پیشینه روابط سیاسی و اقتصادی سنگال با ج.ا.ایران

گام های اولیه رابطه ایران  با کشورهای غرب آفریقا به دهه پنجاه شمسی بازمی‌گردد. روابط ایران با آفریقا به طور کلی  قبل از انقلاب اسلامی متاثر از سه عامل بوده است. 1- رابطه شخصی میان شاه  واطرافیانش با رهبران و روسای کشورهای آفریقایی 2- گرایش و همسویی بسیاری از  کشورهای این قاره با بلوک غرب و آمریکا 3- اهداف استراتژیک سیاسی و اقتصادی دو طرف را می توان نام برد. (دعویسرا،1388: 138) رابطه ایران با منطقه غرب آفریقا و به طور خاص سنگال نیز از این حیطه خارج نبوده است. جرقه های رابطه ایران و سنگال به دلیل دوستی فرح دیبا ( همسر محمد رضا پهلوی) با سدار سنگور رئیس جمهور اول سنگال در دانشگاه فرانسه شکل گرفت. دوستی نزدیک امیر عباس هویدا با عبددیوف نخست وزیر سنگال در دوره سنگور نیز تأثیر بسیاری در اعطای کمک های مالی ایران به سنگال داشت، در این دوران دیوف دوبار به ایران آمد. در بهمن 1352 نمایشگاه عکسی از ایران در سنگال برگزار شد.( وزین، 1390 : 2) و در خرداد سال 1353 با امضای یک توافقنامه مالی کمک های مالی ایران به سنگال آغاز شد. بعد ازسنگال با برخی دیگر از  کشورهای این منطقه  یعنی غنا، نیجریه و ساحل عاج ارتباطات کمی برقرارشد. اما هیچگاه این روابط دارای اولویت و اهمیت قرار نگرفت. از سوی دیگر برخی سیاست ‌های ایران در قاره از جمله حمایت از رژیم  نژاد پرست آپارتاید آفریقای جنوبی و فروش نفت به آن و اعزام نیروی ایران  به سومالی جهت تقویت این کشور در مقابل حکومت چپ گرایی "هایله مریام" (Haile Merbam) در اتیوپی موجب بدبینی آفریقائیان به ایران شده بود. (موحدی،1388: 70- 73( البته علی رغم  این جو غالب مقامات سنگالی در مناسبت های گوناگون همیشه از ایران به عنوان یک کشور مهم و برتر در خاورمیانه با تاریخ و تمدن کهن و پر افتخار یاد نموده و خواهان گسترش روابط خود با آن بوده اند. به همین دلیل اولین موافقت نامه های همکاری در این زمان میان دو کشور امضاء شده و روابط اولیه میان دو کشور  برقرار گردید.

بعد از انقلاب به دلیل اصول و اهداف انقلاب اسلامی، رابطه با کشورهای آفریقایی مورد توجه قرار گرفت، اما به دلیل نزدیکی عبددیوف رئیس جمهور وقت سنگال به غرب روابط ایران و سنگال در دهه اول انقلاب با چالش های بسیاری همراه بود. این رابطه در بین سال های 1362 تا 1367 قطع گردید.(وزین، 2:1390) و پس از آن روابط رو به گسترش گذاشت.

لازم به توضیح است که در این دوره به دنبال پيروزي انقلاب اسلامي ايران در بهمن ماه 1357 روابط ايران و سنگال به علت تمايلات غربي دولت وقت سنگال، وابستگي شديد آن كشور به فرانسه و نيز تبليغات شديد رسانه هاي غربي عليه حكومت جديد اسلامي ايران با فراز و نشيب هاي زيادي روبرو گرديد. پس از تسخیر سفارت آمريكا در تهران توسط دانشجويان پيرو خط امام در آبان ماه 1358 ، دولت وقت سنگال اين اقدام را تقبيح و با احضار كاردار ايران خواستار آزادي گروگان هاي آمريكايي شد.

در 25 تيرماه 1359 وزارت امور خارجه سنگال با ارسال يادداشتي به سفارت ايران در داكار، تصميم دولت سنگال را مبني بر بستن سفارت خود در تهران در راستاي انجام صرفه جويي هاي مالي اعلام نمود. اين تصميم سنگال شامل بيش از بيست سفارت خانه ديگر سنگال در ديگر كشورها هم مي شد. علي رغم اين تصميم و بسته شدن سفارت سنگال در تهران، جمهوري اسلامي ايران كماكان علاقمندي خود را به حفظ روابط با آن كشور را اعلام کرد.

با شروع جنگ عراق عليه ايران در شهريور ماه 1359، موضع گيري هاي منفي دولت سنگال عليه ايران بيشتر  شد كه يكي از علل عمده آن كمك 40 ميليون دلاري صدام حسين رئيس جمهور وقت عراق به سنگال بوده است. در سال 1360 گزارشاتي مبني بر موضع نسبتاً بي طرف سنگال در جنگ عراق عليه ايران منتشر شد. در مرداد ماه 1360 سفير سنگال در عربستان سعودی به عنوان سفير اكرديته سنگال در تهران معرفي  گردید.

از سال 1361 تاکنون علی رغم افت و خیز های مختلفی که در روابط دو کشور بوده است تلاش های دو جانبه ای از طرف مقامات دو کشور برای توسعه روابط سیاسی، اقتصادی و.. انجام پذیرفته است. در این راستا مرتب مقامات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی دو کشور مسافرت های متقابل به دو کشور انجام داده که همگی حامل این پیام بوده که دو کشور میل و علاقه وافری به توسعه روابط دو جانبه داشته اند. این روند هر چه جلوتر آمده گستره این روابط را بیشتر نموده است. به گونه ای که در دهه اول پس از پیروزی انقلاب اسلامی روابط دو کشور سرد و در حد اقل آن بوده و از دهه دوم به بعد به اوج خود می رسد. گرچه چند سال اخیر با دخالت و شیطنت دولت های خارجی و رقبای ج.ا.ایران این روابط به سردی گرائید ولی با توجه به درک  و میل متقابل دو کشور و تلاش های بجا مانده از گذشته با آمدن دولت آقای روحانی و مکی سال روابط بهبود پیدا کرد.

قبل از انقلاب اسلامی روابط فرهنگی دو کشور در قالب موافقت نامه فرهنگی، علمی، فنی و جهانگردی در سال­های  1352 و 1353 شروع گردید. این روابط در قالب شرکت  سنگال در سمینارهای فرهنگی مثل "جشن هنر شیراز" و ایران در نمایشگاه عکس و صنایع دستی در سنگال بوده است. لازم به ذكر است جمهوري اسلامي ايران، حضرت امام خميني (ره) و مقام معظم رهبري براي مردم اين كشور و منطقه غرب آفریقا شناخته شده و از احترام بسيار بالايي برخودار می باشند.

قرار داد همكاري هاي دو جانبه ايران و سنگال درآذر ماه 1386 درداكار "برنامه مبادلات فرهنگي علمي و آموزشي بين دولت جمهوري اسلامي ايران و دولت جمهوري سنگال براي سال هاي 1386 -1389 " به امضاء رسيد. در حال حاضر تعدادي از اتباع سنگالي در قالب طلبه در حوزه هاي علميه ايران و نیز تعدادی دانشجوی سنگالی در دانشگاه­های ایران سرگرم تحصیل مي باشند. همچنين تعدادي از اتباع سنگال در باشگاه هاي ايران به عنوان بازيكن خارجي مشغول به فعاليت هستند.

همكاري هاي خوب دو كشور در مجامع بين المللي و بويژه در سازمان كنفرانس اسلامي، سازمان ملل و حمايت از مواضع اصولي جمهوري اسلامي ايران و به خصوص رأي منفي سنگال به قطعنامه های حقوق بشر عليه ايران  نشان از عزم و اراده جدي مقامات اين كشور براي توسعه روابط با جمهوري اسلامي ايران بوده است.

نیز نگاه کنید به

• روابط کانادا و ایران قبل از انقلاب اسلامی
• پیشینه روابط سیاسی و اقتصادی روسیه و ایران
• پیشینه روابط سیاسی و اقتصادی افغانستان و ایران
• پیشینه روابط ژاپن و ج.ا.ایران در دوران باستان
• پیشینه روابط ژاپن و ج.ا.ایران در سده های میانی
• پیشینه روابط فرهنگی تونس و ایران
• پیشینه روابط تاریخی لبنان و ایران
• پیشینه روابط مصر و ایران
•  پیشینه ی روابط اقتصادی ایران و چین