چشم انداز سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی قزاقستان

دولت قزاقستان از زمان استقلال طی ۲۵ سال گذشته برای توسعه سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور چهار برنامه توسعه شامل برنامه توسعه ۲۰۱۰، برنامه توسعه ۲۰۲۰، برنامه توسعه ۲۰۳۰ و ۲۰۵۰ تدوین کرده است که بنا بر اعلام مسئولین دولت برنامه توسعه ۲۰۱۰ با موفقیت انجام شده است و برنامه توسعه ۲۰۲۰ در حال اجرا می‌باشد که دولت بنا دارد پس از آن طی زمانبندی پیش بینی شده نسبت به اجرای برنامه‌های توسعه ۲۰۳۰ و ۲۰۵۰ رونق، پیشرفت و ارتقاء جمهوری قزاقستان را در همه ابعاد و زمینه‌ها را عملی سازد که در اینجا عینا چشم انداز و برنامه توسعه اوضاع سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری قزاقستان تا افق ۲۰۲۰ نقل می‌شود آقای نظربایف رئیس جمهور قزاقستان در تاریخ. .... طی پیامی برنامه توسعه چشم انداز افق ۲۰۵۰ را ابلاغ کرد که در این قانون آمده است: اکنون پس از ۲۰ سال که از استقلال قزاقستان می‌گذرد با تلاش جمعی ما کشور دگرگون شده است. ما امروز دارای کشوری موفق با شاخصه‌ها و ویژگی‌های خاص خود هستیم. در کشور ما بیست سال برای تقویت استقلال و ثبات سیاسی تلاش شد و اکنون به هدف خود رسیده‌ایم، ما دوره شکل گیری را با موفقیت به انجام رسانده‌ایم. قزاقستان در قرن بیست و یکم کشوری مستقل و مقتدر است قزاقستان در آغاز قرن بیست و یکم مستقل و با اعتماد به نفس می‌باشد.

هدف نهایی ما تا سال ۲۰۵۰ ایجاد جامعه‌ای مرفه و دولت کارآمد، اقتصاد پیشرفته و امکانات عمومی خواهد بود. این چشم انداز توسعه‌ی کشور از دیدگاه من یک مسیر نوین سیاسی است که کلیات و سر فصل‌های این قنون به شرح زیر است.

قزاقستان موفق: آزمودن استقلال، اقتصاد ملی، جامعه مدنی، رضایتمندی عمومی جامعه، مدیریت منطقه‌ای و اعتبارات بین الملی کشور ایجاد کردیم که در طول برنامه‌های توسعه قزاقستان که تاکنون اجرا شده است به دستاوردهای مهمی دست یافته‌ایم:

• بزرگترین دستاورد ما به وجود آوردن قزاقستان مستقل است: ما قوانین مرزی خود را مشخص کردیم و فضای یکپارچه‌ی اقتصادی تشکیل دادیم. اصلاحات مهم سیاسی و قانونی را انجام دادیم که باعث شکل گیری نظام مدرن دولت بر اساس تقسیم شاخه‌ای قدرت شد. پایتخت جدید قزاقستان را در آستانا ایجاد کردیم. زمینه برگزاری اکسپو ۲۰۱۷ را در قزاقستان فراهم کردیم. قزاقستان در میان کشورهای شوروی سابق اولین کشوری است که ریاست سازمان امنیت و همکاری‌های اروپا را به عهده گرفت؛

• روند استوار دموکراسی و آزادسازی: ما در حال حرکت با یک فرمول روشن هستیم "اول اقتصاد" و "دوم سیاست" بنا بر این به طور مداوم در پی آزاد سازی سیاسی هستیم؛
• رضایت عمومی و صلح گروه‌های مختلف اجتماعی، قومی و مذهبی: با وجود تنوع قومی (با ۱۴۰ قوم)، فرهنگی و مذهبی (با ۱۷ مذهب) توانستیم صلح و ثبات را در کشور ایجاد کنیم. و مجمع خلق قزاقستان را به عنوان یک سازمان موفق برای گفتگوی ادین را بوجود آوردیم که الگوی سایر ملل در این زمینه شده است؛
• اقتصاد ملی و نقش ما در تقسیمات جهانی نیروی انسانی: ما اولین کشور در بین کشورهای مشترک المنافع هستیم که الگوی نوین اقتصادی مبتنی بر مالکیت خصوصی و بار آزاد را شکل دادیم و تا به امروز توانسته‌ایم ۱۶۰ میلیارد دلار سرمایه خارجی جذب کنیم. در ۱۵ سال اخیر که از تصویب استراتژی قزاقستان در افق چشم انداز ۲۰۳۰ ترسیم شده بود کشور ما به یکی از پنج کشور با بالاترین رشد اقتصادی تبدیل شد. و اکنون قزاقستان در جایگاه جهانی ۵۱ قرار دارد؛
• سیاست توانمندی اجتماعی که رضایت و ثبات جامعه را تأمین کرده باشد: در ۱۵ سال اخیر درامد قزاقستانیان ۱۶ برابر افزایش یافته است و تعداد افراد با درامد متر از هزینه زندگی ۷ برابر و تعداد بیکاران دو بربر کاهش یافته است و اصلاحاتی در سازمان مدیریت و تأمین مالی بهداشت و درمان صورت گرفته است؛
• مشروعیت بین المللی و رسمیت در جهان: ما نقش مهمی در تقویت امنیت اجتماعی ایفا کرده‌ایم و همیشه در جامعه جهانی برای مبارزه با ترورسیم، افراط گرایی، و قاچاق مواد مخدر مشارکت داشته‌ایم. برگزاری کنفرانس همکاری و جلب اعتماد کشورهای آسیایی، ریاست سازمان امنیت و همکاری اروپا، سازمان همکاری اسلامی و سازمان پیمان امنیت جهانی را عهده دار شده‌ایم؛
• ایفای نقش فعال در ترویج برنامه‌ی منع گسترش سلاح‌های هسته ای: ما اولین کشور در جهان بودیم که میدان آزمایشی هسته‌ای خود را در سمیپالاتینسک بستیم و سه سال پیش سازمان ملل متحده پیشنهاد ما را در مورد ثبت ۲۹ آگوست به عنوان "روز بین المللی علیه آزمایش هسته ای" قبول کرد؛
• استراتژی قزاقستان ۲۰۳۰ و نتایج اصلی آن: امروز من با افتخار می‌گویم که در نتیجه اجرای استراتژی ۲۰۳۰ توانستیم به بخشی از شاخصه‌ها و وعده‌های مورد نظر دست یابیم، امنیت ملی در حال توسعه است، قزاقستان مرزهای خود را منجمله مرزهای آبش دریای خزر را کنترل می‌کند، ارتش قوی، مدرن و نظام قانونی مؤثر ایجاد کرده‌ایم. ثبات سیاسی و وحدت ملی را ایجاد کردیم، زمینه آزادی رسانه‌ها را فراهم کردیم قزاقستان را مرکز گفتگوی فرهنگ‌ها و مذاهب کردیم و اجرای اقتصاد آزاد زمینه جذب سرمایه خارجی شدیم که در نتیجه طی ۱۵ سال حجم اقتصاد ملی از ۱,۷ تریلیارد تنگه در سال ۱۹۹۷ تا ۲۸ تریلیارد تنگه در سال ۲۰۱۱ با تولید ناخالص داخلی بیش از ۱۶ برابر افزایش یافته است و بهداشت، رفاه و آموزش و پرورش شهروندان از رشد چشمگیری برخوردار شده است، مدیریت منابع انرژی و زیر ساخت‌های حمل و نقل و ارتباطات بهبود بخشیدیم و مدیریت دولت حرفه‌ای و تخصصی از سیستم سنتی مدیریت آزاد شد و گروه مدیران جدید شکل گرفت.

بنابراین به راحتی ادعا می‌کنیم که استراتژی ۲۰۳۰ اجرا شده است و قزاقستان نوین شکل گرفته است. ولی باید چشم انداز و اجرای توسعه‌ی دراز مدت را تقویت کنیم.

درحال حاضر ده چالش مهم در قرن ۲۱ جامعه بشری را با مشکل جدی مواجه کرده است:

• شتاب موقعیت تاریخی؛
• عدم تعادل جمعیتی جهان؛
• خطر امنیت جهانی مواد غذایی؛
• کمبود شدید آب؛
• امنیت انرژی جهانی؛
• منابع طبیعی پایان پذیر؛
• انقلاب صنعتی سوم؛
• افزایش بی‌ثباتی اجتماعی؛
• بحران ارزش‌های تمدن‌ها؛
• تهدید جدید بی ثباتی در جهان.

استرتژی قزاقستان ۲۰۵۰ مسیر جدید سیاسی برای قزاقستان نوین و شرایط جهانی عبارت اند از:

پارادایم مشکلاتی که ما پیش رو داریم بسیار تغییر کرده است. لذا برنامه ۲۰۳۰ برای پاسخگویی‌های جدید، چارچوب استراتژی ۲۰۳۰ کفایت نمی‌کند. لذا باید افق چشم انداز خود را افزایش دهیم، علاوه بر اینکه برنامه توسعه ۲۰۳۰ برای دوران استقرار دولت طراحی شده بود و با توجه به اینکه در حال رویارویی با چالش‌ها و تهدید‌های جدید هستیم نیاز به برنامه جدیدتری داریم که در قالب نامه توسعه ۲۰۵۰ طراحی شده است. هدف اصلی ما تا سال ۲۰۵۰ رسیدن به ۳۰ کشور توسعه یافته جهان است.و استراتژی توسعه قزاقستان در ۲۰۵۰ باید بر پایه مسیر نوین سیاسی باشد.

به کجا می‌رویم: ما در استراتژی ۲۰۵۰ باید فعالیت هدفمند و مؤثر داشته باشیم و اهداف اولیه را نیز در بر اساس موارد زیر در نظر داشته باشیم:

• ادامه پیشرفت و تقویت دولت؛
• حرکت به سوی اصول جدید سیاست‌های اقتصادی؛
• پشتیبانی همه جانبه از کار آفرینی به مثابه نیروی محرک اقتصاد ملی؛
• شکل‌دهی الگوی نوین اجتماعی؛
• طراحی و اجرای نظام کارامد و نوین آموزش و پرورش و بهداشت و درمان؛
• ارتقاء مسئولیت پذیری، اثر بخشی و عمل کرد دستگاه اجرایی؛
• تبیین سیاست‌های بین المللی و دفاعی و پاسخگو برای چالش‌های جدید.

که در راستای این اهداف، دولت به فوریت باید برنامه‌ی ملی فعالیت‌های سال ۲۰۱۳ را طراحی کند. لذا اکنون در مورد جهت‌های اساسی استراتژی قزاقستان ۲۰۵۰ بیان می‌شود.

• سیاست اقتصادی مسیر جدید: پراگماتیسم اقتصادی جامع در اصول سودآوری، بازگشت سرمایه و رقابت.

در قالب موارد زیر:

• سیاست جدید منابع انسانی؛
• سیاست‌های کلان اقتصادی دولت باید بر اساس سیاست بودجه، سیاست مالیاتی، سیاست پول و اعتبار و سیاست مدیریت وام‌های دولتی و خارجی مدرنیزه و به روز شود.

دوما رویکرد ما نسبت به توسعه زیر ساختی باید بر اساس متمرکز شدن به گذار از مرزهای کشور و ایجاد تولیدات و حمل و مقل و صادرات و توسعه امکانات بالقوه حمل و نقل و ترابری، ارتقاء صادراتبه بازارهای جهانی، ایجاد زیر ساخت‌هابرای بازدهی بیشتر و برنامه دولتی رشد و توسعه تا سال ۲۰۱۳ کاملا نو سازی شود، صندوق ذخیره ملی باید تبدیل شود، شرکت‌های ملی به نمایندگی از دولت توسعه یابند. باید رشد ظرفیت و امکانات تبادل را در زمینه‌ی فناوری اطلاعات تقویت کند. لازم است شرکت‌های خصوصی را در جهت سرمایه گذاری در حوزه‌ی پژوهش و فناوری تشویق و تقویت کرد.

چهارم باید نظان نوین مدیریت منابع طبیعی در کشور پیاده سازی شود. باید صادرات مواد خام به حد اکثر شتاب خود برسد، برای افزایش شتاب تولید باید انقلاب فناوری را ایجاد کنیم، باید به توسعه تولید انرژی‌های جایگزین بپردازیم. تا سال ۲۰۵۰ ما باید نیاز بازار داخلی سوخت را با مواد مطابق با استانداردهای جدید محیط زیستی تأمین کنیم.

پنجم ما نیاز به برنامه ریزی برای مرحله‌ی بعدی صنعتی شدن داریم، برای دست یابی به این منظور دولت باید برنامه‌ای دقیق برای مرحله بعدی طراحی کند. لذا سهم صادرات غیر مواد خامی در حجم کلی صادرات تا سال ۲۰۵۰ دو برابر و تا سال ۲۰۴۰ سه برابر افزایش خواهد داشت. و تا سال ۲۰۵۰ قزاقستان باید تمام داشته‌های تولیدی خود را مطابق با جدیدترین استانداردهای تکنولوژیک جهان نوسازی کند. با ید توسعه تولیدات نوین با تمرکز بر گسترش تولیدات مواد خام و فراوری شده در راستای صادرات بیشر پرداخته شود. تا سال ۲۰۳۰ قزاقستان باید جایگاه خود را در بازار خدمات فضایی گسترش دهد باید از فرصت برگزاری اکسپو ۲۰۱۷ برای ایجاد زیر ساخت‌های استفاده از انرژی سبز به صورت مناسب بهره گیری شود.

ششم نوسازی عمومی کشاورزی به ویژه درشرایط افزایش جهانی تقاضا برای محصولات کشاورزی با افزایش مناطق و سطح کشت، افزایش محصولات کشورزی ایجاد پایگاه تولید علوفه دامی، هدف‌گزاری برای رسیدن به جایگاه نخست جهانی در زمینه کشاورزی توسعه‌ی دامداری و تجارت خرد و متوسط در پردازش کشاورزی و بازرگانی از طریق تغییر فرهنگ کشاورزی و بازسازی سنت دامداری و شناسایی محصولاتی که در جهان ما را در صادرات موفق می‌کند.

هفتم اتخاذ سیاستی جدید برای منابع آبی کشور: که برای رسیدن به این هدف باید از تجربیات کشورهای دیگر مانند استرالیا به ببریم، از پیشرفته ترین تکنولوژی استخراج و بهره وری آب استفاده کنیم، و در حوزه کشاورزی روش‌های صرفه جویی در بهره وری آب را بکار ببیم. که در مرحله اول تا سال ۲۰۲۰ باید مشکل آب آشامیدنی شهروندان تأمین شود و تا سال ۲۰۴۰ باید مشکل آبیاری حل شود.

• پشتیبانی جامع از کارآفرینی - نیروی پیشرو اقتصاد ملی: برای افزایش سهم تجارت خرد و متوسط حداقل تا سقف دو برابر تا سال ۲۰۳۰ باید اولا شرایطی ایجاد شود که در آن هر فرد بتواند در تجارت معالیت کند و کسب و کار و ابتکارات کارآفرینی ترویج شود، از تجارت خرد و متوسط حمایت شود، بازارهای داخلی برای تجارت محلی توسعه یابد، رفع موانع کارآفرینی و مشارکت در سازمان اقتصاد جهانی و پیوستن به سازمان تجارت جهانی که برای دست یابی به این هدف اولا باید قوانین دست و پاگیر غیر ضروری حذف شو و سیستم خود نظارتی و خود کنترلی ایجاد شود و دوما اینکه برای ایجاد یک تعامل و گفتمان مطمئن در همکاری بخش‌های دولتی و خصوصی باید به تحکیم تجارت ادامه داد و خدمات غیر استراتژیک را به بخش خصوصی واگذار کنیم برای این کار در گام اول در این مسیر آغاز موفقیت آمیز برنامه‌ی " IPO مردمی" - IPO"، پیش فروش سهام" اجرا شود؛

• اصول نوین سیاست اجتماعی - امنیت اجتماعی و مسئولیت شخصی: هدف اصلی از این موضوع تأمین امنیت جهانی و ایجاد رفاه اجتماعی شهروندان است؛

اصولی که می‌تواند نیل به این هدف را تسهیل کند عبارت اند از:

• اصول جدید سیاست اجتماعی که اولا باید حداقل استانداردهای اجتماعی را تضمین کند. از فقر جلوگیری کند؛
• چهارما باید با ایجاد شغلهای جدید، برنامه‌های مصوب در حوزه توسعه‌ی کار آفرینی ادغام و حمایت از تجارت سیاستهای تأمین اشتغال و دستمزد مدرنیزه شود و مکانیزم تخصیص بودجه به مناطق با نرخ بالای بیکاری.طراحی و اجرا شود؛
• حمایت از مادران: که در این زمینه باید کیفیت آموزش، شغل مناسب و آزادی برای بانوان فراهم شود، احترام بانوان، همسران و مادران حفظ شود، از فحشاء و برده کشی از بانوان جلوگیری شود. همه شرایط لازم برای پیشرفت بانوان فراهم شود و زمینه فعالیت‌های مدیریت اجتماعی و دولتی برای انها فراهم شود؛
• حمایت از کودکان: کودکان بی‌سرپرست باید تحت حمایت قرار گیرند، از برخوردهای غیر مسئولانه اولیاء با کودکان جلوگیری شود، جوانان را در تحکیم پایه‌های خانواده تشوق کرد و حتی الامکان از طلاق جلوگیری کرد. در این راستا دولت موضف است: قانون‌های مورد نیاز برای حمایت از مادران و کودکان و قوانین خانواده تدوین شود، تشد مجازات برای جنایت علیه کودکان، نظام حمایت از فرزندآوری و حمایت از خانواده‌های بزرگ اصلاح شود، مشوق‌های لازم برای در دستور کار قرار گیرد، از تبعیض جنسیتی در کشور جلوگیری شود؛
• بهداشت ملت: برای رسیدن به این هدف باید در تمام مناطق اسنداردهای یکسان کیفیت خدمات پزشکی وارد شود، خدمات پزشکی با کیفیت در دسترس همگان قرار گیرد، برنامه خدمات "پزشکی هوشمند"، پیشگیری و درمان از راه دور و "پزشکی تربیت بدنی و ورزش" ایجاد شود؛
• اولویت در زمینه فعالیت در زمینه‌های آموزش و پرورش: که اتخاذ روش‌های جدید تأمین بهداشت فرزندان، بهبود کامل آموزش پزشکی، توسعه بخش علمی و تحقیقاتی دانشگاه‌ها، ایجاد شرایط افزایش مشارک بخش خصوصی در بخش پزشکی و درمانی و قانون اعتبار بخشی بین المللی دانشگاه‌ها و موسسات پزشکی می‌تواند قزاقستان را به این هدف برساند. سیاست‌های جدید توسعه پژوهش نوآوران اتخاذ و اجرا شود؛

• برای ادامه تحکیم امور دولتی و توسعه دموکراسی قزاقستان اولا باید تکمیل سیستم طراحی و پیش بینی دولتی ادامه یابد، دوم اینکه بر تمرکز زدایی حاکمیت اقدام شود، سوم باید دستگاه دولت حرفه‌ای که در آن مطابق با اصول اعلام شده باشدعمل شود. چهارم؛ دستگاه دولتی باید سیستم جدید همکاری با جامعه تجاری ایجاد شود. پنچم؛ دولت باید از اصول "تحمل صفر" به سردرگمی شلوغی پیروی کند. ششم دولت و جامعه با ید متحد علیه فساد بایستد. هفتم؛ باید به اصلاحات سازمان امنیت عمومی و اطلاعات ادامه داده شود؛
• سیاست‌های خارجی سازگار و قابل پیش بینی - ارتقاء ملی و تقویت امنیت منطقه‌ای و جهانی تدوین و اجرا شود؛
• میهن پرستی جدید قزاقستان در جامعه چند قومیتی در برنامه‌های توسعه باید تقویت شود.

زبان قزاقی باید تقویت و فراگیر شود، فرهنگ هویت و سنت احیاء و تقویت شود، زمینه نقش روشن فکران در رشد مادی و معنوی جامعه فراهم شود، هرچند دولت قزاقستان یک دولت سکولار است ولی دین، عقیده و اجرای براه‌های دینی در چارچوب قوانین آزاد است که به این موضوع در برنامه‌های توسعه باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد.

بنابراین با اجرای برنامه‌های فوق قزاقستان در سال ۲۰۵۰ اقشار تحصیل کرده، آزاد و مسلط به سه زبان خواهند بود، مردم قزاقستان شهروندان صلح طلب و میهن دوستی می‌باشند که آماده دریافت دانش جدید خواهند بود.