سیاستگذاری فرهنگی سودان: تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی « === سياست‌های فرهنگي === برای تعیین سیاست‌های فرهنگی در جمهوری سودان از اواسط دهه 1970م. (دهه 1350هـ.ش) گام‌هایی برداشته شده است. خصوص، کنفرانس‌هایی با حضور سیاستمداران، متخصّصان و مسئولان اجرایی کشور، با عناوین مختلف برگزار شده که در اینجا، ض...» ایجاد کرد) |
جز (The LinkTitles extension automatically added links to existing pages (https://github.com/bovender/LinkTitles).) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
=== سياست‌های فرهنگي === | === سياست‌های فرهنگي === | ||
برای تعیین سیاست‌های فرهنگی در جمهوری سودان از اواسط دهه 1970م. (دهه 1350هـ.ش) گام‌هایی برداشته شده است. خصوص، کنفرانس‌هایی با حضور سیاستمداران، متخصّصان و مسئولان اجرایی کشور، با عناوین مختلف برگزار شده که در اینجا، ضمن اشاره به برخی از آنها، مهم‌ترین سیاست‌های فرهنگی سودان نیز، بیان می‌شود. | برای تعیین سیاست‌های فرهنگی در جمهوری [[سودان]] از اواسط دهه 1970م. (دهه 1350هـ.ش) گام‌هایی برداشته شده است. خصوص، کنفرانس‌هایی با حضور سیاستمداران، متخصّصان و مسئولان اجرایی کشور، با عناوین مختلف برگزار شده که در اینجا، ضمن اشاره به برخی از آنها، مهم‌ترین سیاست‌های فرهنگی سودان نیز، بیان می‌شود. | ||
«کنفرانس انقلاب فرهنگی ملّی»<sup>[31]</sup> شاید نخستین کنفرانسی باشد که زمینه، از تاریخ هفدهم تا بیست و دوم ژوئن سال 1976م. (بیست و هفتم خرداد تا اوّل تیر ماه 1355هـ.ش) برگزار شده است. کنفرانس، کمیته‌های متعدّدی درباره موضوعات زیر، به بحث و تبادل نظر پرداختند: | «کنفرانس انقلاب فرهنگی ملّی»<sup>[31]</sup> شاید نخستین کنفرانسی باشد که زمینه، از تاریخ هفدهم تا بیست و دوم ژوئن سال 1976م. (بیست و هفتم خرداد تا اوّل تیر ماه 1355هـ.ش) برگزار شده است. کنفرانس، کمیته‌های متعدّدی درباره موضوعات زیر، به بحث و تبادل نظر پرداختند: | ||
| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
- طرح‌های کلان فرهنگی | - طرح‌های کلان فرهنگی | ||
- سازمان‌دهی، آموزش و اعتبارات مالی | - سازمان‌دهی، آموزش و اعتبارات [[مالی]] | ||
- ابزارها و وسایل ارتباطات، اطّلاع رسانی و بسیج عمومی | - ابزارها و وسایل ارتباطات، اطّلاع رسانی و بسیج عمومی | ||
| خط ۷۹: | خط ۷۹: | ||
کنفرانس یادشده، برای هدایت سیاست‌های فرهنگی در سودان، سه توصیه به شرح زیر مطرح کرده است: | کنفرانس یادشده، برای هدایت سیاست‌های فرهنگی در سودان، سه توصیه به شرح زیر مطرح کرده است: | ||
1. طراحی یک نهاد فرهنگی مدرن، به نحوی که ساختار پیچیده فرهنگ سودان را به‌طور اساسی، تبیین کند و به مطالعه شیوه‌های تمرکزگرایی ـ که از نبوغ و استعدادهای پیشینیان سرچشمه گرفته ـ بپردازد تا برنامه‌های جامع فرهنگی و ملّی را برای دولت‌های مردمی‌و محلّی تدوین کند و بخش‌های مختلف فرهنگی و منطقه‌ای را مورد حمایت قرار دهد. | 1. طراحی یک نهاد فرهنگی مدرن، به نحوی که ساختار پیچیده [[فرهنگ سودان]] را به‌طور اساسی، تبیین کند و به مطالعه شیوه‌های تمرکزگرایی ـ که از نبوغ و استعدادهای پیشینیان سرچشمه گرفته ـ بپردازد تا برنامه‌های جامع فرهنگی و ملّی را برای دولت‌های مردمی‌و محلّی تدوین کند و بخش‌های مختلف فرهنگی و منطقه‌ای را مورد حمایت قرار دهد. | ||
2. انجام دادن اقدامات لازم برای مطالعه و بررسی زبان‌های محلّی و استفاده از ظرفیت‌های خلّاقانه و نوآورانه آنها جهت تقویت میراث ملّی و در عین حال تأکید بر اینکه زبان عربی در طول تاریخ سودان، از سوی عموم مردم این سرزمین، زبان ملّی کشور به شمارآمده است. | 2. انجام دادن اقدامات لازم برای مطالعه و بررسی زبان‌های محلّی و استفاده از ظرفیت‌های خلّاقانه و نوآورانه آنها جهت تقویت میراث ملّی و در عین حال تأکید بر اینکه زبان عربی در طول تاریخ سودان، از سوی عموم مردم این سرزمین، زبان ملّی کشور به شمارآمده است. | ||
نسخهٔ ۴ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۰۲:۱۹
سياست‌های فرهنگي
برای تعیین سیاست‌های فرهنگی در جمهوری سودان از اواسط دهه 1970م. (دهه 1350هـ.ش) گام‌هایی برداشته شده است. خصوص، کنفرانس‌هایی با حضور سیاستمداران، متخصّصان و مسئولان اجرایی کشور، با عناوین مختلف برگزار شده که در اینجا، ضمن اشاره به برخی از آنها، مهم‌ترین سیاست‌های فرهنگی سودان نیز، بیان می‌شود.
«کنفرانس انقلاب فرهنگی ملّی»[31] شاید نخستین کنفرانسی باشد که زمینه، از تاریخ هفدهم تا بیست و دوم ژوئن سال 1976م. (بیست و هفتم خرداد تا اوّل تیر ماه 1355هـ.ش) برگزار شده است. کنفرانس، کمیته‌های متعدّدی درباره موضوعات زیر، به بحث و تبادل نظر پرداختند:
- اهداف سیاست فرهنگی
- گروه‌های مورد تأکید در سیاست فرهنگی
- موضوعات و مطالب مورد نظر در سیاست فرهنگی
- طرح‌های کلان فرهنگی
- سازمان‌دهی، آموزش و اعتبارات مالی
- ابزارها و وسایل ارتباطات، اطّلاع رسانی و بسیج عمومی
- پژوهش، آمار و پایش اقدامات فرهنگی
موضوعات مذکور، نشانگر آن است که کنفرانس، درباره تبیین سیاست‌های فرهنگی مباحث همه جانبه‌ای مطرح شده است. این کنفرانس، تحوّلات سیاسی و فرهنگی را با جنبه‌های اقتصادی و اجتماعی آنها، به هم پیوند داده و ضمن پرداختن به نظام اداری، بخش‌های تولیدی و خدماتی را نیز، در نظر داشته است تا وحدت سازمانی را در کل جامعه،ایجاد کند.
براساس مباحث مطرح شده در کنفرانس یادشده به آسانی می‌توان اهداف فرهنگی و راهکارهای نیل به آنها را در جامعه سودان، برشمرد.
کنفرانس مذکور، درباره اهداف فرهنگی، توصیه‌هایی به شرح زیر داشته است:
- فراهم ساختن فرصت‌های آموزشی برابر برای عموم مردم سودان؛
- فراهم ساختن فرصت‌های آموزشی برای بزرگسالانی که در گذشته از فراگیری مهارت‌های لازم برای کار و فعالیت یا‌ایفای نقش اجتماعی مؤثر محروم بوده‌اند؛ به منظور افزایش کارآیی و اثربخشی آنان در جامعه؛
- اجباری کردن آموزش ابتدایی برای عموم مردم؛
- فراهم ساختن زمینه‌های دانش‌افزایی عموم سودانیان برای دستیابی به توانایی برنامه‌ریزی و تولید صنعتی در راستای رشد و توسعه جامعه؛
- توسعه روستاها در سراسر سودان و فراهم ساختن امکانات و زمینه‌های مناسب برای استقرار و سکونت دائمی‌مردم و پیشگیری از پدیده کوچ نشینی؛
- ایجاد ظرفیت و زمینه‌سازی مناسب برای اختراع، ابتکار و تولید و حمایت از مخترعان، مبتکران و تولیدکنندگان و عرضه دستاوردهای آنها به جامعه؛
- تعامل سازنده و آگاهانه با جهان، به منظور بهره‌گیری مستمر از تجربیّات انسان‌ها در جوامع مختلف، بدون هراس و هرگونه پیش‌داوری؛
- کمک به گسترش ادبیات و هنر در سراسر کشور برای مشارکت در توسعه جامعه؛
- بذل توجّه به آموزش رشته‌های مختلف ورزشی و بهره‌گیری شایسته از اوقات فراغت؛ بهینه کردن عادات مردم و‌ترغیب افراد جامعه به مطالعه و خودآموزی.
برای نیل به اهداف یادشده، کنفرانس مذکور پیشنهاد کرد سازمان و ساختار هرمی‌زیر برای طراحی، پیگیری و اجرای برنامه‌های گوناگون‌ایجاد شود:
الف) شورای عالی ملّی
ب) کمیته عالی تخصصی (به‌عنوان نهاد میانی)
ج) شوراهای منطقه‌ای در مراکز استان‌ها
د) شوراهای محلّی در سطح منطقه، ناحیه و روستا
چند ماه بعد، «کنفرانس عمومی‌روشنفکران سودانی»[32] از تاریخ بیست و نهم سپتامبر تا سوم اکتبر 1976م. (هفتم تا یازدهم مهر ماه 1355هـ.ش) برگزار شد که مهم‌ترین توصیه‌های آن عبارت بودند از:
- تلاش اساسی برای احیای میراث فرهنگی اصیل سود آنکه دارای ریشه‌ها و بنیادهای عربی، اسلامی‌و آفریقایی است؛ به نحوی که از علوم جدید برای حفظ ریشه‌ها و بنیادهای اصیل و سنّتی بهره‌برداری شود.
- کوشش برای تقویت جنبه‌های مختلف حیات ادبی و هنری؛ حمایت از مؤسسات ادبی و هنری فعلی و تأسیس نهادها و مؤسسات جدید برای گسترش و تقویت ادبیات و هنر.
- تشویق به فعالیت در عرصه‌های نشر و‌ترجمه.
- کوشش برای عرضه محصولات فرهنگی مانند کتاب و مجلّه در سراسر کشور، با قیمت خیلی ارزان.
- توجّه ویژه به آموزش که زمینه‌ساز ارتقاء سطح فرهنگی و وسیله موفقیت طرح‌هایی است که برای رشد و توسعه کشور ارائه و اجراء می‌شود.
- تلاش برای برگزاری کنفرانس‌های منطقه‌ای براساس مطالعات و اقدامات محلّی.
حاصل کنفرانس‌های یادشده، تأکید بر دموکراسی فرهنگی و ارتباط آن با دموکراسی آموزشی و همچنین تأکید مستمر بر ارتباطات اثربخش بین مرکز کشور و مناطق مختلف آن و نیز رابطه بین سنّت و مدرنیته بود.
شاید «کنفرانس ملّی برای برنامه‌ریزی جامع فرهنگی»[33] را بتوان مهم‌ترین کنفرانس زمینه دانست که از سوم تا دهم فوریه 1979م. (سیزدهم تا بیستم دی ماه 1357هـ.ش) برگزار شد.
این کنفرانس در پی آن بود که براساس «ارتباطات بین فرهنگ و توسعه اقتصادی و اجتماعی، برای جمع‌گرایی و وحدت فرهنگی سودان»، «تمرکززدایی لازم برای انجام امور فرهنگی» و «مشکلات تقابل سنّت‌ها و نوگرایی»، تعاریفی دقیق و واضح ارائه دهد. در حقیقت، ارکان سیاست‌های فرهنگی در جمهوری سودان، بر این سه موضوع، استوار است.
این کنفرانس، براساس فهرست توصیه‌هایش، الهام بخش موارد زیر بوده است:
ماهیّت فرهنگ سودان، با توجه به وابستگی‌ها و پیوندهای اسلامی، عربی و آفریقایی آنکه یک ویژگی خاص به‌شمار می‌رود ـ زمینه تأسیس ساختارهای سیاسی، اجتماعی و هنری برای نم ایندگی از سوی آحاد مردم را، در راستای تحقق وحدت و یکپارچگی ملّی فراهم می‌سازد.
کنفرانس یادشده، برای هدایت سیاست‌های فرهنگی در سودان، سه توصیه به شرح زیر مطرح کرده است:
1. طراحی یک نهاد فرهنگی مدرن، به نحوی که ساختار پیچیده فرهنگ سودان را به‌طور اساسی، تبیین کند و به مطالعه شیوه‌های تمرکزگرایی ـ که از نبوغ و استعدادهای پیشینیان سرچشمه گرفته ـ بپردازد تا برنامه‌های جامع فرهنگی و ملّی را برای دولت‌های مردمی‌و محلّی تدوین کند و بخش‌های مختلف فرهنگی و منطقه‌ای را مورد حمایت قرار دهد.
2. انجام دادن اقدامات لازم برای مطالعه و بررسی زبان‌های محلّی و استفاده از ظرفیت‌های خلّاقانه و نوآورانه آنها جهت تقویت میراث ملّی و در عین حال تأکید بر اینکه زبان عربی در طول تاریخ سودان، از سوی عموم مردم این سرزمین، زبان ملّی کشور به شمارآمده است.
3. تأکید بر نقش توسعه اقتصادی و اجتماعی، به‌عنوان مسیری برای تحکیم و تعمیق مفهوم همگرایی ملّی
این توصیه‌های اساسی، در واقع خلاصه‌ای از مهم‌ترین پیشنهادهای تفصیلی و راهکارهای مطرح شده در کنفرانس مذکور درباره سیاست فرهنگی سودان، هستند که تحت عناوین گوناگون، مانند «میراث و تاریخ»، «آموزش»، «فرهنگ عمومی» و «فرهنگ و کودکان» تدوین شده‌اند.
در بخش نخست از پیشنهادهای کنفرانس یادشده باعنوان «نگاهی به میراث ما»، علاوه‌بر توجّه خاص به میراث عربی اسلامی‌سودان، درک کامل میراث غیراسلامی‌و غیرعربی قبایل این کشور، مورد تأکید قرار گرفته است.
در بخش دوم، باعنوان «بازنویسی تاریخ سودان»، توجّه به بررسی و مطالعه تاریخ فرهنگ مردم و تمایلات عمومی‌و همگرایانه جامعه و مزایای برقراری ارتباط بین فرهنگ شفاهی و فرهنگ مکتوب، ضروری دانسته شده است.
در ادامه توصیه‌های بنیادین و روشنگرانه کنفرانس، در بخش سوم، ضمن توجّه به «اشتراکات فرهنگی و تمدّنی»، برابری و احترام متقابل میان تمام قبایل، مناطق، مذاهب، پیشینه‌ها و سوابق فرهنگی عموم مردم در چارچوب سودان متّحد و یکپارچه مورد تأکید قرار گرفته است.
در بخش چهارم که «برنامه‌های آموزشی» نامیده شده، این توصیه آمده است: عربی کردن تدریس در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی بدون بی توجّهی به زبان‌های خارجی که پنجره‌هایی را به فراسوی مرزها و فرهنگ‌های دیگر می‌گش ایند.
در بخش پنجم، زیر عنوان «فرهنگ عمومی»، توصیه‌ها مربوط است به «در نظر گرفتن فعالیت‌های فرهنگی به مثابه یک مجموعه به هم پیوسته و توجّه همه‌جانبه به رویکردهای خلّاقانه و نوآورانه در همه عرصه‌های فرهنگی و ادبی که جنبه‌های مثبت و حیاتی میراث ملّی را به هم پیوند می‌دهد.» و «نیاز فرهنگ سودان به پذیرش فرهنگ جهانی به شیوه‌ای صحیح تا از طریق اثرپذیری مثبت از فرهنگ‌های بیگانه، زمینه‌های ارتقاء، تقویت و توسعه فرهنگ سودانی فراهم شود.»
در بخش مربوط به «فرهنگ کودکان»، راهکارهای عملی برای دیدگاه روشنفکرانه بالا، آمده است. به‌عنوان مثال، «تأسیس مراکز آموزشی ویژه کودکان با بهره‌گیری از روش‌ها و سیستم‌های خلوه‌های قرآنی[34] و مدارس جدید (مدرن) و توزیع جغرافیایی آنها با در نظر گرفتن محل کار زنان»، «تقویت احساسات ملّی و میهنی کودکان به‌عنوان اعضای ملّت سودان»، «بهره‌گیری از فرهنگ و بازی‌های محلّی برای افزایش خلاقیّت و نوآوری کودکان».
در اینجا، توجّه ویژه به هنرهای مدرن، کاملاً طبیعی است؛ چون کنفرانس یادشده، از درک و فهم میراث ملّی و الهام گرفتن از آن، دفاع کرده است، ولی تغییر و تحوّل در آن را نیز با توجّه به شرایط و مقتضیات زمان پذیرفته است.
برای «تعامل سازنده با میراث ملّی»، توصیه شده است که در جامعه باید فضای باز‌ایجاد شود تا از همه امکانات و ظرفیت‌ها، برای ارتقاء سطح فرهنگی بهره جُست و نقاط قوّت و مثبت فرهنگ جهانی را پذیرفت.
در بخش «ادبیّات و هنر»، بر ضرورت «امنیت اجتماعی و آسایش نویسندگان و هنرمندان و پشتیبانی و حمایت از آنان»، تأکید شده است. «برگزاری نمایشگاه‌هایی از آثار هنری ، اعم از سنّتی و هنرهای زیبای معاصر»، «زمینه‌سازی برای ثبت آثار علمی، ادبی و هنری و رعایت حقوق مؤلّفان و مصنّفان»[35]، «ایجاد استودیوهای لازم برای هنرهای دیداری»، «کمک به حفظ ابزارها و آلات موسیقی سنّتی و ارکسترهای مردمی‌و ملّی»، «درخواست از شوراهای محلّی و مردمی‌برای تشکیل گروه‌های موسیقی محلّی»، از جمله پیشنهادها و راهکارهای مطرح شده بخش است.
در بخش«فرهنگ کودکان»، پیشنهاد شده است برای رشد فکری کودکان علاوه‌بر کتاب‌ها و مجلّات تخصّصی، از تئاتر، سینما، نمایش‌های عروسکی و پویانمایی نیز، باید استفاده کرد و برای عموم آنان، زمینه‌های عضویت در باشگاه‌های کودکان،ایجاد شود (محمد عبد الحی، 1982 : 24ـ21).