به برنج مصرفي خانواده­هاي كشاورزان داده می­شد و كشاورزان با كمترين پرداخت مي­توانند برنج تهيه كنند. اين برنامه به اندازه­اي براي مردم اهمیت داشت كه سال 1953 پس از آن که دولت اعلام كرد مي­خواهد سوبسيد برنج را كاهش دهد، با اعتراضات شدیدی روبرو شد و همین موضوع دولت را ساقط كرد. از سال 1979 برنامه سوبسيد منسوخ شد و دولت طرح برنج، آرد، شكر، شيرخشك، ماهي خشك و نفت رايگان براي پخت و پز برای اقشار كم در آمد را اجرا كرد. اين برنامه تقريباً نيمي از مردم را زير پوشش می­گرفت و حدود هفت درصد بودجه دولت بود.
بااین‌حال، یکی از چالش‌های عمده [https://dmelal.ir/%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%A7 سریلانکا] در سال ۲۰۲۴، دسترسی ناکافی به آب آشامیدنی سالم در مناطق روستایی است. درحالی‌که در سال ۱۹۹۰ حدود ۴۰ درصد از ساکنان روستاها به آب سالم دسترسی نداشتند، این رقم تا سال ۲۰۲۴ به ۲۰ درصد کاهش‌یافته است. اما همچنان حدود یک‌پنجم از جمعیت روستایی از آب آشامیدنی ناسالم استفاده می‌کنند که منجر به شیوع بیماری‌های واگیر مانند اسهال و هپاتیت می‌شود.<ref>Hafeez, A., Shamair, Z., Shezad, N., Javed, F., Fazal, T., Rehman, S., Bazmi, A. A., & Rehman, F. (2021). Solar powered decentralized water systems: A cleaner solution of the industrial wastewater treatment and clean drinking water supply challenges. Journal of Cleaner Production.[https://ouci.dntb.gov.ua/en/works/4MkRxqz9/]</ref> <ref>Manderson, L., & Jewett, S. (2023). Risk, lifestyle and non-communicable diseases of poverty. Globalization and Health.[https://www.scirp.org/reference/referencespapers?referenceid=3545220]</ref>


برنامه تكميلي ديگر دولت شامل يك بيسكويت براي دانش آموزان مدارس بود که با هدف رفع سوءتغذبه كودكان و برنامه تغذيه (پودر غلات پروتينه) براي ششصد هزار نوزادان نيازمند، پيش دبستاني ها و مادران باردار اجرایی شد.
'''۳. بیماری‌های واگیر و کنترل آنها'''


به رغم دخالت دولت در بازار مواد غذايي، سوء تغذيه همچنان مشكل شصت درصد مردم و اقشار فقيری است كه کمتر از سی درصد درآمد ملي به آنان تعلق دارد. مانند بقيه عرصه­ها زندگی، مشكلات روستاییان در حوزه تغذیه مضاعف است، هر چند حاشيه نشين­هاي مناطق شلوغ شهری نیز با بدبختی و معضلات دست بگریبان هستند. يك تا دو درصد از دانش آموزان پيش دبستاني بخش كلمبو و سه تا چهار درصد آنان در بخش پوتلام از سوء تغذيه رنج مي­برند. كارگران مزارع نيز سوء تغذيه دارند. از هر سه كارگر، يك كارگر كمتر از هشتاد درصد كالري مورد نياز روزانه­اش را دریافت مي­كند. اين وضع به دليل تورم دهه 1980 بدتر نیز شده است (A Country Study).     
[https://dmelal.ir/%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%A7 سریلانکا] به طور تاریخی با بیماری‌های واگیر متعددی از جمله مالاریا، تب دنگی و هاری درگیر بوده است.<ref>Fernando, P., Janaka, H., Prasad, T., Pastorini, J., & Lanka, S. (2010). Identifying elephant movement patterns by direct observation (Vol. 33, pp. 41-46).[https://www.zora.uzh.ch/id/eprint/47754/]</ref> در دهه ۱۹۸۰، مالاریا یکی از علل اصلی مرگ‌ومیر در این کشور بود، به‌طوری‌که در سال ۱۹۸۵ بیش از ۱۰۰ هزار نفر به این بیماری مبتلا شدند. <ref>Balikagala, B., Fukuda, N., Ikeda, M., Katuro, O. T., Tachibana, S.-I., Yamauchi, M., ... Mita, T. (2021). Evidence of Artemisinin-Resistant Malaria in Africa. The New England Journal of Medicine, 385(13), 1163-1171.[https://www.nejm.org/doi/pdf/10.1056/NEJMoa2101746]</ref>اما با اجرای برنامه‌های مؤثر کنترل مالاریا، تعداد موارد ابتلا به این بیماری تا سال ۲۰۲۴ به کمتر از ۱۰۰۰ مورد در سال کاهش‌یافته است.<ref>Seneviratne, S., Fernando, D., Rajitha Wickremasinghe, Sujai Senarathne, Pubudu Chulasiri, Nethmini Thenuwara, Champa Aluthweera, Iromi Mohotti, Shamila Jayakuru, Fernando, T., Anula Wijesundara, Rohini Fernandopulle, & Mendis, K. (2024). An epidemiological analysis of severe imported malaria infections in Sri Lanka, after malaria elimination. ''Malaria Journal'', ''23''(1). <nowiki>https://doi.org/10.1186/s12936-024-05014-w</nowiki>
 
[https://malariajournal.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12936-024-05014-w ‌]</ref>
 
در زمینه تب دنگی که از دهه ۱۹۹۰ به طور گسترده‌ای در [https://dmelal.ir/%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%A7 سریلانکا] شایع شده بود، دولت در سال ۲۰۲۴ با چالش‌های بزرگی مواجه است. با وجود تلاش‌های گسترده برای کنترل این بیماری، در سال ۲۰۲۴ حدود 30 هزار مورد ابتلا به تب دنگی گزارش شده است<ref>First, N. (2024). ''30,000+ Dengue Cases Reported In 2024''. Newsfirst.lk. <nowiki>https://www.newsfirst.lk/2024/07/13/30-000-dengue-cases-reported-in-2024</nowiki>
 
[https://www.newsfirst.lk/2024/07/13/30-000-dengue-cases-reported-in-2024 ‌]</ref>، درحالی‌که در سال ۲۰۱۵ این رقم حدود 17هزار مورد بود.<ref>Trivedi, S., & Chakravarty, A. (2022). Neurological Complications of Dengue Fever. Current Neurology and Neuroscience Reports, 22.[https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35727463/]</ref> افزایش دما و تغییرات اقلیمی در منطقه، شرایط مناسبی را برای گسترش این بیماری ایجاد کرده است.<ref>Stewart, I., & Oke, T. (2012). Local Climate Zones for Urban Temperature Studies. Bulletin of the American Meteorological Society, 93.[https://www.jstor.org/stable/26219368]</ref>
 
همچنین، هاری همچنان یکی از معضلات بهداشتی [https://dmelal.ir/%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%A7 سریلانکا] است. هرچند که در دهه ۱۹۸۰ حدود ۳۰۰ نفر در اثر هاری جان خود را از دست می‌دادند، در سال ۲۰۲۴ این رقم به کمتر از ۱۰۰ نفر کاهش‌یافته است.<ref>''- Epidemiology unit''. (n.d.). <nowiki>https://www.epid.gov.lk/case-of-</nowiki>[https://www.epid.gov.lk/case-of-afp afp]</ref> این کاهش به دلیل واکسیناسیون گسترده حیوانات و اجرای برنامه‌های آگاهی‌بخشی عمومی بوده است.<ref>Viana, M., Benavides, J. A., Broos, A., Loayza, D. I., Niño, R., Bone, J., ... Streicker, D. (2023). Effects of culling vampire bats on the spatial spread and spillover of rabies virus. Science Advances, 9.[https://www.science.org/doi/10.1126/sciadv.add7437]</ref>
 
'''۴. بیماری‌های غیرواگیر و چالش‌های جدید'''
 
یکی از مهم‌ترین تغییرات در نظام بهداشت عمومی [https://dmelal.ir/%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%A7 سریلانکا]، افزایش میزان بیماری‌های غیر واگیر مانند دیابت، بیماری‌های قلبی و عروقی و سرطان است.<ref name=":02" /> درحالی‌که در دهه ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰، بیماری‌های واگیر عامل اصلی مرگ‌ومیر در [https://dmelal.ir/%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%A7 سریلانکا] بودند، در سال ۲۰۲۴، حدود ۷۰ درصد از مرگ‌ومیرها ناشی از بیماری‌های غیرواگیر است.<ref>Non communicable diseases, mental illnesses, suicides, smoking. (n.d.). In Demographic and Health Survey - 2016, Sri Lanka, ''Demographic and Health Survey - 2016, Sri Lanka'' (pp. 221–223). <nowiki>http://www.statistics.gov.lk/Resource/en/Health/DemographicAndHealthSurveyReport-2016-Chapter16</nowiki>.[http://www.statistics.gov.lk/Resource/en/Health/DemographicAndHealthSurveyReport-2016-Chapter16.pdf pdf]</ref>
 
بیماری‌های قلبی و عروقی در سال ۲۰۲۴ به‌عنوان عامل ۳۴ درصد از مرگ‌ها ثبت شده است،<ref>Wijemunige, N., Rannan-Eliya, R. P., Herath, H. M. M., & O’Donnell, O. (2024). The prevalence and epidemiological features of ischaemic heart disease in Sri Lanka. ''Global Heart'', ''19''(1), 49. <nowiki>https://doi.org/10.5334/gh</nowiki>.[https://globalheartjournal.com/articles/10.5334/gh.1330 1330]</ref> درحالی‌که در سال ۱۹۹۰ این رقم حدود ۲۰ درصد بود.<ref>Cosentino, F., Grant, P., Aboyans, V., Bailey, C. J., Ceriello, A., Delgado, V., ... & Wheeler, D. (2019). 2019 ESC Guidelines on diabetes, pre-diabetes, and cardiovascular diseases developed in collaboration with the EASD. European heart journal.[https://www.portailvasculaire.fr/sites/default/files/docs/2019_esc_easd_diabete_guidelines.pdf]</ref> شیوه‌های نادرست زندگی از جمله تغذیه نامناسب، افزایش مصرف غذاهای فراوری‌شده و کمبود فعالیت بدنی از مهم‌ترین عوامل افزایش این بیماری‌ها در [https://dmelal.ir/%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%A7 سریلانکا] هستند.
 
دیابت نیز یکی از معضلات بزرگ بهداشت عمومی در [https://dmelal.ir/%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%A7 سریلانکا] به شمار می‌رود. در سال ۲۰۲۴، حدود ۱۰ درصد از جمعیت بزرگسال این کشور به دیابت مبتلا هستند.<ref>Rannan-Eliya, R. P., Wijemunige, N., Perera, P., Kapuge, Y., Gunawardana, N., Sigera, C., Jayatissa, R., Herath, H. M. M., Gamage, A., Weerawardena, N., Sivagnanam, I., Dalpatadu, S., Samarage, S., Samarakoon, U., Samaranayake, N., Pullenayegam, C., & Perera, B. (2023). Prevalence of diabetes and pre-diabetes in Sri Lanka: a new global hotspot–estimates from the Sri Lanka Health and Ageing Survey 2018/2019. ''BMJ Open Diabetes Research and Care'', ''11''(1), e003160. <nowiki>https://doi.org/10.1136/bmjdrc-2022-003160</nowiki>
 
[https://drc.bmj.com/content/11/1/e003160 ‌]</ref> این در حالی است که در سال 1990، تنها 3 درصد از جمعیت به این بیماری مبتلا بودند.<ref>Saeedi, P., Petersohn, I., Salpea, P., Malanda, B., Karuranga, S., Unwin, N., ... & Williams, R. (2019). Global and regional diabetes prevalence estimates for 2019 and projections for 2030 and 2045: results from the International Diabetes Federation Diabetes Atlas, 9th edition. Diabetes research and clinical practice.[https://www.sochob.cl/web1/wp-content/uploads/2020/02/Global-and-regional-diabetes-prevalence-estimates-for-2019-and-projections-for-2030-and-2045-Results-from-the-International-Diabetes-Federation-Diabetes-Atlas-9th-edition.pdf]</ref> افزایش نرخ چاقی در میان جمعیت، به‌ویژه در شهرهای بزرگ، یکی از عوامل مهم افزایش دیابت در [https://dmelal.ir/%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%A7 سریلانکا] است.
 
'''۵. سلامت مادران و کودکان'''
[[پرونده:Maternal Health program of Srilanka.png|پیوند=https://dmelal.ir/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Maternal%20Health%20program%20of%20Srilanka.png|بندانگشتی|سلامت مادران سریلانکا(2024)، بازیابی از : https://www.slideshare.net/slideshow/maternal-health-program-of-srilanka/73282027]]
بهبود سلامت مادران و کودکان یکی از موفقیت‌های چشمگیر [https://dmelal.ir/%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%A7 سریلانکا] در دهه‌های گذشته بوده است. در دهه ۱۹۸۰، نرخ مرگ‌ومیر مادران حدود ۱۴۰ نفر در هر ۱۰۰ هزار تولد زنده بود.<ref>Studnicki, J., & Fisher, J. (2018). Recent Increases in the U.S. Maternal Mortality Rate: Disentangling Trends From Measurement Issues. Obstetrics & Gynecology.[https://eurekamag.com/research/065/463/065463110.php?srsltid=AfmBOop0EIjMuZEm2jWoPLUa_6Yz2LymRvbIwcBSmuxem0qRVQGI1tuC]</ref> این رقم تا سال ۲۰۲۴ به ۳۰ نفر در هر ۱۰۰ هزار تولد کاهش‌یافته است.<ref>Unknown. (n.d.). ''Saving MotherS’ LiveS in Sri Lanka''. <nowiki>https://www.cgdev.org/sites/default/files/archive/doc/millions/MS_case_6</nowiki>.[https://www.cgdev.org/sites/default/files/archive/doc/millions/MS_case_6.pdf pdf]</ref> بهبود دسترسی به خدمات بهداشتی، افزایش آموزش‌های پیش از زایمان و مراقبت‌های پس از زایمان، نقش مهمی در این کاهش ایفا کرده‌اند.
 
نرخ مرگ‌ومیر نوزادان نیز از ۳۴ در هر ۱۰۰۰ تولد زنده در سال ۱۹۸۰ به 7.4 در سال ۲۰۲۴ کاهش‌یافته است.<ref>''Sri Lanka Death Rate 1950-2024''. (2024). Macrotrends.net. <nowiki>https://www.macrotrends.net/global-metrics/countries/LKA/sri-lanka/death-rate</nowiki>
 
[https://www.macrotrends.net/global-metrics/countries/LKA/sri-lanka/death-rate ‌]</ref> برنامه‌های گسترده ایمن‌سازی، مراقبت‌های بهداشتی رایگان برای نوزادان و مادران و ارتقای سطح آگاهی عمومی از مهم‌ترین عوامل کاهش مرگ‌ومیر نوزادان در [https://dmelal.ir/%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%A7 سریلانکا] بوده‌اند.
 
'''۶. تغذیه و سوءتغذیه'''
 
سوءتغذیه یکی از چالش‌های قدیمی [https://dmelal.ir/%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%A7 سریلانکا] است که همچنان ادامه دارد. در دهه ۱۹۸۰، حدود ۳۰ درصد از کودکان زیر پنج سال از سوءتغذیه رنج می‌بردند.<ref>Cederholm, T., Jensen, G., Correia, M. I. T., Gonzalez, M. C., Fukushima, R., Higashiguchi, T., ... Compher, C. (2019). GLIM criteria for the diagnosis of malnutrition – A consensus report from the global clinical nutrition community. Journal of Cachexia, Sarcopenia and Muscle, 10, 207-217.[https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30181091/]</ref> در سال ۲۰۲۴، این رقم به ۱۷ درصد کاهش‌یافته است.<ref>''1 in 2 CHILDREN IN SRI LANKA ARE GOING HUNGRY''. (n.d.). UNICEF Global. <nowiki>https://help.unicef.org/sri-lanka-</nowiki>[https://help.unicef.org/sri-lanka-hunger hunger]</ref> برنامه‌های دولتی مانند توزیع مکمل‌های غذایی در مدارس و برنامه‌های تغذیه برای مادران باردار و نوزادان نقش مهمی در کاهش سوء تغذیه داشته‌اند.
 
بااین‌حال، در مناطق فقیرنشین و روستایی همچنان سوءتغذیه به‌عنوان یکی از مشکلات بهداشتی جدی مطرح است. تورم بالا و افزایش هزینه‌های زندگی در دهه ۲۰۲۰، دسترسی بسیاری از خانوارهای کم‌درآمد به مواد غذایی باکیفیت را محدود کرده است. حدود ۱۰ درصد از جمعیت [https://dmelal.ir/%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%A7 سریلانکا] در سال ۲۰۲۴ با ناامنی غذایی مواجه هستند.<ref>Dasgupta, S., & Robinson, E. (2022). Attributing changes in food insecurity to a changing climate. Scientific Reports, 12.[https://www.nature.com/articles/s41598-022-08696-x]</ref>
 
'''۷. سیاست‌های رشد جمعیت و تأثیرات آن بر بهداشت'''
 
سیاست‌های جمعیتی [https://dmelal.ir/%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%A7 سریلانکا] در طول دهه‌های اخیر به سمت کنترل رشد جمعیت و کاهش نرخ باروری حرکت کرده است. در سال ۱۹۸۰، نرخ باروری کل در سریلانکا حدود ۳.۵ فرزند به‌ازای هر زن بود.<ref>Gao, P., Xie, Y., Song, C., Cheng, C., & Ye, S. (2023). Exploring detailed urban-rural development under intersecting population growth and food production scenarios: Trajectories for China’s most populous agricultural province to 2030. Journal of Geographical Sciences, 33, 222-244.[https://www.geogsci.com/EN/10.1007/s11442-023-2080-3]</ref> این رقم تا سال ۲۰۲۴ به ۲.۱ کاهش‌یافته است.<ref>''Sri Lanka fertility rate 1950-2024''. (n.d.). MacroTrends. <nowiki>https://www.macrotrends.net/global-metrics/countries/LKA/sri-lanka/fertility-rate#:~:text=The%20current%20fertility%20rate%20for,a%200.79%25%20decline%20from%202021</nowiki>.[https://www.macrotrends.net/global-metrics/countries/LKA/sri-lanka/birth-rate]</ref> برنامه‌های دولتی برای کنترل جمعیت، شامل ترویج استفاده از روش‌های پیشگیری از بارداری و آموزش‌های مربوط به برنامه‌ریزی خانواده، از مهم‌ترین عوامل کاهش نرخ باروری بوده است.
 
کاهش نرخ باروری تأثیرات مثبتی بر سلامت مادران و کودکان داشته و امکان دسترسی بهتر به خدمات بهداشتی و آموزشی را فراهم کرده است. بااین‌حال، این کاهش نرخ باروری به نگرانی‌هایی درباره پیر شدن جمعیت و افزایش بار مالی بر سیستم بهداشتی در آینده دامن زده است.<ref>Brabaharan, S., Veettil, S., Kaiser, J., Rau Raja Rao, V., Wattanayingcharoenchai, R., Maharajan, M., Insin, P., Talungchit, P., Anothaisintawee, T., Thakkinstian, A., & Chaiyakunapruk, N. (2022). Association of Hormonal Contraceptive Use With Adverse Health Outcomes. JAMA Network Open, 5.[https://jamanetwork.com/journals/jamanetworkopen/fullarticle/2788119]</ref>
 
'''۸. تحلیل و پیش‌بینی آینده'''
 
[https://dmelal.ir/%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%A7 سریلانکا] طی چند دهه گذشته به پیشرفت‌های قابل‌توجهی در حوزه بهداشت و سلامت دست‌یافته است. کاهش مرگ‌ومیر نوزادان و مادران، کنترل بیماری‌های واگیر، و ارتقای سطح زندگی مردم از طریق بهبود خدمات بهداشتی از دستاوردهای برجسته این کشور محسوب می‌شود.<ref>Lin, P. Z., & Meissner, C. (2020). Health vs. Wealth? Public Health Policies and the Economy During Covid-19. NBER Working Paper Series.[https://www.nber.org/system/files/working_papers/w27099/w27099.pdf]</ref> درعین‌حال، چالش‌های متعددی از جمله افزایش بیماری‌های غیرواگیر، سوءتغذیه در مناطق محروم، و نابرابری در دسترسی به خدمات بهداشتی همچنان وجود دارد که به بررسی آن‌ها و تلاش بیشتر برای مقابله با این معضلات نیاز است.<ref>Coombs, N., Campbell, D. G., & Caringi, J. C. (2022). A qualitative study of rural healthcare providers’ views of social, cultural, and programmatic barriers to healthcare access. BMC Health Services Research, 22.[https://bmchealthservres.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12913-022-07829-2]</ref>
 
در آینده، [https://dmelal.ir/%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%A7 سریلانکا] با چالش‌های زیر مواجه خواهد بود:<ref>Wulf, H. (2021). Developing Countries. The Structure of the Defense Industry.[https://www.taylorfrancis.com/chapters/edit/10.4324/9781003144670-10/developing-countries-herbert-wulf]</ref>
 
'''۱. افزایش جمعیت سالمندان'''
 
با کاهش نرخ باروری و افزایش امید به زندگی، [https://dmelal.ir/%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%A7 سریلانکا] به‌تدریج با پدیده پیر شدن جمعیت مواجه می‌شود. این امر می‌تواند فشار زیادی بر سیستم بهداشت و رفاه اجتماعی کشور وارد کند.<ref>Liu, Y., Chen, L. L., Lv, L., & Failler, P. (2023). The impact of population aging on economic growth: a case study on China.[https://www.aimspress.com/article/doi/10.3934/math.2023531?viewType=HTML]</ref> در سال ۲۰۲۴، حدود ۱۲ درصد از جمعیت کشور بالای ۶۵ سال هستند<ref>''Healthy Aging in Sri Lanka: Stay Strong, Stay Active (2024 Guide) | Nestle Health Science Sri Lanka''. (2024). Nestlehealthscience.lk. <nowiki>https://www.nestlehealthscience.lk/blog-articles/healthy-aging-in-sri-lanka#:~:text=Ageing%20in%20Sri%20Lanka</nowiki>
 
[https://www.nestlehealthscience.lk/blog-articles/healthy-aging-in-sri-lanka#:~:text=Ageing%20in%20Sri%20Lanka,up%20to%2021.5%25%20in%202050. ‌]</ref> و این میزان در دهه‌های آتی به‌سرعت افزایش خواهد یافت. دولت [https://dmelal.ir/%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%A7 سریلانکا] نیازمند توسعه سیستم‌های بهداشتی و رفاهی برای پاسخگویی به نیازهای سالمندان است، از جمله بهبود خدمات پزشکی و مراقبت‌های طولانی‌مدت.
 
'''''۲. افزایش بیماری‌های غیرواگیر'''''
[[پرونده:بیماری های غیر واگیر دار.jpg|پیوند=https://dmelal.ir/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%A8%DB%8C%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C%20%D9%87%D8%A7%DB%8C%20%D8%BA%DB%8C%D8%B1%20%D9%88%D8%A7%DA%AF%DB%8C%D8%B1%20%D8%AF%D8%A7%D8%B1.jpg|بندانگشتی|افزایش بیماری های غیر واگیردار در سریلانکا(2024)، بازیابی از : https://aayubo.com/news/ubowN92422n]]
رشد سریع بیماری‌های غیرواگیر مانند بیماری‌های قلبی و دیابت، یکی از مهم‌ترین تهدیدهای بهداشتی برای آینده این کشور است. افزایش شیوه‌های زندگی نامناسب از جمله مصرف غذاهای فراوری‌شده، افزایش کم‌تحرکی و مشکلات ناشی از چاقی، سبب افزایش این بیماری‌ها شده است.<ref>None. (2012). Effect of physical inactivity on major non-communicable diseases worldwide: an analysis of burden of disease and life expectancy.[https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22818936/]</ref> برای مقابله با این چالش، دولت نیاز به سرمایه‌گذاری بیشتر در برنامه‌های پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر، از جمله آگاهی‌بخشی عمومی و ایجاد زیرساخت‌های مناسب برای ارتقای سبک زندگی سالم دارد.
 
'''''۳. نابرابری در دسترسی به خدمات بهداشتی'''''
 
هرچند که سیستم بهداشت عمومی [https://dmelal.ir/%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%A7 سریلانکا] از نظر دسترسی عمومی قابل‌تحسین است، اما همچنان نابرابری‌هایی میان مناطق شهری و روستایی و همچنین اقشار مرفه و فقیر وجود دارد. در سال ۲۰۲۴، دسترسی به خدمات بهداشتی در مناطق شهری به طور قابل‌توجهی بهتر از مناطق روستایی است.<ref>World Health Organization. (2024). ''World health statistics 2024: monitoring health for the SDGs, Sustainable Development Goals''.[https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/376869/9789240094703-eng.pdf?sequence=1]</ref> این امر به‌ویژه در دسترسی به آب آشامیدنی سالم و خدمات بهداشتی تخصصی نمایان است. دولت باید تلاش بیشتری در کاهش این نابرابری‌ها و افزایش دسترسی به خدمات بهداشتی در سراسر کشور انجام دهد.
 
'''''۴. تأثیر تغییرات اقلیمی'''''
 
تغییرات اقلیمی یکی دیگر از عوامل تأثیرگذار بر سلامت عمومی [https://dmelal.ir/%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%A7 سریلانکا] در آینده است. افزایش دما و تغییر الگوهای بارندگی می‌تواند باعث افزایش شیوع بیماری‌های واگیر مانند تب دنگی و مالاریا شود.<ref>Strihou, J. P. V. Y. d. (2015). Climate Change 2014 - Synthesis Report.[https://www.google.com/aclk?sa=l&ai=DChcSEwi2wpeB1bWIAxUAOgYAHeUoFfgYABACGgJ3cw&co=1&ase=2&gclid=CjwKCAjwufq2BhAmEiwAnZqw8l9y3wn-krqEwaNcHIjUmJZl6CIhrFw2JGOrcTKVZZDFJog7HKDd0RoCNq8QAvD_BwE&sig=AOD64_3Nx2UBhCEfDr4yn9GrSUDjJD2mBw&q&nis=4&adurl&ved=2ahUKEwjoqI-B1bWIAxVWTqQEHVrCFVsQ0Qx6BAgREAE]</ref> در سال ۲۰۲۴، با وجود کاهش موارد مالاریا، تب دنگی همچنان یکی از مشکلات عمده بهداشتی در سریلانکا است.<ref>Ismail, Z., Asia Dengue Voice & Action Group (ADVA), & ISNTD. (2024). Towards Zero Dengue Deaths: Innovation, Collaboration, Action in Asia. In Asia Dengue Summit Organising Committee, ''7th Asia Dengue Summit 2024''. <nowiki>https://www.asiadenguesummit.org/wp-content/uploads/7ADS-programme-book_FA1-</nowiki>.[https://www.asiadenguesummit.org/wp-content/uploads/7ADS-programme-book_FA1-.pdf pdf]</ref> دولت نیاز به تقویت برنامه‌های بهداشت محیطی و کنترل پشه‌ها به‌ویژه در مناطق گرمسیری دارد.
 
'''''۵. توسعه نظام بهداشت خصوصی'''''
 
در سال‌های اخیر، بخش خصوصی در سیستم بهداشت [https://dmelal.ir/%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%A7 سریلانکا] نقش‌برجسته‌تری ایفا کرده است. بیمارستان‌ها و درمانگاه‌های خصوصی در شهرهای بزرگ خدمات بهداشتی باکیفیتی را ارائه می‌دهند، اما هزینه بالای این خدمات برای بسیاری از مردم غیرقابل‌دسترسی است. آینده نظام بهداشت [https://dmelal.ir/%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%A7 سریلانکا] وابسته به تعادلی است که بین بخش خصوصی و دولتی برقرار می‌شود<ref>Slma, W., & Lk. (n.d.). ''The Official E Magazine of The Sri Lanka Medical Association Economic Crisis, the way forward and the health sector in Sri Lanka''. <nowiki>https://slma.lk/wp-content/uploads/2024/05/SLMA_April-Mag_E-Magazine-FINAL_compressed-2-1-1-1.pdf</nowiki>
 
[https://slma.lk/wp-content/uploads/2024/05/SLMA_April-Mag_E-Magazine-FINAL_compressed-2-1-1-1.pdf ‌]</ref>. افزایش همکاری‌ها و تنظیم مقررات دقیق‌تر برای نظارت بر خدمات خصوصی ضروری است تا تضمین شود که همه اقشار جامعه، به‌ویژه گروه‌های کم‌درآمد، به خدمات بهداشتی مناسب دسترسی داشته باشند.
 
سیستم بهداشت عمومی [https://dmelal.ir/%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%A7 سریلانکا] در سال ۲۰۲۴ یکی از پیشرفته‌ترین و موفق‌ترین سیستم‌های بهداشت در منطقه جنوب آسیا به شمار می‌رود.<ref>''BUILDING A FUTURE-PROOF DIGITAL HEALTH ECOSYSTEM: A CASE STUDY OF SRI LANKA’S NATIONAL DIGITAL HEALTH BLUEPRINT Saitejaswi Cherukupalli Global Health Informatics Regenstrief Institute''. (n.d.). <nowiki>https://ohie.org/wp-content/uploads/2024/04/DigitalHealthBluePrint_SRILANKA-2.pdf</nowiki>
 
[https://bti-project.org/en/reports/country-report/LKA ‌]</ref> این کشور با وجود چالش‌های اقتصادی و اجتماعی توانسته است با اجرای سیاست‌های بهداشتی مؤثر، به دستاوردهای چشمگیری در کاهش مرگ‌ومیر نوزادان و مادران، کنترل بیماری‌های واگیر و افزایش امید به زندگی برسد.
 
بااین‌حال، چالش‌های جدیدی مانند افزایش بیماری‌های غیرواگیر، پیری جمعیت، و نابرابری‌های بهداشتی همچنان تهدیدی جدی برای آینده بهداشت عمومی [https://dmelal.ir/%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%A7 سریلانکا] به شمار می‌آیند. دولت باید با اجرای سیاست‌های جامع‌تری در جهت کاهش نابرابری‌ها، افزایش دسترسی به خدمات بهداشتی و مقابله با بیماری‌های جدید گام بردارد.
 
پیش‌بینی می‌شود که اگر سیاست‌های مناسب در این زمینه ادامه یابد، [https://dmelal.ir/%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%A7 سریلانکا] می‌تواند به‌عنوان یک الگوی موفق در بهبود سلامت عمومی در میان کشورهای درحال‌توسعه شناخته شود.
 
 
 
نویسنده : نرگس شکوری{{به روز رسانی}}


== نیز نگاه کنید به ==
== نیز نگاه کنید به ==
[[بهداشت و سلامت آرژانتین]]؛ [[بهداشت و سلامت ژاپن]]؛ [[بهداشت و سلامت روسیه]]؛ [[بهداشت و سلامت کانادا]]؛ [[بهداشت و سلامت کوبا]]؛ [[بهداشت و سلامت لبنان]]؛ [[بهداشت و سلامت در مصر]]؛ [[بهداشت و سلامت تونس]]؛ [[بهداشت و سلامت افغانستان]]؛ [[بهداشت و سلامت سنگال]]؛ [[بهداشت و سلامت فرانسه]]؛ [[بهداشت و سلامت در مالی]]؛ [[بهداشت و سلامت سوریه]]؛ [[بهداشت و سلامت ساحل عاج]]؛ [[بهداشت و سلامت زیمبابوه]]؛ [[بهداشت و سلامت اوکراین]]؛ [[بهداشت و سلامت اسپانیا]]؛ [[وضعیت بهداشت و سلامتی در اردن]]؛ [[بهداشت و سلامت اتیوپی]]؛ [[بهداشت و سلامت سیرالئون]]؛ [[بهداشت و سلامت قطر]]؛ [[بهداشت و سلامت گرجستان]]؛ [[بهداشت و سلامت بنگلادش]]؛ [[بهداشت و سلامت قزاقستان]]؛ [[وضعیت بهداشت و سلامت سودان]]؛ [[بهداشت و سلامت تایلند]]؛ [[وضعیت بهداشت و سلامت جامعه در چین]]
[[بهداشت و سلامت آرژانتین]]؛ [[بهداشت و سلامت ژاپن]]؛ [[بهداشت و سلامت روسیه]]؛ [[بهداشت و سلامت کانادا]]؛ [[بهداشت و سلامت کوبا]]؛ [[بهداشت و سلامت لبنان]]؛ [[بهداشت و سلامت در مصر]]؛ [[بهداشت و سلامت تونس]]؛ [[بهداشت و سلامت افغانستان]]؛ [[بهداشت و سلامت سنگال]]؛ [[بهداشت و سلامت فرانسه]]؛ [[بهداشت و سلامت در مالی]]؛ [[بهداشت و سلامت سوریه]]؛ [[بهداشت و سلامت ساحل عاج]]؛ [[بهداشت و سلامت زیمبابوه]]؛ [[بهداشت و سلامت اوکراین]]؛ [[بهداشت و سلامت اسپانیا]]؛ [[وضعیت بهداشت و سلامتی در اردن]]؛ [[بهداشت و سلامت اتیوپی]]؛ [[بهداشت و سلامت سیرالئون]]؛ [[بهداشت و سلامت قطر]]؛ [[بهداشت و سلامت گرجستان]]؛ [[بهداشت و سلامت بنگلادش]]؛ [[بهداشت و سلامت قزاقستان]]؛ [[وضعیت بهداشت و سلامت سودان]]؛ [[بهداشت و سلامت تایلند]]؛ [[وضعیت بهداشت و سلامت جامعه در چین]]
== کتابشناسی ==
[[رده:بهداشت و سلامت]]
[[رده:بهداشت و سلامت]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۹ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۴۸

بهداشت و سلامت
نظام بهداشتی در سریلانکا(2024)، بازیابی از : https://www.researchgate.net/figure/Organization-of-the-health-system-in-Sri-Lanka_fig17_344311154

سریلانکا در دهه‌های اخیر توانسته است با به‌کارگیری سیاست‌های مؤثر در بخش بهداشت و سلامت، از جمله واپایش بیماری‌های واگیر و بهبود خدمات بهداشتی برای مادران و کودکان، به پیشرفت‌های چشمگیری در این زمینه دست یابد.[۱] با وجود این، این کشور همچنان با چالش‌های قابل‌توجهی مانند سوءتغذیه، بیماری‌های غیرواگیر، و نابرابری در دسترسی به خدمات بهداشتی مواجه است. [۲] [۳]

۱. نظام بهداشت عمومی سریلانکا

نظام بهداشت عمومی سریلانکا همواره مورد ستایش سازمان‌های بین‌المللی به‌ویژه سازمان بهداشت جهانی (WHO) بوده است. این نظام از زمان استقلال کشور در سال ۱۹۴۸، تغییرات بسیاری را تجربه کرده است. در دهه ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰، دولت سریلانکا به دلیل ریشه‌کنی بیماری‌هایی مانند مالاریا و آبله و بهبود شاخص‌های مرگ‌ومیر نوزادان و مادران، به یکی از نمونه‌های موفق بهداشت عمومی در منطقه تبدیل شد.[۴]

در دهه‌های اخیر، سریلانکا موفق به کاهش مرگ‌ومیر نوزادان از ۳۴ در هر ۱۰۰۰ تولد زنده در اوایل دهه ۱۹۸۰ به ۶.۲ در هر ۱۰۰۰ تولد زنده در سال ۲۰۲۴ شده است. همچنین، امید به زندگی نیز به طور مستمر افزایش‌یافته است، به‌طوری‌که در سال ۱۹۸۰ امید به زندگی برای مردان ۶۵ سال و برای زنان ۶۸ سال بود؛ درحالی‌که در سال ۲۰۲۴ این میزان به ترتیب به ۷۶ سال و ۸۰ سال رسیده است.[۵]

۲. دسترسی به خدمات بهداشتی و درمانی

مبارزه با سو تغذیه در سریلانکا(2024)، بازیابی از : https://fil-idf.org/dairys-global-impact/school-milk-knowledge-hub/addressing-childhood-malnutrition-in-sri-lanka/

دسترسی به خدمات بهداشتی در سریلانکا به طور سنتی در مناطق شهری بهتر از مناطق روستایی بوده است. در سال ۲۰۲۴، این نابرابری‌ها همچنان وجود دارد، هرچند که دولت اقدامات قابل‌توجهی برای گسترش خدمات بهداشتی در روستاها و مناطق محروم انجام داده است.[۶] حدود ۹۸ درصد از جمعیت شهری به خدمات بهداشتی دسترسی دارند، درحالی‌که این رقم در مناطق روستایی به ۸۵ درصد می‌رسد. در مقایسه، در دهه ۱۹۸۰، تنها ۷۰ درصد از جمعیت شهری و ۵۰ درصد از جمعیت روستایی به این خدمات دسترسی داشتند.[۷]

بااین‌حال، یکی از چالش‌های عمده سریلانکا در سال ۲۰۲۴، دسترسی ناکافی به آب آشامیدنی سالم در مناطق روستایی است. درحالی‌که در سال ۱۹۹۰ حدود ۴۰ درصد از ساکنان روستاها به آب سالم دسترسی نداشتند، این رقم تا سال ۲۰۲۴ به ۲۰ درصد کاهش‌یافته است. اما همچنان حدود یک‌پنجم از جمعیت روستایی از آب آشامیدنی ناسالم استفاده می‌کنند که منجر به شیوع بیماری‌های واگیر مانند اسهال و هپاتیت می‌شود.[۸] [۹]

۳. بیماری‌های واگیر و کنترل آنها

سریلانکا به طور تاریخی با بیماری‌های واگیر متعددی از جمله مالاریا، تب دنگی و هاری درگیر بوده است.[۱۰] در دهه ۱۹۸۰، مالاریا یکی از علل اصلی مرگ‌ومیر در این کشور بود، به‌طوری‌که در سال ۱۹۸۵ بیش از ۱۰۰ هزار نفر به این بیماری مبتلا شدند. [۱۱]اما با اجرای برنامه‌های مؤثر کنترل مالاریا، تعداد موارد ابتلا به این بیماری تا سال ۲۰۲۴ به کمتر از ۱۰۰۰ مورد در سال کاهش‌یافته است.[۱۲]

در زمینه تب دنگی که از دهه ۱۹۹۰ به طور گسترده‌ای در سریلانکا شایع شده بود، دولت در سال ۲۰۲۴ با چالش‌های بزرگی مواجه است. با وجود تلاش‌های گسترده برای کنترل این بیماری، در سال ۲۰۲۴ حدود 30 هزار مورد ابتلا به تب دنگی گزارش شده است[۱۳]، درحالی‌که در سال ۲۰۱۵ این رقم حدود 17هزار مورد بود.[۱۴] افزایش دما و تغییرات اقلیمی در منطقه، شرایط مناسبی را برای گسترش این بیماری ایجاد کرده است.[۱۵]

همچنین، هاری همچنان یکی از معضلات بهداشتی سریلانکا است. هرچند که در دهه ۱۹۸۰ حدود ۳۰۰ نفر در اثر هاری جان خود را از دست می‌دادند، در سال ۲۰۲۴ این رقم به کمتر از ۱۰۰ نفر کاهش‌یافته است.[۱۶] این کاهش به دلیل واکسیناسیون گسترده حیوانات و اجرای برنامه‌های آگاهی‌بخشی عمومی بوده است.[۱۷]

۴. بیماری‌های غیرواگیر و چالش‌های جدید

یکی از مهم‌ترین تغییرات در نظام بهداشت عمومی سریلانکا، افزایش میزان بیماری‌های غیر واگیر مانند دیابت، بیماری‌های قلبی و عروقی و سرطان است.[۲] درحالی‌که در دهه ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰، بیماری‌های واگیر عامل اصلی مرگ‌ومیر در سریلانکا بودند، در سال ۲۰۲۴، حدود ۷۰ درصد از مرگ‌ومیرها ناشی از بیماری‌های غیرواگیر است.[۱۸]

بیماری‌های قلبی و عروقی در سال ۲۰۲۴ به‌عنوان عامل ۳۴ درصد از مرگ‌ها ثبت شده است،[۱۹] درحالی‌که در سال ۱۹۹۰ این رقم حدود ۲۰ درصد بود.[۲۰] شیوه‌های نادرست زندگی از جمله تغذیه نامناسب، افزایش مصرف غذاهای فراوری‌شده و کمبود فعالیت بدنی از مهم‌ترین عوامل افزایش این بیماری‌ها در سریلانکا هستند.

دیابت نیز یکی از معضلات بزرگ بهداشت عمومی در سریلانکا به شمار می‌رود. در سال ۲۰۲۴، حدود ۱۰ درصد از جمعیت بزرگسال این کشور به دیابت مبتلا هستند.[۲۱] این در حالی است که در سال 1990، تنها 3 درصد از جمعیت به این بیماری مبتلا بودند.[۲۲] افزایش نرخ چاقی در میان جمعیت، به‌ویژه در شهرهای بزرگ، یکی از عوامل مهم افزایش دیابت در سریلانکا است.

۵. سلامت مادران و کودکان

سلامت مادران سریلانکا(2024)، بازیابی از : https://www.slideshare.net/slideshow/maternal-health-program-of-srilanka/73282027

بهبود سلامت مادران و کودکان یکی از موفقیت‌های چشمگیر سریلانکا در دهه‌های گذشته بوده است. در دهه ۱۹۸۰، نرخ مرگ‌ومیر مادران حدود ۱۴۰ نفر در هر ۱۰۰ هزار تولد زنده بود.[۲۳] این رقم تا سال ۲۰۲۴ به ۳۰ نفر در هر ۱۰۰ هزار تولد کاهش‌یافته است.[۲۴] بهبود دسترسی به خدمات بهداشتی، افزایش آموزش‌های پیش از زایمان و مراقبت‌های پس از زایمان، نقش مهمی در این کاهش ایفا کرده‌اند.

نرخ مرگ‌ومیر نوزادان نیز از ۳۴ در هر ۱۰۰۰ تولد زنده در سال ۱۹۸۰ به 7.4 در سال ۲۰۲۴ کاهش‌یافته است.[۲۵] برنامه‌های گسترده ایمن‌سازی، مراقبت‌های بهداشتی رایگان برای نوزادان و مادران و ارتقای سطح آگاهی عمومی از مهم‌ترین عوامل کاهش مرگ‌ومیر نوزادان در سریلانکا بوده‌اند.

۶. تغذیه و سوءتغذیه

سوءتغذیه یکی از چالش‌های قدیمی سریلانکا است که همچنان ادامه دارد. در دهه ۱۹۸۰، حدود ۳۰ درصد از کودکان زیر پنج سال از سوءتغذیه رنج می‌بردند.[۲۶] در سال ۲۰۲۴، این رقم به ۱۷ درصد کاهش‌یافته است.[۲۷] برنامه‌های دولتی مانند توزیع مکمل‌های غذایی در مدارس و برنامه‌های تغذیه برای مادران باردار و نوزادان نقش مهمی در کاهش سوء تغذیه داشته‌اند.

بااین‌حال، در مناطق فقیرنشین و روستایی همچنان سوءتغذیه به‌عنوان یکی از مشکلات بهداشتی جدی مطرح است. تورم بالا و افزایش هزینه‌های زندگی در دهه ۲۰۲۰، دسترسی بسیاری از خانوارهای کم‌درآمد به مواد غذایی باکیفیت را محدود کرده است. حدود ۱۰ درصد از جمعیت سریلانکا در سال ۲۰۲۴ با ناامنی غذایی مواجه هستند.[۲۸]

۷. سیاست‌های رشد جمعیت و تأثیرات آن بر بهداشت

سیاست‌های جمعیتی سریلانکا در طول دهه‌های اخیر به سمت کنترل رشد جمعیت و کاهش نرخ باروری حرکت کرده است. در سال ۱۹۸۰، نرخ باروری کل در سریلانکا حدود ۳.۵ فرزند به‌ازای هر زن بود.[۲۹] این رقم تا سال ۲۰۲۴ به ۲.۱ کاهش‌یافته است.[۳۰] برنامه‌های دولتی برای کنترل جمعیت، شامل ترویج استفاده از روش‌های پیشگیری از بارداری و آموزش‌های مربوط به برنامه‌ریزی خانواده، از مهم‌ترین عوامل کاهش نرخ باروری بوده است.

کاهش نرخ باروری تأثیرات مثبتی بر سلامت مادران و کودکان داشته و امکان دسترسی بهتر به خدمات بهداشتی و آموزشی را فراهم کرده است. بااین‌حال، این کاهش نرخ باروری به نگرانی‌هایی درباره پیر شدن جمعیت و افزایش بار مالی بر سیستم بهداشتی در آینده دامن زده است.[۳۱]

۸. تحلیل و پیش‌بینی آینده

سریلانکا طی چند دهه گذشته به پیشرفت‌های قابل‌توجهی در حوزه بهداشت و سلامت دست‌یافته است. کاهش مرگ‌ومیر نوزادان و مادران، کنترل بیماری‌های واگیر، و ارتقای سطح زندگی مردم از طریق بهبود خدمات بهداشتی از دستاوردهای برجسته این کشور محسوب می‌شود.[۳۲] درعین‌حال، چالش‌های متعددی از جمله افزایش بیماری‌های غیرواگیر، سوءتغذیه در مناطق محروم، و نابرابری در دسترسی به خدمات بهداشتی همچنان وجود دارد که به بررسی آن‌ها و تلاش بیشتر برای مقابله با این معضلات نیاز است.[۳۳]

در آینده، سریلانکا با چالش‌های زیر مواجه خواهد بود:[۳۴]

۱. افزایش جمعیت سالمندان

با کاهش نرخ باروری و افزایش امید به زندگی، سریلانکا به‌تدریج با پدیده پیر شدن جمعیت مواجه می‌شود. این امر می‌تواند فشار زیادی بر سیستم بهداشت و رفاه اجتماعی کشور وارد کند.[۳۵] در سال ۲۰۲۴، حدود ۱۲ درصد از جمعیت کشور بالای ۶۵ سال هستند[۳۶] و این میزان در دهه‌های آتی به‌سرعت افزایش خواهد یافت. دولت سریلانکا نیازمند توسعه سیستم‌های بهداشتی و رفاهی برای پاسخگویی به نیازهای سالمندان است، از جمله بهبود خدمات پزشکی و مراقبت‌های طولانی‌مدت.

۲. افزایش بیماری‌های غیرواگیر

افزایش بیماری های غیر واگیردار در سریلانکا(2024)، بازیابی از : https://aayubo.com/news/ubowN92422n

رشد سریع بیماری‌های غیرواگیر مانند بیماری‌های قلبی و دیابت، یکی از مهم‌ترین تهدیدهای بهداشتی برای آینده این کشور است. افزایش شیوه‌های زندگی نامناسب از جمله مصرف غذاهای فراوری‌شده، افزایش کم‌تحرکی و مشکلات ناشی از چاقی، سبب افزایش این بیماری‌ها شده است.[۳۷] برای مقابله با این چالش، دولت نیاز به سرمایه‌گذاری بیشتر در برنامه‌های پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر، از جمله آگاهی‌بخشی عمومی و ایجاد زیرساخت‌های مناسب برای ارتقای سبک زندگی سالم دارد.

۳. نابرابری در دسترسی به خدمات بهداشتی

هرچند که سیستم بهداشت عمومی سریلانکا از نظر دسترسی عمومی قابل‌تحسین است، اما همچنان نابرابری‌هایی میان مناطق شهری و روستایی و همچنین اقشار مرفه و فقیر وجود دارد. در سال ۲۰۲۴، دسترسی به خدمات بهداشتی در مناطق شهری به طور قابل‌توجهی بهتر از مناطق روستایی است.[۳۸] این امر به‌ویژه در دسترسی به آب آشامیدنی سالم و خدمات بهداشتی تخصصی نمایان است. دولت باید تلاش بیشتری در کاهش این نابرابری‌ها و افزایش دسترسی به خدمات بهداشتی در سراسر کشور انجام دهد.

۴. تأثیر تغییرات اقلیمی

تغییرات اقلیمی یکی دیگر از عوامل تأثیرگذار بر سلامت عمومی سریلانکا در آینده است. افزایش دما و تغییر الگوهای بارندگی می‌تواند باعث افزایش شیوع بیماری‌های واگیر مانند تب دنگی و مالاریا شود.[۳۹] در سال ۲۰۲۴، با وجود کاهش موارد مالاریا، تب دنگی همچنان یکی از مشکلات عمده بهداشتی در سریلانکا است.[۴۰] دولت نیاز به تقویت برنامه‌های بهداشت محیطی و کنترل پشه‌ها به‌ویژه در مناطق گرمسیری دارد.

۵. توسعه نظام بهداشت خصوصی

در سال‌های اخیر، بخش خصوصی در سیستم بهداشت سریلانکا نقش‌برجسته‌تری ایفا کرده است. بیمارستان‌ها و درمانگاه‌های خصوصی در شهرهای بزرگ خدمات بهداشتی باکیفیتی را ارائه می‌دهند، اما هزینه بالای این خدمات برای بسیاری از مردم غیرقابل‌دسترسی است. آینده نظام بهداشت سریلانکا وابسته به تعادلی است که بین بخش خصوصی و دولتی برقرار می‌شود[۴۱]. افزایش همکاری‌ها و تنظیم مقررات دقیق‌تر برای نظارت بر خدمات خصوصی ضروری است تا تضمین شود که همه اقشار جامعه، به‌ویژه گروه‌های کم‌درآمد، به خدمات بهداشتی مناسب دسترسی داشته باشند.

سیستم بهداشت عمومی سریلانکا در سال ۲۰۲۴ یکی از پیشرفته‌ترین و موفق‌ترین سیستم‌های بهداشت در منطقه جنوب آسیا به شمار می‌رود.[۴۲] این کشور با وجود چالش‌های اقتصادی و اجتماعی توانسته است با اجرای سیاست‌های بهداشتی مؤثر، به دستاوردهای چشمگیری در کاهش مرگ‌ومیر نوزادان و مادران، کنترل بیماری‌های واگیر و افزایش امید به زندگی برسد.

بااین‌حال، چالش‌های جدیدی مانند افزایش بیماری‌های غیرواگیر، پیری جمعیت، و نابرابری‌های بهداشتی همچنان تهدیدی جدی برای آینده بهداشت عمومی سریلانکا به شمار می‌آیند. دولت باید با اجرای سیاست‌های جامع‌تری در جهت کاهش نابرابری‌ها، افزایش دسترسی به خدمات بهداشتی و مقابله با بیماری‌های جدید گام بردارد.

پیش‌بینی می‌شود که اگر سیاست‌های مناسب در این زمینه ادامه یابد، سریلانکا می‌تواند به‌عنوان یک الگوی موفق در بهبود سلامت عمومی در میان کشورهای درحال‌توسعه شناخته شود.


نویسنده : نرگس شکوری

در حال به روز رسانی و ویرایش

نیز نگاه کنید به

بهداشت و سلامت آرژانتین؛ بهداشت و سلامت ژاپن؛ بهداشت و سلامت روسیه؛ بهداشت و سلامت کانادا؛ بهداشت و سلامت کوبا؛ بهداشت و سلامت لبنان؛ بهداشت و سلامت در مصر؛ بهداشت و سلامت تونس؛ بهداشت و سلامت افغانستان؛ بهداشت و سلامت سنگال؛ بهداشت و سلامت فرانسه؛ بهداشت و سلامت در مالی؛ بهداشت و سلامت سوریه؛ بهداشت و سلامت ساحل عاج؛ بهداشت و سلامت زیمبابوه؛ بهداشت و سلامت اوکراین؛ بهداشت و سلامت اسپانیا؛ وضعیت بهداشت و سلامتی در اردن؛ بهداشت و سلامت اتیوپی؛ بهداشت و سلامت سیرالئون؛ بهداشت و سلامت قطر؛ بهداشت و سلامت گرجستان؛ بهداشت و سلامت بنگلادش؛ بهداشت و سلامت قزاقستان؛ وضعیت بهداشت و سلامت سودان؛ بهداشت و سلامت تایلند؛ وضعیت بهداشت و سلامت جامعه در چین

کتابشناسی

  1. ↑ Moseley, M. (2015). Maternal and Child Health Services.[۱]
  2. ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ Ramesh, S., & Kosalram, K. (2023). The burden of non-communicable diseases: A scoping review focus on the context of India. Journal of Education and Health Promotion, 12.[۲]
  3. ↑ Zegeye, B., El-Khatib, Z., Ameyaw, E., Seidu, A., Ahinkorah, B. O., Keetile, M., & Yaya, S. (2021). Breaking Barriers to Healthcare Access: A Multilevel Analysis of Individual- and Community-Level Factors Affecting Women’s Access to Healthcare Services in Benin. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(1), 1-15.[۳]
  4. ↑ Silva, S. J. R. d., & Pena, L. (2021). Collapse of the public health system and the emergence of new variants during the second wave of the COVID-19 pandemic in Brazil. One Health, 13.[۴]
  5. ↑ World Bank Open Data. (n.d.-b). World Bank Open Data. https://data.worldbank.org/indicator/SP.DYN.IMRT.IN?locations=LK
  6. ↑ Shahbaz, F., Baig, M. A. A., Tarar, A. Z., Majeed, F., Sultan, M. Y., Rehman, M., Haider, N., Chaudary, N., & Saleem, J. (2023). Role of Sehat Insaf Card in access to healthcare services. International Journal of Health Sciences.[۵]
  7. ↑ World Health Organization. (2011). Addressing health of the urban poor in South-East Asia Region: Challenges and opportunities. https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/204753/B4755.pdf
  8. ↑ Hafeez, A., Shamair, Z., Shezad, N., Javed, F., Fazal, T., Rehman, S., Bazmi, A. A., & Rehman, F. (2021). Solar powered decentralized water systems: A cleaner solution of the industrial wastewater treatment and clean drinking water supply challenges. Journal of Cleaner Production.[۶]
  9. ↑ Manderson, L., & Jewett, S. (2023). Risk, lifestyle and non-communicable diseases of poverty. Globalization and Health.[۷]
  10. ↑ Fernando, P., Janaka, H., Prasad, T., Pastorini, J., & Lanka, S. (2010). Identifying elephant movement patterns by direct observation (Vol. 33, pp. 41-46).[۸]
  11. ↑ Balikagala, B., Fukuda, N., Ikeda, M., Katuro, O. T., Tachibana, S.-I., Yamauchi, M., ... Mita, T. (2021). Evidence of Artemisinin-Resistant Malaria in Africa. The New England Journal of Medicine, 385(13), 1163-1171.[۹]
  12. ↑ Seneviratne, S., Fernando, D., Rajitha Wickremasinghe, Sujai Senarathne, Pubudu Chulasiri, Nethmini Thenuwara, Champa Aluthweera, Iromi Mohotti, Shamila Jayakuru, Fernando, T., Anula Wijesundara, Rohini Fernandopulle, & Mendis, K. (2024). An epidemiological analysis of severe imported malaria infections in Sri Lanka, after malaria elimination. Malaria Journal, 23(1). https://doi.org/10.1186/s12936-024-05014-w ‌
  13. ↑ First, N. (2024). 30,000+ Dengue Cases Reported In 2024. Newsfirst.lk. https://www.newsfirst.lk/2024/07/13/30-000-dengue-cases-reported-in-2024 ‌
  14. ↑ Trivedi, S., & Chakravarty, A. (2022). Neurological Complications of Dengue Fever. Current Neurology and Neuroscience Reports, 22.[۱۰]
  15. ↑ Stewart, I., & Oke, T. (2012). Local Climate Zones for Urban Temperature Studies. Bulletin of the American Meteorological Society, 93.[۱۱]
  16. ↑ - Epidemiology unit. (n.d.). https://www.epid.gov.lk/case-of-afp
  17. ↑ Viana, M., Benavides, J. A., Broos, A., Loayza, D. I., Niño, R., Bone, J., ... Streicker, D. (2023). Effects of culling vampire bats on the spatial spread and spillover of rabies virus. Science Advances, 9.[۱۲]
  18. ↑ Non communicable diseases, mental illnesses, suicides, smoking. (n.d.). In Demographic and Health Survey - 2016, Sri Lanka, Demographic and Health Survey - 2016, Sri Lanka (pp. 221–223). http://www.statistics.gov.lk/Resource/en/Health/DemographicAndHealthSurveyReport-2016-Chapter16.pdf
  19. ↑ Wijemunige, N., Rannan-Eliya, R. P., Herath, H. M. M., & O’Donnell, O. (2024). The prevalence and epidemiological features of ischaemic heart disease in Sri Lanka. Global Heart, 19(1), 49. https://doi.org/10.5334/gh.1330
  20. ↑ Cosentino, F., Grant, P., Aboyans, V., Bailey, C. J., Ceriello, A., Delgado, V., ... & Wheeler, D. (2019). 2019 ESC Guidelines on diabetes, pre-diabetes, and cardiovascular diseases developed in collaboration with the EASD. European heart journal.[۱۳]
  21. ↑ Rannan-Eliya, R. P., Wijemunige, N., Perera, P., Kapuge, Y., Gunawardana, N., Sigera, C., Jayatissa, R., Herath, H. M. M., Gamage, A., Weerawardena, N., Sivagnanam, I., Dalpatadu, S., Samarage, S., Samarakoon, U., Samaranayake, N., Pullenayegam, C., & Perera, B. (2023). Prevalence of diabetes and pre-diabetes in Sri Lanka: a new global hotspot–estimates from the Sri Lanka Health and Ageing Survey 2018/2019. BMJ Open Diabetes Research and Care, 11(1), e003160. https://doi.org/10.1136/bmjdrc-2022-003160 ‌
  22. ↑ Saeedi, P., Petersohn, I., Salpea, P., Malanda, B., Karuranga, S., Unwin, N., ... & Williams, R. (2019). Global and regional diabetes prevalence estimates for 2019 and projections for 2030 and 2045: results from the International Diabetes Federation Diabetes Atlas, 9th edition. Diabetes research and clinical practice.[۱۴]
  23. ↑ Studnicki, J., & Fisher, J. (2018). Recent Increases in the U.S. Maternal Mortality Rate: Disentangling Trends From Measurement Issues. Obstetrics & Gynecology.[۱۵]
  24. ↑ Unknown. (n.d.). Saving MotherS’ LiveS in Sri Lanka. https://www.cgdev.org/sites/default/files/archive/doc/millions/MS_case_6.pdf
  25. ↑ Sri Lanka Death Rate 1950-2024. (2024). Macrotrends.net. https://www.macrotrends.net/global-metrics/countries/LKA/sri-lanka/death-rate ‌
  26. ↑ Cederholm, T., Jensen, G., Correia, M. I. T., Gonzalez, M. C., Fukushima, R., Higashiguchi, T., ... Compher, C. (2019). GLIM criteria for the diagnosis of malnutrition – A consensus report from the global clinical nutrition community. Journal of Cachexia, Sarcopenia and Muscle, 10, 207-217.[۱۶]
  27. ↑ 1 in 2 CHILDREN IN SRI LANKA ARE GOING HUNGRY. (n.d.). UNICEF Global. https://help.unicef.org/sri-lanka-hunger
  28. ↑ Dasgupta, S., & Robinson, E. (2022). Attributing changes in food insecurity to a changing climate. Scientific Reports, 12.[۱۷]
  29. ↑ Gao, P., Xie, Y., Song, C., Cheng, C., & Ye, S. (2023). Exploring detailed urban-rural development under intersecting population growth and food production scenarios: Trajectories for China’s most populous agricultural province to 2030. Journal of Geographical Sciences, 33, 222-244.[۱۸]
  30. ↑ Sri Lanka fertility rate 1950-2024. (n.d.). MacroTrends. https://www.macrotrends.net/global-metrics/countries/LKA/sri-lanka/fertility-rate#:~:text=The%20current%20fertility%20rate%20for,a%200.79%25%20decline%20from%202021.[۱۹]
  31. ↑ Brabaharan, S., Veettil, S., Kaiser, J., Rau Raja Rao, V., Wattanayingcharoenchai, R., Maharajan, M., Insin, P., Talungchit, P., Anothaisintawee, T., Thakkinstian, A., & Chaiyakunapruk, N. (2022). Association of Hormonal Contraceptive Use With Adverse Health Outcomes. JAMA Network Open, 5.[۲۰]
  32. ↑ Lin, P. Z., & Meissner, C. (2020). Health vs. Wealth? Public Health Policies and the Economy During Covid-19. NBER Working Paper Series.[۲۱]
  33. ↑ Coombs, N., Campbell, D. G., & Caringi, J. C. (2022). A qualitative study of rural healthcare providers’ views of social, cultural, and programmatic barriers to healthcare access. BMC Health Services Research, 22.[۲۲]
  34. ↑ Wulf, H. (2021). Developing Countries. The Structure of the Defense Industry.[۲۳]
  35. ↑ Liu, Y., Chen, L. L., Lv, L., & Failler, P. (2023). The impact of population aging on economic growth: a case study on China.[۲۴]
  36. ↑ Healthy Aging in Sri Lanka: Stay Strong, Stay Active (2024 Guide) | Nestle Health Science Sri Lanka. (2024). Nestlehealthscience.lk. https://www.nestlehealthscience.lk/blog-articles/healthy-aging-in-sri-lanka#:~:text=Ageing%20in%20Sri%20Lanka ‌
  37. ↑ None. (2012). Effect of physical inactivity on major non-communicable diseases worldwide: an analysis of burden of disease and life expectancy.[۲۵]
  38. ↑ World Health Organization. (2024). World health statistics 2024: monitoring health for the SDGs, Sustainable Development Goals.[۲۶]
  39. ↑ Strihou, J. P. V. Y. d. (2015). Climate Change 2014 - Synthesis Report.[۲۷]
  40. ↑ Ismail, Z., Asia Dengue Voice & Action Group (ADVA), & ISNTD. (2024). Towards Zero Dengue Deaths: Innovation, Collaboration, Action in Asia. In Asia Dengue Summit Organising Committee, 7th Asia Dengue Summit 2024. https://www.asiadenguesummit.org/wp-content/uploads/7ADS-programme-book_FA1-.pdf
  41. ↑ Slma, W., & Lk. (n.d.). The Official E Magazine of The Sri Lanka Medical Association Economic Crisis, the way forward and the health sector in Sri Lanka. https://slma.lk/wp-content/uploads/2024/05/SLMA_April-Mag_E-Magazine-FINAL_compressed-2-1-1-1.pdf ‌
  42. ↑ BUILDING A FUTURE-PROOF DIGITAL HEALTH ECOSYSTEM: A CASE STUDY OF SRI LANKA’S NATIONAL DIGITAL HEALTH BLUEPRINT Saitejaswi Cherukupalli Global Health Informatics Regenstrief Institute. (n.d.). https://ohie.org/wp-content/uploads/2024/04/DigitalHealthBluePrint_SRILANKA-2.pdf ‌
برگرفته از «https://dmelal.ir/index.php?title=بهداشت_و_سلامت_سریلانکا&oldid=62562»