ادبیات باستان در چین: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۲ ژانویهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۲۶

تا پیش از دوران حاکمیت سلسله‌ی یوان، اندیشمندان و شاعران با گردآوری ادبیات عامیانه، آنها را به‌صورت فاخرانه تدوین و تنظیم نموده و د راختیار پادشاهان قرار می دادند تا با بهره‌گیری از این ادبیات مردمی، حاکمان را با آنچه در میان جامعه می گذشت آشنا سازند و برای رفع مشکلات آنان بکوشند. یعنی نه تنها ادبیاتی برای مردم خلق نمی شد، بلکه ادبیات خلق شده توسط مردمان عادی نیز به پادشاهان تعلق داشت، ولی از دوران سلسله‌ی یوان به بعد، که اندیشمندان چینی، دربار مغولان بی‌فرهنگ و تمدن را شایسته‌ی ارایه ی آثار ادبی خود نمی دانستند، تلاش کردند ادبیاتی خلق کنند که قابل ارایه و فهم عموم مردم باشد تا آنها بتوانند در اوقات فراغت خود از این نوع ادبیات استفاده کنند. لذا، برخلاف گذشته که هدف از ادبیات جلب توجه و رضایت حاکمان و درباریان بود، از این پس تلاش شد ادبیاتی به‌وجود آید که هدف آن کسب رضایت مردم و شامل مسایل و مشکلات روزمره‌ی آنان باشد.^[۱]

داستان های کوتاه حکایت هایی درباره ی دیوها و رب النوع ها

در اوایل قرن 18میلادی، در چین منتخب حکایات«حکایت‌هایی درباره‌ی دیوها و رب النوع‌ها» مورد توجه عموم مردم واقع شد. مؤلف این اثر «پو سونلین» با طرز بیان منحصر به فرد خود، حکایات زیادی درخصوص دیو و اهریمن به رشته‌ی تحریر در آورد. «پو سونلین»(1640-1715میلادی) ادیب دوران سلسله‌ی«چینگ» بود. وی درخانوادهای بازرگان به‌دنیا آمد و تمام عمر خود را به‌تدریس اختصاص داد. از میان تعداد بیشمار آثار ادبی او منتخب داستان‌های کوتاه«روایات درباره‌ی دیوها و رب النوع‌ها»، اثری نمونه به‌شمار می آید. این اثر از 431 حکایت تشکیل شده و کوتاهترین آن دارای 200تا 300 کاراکتر وحکایات بلند آن متشکل از چند هزار واژه است.

نویسنده دراین کتاب، ضمن انتقاد از محدودیت‌ها وجمود اصول اخلاقی فئودالی و فساد موجود در نظام آزمون سلطنتی؛ به صورت نمادین، زیباروهایی را ترسیم کرده که به ظاهر زیبارو اما بیرحم و سنگدل هستند. در حکایت«پوست نقاشی شده»، روباه‌ی هست که با چهره‌ی زیبای انسان از طریق مکیدن خون انسان زندگی می کند. «پوسونلین» در این کتاب تعداد زیادی از چهره‌ های به‌ظاهر زنانه و زیباروی، اما در حقیقت روباه صفت را ترسیم کرده و از طریق آن ها خصلت‌های پسندیده‌ی اخلاقی را که انسان ها از آن محروم شده‌اند را ستوده است. این داستان‌های افسان‌های، از آثار ماندگار در تاریخ ادبیات چین به‌شمار میروند که ظرف 200سال اخیر به بیش از 20 زبان خارجی ترجمه شده و در جهان منتشر شده است. بسیاری از این داستان‌ها به‌صورت فیلم و سریال‌های تلویریونی درآمده و پخش شده که مورد پسند بینندگان قرار گرفته است.

ادبیات حماسی در چین

یکی دیگر از آثار مهم ادبی دوران باستان چین، کتاب«یادداشت‌های تاریخ نویسان (Records of The Historians)» است که توسط سیماچیان (Sima Qian) (145تا 86 پیش از میلاد)، مورخ نامدار و پدر تاریخ نویسی چین در دوران حاکمیت سلسله‌ی «خن»(←سلسله هان) نوشته شده است. این کتاب علاوه بر مرجع تاریخی بودن مطالبش، از نظر ادبی نیز یک شاهکار به شمار می رود که تأثیر فراوانی در ادبیات این کشور گذاشته است.

ادبيات حماسی در چین

همانگونه که پیشتر گفته شد، ادبیات چینی، ادبیات اشخاص قهرمان نیست، و اگر قهرمانی هم مورد ستایش واقع شده، به خاطر فضایل انسانی قهرمان بوده است نه به خاطر زور بازوی او. به همین دلیل، ادبیات حماسی که بیشتر روی توانایی‌های شخص تأکید می کند هم در ادبیات چینی جایگاه کمتری دارد. اما، به این معنا نیست که هیچ ادبیات حماسی در ادبیات چینی وجود نداشته باشد. آنچه در پی می آید، نمونه‌ای از ادبیات حماسی چین است که عمدتا مربوط به ادبیات اقلیت‌های نژادی چین است.^[۲]

نیز نگاه کنید به

کتابشناسی

↑ _{سابقی، علی محمد(1392). جامعه و فرهنگ چین. تهران: موسسه فرهنگی هنری و انتشاراتی بین الملی الهدی جلد اول ص1052}
↑ _{سابقی، علی محمد(1392). جامعه و فرهنگ چین. تهران: موسسه فرهنگی هنری و انتشاراتی بین الملی الهدی، جلد اول ص 1061-1063}

[1] _{سابقی، علی محمد(1392). جامعه و فرهنگ چین. تهران: موسسه فرهنگی هنری و انتشاراتی بین الملی الهدی جلد اول ص1052}

[2] _{سابقی، علی محمد(1392). جامعه و فرهنگ چین. تهران: موسسه فرهنگی هنری و انتشاراتی بین الملی الهدی، جلد اول ص 1061-1063}

[۱]

[۲]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-= - ادبیات باستان                 =
+ تا پیش از دوران حاکمیت [[سلسله یوان|سلسله‌ی یوان]]، اندیشمندان و شاعران با گردآوری ادبیات عامیانه، آنها را به‌صورت فاخرانه تدوین و تنظیم نموده و د راختیار پادشاهان قرار می دادند تا با بهره‌گیری از این ادبیات مردمی، حاکمان را با آنچه در میان جامعه می گذشت آشنا سازند و برای رفع مشکلات آنان بکوشند. یعنی نه تنها ادبیاتی برای مردم خلق نمی شد، بلکه ادبیات خلق شده توسط مردمان عادی نیز به پادشاهان تعلق داشت، ولی از [[سلسله یوان|دوران سلسله‌ی یوان]] به بعد، که اندیشمندان چینی، دربار مغولان بی‌فرهنگ و تمدن را شایسته‌ی ارایه ی آثار ادبی خود نمی دانستند، تلاش کردند ادبیاتی خلق کنند که قابل ارایه و فهم عموم مردم باشد تا آنها بتوانند در اوقات فراغت خود از این نوع ادبیات استفاده کنند. لذا، برخلاف گذشته که هدف از ادبیات جلب توجه و رضایت حاکمان و درباریان بود، از این پس تلاش شد ادبیاتی به‌وجود آید که هدف آن کسب رضایت مردم و شامل مسایل و مشکلات روزمره‌ی آنان باشد.<ref><sub><big>سابقی، علی محمد(1392). جامعه و فرهنگ چین. تهران: موسسه فرهنگی هنری و انتشاراتی بین الملی الهدی جلد اول ص1052</big></sub></ref>
-== ''ویژگیهای ادبیات چینی'' ==
+=== [[داستان های کوتاه حکایت هایی درباره ی دیوها و رب النوع ها]] ===
-ویژگیهای ادبیات چینی را میتوان در 3 چیز خلاصه کرد:
+در اوایل قرن 18میلادی، در [[چین]] منتخب حکایات«حکایت‌هایی درباره‌ی دیوها و رب النوع‌ها» مورد توجه عموم مردم واقع شد. مؤلف این اثر «پو سونلین» با طرز بیان منحصر به فرد خود، حکایات زیادی درخصوص دیو و اهریمن به رشته‌ی تحریر در آورد. «پو سونلین»(1640-1715میلادی) ادیب [[سلسله چینگ|دوران سلسله‌ی«چینگ»]] بود. وی درخانوادهای بازرگان به‌دنیا آمد و تمام عمر خود را به‌تدریس اختصاص داد. از میان تعداد بیشمار آثار ادبی او منتخب [[داستان های کوتاه حکایت هایی درباره ی دیوها و رب النوع ها|داستان‌های کوتاه«روایات درباره‌ی دیوها و رب النوع‌ها»]]، اثری نمونه به‌شمار می آید. این اثر از 431 حکایت تشکیل شده و کوتاهترین آن دارای 200تا 300 کاراکتر وحکایات بلند آن متشکل از چند هزار واژه است.
--    محور نبودن شخصیت قهرمانی،
+نویسنده دراین کتاب، ضمن انتقاد از محدودیت‌ها وجمود اصول اخلاقی فئودالی و فساد موجود در نظام آزمون سلطنتی؛ به صورت نمادین، زیباروهایی را ترسیم کرده که به ظاهر زیبارو اما بیرحم و سنگدل هستند. در حکایت«پوست نقاشی شده»، روباه‌ی هست که با چهره‌ی زیبای انسان از طریق مکیدن خون انسان زندگی می کند. «پوسونلین» در این کتاب تعداد زیادی از چهره‌ های به‌ظاهر زنانه و زیباروی، اما در حقیقت روباه صفت را ترسیم کرده و از طریق آن ها خصلت‌های پسندیده‌ی اخلاقی را که انسان ها از آن محروم شده‌اند را ستوده است. این داستان‌های افسان‌های، از آثار ماندگار در [[زبان و ادبیات چینی|تاریخ ادبیات چین]] به‌شمار میروند که ظرف 200سال اخیر به بیش از 20 زبان خارجی ترجمه شده و در جهان منتشر شده است. بسیاری از این داستان‌ها به‌صورت فیلم و سریال‌های تلویریونی درآمده و پخش شده که مورد پسند بینندگان قرار گرفته است.
+[[پرونده:Mandegar-3101.jpg|بندانگشتی|ادبیات حماسی در [[چین]]]]
+یکی دیگر از آثار مهم ادبی دوران باستان [[چین]]، کتاب«یادداشت‌های تاریخ نویسان (Records of The Historians)» است که توسط سیماچیان (Sima Qian) (145تا 86 پیش از میلاد)، مورخ نامدار و پدر تاریخ نویسی [[چین]] در [[سلسله ی خن|دوران حاکمیت سلسله‌ی «خن»]](←[[سلسله هان]]) نوشته شده است. این کتاب علاوه بر مرجع تاریخی بودن مطالبش، از نظر ادبی نیز یک شاهکار به شمار می رود که تأثیر فراوانی در ادبیات این کشور گذاشته است.
--   کم جلوه بودن عشق در ادبیات،
+=== [[ادبيات حماسی در چین]] ===
+همانگونه که پیشتر گفته شد، [[ادبیات چینی]]، ادبیات اشخاص قهرمان نیست، و اگر قهرمانی هم مورد  ستایش واقع شده، به خاطر فضایل انسانی قهرمان بوده است نه به خاطر زور بازوی او. به همین دلیل، ادبیات حماسی که بیشتر روی توانایی‌های شخص تأکید می کند هم در [[ادبیات چینی]] جایگاه کمتری دارد. اما، به این معنا نیست که هیچ ادبیات حماسی در [[ادبیات چینی]] وجود نداشته باشد. آنچه در پی می آید، نمونه‌ای از [[ادبيات حماسی در چین|ادبیات حماسی چین]] است که عمدتا مربوط به ادبیات [[اقلیت های قومی چین|اقلیت‌های نژادی چین]] است.<ref><sub><big>سابقی، علی محمد(1392). جامعه و فرهنگ [[چین]]. تهران: موسسه فرهنگی هنری و انتشاراتی بین الملی الهدی، جلد اول ص 1061-1063</big></sub></ref>
--    واقع نگری در ادبیات«رئالیستی».
+== نیز نگاه کنید به ==
-در ادبیات چینی، بر خلاف ادبیات غربی، محور قرار گرفتن یک شخصیت قهرمان کمتر دیده میشود و اگر شخصی هم در ادبیات مورد ستایش قرار گرفته است، بیشتر بهخاطر فضیلتها و نجابتی بوده که در آن شخص تبلور یافته، نه دلیری و پهلوانی و جنگاوری او. همچنین، در ادبیات چینی، به ادبیات عاشقانه چندان اهمیت داده نمیشود، اگرچه ادبیات عاشقانه نیز کم نیست. دانشمندان کنفوسیوسی حتی بر اینگونه ادبیات هم تفسیری اخلاقی نوشتهاند. کنفوسیوس از میان سه هزار قطعه شعر سیصد چکامه را برگزید و در این باره گفت:« اگر این سیصد قطعه را در هم بفشرم، باید بگویم که در آنها هیچ اندیشهی هرزهای نیست.». استعارههای به کار رفته در ادبیات چینی همیشه با واقعیتهای تاریخی گذشته ارتباط داشته است. از همین رو، اندیشه و زندگی مردم چین همواره باید در رابطه با آثار کلاسیک آنان مورد مطالعه قرار گیرد، زیرا همیشه این آثار کلاسیک بوده که زندگی آنها را شکل میداده است. تمام تلاشهای کنفوسیوس هم معطوف به احیای سنتهای گذشتگان بود. وی میگوید:«من اهل ابتکار نیستم، بلکه صرفا گذشته را انتقال میدهم، چون به فرهنگ گذشتهی خود باور دارم و شیفتهی آن هستم». و در نهایت اینکه، ادبیات چینی ادبیات واقع نگر و رئالیستی است که بازتابی از زندگی واقعی و شرایط اجتماعی مردم این سرزمین است و از هرگونه خیال اندیشی و رؤیا بافی به دور است.
+* [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی روسیه]]
+* [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی کانادا]]
+* [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی کوبا]]
+* [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی تونس]]
+* [[ادبیات کلاسیک ژاپنی]]
+* [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی افغانستان]]
+* [[تاریخ ادبیات معاصر لبنان]]
+* [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی مصر]]
+* [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی سنگال]]
-داستانهای ادبی چینی که از دیر باز مورد استقبال مردم واقع شده است، بر پنج دستهاند: 1- حکایتهای تاریخ همچون«افسانههای سه پادشاهی[1].» 2- داستانهایی که بیانگر وضعیت اجتماعی است، مانند«رؤیای عمارت سرخ[2].» 3-قصههای پر ماجرا مانند« گزارش کنارهی آب[3].» 4-قصه های جن و پری، همچون«قصههای غریب لیائوجای[4].» 5-مطایبات، مانند«ملتهای دانشوران[5].». بنابراین، میتوان گفت، در آثار ادبی چین، نویسنده در پی ستایش قهرمانان یا شرح داستان عشقی و یا ترسیم مسایل خارج از واقعیات زندگی اجتماعی نیست، بلکه در توصیف طبیعت و فضایل اخلاقی مردم و شخصیتهای حکیم و فرزانه است. داستان«رؤیای عمارت سرخ» که نمایی است گسترده از زندگی خانوادگی چینی، از اصل ازلی داستان آغاز می کند و سپس به نرمی به سوی ماجراهای زمینی روی میآورد، اما همواره حضوری روحانی بر آن سایه افکنده است و سرانجام در پایان غمناکش قهرمان زن آن دل شکسته جان میسپارد و داستان چنین پایان میپذیرد:« این است حکایت غم/ و نیز حکایت خواب و خیال/ زندگی خوابی بیش نیست؛/ بر جنون انسان خنده مزن.»
+== کتابشناسی ==
+<references />
-از دیگر ویژگیهای ادبیات چینی، قدرت آن در بیان احساس ظریف و صمیمانه از طبیعت است. نویسندگان چینی همچون نگارگرانشان، در وصف نماها و چشم اندازهای طبیعت، بی مثالند و چشمی برای مشاهده و نقش و نگار طبیعت دارند که در ادبیات هیچ ملتی یافت نمیشود. عشق به طبیعت در ادبیات چینی موج میزند. به نظر میرسد این گرایش به طبیعت در خلق آثار ادبی، متأثر از طبیعتگرایی آیین تائویی است و هدف نهایی در ادبیات چینی، رسیدن به هماهنگی میان انسان و طبیعت است.
-== ''تحول در ادبیات باستانی چین'' ==
-تا پیش از دوران حاکمیت سلسلهی یوان، اندیشمندان و شاعران با گردآوری ادبیات عامیانه، آنها را بهصورت فاخرانه تدوین و تنظیم نموده و د راختیار پادشاهان قرار می دادند تا با بهرهگیری از این ادبیات مردمی، حاکمان را با آنچه در میان جامعه میگذشت آشنا سازند و برای رفع مشکلات آنان بکوشند. یعنی نه تنها ادبیاتی برای مردم خلق نمی شد، بلکه ادبیات خلق شده توسط مردمان عادی نیز به پادشاهان تعلق داشت، ولی از دوران سلسلهی یوان به بعد، که اندیشمندان چینی، دربار مغولان بیفرهنگ و تمدن را شایستهی ارایهی آثار ادبی خود نمیدانستند، تلاش کردند ادبیاتی خلق کنند که قابل ارایه و فهم عموم مردم باشد تا آنها بتوانند در اوقات فراغت خود از این نوع ادبیات استفاده کنند. لذا، برخلاف گذشته که هدف از ادبیات جلب توجه و رضایت حاکمان و درباریان بود، از این پس تلاش شد ادبیاتی بهوجود آید که هدف آن کسب رضایت مردم و شامل مسایل و مشکلات روز مرهی آنان باشد.
-== ''شعر در ادبیات چینی'' ==
-شعر چینی، جوهر احساس و معنا و عشق پرشور به طبیعت است که با کاراکترهای پرمعنای خط چینی فشردگی و کوتاه گویی شگفتی دارد. از این رو، هیچ ترجمهای نمیتواند حق شعر چینی را ادا کند. شعر چینی با غزل آغاز شد و با مرثیهی چویوان راه کمال پیمود و در دورهی تانگ به اوج رسید و در میان شاعران سلسلهی تانگ(619-907 م.)، لی بو[6](701-762 م.) بزرگترین به شمار میرود. در غزل «تنها نوشی در مهتاب» وی که از شاهکار شعر چینی به شمار میرود، چنین آمده است:« خرمنی گل، قدحی شراب: دریغا که در زیر چفته بند، همنشینی ندارم./ ماه پرتوش را بر من و بر جام میافکند/ و سایه ام آشکار میکند، که درین بزم سه تن هستیم.». وانگوی[7](699-759 م.) در شعری میگوید:« زاویهی من در نیزار/ در قلب نیزار است،/ تنها مینشینم و عود مینوازم و ترانه میسرایم./ هیچکس نمایان نیست/ جز ماه پرتو افشان.»
-شعر چینی هم همان آرامش و متانت و آهنگی را دارند که در نقاشیهای چینی آرام و هماهنگ به چشم میخورد. لذا، شعر چینی به همان اندازه که خالی از هیجان و فنون بلاغت و طول و تفصیل است، سرشار از ظرافت و دلنشینی و صمیمیت ظرافت طبع و نازکی خیال است. شعرهای کلاسیک در هر مصرع پنج یا هفت کلمهی یک هجایی دارد که کمال صورت و وحدت حالت را نشان میدهد.
-----[1] - San Kuo Yin Yi.
-[2] - Hong Luo Meng.
-[3] - Shui Hui Chuan.
-[4] - Liu Chai Chi Yi.
-[5] - Jo Lin Wai Shih.
-[6] - Li Bu.
-[7] - Wang Wei.
-== ''ادبيات حماسي'' ==
-همانگونه که پیشتر گفته شد، ادبیات چینی، ادبیات اشخاص قهرمان نیست، و اگر قهرمانی هم مورد  ستایش واقع شده، به خاطر فضایل انسانی قهرمان بوده است نه به خاطر زور بازوی او. به همین دلیل، ادبیات حماسی که بیشتر روی تواناییهای شخص تأکید می کند هم در ادبیات چینی جایگاه کمتری دارد. اما، به این معنا نیست که هیچ ادبیات حماسی در ادبیات چینی وجود نداشته باشد. آنچه در پی میآید، نمونهای از ادبیات حماسی چین است که عمدتا مربوط به ادبیات اقلیتهای نژادی چین است.