وضعیت بهداشت و سلامتی در اردن

بیماری‌های مزمن یکی از عوامل اصلی مرگ و میر در سطح جهان به شمار می‌رود و تاثیر آن بر سلامتی ساکنین جهان همچنان رو به افزایش است. جوامع ثروتمند و متمدن از زمان‌های گذشته تا به امروز در معرض بیشترین بیماری‌ها به عللی چون افزایش فشار خون، افزایش کلسترول خون و استعمال توتون قرار داشته‌اند. از دیگر عوامل می‌توان به گسترش چاقی و روش زندگی بر اساس کم‌تحرکی و فعالیت بدنی کم در این جوامع اشاره نمود. اما با گذر زمان این بیماری‌ها در کشورهایی با درآمد متوسط و پایین هم ورود پیدا کرد و همچون گذشته فقط در کشورهای ثروتمند باقی نماند. با ورود این بیماری‌ها به کشورهای در حال توسعه از جمله اردن، این کشور با بار سنگینی علاوه بر بیماری‌های واگیردار مواجه شدند. بر اساس گزارش‌های انتشار یافته توسط اداره عمومی‌ کشور اردن در سال 2010 میلادی میزان بیماری‌های مزمن در این کشور به شرح زیر بوده است: در 41.1% از خانواده‌های ساکن در استان عجلون حداقل یک نفر از بیماری‌های مزمن در این کشور رنج می‌برد و پی از این استان، استان ایربد قرار دارد که‌ این نسبت به 39.6% می‌رسد و در بین استان‌هایی که کمترین میزان بیماری مزمن در بین خانواده‌ها را داراست، استان مادبا قرار دارد که رقم 28.5% را نشان می‌دهد. اما آمارها در سطح کل کشور اردن بیانگر این است که در 34.4% از خانواده‌های اردنی، حداقل یک فرد مبتلا به بیماری مزمن وجود دارد. در شکل زیر نسبت خانواده‌هایی که حداقل یک فرد مبتلا به بیماری‌های مزمن در آن وجود دارد بر اساس تفکیک استان‌های اردن در سال 2010 میلادی دیده می‌شود:

اما بر اساس آمارهای موجود از انتشار بیماری‌های مزمن اینگونه برآورده می‌شود که وجود بیماری‌های مزمن در بین خانواده‌های شهری بیش از خانواده‌های روستایی در اردن است. در 35% از خانواده‌های شهری در اردن حداقل یک نفر مبتلا به بیماری‌های مزمن است و این درحالی است که‌ این رقم در بین خانواده‌های روستایی 31% را نشان می‌دهد. در شکل زیر نسبت خانواده‌هایی که در آن فرد مبتلا به بیماری‌های مزمن زندگی می‌کند بر اساس مکان اقامت دیده می‌شود و این آمار متعلق به سال 2010 میلادی است:

بر اساس تفکیک مناطق مختلف در اردن، طبق نتایج به دست آمده در سال 2010 میلادی، خانواده‌های ساکن مناطق شمالی این کشور با بیشترین نسبت ابتلا به بیماری‌های مزمن در حدود 38% رو به رو هستند و پس از مناطق شمالی، مناطق جنوبی و مرکزی اردن به ترتیب با 33.2% و 33% قرار دارند. در شکل زیر نسبت خانواده‌هایی که در آن فرد مبتلا به بیماری مزمن زندگی می‌کند بر اساس تفکیک مناطق دیده می‌شود:

و همچنین در آمارهای سال 2010 آمده است که در حدود 13% از ساکنین اردن مبتلا به بیماری‌های مزمن به شکل‌های گوناگون هستند و در این بین نسبت افرادی که در رده سنی 25 سال و بالاتر از 25 سال است، در حدود 28% است و نسبت مبتلایانی که در رده سنی کمتر از 25 سال هستند به 1.3% می‌رسد و از اینجا می‌توان نتیجه گرفت که ابتلا به بیماری‌های مزمن تا حدود زیادی به سن افراد بستگی دارد. در شکل زیر نسبت افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن بر اساس جنسیت و رده سنی دیده می‌شود:

بر اساس گزارش‌های به دست آمده در سال 2010 میلادی، بیشترین آمار بیماری‌های مزمن در شهرهای اردن وجود دارد و از نظر نوع بیماری، افزایش فشار خون بیشترین انتشار را در بین افراد شهرنشین به نسبت 5.2% به خود اختصاص می‌دهد و در مقابل این رقم در بین روستا نشینان اردنی 3.6% است.در بین مناطق مختلف اردن بر اساس نوع بیماری باز هم افزایش فشار خون، بیشترین انتشار را در بین افراد دارد. طبق اعداد و ارقام موجود 5.1% از ساکنین مناطق مرکزی کشور اردن از بیماری فشار خون رنج می‌برند و پس از آن مناطق شمالی و جنوبی به ترتیب با 4.8% و 4.4% قرار دارند.

در شکل زیر نسبت افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن بر اساس نوع بیماری و محل سکونت دیده می‌شود:

بر اساس نتایج به دست آمده در کشور اردن در سال 2010 میلادی به‌ این نتیجه رسیده می‌شود که در حدود 39% از مجموع بیماری‌های مزمن متعلق به بیماری افزایش فشار خون است و پس از آن بیماری دیابت با میزانی در حدود 29% قرار دارد. پس از این دو بیماری، تنگی نفس (آسم) یا حساسیت‌های سینه با رقمی‌ در حدود 7% قرار می‌گیرد. اما بیماری سرطان از جمله بیماری‌هایی است که کمترین شیوع را در بین بیماری‌های مزمن دارد و در بین بیماری‌های سرطانی، سرطان پستان با 4% بیشترین میزان شیوع و سرطان‌های گردنه رحم، کبد، پوست و پانکراس (لوزالمعده) کمترین میزان را دارند. در جدول و شکل زیر توزیع نسبی بیماری‌های مزمن بر اساس نوع بیماری و جنسیت افراد دیده می‌شود:

سهمیه روزانه هر فرد اردنی از کالری‌های گیاهی و حیوانی

سهمیه روزانه هر فرد اردنی از کالری‌های گیاهی و حیوانی در سال 2002 بالغ بر 2938.8 بوده است که‌این رقم در سال 2007 به 3144.3 کالری می‌رسد. این رقم با افزایش 205.5 کالری همراه بوده است و از نظر درصدی نسبت به سال 2002، 7% افزایش یافته است. محصولات گیاهی در سبد مردم اردن جایگاه ویژه‌ای دارد تا جاییکه سهمیه هر فرد اردنی از کالری غذاهای گیاهی در سال‌های 2002 و 2007 به 2556.6 کالری و 2711.6 کالری می‌رسد و نسبت آن‌ها به مجموع کالری‌ها در سال 2002 به 87.0% و در سال 2007 به 86.2% رسیده است. در جدول زیر سهمیه روزانه هر فرد اردنی از کالری‌های گیاهی و حیوانی در سال‌های 2002 تا 2007 دیده می‌شود:

غلات را می‌توان از منابع اصلی به دست آورنده کالری دانست. در سال 2003 بالاترین سهمیه روزانه هر فرد اردنی از کالری‌ها از مصرف غلات و منتجات آن بوده است که رقم 1462.5 را نشان می‌دهد و پس از آن در سال 2007 این رقم به 1395.3 کالری می‌رسد و عامل این کاهش را می‌توان افزایش میزان واردات گندم در آن سال دانست. پس از غلات، شکر و مواد نشاسته‌ای، سبزیجات، ادویه جات، روغن‌های نباتی، گوشت‌های حیوانی، شیر، تخم مرغ و غذاهای دریایی قرار می‌گیرند. در جدول و شکل زیر سهمیه روزانه هر فرد اردنی از ارزش غذایی بر اساس مجموعه‌های غذایی در سال‌های 2002 تا 2007 دیده می‌شود:

سهمیه روزانه هر فرد اردنی از پروتئین‌ها

در جدول زیر سهمیه روزانه هر فرد اردنی از پروتئین‌ها بر اساس مجموعه‌های غذایی در اردن در سال‌های 2002 تا 2007 دیده می‌شود:

و در شکل زیر سهمیه روزانه هر فرد اردنی از پروتئین‌ها بر اساس مجموعه‌های غذایی در سال‌های 2002 و 2007 دیده می‌شود:

میزان خودکفایی و امنیت غذایی در اردن

میزان خود کفایی محصولات کشاورزی در کشور اردن بسیار پایین‌تر است و یکی از عوامل موثر در این پایین بودن سطح را می‌توان واردات بیش از حد کالاها و محصولات کشاورزی به‌این کشور دانست. به طور مثال واردات گندم به اردن در بین سال‌های 2004 تا 2007 بالغ بر 98.1%، 95.4%، 97.0% و 97.3% است و خودکفایی در این کشور مجموعه‌های محدودی مانند سبزیجات، میوه جات، شیر تازه، تخم مرغ و زیتون را در بر می‌گیرد. در جدول زیر میزان خودکفایی محصولات گیاهی و حیوانی در اردن در سال‌های 2004 تا 2007 دیده می‌شود:

جدول ندارد

نیز نگاه کنید به

بهداشت و سلامت آرژانتین؛ بهداشت و سلامت ژاپن؛ بهداشت و سلامت روسیه؛ بهداشت و سلامت کانادا؛ بهداشت و سلامت کوبا؛ بهداشت و سلامت لبنان؛ بهداشت و سلامت در مصر؛ بهداشت و سلامت تونس؛ بهداشت و سلامت افغانستان؛ بهداشت و سلامت سنگال؛ بهداشت و سلامت فرانسه؛ بهداشت و سلامت در مالی؛ بهداشت و سلامت سوریه؛ بهداشت و سلامت ساحل عاج؛ بهداشت و سلامت زیمبابوه؛ بهداشت و سلامت اوکراین؛ بهداشت و سلامت اسپانیا؛ بهداشت و سلامت اتیوپی؛ بهداشت و سلامت سیرالئون؛ بهداشت و سلامت قطر؛ بهداشت و سلامت گرجستان؛ بهداشت و سلامت بنگلادش؛ بهداشت و سلامت قزاقستان؛ بهداشت و سلامت سریلانکا؛ وضعیت بهداشت و سلامت سودان؛ بهداشت و سلامت تایلند؛ وضعیت بهداشت و سلامت جامعه در چین