آموزش دین اسلام در روسیه: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
گاهی اوقات میگویند که دین در آن زمان مد شده بود و مردم به تقلید از رهبران و سران دولت به دین روی میآوردند. البته همه چیز به این صورت نبوده، زیرا بسیاری از کسانی که به مساجد میآمدند به ندای روح و قلبشان پاسخ میگفتند و این مساله بسیار مهم بود که آنان در آنجا سخنان مهربانانه میشنیدند. آنان میدیدند که در مسجد به سوالاتشان پاسخ و راه خروج از این بحران روحی نشان داده میشود. رسالت امامان دقیقا همین است که برای رساندن مردم به اعتقادات حقیقی و ارزشهای اسلامی متعهد باشند<ref>اسلامویچ، مرتضی مارات(1390)، مسلمانان در [[روسیه]] امروز، در اسلام و مسلمانان در فدراسیون [[روسیه]]، گزارش پژوهش شماره 4، رایزنی فرهنگی ج. ا. ایران در مسکو، [https://www.ipis.ir/ مرکز مطالعات فرهنگی بین المللی]. ص11-12.</ref>. | گاهی اوقات میگویند که دین در آن زمان مد شده بود و مردم به تقلید از رهبران و سران دولت به دین روی میآوردند. البته همه چیز به این صورت نبوده، زیرا بسیاری از کسانی که به مساجد میآمدند به ندای روح و قلبشان پاسخ میگفتند و این مساله بسیار مهم بود که آنان در آنجا سخنان مهربانانه میشنیدند. آنان میدیدند که در مسجد به سوالاتشان پاسخ و راه خروج از این بحران روحی نشان داده میشود. رسالت امامان دقیقا همین است که برای رساندن مردم به اعتقادات حقیقی و ارزشهای اسلامی متعهد باشند<ref>اسلامویچ، مرتضی مارات(1390)، مسلمانان در [[روسیه]] امروز، در اسلام و مسلمانان در فدراسیون [[روسیه]]، گزارش پژوهش شماره 4، رایزنی فرهنگی ج. ا. ایران در مسکو، [https://www.ipis.ir/ مرکز مطالعات فرهنگی بین المللی]. ص11-12.</ref>. | ||
در سال 2006 مجموعه جدید اقدامات در جهت حل بحران نظام آموزش اسلامی طراحی شد. مطابق آن، قرار بود 5 | در سال 2006 مجموعه جدید اقدامات در جهت حل بحران نظام آموزش اسلامی طراحی شد. مطابق آن، قرار بود 5 مرکز دانشگاهی به عنوان هسته آموزش اسلامی [[روسیه]] در مسکو، قازان، اوفا، ماخاچقلعه و نالچیک افتتاح شوند. دانشگاه اسلامی مسکو وابسته به اداره روحانیت مسلمان بخش اروپایی [[روسیه]]، [[دانشگاه اسلامی روسیه]] (اداره روحانیت مسلمانان تاتارستان)، دانشگاه اسلامی روسی به نام رضاءالدین فخرالدین (اداره مرکزی روحانیت مسلمان [[روسیه]])، مرکز دانشگاهی آموزش و علم اسلامی شمال قفقاز (اداره روحانیت مسلمانان داغستان) و انستیتوی اسلامی کاباردا-بالکاریا وابسته به اداره روحانیت مسلمانان این جمهوری به عنوان اماکن اجرای این برنامه انتخاب شده بودند. قرار است جنب هر یک از دانشگاههای جدید 7-4 مدرسه متوسط تخصصی (جمعاً 30 باب مدرسه) ایجاد شوند در حالی که مؤسسات آموزشی اسلامی دیگر باید منحل شوند. به منظور اجرای این پروژه بزرگ بنیاد حمایت از فرهنگ، علم و آموزش اسلامی تأسیس شد. در حال حاضر این بنیاد برای دانشجویان مؤسسات آموزشی دینی اسلامی و دانشجویان دانشگاههای دیگری که بر اساس برنامه خاصی آموزش میبینند، ایجاد شده است و در آینده قرار است به دانشگاههای جدیدی اسلامی کمک کند. 3 مارس سال 2005 در جلسه شورای مفتیهای [[روسیه]] تصمیمی درباره تشکیل شورای آموزش اسلامی تحت ریاست مراد مرتضین، رئیس دانشگاه اسلامی مسکو اتخاذ شد. 30 مارس سال 2005 این شورا استاندارد واحد آموزش عالی مذهبی اسلامی را تصویب کرد که شامل وصف کامل رشته «علوم دینی اسلامی» بود و امکان دریافت حرفه رسمی «خطیب – امام خطیب – استاد» را میداد. ولی این استاندارد آموزشی در عمل فقط در دانشگاههای وابسته به شورای مفتیهای [[روسیه]] مورد استفاده قرار گرفت در حالی که مراکز اسلامی دیگر کشور حاضر نبودند سندی را که مرتضین طراحی کرد، قبول کنند. در حال حاضر در [[روسیه]] گرایش کاهش تعداد مؤسسات آموزشی اسلامی مشاهده میشود. این روند به خصوص در جمهوری تاتارستان به چشم میخورد که آنجا از سال 2000 روند ادغام مدارس اسلامی در جریان است. در سال 2000 بر اساس مدارس یولدیز، تنزیله، اخلاص، نورالدین و ایمان مدرسه عالی اسلامی نبرژنی-چلنی ایجاد شد. و سپس انستیتوی اسلامی «فخرالدین» و مدرسه آزناکای به مدرسه متوسط اسلامی آلمتیفسک تبدیل شدند. از سال 2002 مدرسه «الفرقان» بوگوروسلان، انستیتوی اسلامی اولیانوفسک (کالج تاتاری-عربی اولیانوفسک)، کالج «رسول اکرم» زلنوگراد منحل شدند. فعالیت مدرسه «یمبای» منطقه تومن برای مدت چند سال به حال تعلیق در آمد، مجوز فعالیت آموزشی مدرسه «ابو حنیفه» وابسته به مسجد جامع سارانسک فراخوانده شد و نیز شبکه گسترده کالجهای تاتاری-ترکی که شامل بیش از 20 مدرسه متوسطه از مایکوپ تا اولان-اوده بود، منحل شد. در مجموع اوایل سال 2007 در [[روسیه]] 75 موسسه آموزشی متوسط و عالی اسلامی به ثبت رسیده بودند در حالی که تعداد کلی آنها معادل 229 واحد (26 موسسه آموزش عالی و 203 مدرسه متوسط اسلامی) بود. در سال 2005 [[دانشگاه اسلامی روسیه]] و [https://www.university-directory.eu/ دانشگاه اسلامی مسکو] با مشکلات جدی روبرو شدند. 19 سپتامبر سال 2005 سرویس فدرال نظارت بر آموزش و علم از تمدید مجوز فعالیت مذهبی آموزشی [[دانشگاه اسلامی روسیه]] خودداری کرد؛ زیرا این دانشگاه «مؤسسه آموزش عالی حرفهای» و غیر دینی است و طبق قانون فدرال «درباره آزادی وجدان و اتحادیههای مذهبی» حق ندارد روحانیون و پرسنل مذهبی را تربیت کند. در پی این تصمیم، موقعیت حقوقی دانشگاه اسلامی نامشخص شد. بعد از مذاکرات و گذشتهای مختلف، اوضاع پیرامون این دانشگاه تا حدودی سالمسازی شده و روند عادی آموزشی از سر گرفته شد. رفیق محمدشین محقق معتبر اسلامشناس به مقام رئیس این دانشگاه منصوب شد. در سالهای 2007-2005 دانشگاه اسلامی مسکو یک سری جنجالها را تجربه کرد که از عدم بازپرداخت وامهای بزرگ توسط رئیس دانشگاه، اتهامات به استفاده نادرست از ساختمان دانشگاه که نزدیک بود به بیرون کردن دانشگاه از ساختمان آن منجر شود، نشأت میگرفت. همچنین کتاب آموزشی «مبانی علوم قرآنی» از زیر چاپ در آمد که مؤلف آن مراد مرتضین، به تحریف مکتب اسلام و عدم آگاهی به مبانی زبان عربی متهم شد. وظایف اساسی در زمینه تأمین کتب درسی درجه عالی برای دانشگاههای اسلامی بر عهده دانشگاه دولتی زبانشناسی مسکو گذاشته شده است که در سال 2008 مفصلترین کتاب درسی زبان عربی به اهتمام و. لبدف و بولوتوف و نیز «تاریخ ادبیات عربی» به قلم م. نیکلایوا، دائره المعارف موضوعی «اسلام در [[روسیه]] معاصر» (نوشته رمان سیلانتیف) و چند منوگرافی علمی دیگر را منتشر کرد. کارکنان دانشگاه اسلامی مسکو در چارچوب این برنامه وزارت آموزش، همچنین کتابهای درسی «درآمدی بر علوم قرآنی» و «قرآن شناسی» نوشته مراد مرتضین، «آموزش اسلامی» به قلم حبیباللینا و «اسلامشناسی» به اهتمام مرتضین را منتشر کرده است<ref>http://islamfond.ru/prs/articles/214--4-.html</ref>. در حال حاضر مؤسسات آموزشی اسلامی [[روسیه]] به 4 دسته تقسیمبندی میشوند: مکاتب ابتدایی مذهبی؛ مدارس و کالجهای توسط اسلامی؛ مدارس عالی و انستیتوهای اسلامی؛ و دانشگاههای اسلامی. مهمترین موسسات آموزشی اسلامی [[روسیه]] به شرح زیر هستند: | ||
1. مدرسه | 1. مدرسه «زاکابانویه» در قازان، نام کامل: مدرسه عالی شهر قازان به نام هزارمین سالگرد اسلام در تاتارستان - مدرسه زاکابانویه، موقعیت حقوقی: مدرسه عالی مذهبی وابسته به اداره روحانیت مسلمانان جمهوری تاتارستان، رئیس: الیاس زیگانشین، دوره تحصیلی: 5 سال، تعداد طلاب: تا 100 نفر، ویژگیهای تحصیل: قریب به 60% ائمه جمهوری تاتارستان فارغ التحصیل این مدرسه هستند. در این مدرسه علاوه بر رشتههای عادی، رشته زنبورعسلداری به عنوان حرفه دوم تدریس میشود. آموزش شبانه و از راه مکاتبه نیز پیشبینی شده است، تاریخچه مختصر: مدرسه زاکابانویه که در سال 1990 جنب مسجد «زاکابانویه» تأسیس شد، دو سال بعد فعالیت تمام عیار خود را شروع کرد و به اولین مدرسه عالی اسلامی در روسیه نوین تبدیل شده است. نام رسمی مدرسه به افتخار مراسم هزارمین سالگرد اسلام آوردن بلغارستان ولگا که در سال 1989 برگزار شد، دریافت شد. | ||
2. دانشگاه اسلامی امام العشری در خاساویورت، موقعیت حقوقی: مؤسسه عالی آموزشی غیر دولتی، رئیس: محمد دبیر عمرحاجیاف، تعداد طلاب: حدود 200 نفر. | 2. دانشگاه اسلامی امام العشری در خاساویورت، موقعیت حقوقی: مؤسسه عالی آموزشی غیر دولتی، رئیس: محمد دبیر عمرحاجیاف، تعداد طلاب: حدود 200 نفر. | ||
ویژگیهای تحصیل: تدریس عمیق رشتههای دینی و فقدان رشتههای غیر مذهبی. تدریس به زبانهای آواری و عربی صورت میگیرد. تاریخچه مختصر: این دانشگاه اسلامی در سال 2002 از وزارت آموزش مجوز فعالیت تحصیلی را دریافت | ویژگیهای تحصیل: تدریس عمیق رشتههای دینی و فقدان رشتههای غیر مذهبی. تدریس به زبانهای آواری و عربی صورت میگیرد. تاریخچه مختصر: این دانشگاه اسلامی در سال 2002 از وزارت آموزش مجوز فعالیت تحصیلی را دریافت کرد. امام العشری، فقیه معتبر اسلامی قرن 10 است که در شکل گیری نظریه تسنن معاصر، سهم بزرگی ایفا کرد. | ||
3. دانشگاه اسلامی امام شافعی در ماخاچقلعه، موقعیت حقوقی: مؤسسه عالی آموزشی غیر دولتی وابسته به اداره روحانیت مسلمانان داغستان، رئیس: مرتوضعلی قرهچایف، مدت تحصیل: 5 سال، با احتساب دوره آمادگی 7 سال، تعداد طلاب: حدود 250 نفر، ویژگیهای تحصیل: تدریس عمیق رشتههای دینی و فقدان رشتههای غیر مذهبی. در سالهای آخر آموزش به نقد وهابیت و سایر جریانهای افراطی اسلام توجه خاصی مبذول میشود، تاریخچه مختصر: دانشگاه اسلامی امام شافعی در سال 1991 بر اساس | 3. دانشگاه اسلامی امام شافعی در ماخاچقلعه، موقعیت حقوقی: مؤسسه عالی آموزشی غیر دولتی وابسته به اداره روحانیت مسلمانان داغستان، رئیس: مرتوضعلی قرهچایف، مدت تحصیل: 5 سال، با احتساب دوره آمادگی 7 سال، تعداد طلاب: حدود 250 نفر، ویژگیهای تحصیل: تدریس عمیق رشتههای دینی و فقدان رشتههای غیر مذهبی. در سالهای آخر آموزش به نقد وهابیت و سایر جریانهای افراطی اسلام توجه خاصی مبذول میشود، تاریخچه مختصر: دانشگاه اسلامی امام شافعی در سال 1991 بر اساس یک مدرسه متوسطه افتتاح شد. ابتدا نام محمد افندی الیراقی، اولین شیخ نقشبندی داغستانی به آن داده شد، سپس نام ساده «انستیتو» به کار گرفته شد و در مرحله بعدی آن را به افتخار امام شافعی، بنیانگذار مذهب شافعی تسنن نامگذاری کردند. | ||
4. مدرسه «ماهنور» در نیژنی نوگورود، نام | 4. مدرسه «ماهنور» در نیژنی نوگورود، نام کامل: مدرسه اسلامی «ماهنور» نیژنی نوگورود، موقعیت حقوقی: مؤسسه آموزشی متوسط حرفهای غیردولتی وابسته به اداره روحانیت مسلمانان نیژنی نوگورود، رئیس: دمیر محیالدیناف، دکتر علوم سیاسی، مدت تحصیل: 2 سال و 10 ماه، تحصیل شبانه 3 سال و 6 ماه، به صورت مکاتبه 3 سال و 10 ماه، تعداد طلاب: دهها نفر، ویژگیهای آموزش: تخصص در تربیت ائمه برای اداره روحانیت مسلمانان نیژنی نوگورود، در بعضی روستاهای منطقه نیژنی نوگورود شعبههای خود را افتتاح کرده است. تاریخچه مختصر: ساختمان مدرسه «ماهنور» از محل کمیهای خیریه رشید بایازیتوف، متولد شهرستان سرگاچ منطقه نیژنی نوگورود، ساخته شده و به افتخار مادر این خیر نیکوکار تاتار نامگذاری گردید. مراسم با شکوه افتتاح مدرسه 29 اکتبر 1994 برگزار شد. | ||
5. [[دانشگاه اسلامی روسیه]] در قازان، موقعیت حقوقی: مؤسسه عالی آموزشی غیر دولتی وابسته به اداره روحانیت مسلمانان وابسته به اداره روحانیت مسلمانان جمهوری تاتارستان و شورای مفتیهای [[روسیه]]، رئیس: | 5. [[دانشگاه اسلامی روسیه]] در قازان، موقعیت حقوقی: مؤسسه عالی آموزشی غیر دولتی وابسته به اداره روحانیت مسلمانان وابسته به اداره روحانیت مسلمانان جمهوری تاتارستان و شورای مفتیهای [[روسیه]]، رئیس: دکتر رفیق محمدشین، دوره تحصیلی: 4 سال، تعداد طلاب: حدود 150 نفر، ویژگیهای آموزش: [[دانشگاه اسلامی روسیه]] در تربیت ائمه خطیب، استادان زبان عربی، علوم شرعی و قرآنی و متخصصین علوم دینی تخصص دارد. در چارچوب دانشگاه اسلامی [[روسیه]] سه دانشکده قرآن، شریعت و علوم دینی و نیز دوره آمادگی و مرکز تربیت حافظان قرآن فعالیت میکنند. فارغ التحصیلان دانشکده علوم دینی مدرک دولتی پایان تحصیل را دریافت میکنند. تاریخچه مختصر: [[دانشگاه اسلامی روسیه]] در سال 1998 به ابتکار اداره روحانیت مسلمانان جمهوری تاتارستان تأسیس شد. اداره روحانیت مسلمانان جمهوری تاتارستان، شورای مفتیهای روسیه و انستیتوی تاریخ آکادمی علوم تاتارستان مؤسسین آن بودند. مفتی عثمان اسحاقاف رئیس اداره روحانیت مسلمانان تاتارستان. اولین رئیس [[دانشگاه اسلامی روسیه]] شده بود. در سال 2000 در چارچوب [[دانشگاه اسلامی روسیه]] دانشکده علوم دینی ایجاد شد و این دانشگاه اولین دانشگاه روسی شد که کارشناسان علوم دینی اسلامی را تربیت میکند. 19 سپتامبر سال 2005 سرویس فدرال نظارت بر آموزش و علم از تمدید مجوز فعالیت مذهبی آموزشی [[دانشگاه اسلامی روسیه]] خودداری کرد زیرا این دانشگاه «مؤسسه آموزش عالی حرفهای» و غیر دینی است و طبق قانون فدرال «درباره آزادی وجدان و اتحادیههای مذهبی» حق ندارد روحانیون و پرسنل مذهبی را تربیت کند. در پی این تصمیم، موقعیت حقوقی دانشگاه اسلامی نامشخص شد. بعد از مذاکرات طولانی پیشنهاد شد که [[دانشگاه اسلامی روسیه]] به دو دانشگاه تقسیم شود که یکی از آنها [[دانشگاه اسلامی روسیه]] به عنوان مؤسسه آموزشی غیر دینی فعالیت کند و دیگری دانشگاه اسلامی قازان نامیده شده و مؤسسه آموزشی دینی باشد. خوشبختانه، این پیشنهاد اجرا نشد و وحدت [[دانشگاه اسلامی روسیه]] و ساختمانهای آن حفظ شد. 3 آوریل سال 2007 پروفسور رفیق محمدشین، دانشمند معتبر اسلامشناس غیر روحانی به مقام رئیس [[دانشگاه اسلامی روسیه]] منصوب شد. | ||
6. دانشگاه اسلامی شمال قفقاز به نام شیخ محمد عارف افندی در ماخاچقلعه، رئیس: احمد عبداللهیف، مفتی داغستان، دوره آموزشی: 5 سال، با احتساب دوره آمادگی 7 سال، تعداد طلاب: تا 200 نفر، ویژگیهای تحصیل: در دانشگاه اسلامی شمال قفقاز چهار گروه تصوف، فقه، زبان عربی و علوم انسانی ایجاد شده است. همچنین | 6. دانشگاه اسلامی شمال قفقاز به نام شیخ محمد عارف افندی در ماخاچقلعه، رئیس: احمد عبداللهیف، مفتی داغستان، دوره آموزشی: 5 سال، با احتساب دوره آمادگی 7 سال، تعداد طلاب: تا 200 نفر، ویژگیهای تحصیل: در دانشگاه اسلامی شمال قفقاز چهار گروه تصوف، فقه، زبان عربی و علوم انسانی ایجاد شده است. همچنین یک مدرسه متوسطه جنب دانشگاه اسلامی شمال قفقاز فعالیت میکند که نقش دوره آمادگی را ایفا میکند. بیش از 30% طلاب دانشگاه اسلامی شمال قفقاز همزمان در دانشگاههای غیر مذهبی دولتی تحصیل میکنند. تاریخچه مختصر: 24 ژانویه 2002 مدرسه وابسته به مسجد جامع مرکزی شهر ماخاچقلعه به دانشگاه اسلامی شمال قفقاز تبدیل شده و مجوز مربوطه را از وزارت آموزش فدراسیون روسیه دریافت کرد. محمد عارف (1976-1901) یکی از معتبرترین شیوخ صوفی داغستان میباشد. | ||
7. دانشگاه اسلامی شمال قفقاز به نام ابو حنیفه در | 7. دانشگاه اسلامی شمال قفقاز به نام ابو حنیفه در نالچیک، نام کامل: دانشگاه اسلامی شمال قفقاز به نام ابو حنیفه؛ تا سال 2007 انستیتوی اسلامی کاباردا – بالکاریا نام داشت، موقعیت حقوقی: مؤسسه عالی آموزشی غیردولتی اداره روحانیت مسلمانان جمهوری کاباردا – بالکاریا، رئیس: شرفالدین چوچایف، دوره تحصیلی: 5 سال، تعداد طلاب: حدود 150 نفر، ویژگیهای آموزش: پسران و دخترانی به این دانشگاه قبول میشوند که علاوه بر رشتههای اساسی میتوانند حرفههای خیاطی و تعمیر خودرو را یاد بگیرند. در سال 2003 برنامه آموزشی دانشگاه اسلامی شمال قفقاز توسط وزارت آموزش [[روسیه]] به عنوان بهترین برنامه آموزشی دانشگاههای اسلامی کشور شناخته شد. دوره دوساله زبان عربی جنب این دانشگاه فعالیت میکند. | ||
8. | 8. مرکز دانشگاهی آموزش و علم اسلامی شمال قفقاز در ماخاچقلعه، نام کامل: مرکز دانشگاهی آموزش و علم اسلامی شمال قفقاز؛ تا سال 2007 انستیتوی علوم دینی و مذهبشناسی به نام محمد دبیر الروچ ی نام داشت، موقعیت حقوقی: مؤسسه عالی آموزشی غیردولتی، رئیس: دکتر مقصود صادقوف، دوره تحصیلی: 5 سال، تعداد طلاب: بیش از 500 نفر، ویژگیهای آموزش: دانشجویان برای تحصیل در رشتههای «علوم دینی» و «حسابداری، آنالیز و بازرسی مالی» پذیرفته میشوند. بر مطالعه ادیان غیر از اسلام تأکید میشود. دانشجویان بدون توجه به دینی که دارند، پذیرفته میشوند، در میان استادان میزان اشخاص دارای درجات علمی نسبتاً بالاست. در چارچوب این مرکز دانشگاهی دانشکدههای علوم دینی، اقتصاد و زبانشناسی فعالیت میکنند. تاریخچه مختصر: انستیتوی علوم دینی و مذهبشناسی به ابتکار مقصود صدیقوف، محقق و شخصیت سیاسی داغستان تأسیس شده بود. این اولین مؤسسه آموزش عالی در داغستان است که علمای دینی را با مدرک پایان تحصیل دولتی تربیت میکند. در نوامبر سال 2004 این انستیتو مجوز دولتی را دریافت کرد و در ماه سپتامبر 2005 اولین دانشجویان را قبول کرد. در سال 2007 به عنوان مرکز دانشگاهی آموزش و علم اسلامی شمال قفقاز ثبت شد. | ||
9. دانشگاه اسلامی | 9. دانشگاه اسلامی مسکو، موقعیت رسمی: موسسه عالی آموزشی غیردولتی وابسته به اداره روحانیت مسلمان بخش اروپایی [[روسیه]]، رئیس: مراد مرتضین، دوره آموزشی: کالج عالی اسلامی مسکو – 4 سال، دانشکده علوم دینی و شرقشناسی دانشگاه اسلامی مسکو – 4 سال، دانشکده آموزش متوسط تخصصی حرفهای – 2 سال، تعداد طلاب: حدود 50 نفر، [https://www.university-directory.eu/ دانشگاه اسلامی مسکو] مؤسسه آموزشی ترکیبی است که طلاب آن تحصیلات متوسط تخصصی و عالی روحانی را کسب میکنند و نیز میتوانند درجه رسمی دولتی کارشناس در رشته علوم دینی (دانشکده علوم دینی) را دریافت کنند. آموزش به صورت شبانه و از راه دور (مکاتبهای) نیز پیشبینی شده است، تاریخچه مختصر: دانشگاه اسلامی مسکو در سال 1999 بر اساس کالج عالی روحانی اسلامی مسکو تأسیس شد. در سال 2000 شهرداری مسکو ساختمان یک مهد کودک واقع در قسمت جنوب شرقی مسکو را در اختیار این دانشگاه گذاشت که بعد از آن فعالیت حقیقی آن شروع شد. از سال 2005 در دانشگاه اسلامی مسکو تربیت کارشناسان در رشته علوم دینی شروع شده ولی همزمان با آن آمادگی کارشناسان در زمینه شرقشناسی متوقف شد. | ||
10.مدرسه «محمدیه» در قازان، نام | 10.مدرسه «محمدیه» در قازان، نام کامل: مدرسه عالی اسلامی «محمدیه» قازان، موقعیت حقوقی: مدرسه عالی اسلامی وابسته به اداره روحانیت مسلمانان جمهوری تاتارستان، رئیس: نائل یارولین، دوره تحصیلی: 5 سال، تعداد طلاب: تا 500 نفر، ویژگیهای آموزش: مدرسه محمدیه، یکی از قدیمیترین مدارس اسلامی [[روسیه]] است و یکی از سه دانشگاه اسلامی اساسی جمهوری تاتارستان به شمار میآید. طلاب این مدرسه میتوانند همزمان تحصیلات غیر روحانی کسب کنند. آموزش شبانه و از راه دور پیشبینی شده است. تاریخچه مختصر: مدرسه «محمدیه» در سال 1882 در شهر قازان توسط مفتی عالمجان بارودی تأسیس شده و به نام پدرش نامگذاری شد. در سال 1993 این مدرسه فعالیت خود را از سر گرفت. در پاییز سال 1995 جنجالی بر سر اعاده ساختمانهای قبلی به مدرسه رخ داد که عاقبت آن به نفع مدرسه تمام شد. | ||
11. [[دانشگاه اسلامی روسیه]] در اوفا، نام | 11. [[دانشگاه اسلامی روسیه]] در اوفا، نام کامل: [[دانشگاه اسلامی روسیه]] وابسته به اداره مرکزی روحانیت مسلمان [[روسیه]]، موقعیت حقوقی: موسسه آموزش عالی غیردولتی وابسته به اداره مرکزی روحانیت مسلمان [[روسیه]]، رئیس: رعنات رایف، مفتی مناطق چلیابینسک و کورگان، دوره آموزشی: 4 تا 6 سال، تعداد طلاب: حدود 500 نفر، ویژگیهای آموزش: [[دانشگاه اسلامی روسیه]] وابسته به اداره مرکزی روحانیت مسلمان [[روسیه]] دو دانشکده تربیت معلم و علوم دینی دارد. شعبههای آن در آستراخان، اورنبورگ، مناطق سامارا و اولیانوفسکی فعالیت میکنند. تاریخچه مختصر: [[دانشگاه اسلامی روسیه]] در سال 1989 توسط طلعت تاجالدین، کنار مسجد جامع اوفا تأسیس شد. این مدرسه میتواند وارث مدرسه «عالیه» محسوب شود که قبل از انقلاب 1917 فعالیت میکرد. تا سال 2003 نام این مدرسه «انستیتوی اسلامی رضاءالدین فخرالدین» بود و سپس به «[[دانشگاه اسلامی روسیه]] اداره مرکزی روحانیت مسلمان [[روسیه]]» تغییر کرد. اواخر سال 2005 رعنات رایف رئیس دانشگاه به ریاست اداره روحانیت مسلمانان چلیابینسک و کورگان منصوب شد. رضاءالدین فخرالدین (1936-1859)، مفتی اداره مرکزی روحانیت مسلمان [[روسیه]] از سال 1923 تا 1936، متفکر برجسته اسلامی است<ref>http://islamfond.ru/prs/articles/215--.html</ref>. | ||
== نیز نگاه کنید به == | == نیز نگاه کنید به == | ||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
== کتابشناسی == | == کتابشناسی == | ||
<references /> | |||
== منبع اصلی == | |||
کرمی، جهانگیر (1392). جامعه و فرهنگ [[روسیه]]. تهران: م[https://alhoda.ir/ وسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی]، جلد اول، 336-346. | |||
== نویسنده مقاله == | |||
جهانگیر کرمی | |||
[[رده:ادیان و مذاهب]] | |||
نسخهٔ ۲ ژانویهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۱۹:۰۶
از زمان انقلاب بولشویکی تا فروپاشی کمونیسم، مراکز آموزشی مسلمانان روسیه همانند دیگر مراکز دینی، بسیار محدود و در فشار بود. اما از اواسط سالهای 80، آغاز تغییرات ریشهای در برخورد دولت با دین در کشور ما به شمار میرود. پرسترویکا و به دنبال آن فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و نظام کمونیستی، امکان انجام آزاد وظایف دینی را برای معتقدین فراهم ساخت. مسلمانان احساس آزادی کردند، زیرا نظارت دایم بر حرکات دینی مردم از میان برداشته شده بود. ترس در مردم از بین رفت و احتیاط و نگرانی هنگام رفتن به مسجد دیگر وجود نداشت. بسیاری از مردم آشکارا به اعمال دینی خود میپرداختند و این کار باعث کنار گذاشته شدن آنان از جامعه نمیشد. والدینی که قبلاً فرزندان خود را بر مبنای اصول قرانی تربیت کرده بودند (به صورت مخفیانه)، حال سایر علاقه مندان را نیز در اطراف خود گرد میآوردند و اسلام را آموزش میدادند. مردم در سنین مختلف، موقعیتهای مختلف اجتماعی با تحصیلات متفاوت، دانشمندان و تجار به مسجد میآمدند. آنچه که از گذشته باقی مانده بود، ناگهان امکان پیدا کردن پاسخ به سوالات دینی را فراهم میکرد، سوالاتی که در اذهان مردم به صورت اجتناب ناپذیر شکل میگرفت. روند گرایش به دین برای بسیاری اجتناب ناپذیر بود.
گاهی اوقات میگویند که دین در آن زمان مد شده بود و مردم به تقلید از رهبران و سران دولت به دین روی میآوردند. البته همه چیز به این صورت نبوده، زیرا بسیاری از کسانی که به مساجد میآمدند به ندای روح و قلبشان پاسخ میگفتند و این مساله بسیار مهم بود که آنان در آنجا سخنان مهربانانه میشنیدند. آنان میدیدند که در مسجد به سوالاتشان پاسخ و راه خروج از این بحران روحی نشان داده میشود. رسالت امامان دقیقا همین است که برای رساندن مردم به اعتقادات حقیقی و ارزشهای اسلامی متعهد باشند[۱].
در سال 2006 مجموعه جدید اقدامات در جهت حل بحران نظام آموزش اسلامی طراحی شد. مطابق آن، قرار بود 5 مرکز دانشگاهی به عنوان هسته آموزش اسلامی روسیه در مسکو، قازان، اوفا، ماخاچقلعه و نالچیک افتتاح شوند. دانشگاه اسلامی مسکو وابسته به اداره روحانیت مسلمان بخش اروپایی روسیه، دانشگاه اسلامی روسیه (اداره روحانیت مسلمانان تاتارستان)، دانشگاه اسلامی روسی به نام رضاءالدین فخرالدین (اداره مرکزی روحانیت مسلمان روسیه)، مرکز دانشگاهی آموزش و علم اسلامی شمال قفقاز (اداره روحانیت مسلمانان داغستان) و انستیتوی اسلامی کاباردا-بالکاریا وابسته به اداره روحانیت مسلمانان این جمهوری به عنوان اماکن اجرای این برنامه انتخاب شده بودند. قرار است جنب هر یک از دانشگاههای جدید 7-4 مدرسه متوسط تخصصی (جمعاً 30 باب مدرسه) ایجاد شوند در حالی که مؤسسات آموزشی اسلامی دیگر باید منحل شوند. به منظور اجرای این پروژه بزرگ بنیاد حمایت از فرهنگ، علم و آموزش اسلامی تأسیس شد. در حال حاضر این بنیاد برای دانشجویان مؤسسات آموزشی دینی اسلامی و دانشجویان دانشگاههای دیگری که بر اساس برنامه خاصی آموزش میبینند، ایجاد شده است و در آینده قرار است به دانشگاههای جدیدی اسلامی کمک کند. 3 مارس سال 2005 در جلسه شورای مفتیهای روسیه تصمیمی درباره تشکیل شورای آموزش اسلامی تحت ریاست مراد مرتضین، رئیس دانشگاه اسلامی مسکو اتخاذ شد. 30 مارس سال 2005 این شورا استاندارد واحد آموزش عالی مذهبی اسلامی را تصویب کرد که شامل وصف کامل رشته «علوم دینی اسلامی» بود و امکان دریافت حرفه رسمی «خطیب – امام خطیب – استاد» را میداد. ولی این استاندارد آموزشی در عمل فقط در دانشگاههای وابسته به شورای مفتیهای روسیه مورد استفاده قرار گرفت در حالی که مراکز اسلامی دیگر کشور حاضر نبودند سندی را که مرتضین طراحی کرد، قبول کنند. در حال حاضر در روسیه گرایش کاهش تعداد مؤسسات آموزشی اسلامی مشاهده میشود. این روند به خصوص در جمهوری تاتارستان به چشم میخورد که آنجا از سال 2000 روند ادغام مدارس اسلامی در جریان است. در سال 2000 بر اساس مدارس یولدیز، تنزیله، اخلاص، نورالدین و ایمان مدرسه عالی اسلامی نبرژنی-چلنی ایجاد شد. و سپس انستیتوی اسلامی «فخرالدین» و مدرسه آزناکای به مدرسه متوسط اسلامی آلمتیفسک تبدیل شدند. از سال 2002 مدرسه «الفرقان» بوگوروسلان، انستیتوی اسلامی اولیانوفسک (کالج تاتاری-عربی اولیانوفسک)، کالج «رسول اکرم» زلنوگراد منحل شدند. فعالیت مدرسه «یمبای» منطقه تومن برای مدت چند سال به حال تعلیق در آمد، مجوز فعالیت آموزشی مدرسه «ابو حنیفه» وابسته به مسجد جامع سارانسک فراخوانده شد و نیز شبکه گسترده کالجهای تاتاری-ترکی که شامل بیش از 20 مدرسه متوسطه از مایکوپ تا اولان-اوده بود، منحل شد. در مجموع اوایل سال 2007 در روسیه 75 موسسه آموزشی متوسط و عالی اسلامی به ثبت رسیده بودند در حالی که تعداد کلی آنها معادل 229 واحد (26 موسسه آموزش عالی و 203 مدرسه متوسط اسلامی) بود. در سال 2005 دانشگاه اسلامی روسیه و دانشگاه اسلامی مسکو با مشکلات جدی روبرو شدند. 19 سپتامبر سال 2005 سرویس فدرال نظارت بر آموزش و علم از تمدید مجوز فعالیت مذهبی آموزشی دانشگاه اسلامی روسیه خودداری کرد؛ زیرا این دانشگاه «مؤسسه آموزش عالی حرفهای» و غیر دینی است و طبق قانون فدرال «درباره آزادی وجدان و اتحادیههای مذهبی» حق ندارد روحانیون و پرسنل مذهبی را تربیت کند. در پی این تصمیم، موقعیت حقوقی دانشگاه اسلامی نامشخص شد. بعد از مذاکرات و گذشتهای مختلف، اوضاع پیرامون این دانشگاه تا حدودی سالمسازی شده و روند عادی آموزشی از سر گرفته شد. رفیق محمدشین محقق معتبر اسلامشناس به مقام رئیس این دانشگاه منصوب شد. در سالهای 2007-2005 دانشگاه اسلامی مسکو یک سری جنجالها را تجربه کرد که از عدم بازپرداخت وامهای بزرگ توسط رئیس دانشگاه، اتهامات به استفاده نادرست از ساختمان دانشگاه که نزدیک بود به بیرون کردن دانشگاه از ساختمان آن منجر شود، نشأت میگرفت. همچنین کتاب آموزشی «مبانی علوم قرآنی» از زیر چاپ در آمد که مؤلف آن مراد مرتضین، به تحریف مکتب اسلام و عدم آگاهی به مبانی زبان عربی متهم شد. وظایف اساسی در زمینه تأمین کتب درسی درجه عالی برای دانشگاههای اسلامی بر عهده دانشگاه دولتی زبانشناسی مسکو گذاشته شده است که در سال 2008 مفصلترین کتاب درسی زبان عربی به اهتمام و. لبدف و بولوتوف و نیز «تاریخ ادبیات عربی» به قلم م. نیکلایوا، دائره المعارف موضوعی «اسلام در روسیه معاصر» (نوشته رمان سیلانتیف) و چند منوگرافی علمی دیگر را منتشر کرد. کارکنان دانشگاه اسلامی مسکو در چارچوب این برنامه وزارت آموزش، همچنین کتابهای درسی «درآمدی بر علوم قرآنی» و «قرآن شناسی» نوشته مراد مرتضین، «آموزش اسلامی» به قلم حبیباللینا و «اسلامشناسی» به اهتمام مرتضین را منتشر کرده است[۲]. در حال حاضر مؤسسات آموزشی اسلامی روسیه به 4 دسته تقسیمبندی میشوند: مکاتب ابتدایی مذهبی؛ مدارس و کالجهای توسط اسلامی؛ مدارس عالی و انستیتوهای اسلامی؛ و دانشگاههای اسلامی. مهمترین موسسات آموزشی اسلامی روسیه به شرح زیر هستند:
1. مدرسه «زاکابانویه» در قازان، نام کامل: مدرسه عالی شهر قازان به نام هزارمین سالگرد اسلام در تاتارستان - مدرسه زاکابانویه، موقعیت حقوقی: مدرسه عالی مذهبی وابسته به اداره روحانیت مسلمانان جمهوری تاتارستان، رئیس: الیاس زیگانشین، دوره تحصیلی: 5 سال، تعداد طلاب: تا 100 نفر، ویژگیهای تحصیل: قریب به 60% ائمه جمهوری تاتارستان فارغ التحصیل این مدرسه هستند. در این مدرسه علاوه بر رشتههای عادی، رشته زنبورعسلداری به عنوان حرفه دوم تدریس میشود. آموزش شبانه و از راه مکاتبه نیز پیشبینی شده است، تاریخچه مختصر: مدرسه زاکابانویه که در سال 1990 جنب مسجد «زاکابانویه» تأسیس شد، دو سال بعد فعالیت تمام عیار خود را شروع کرد و به اولین مدرسه عالی اسلامی در روسیه نوین تبدیل شده است. نام رسمی مدرسه به افتخار مراسم هزارمین سالگرد اسلام آوردن بلغارستان ولگا که در سال 1989 برگزار شد، دریافت شد.
2. دانشگاه اسلامی امام العشری در خاساویورت، موقعیت حقوقی: مؤسسه عالی آموزشی غیر دولتی، رئیس: محمد دبیر عمرحاجیاف، تعداد طلاب: حدود 200 نفر.
ویژگیهای تحصیل: تدریس عمیق رشتههای دینی و فقدان رشتههای غیر مذهبی. تدریس به زبانهای آواری و عربی صورت میگیرد. تاریخچه مختصر: این دانشگاه اسلامی در سال 2002 از وزارت آموزش مجوز فعالیت تحصیلی را دریافت کرد. امام العشری، فقیه معتبر اسلامی قرن 10 است که در شکل گیری نظریه تسنن معاصر، سهم بزرگی ایفا کرد.
3. دانشگاه اسلامی امام شافعی در ماخاچقلعه، موقعیت حقوقی: مؤسسه عالی آموزشی غیر دولتی وابسته به اداره روحانیت مسلمانان داغستان، رئیس: مرتوضعلی قرهچایف، مدت تحصیل: 5 سال، با احتساب دوره آمادگی 7 سال، تعداد طلاب: حدود 250 نفر، ویژگیهای تحصیل: تدریس عمیق رشتههای دینی و فقدان رشتههای غیر مذهبی. در سالهای آخر آموزش به نقد وهابیت و سایر جریانهای افراطی اسلام توجه خاصی مبذول میشود، تاریخچه مختصر: دانشگاه اسلامی امام شافعی در سال 1991 بر اساس یک مدرسه متوسطه افتتاح شد. ابتدا نام محمد افندی الیراقی، اولین شیخ نقشبندی داغستانی به آن داده شد، سپس نام ساده «انستیتو» به کار گرفته شد و در مرحله بعدی آن را به افتخار امام شافعی، بنیانگذار مذهب شافعی تسنن نامگذاری کردند.
4. مدرسه «ماهنور» در نیژنی نوگورود، نام کامل: مدرسه اسلامی «ماهنور» نیژنی نوگورود، موقعیت حقوقی: مؤسسه آموزشی متوسط حرفهای غیردولتی وابسته به اداره روحانیت مسلمانان نیژنی نوگورود، رئیس: دمیر محیالدیناف، دکتر علوم سیاسی، مدت تحصیل: 2 سال و 10 ماه، تحصیل شبانه 3 سال و 6 ماه، به صورت مکاتبه 3 سال و 10 ماه، تعداد طلاب: دهها نفر، ویژگیهای آموزش: تخصص در تربیت ائمه برای اداره روحانیت مسلمانان نیژنی نوگورود، در بعضی روستاهای منطقه نیژنی نوگورود شعبههای خود را افتتاح کرده است. تاریخچه مختصر: ساختمان مدرسه «ماهنور» از محل کمیهای خیریه رشید بایازیتوف، متولد شهرستان سرگاچ منطقه نیژنی نوگورود، ساخته شده و به افتخار مادر این خیر نیکوکار تاتار نامگذاری گردید. مراسم با شکوه افتتاح مدرسه 29 اکتبر 1994 برگزار شد.
5. دانشگاه اسلامی روسیه در قازان، موقعیت حقوقی: مؤسسه عالی آموزشی غیر دولتی وابسته به اداره روحانیت مسلمانان وابسته به اداره روحانیت مسلمانان جمهوری تاتارستان و شورای مفتیهای روسیه، رئیس: دکتر رفیق محمدشین، دوره تحصیلی: 4 سال، تعداد طلاب: حدود 150 نفر، ویژگیهای آموزش: دانشگاه اسلامی روسیه در تربیت ائمه خطیب، استادان زبان عربی، علوم شرعی و قرآنی و متخصصین علوم دینی تخصص دارد. در چارچوب دانشگاه اسلامی روسیه سه دانشکده قرآن، شریعت و علوم دینی و نیز دوره آمادگی و مرکز تربیت حافظان قرآن فعالیت میکنند. فارغ التحصیلان دانشکده علوم دینی مدرک دولتی پایان تحصیل را دریافت میکنند. تاریخچه مختصر: دانشگاه اسلامی روسیه در سال 1998 به ابتکار اداره روحانیت مسلمانان جمهوری تاتارستان تأسیس شد. اداره روحانیت مسلمانان جمهوری تاتارستان، شورای مفتیهای روسیه و انستیتوی تاریخ آکادمی علوم تاتارستان مؤسسین آن بودند. مفتی عثمان اسحاقاف رئیس اداره روحانیت مسلمانان تاتارستان. اولین رئیس دانشگاه اسلامی روسیه شده بود. در سال 2000 در چارچوب دانشگاه اسلامی روسیه دانشکده علوم دینی ایجاد شد و این دانشگاه اولین دانشگاه روسی شد که کارشناسان علوم دینی اسلامی را تربیت میکند. 19 سپتامبر سال 2005 سرویس فدرال نظارت بر آموزش و علم از تمدید مجوز فعالیت مذهبی آموزشی دانشگاه اسلامی روسیه خودداری کرد زیرا این دانشگاه «مؤسسه آموزش عالی حرفهای» و غیر دینی است و طبق قانون فدرال «درباره آزادی وجدان و اتحادیههای مذهبی» حق ندارد روحانیون و پرسنل مذهبی را تربیت کند. در پی این تصمیم، موقعیت حقوقی دانشگاه اسلامی نامشخص شد. بعد از مذاکرات طولانی پیشنهاد شد که دانشگاه اسلامی روسیه به دو دانشگاه تقسیم شود که یکی از آنها دانشگاه اسلامی روسیه به عنوان مؤسسه آموزشی غیر دینی فعالیت کند و دیگری دانشگاه اسلامی قازان نامیده شده و مؤسسه آموزشی دینی باشد. خوشبختانه، این پیشنهاد اجرا نشد و وحدت دانشگاه اسلامی روسیه و ساختمانهای آن حفظ شد. 3 آوریل سال 2007 پروفسور رفیق محمدشین، دانشمند معتبر اسلامشناس غیر روحانی به مقام رئیس دانشگاه اسلامی روسیه منصوب شد.
6. دانشگاه اسلامی شمال قفقاز به نام شیخ محمد عارف افندی در ماخاچقلعه، رئیس: احمد عبداللهیف، مفتی داغستان، دوره آموزشی: 5 سال، با احتساب دوره آمادگی 7 سال، تعداد طلاب: تا 200 نفر، ویژگیهای تحصیل: در دانشگاه اسلامی شمال قفقاز چهار گروه تصوف، فقه، زبان عربی و علوم انسانی ایجاد شده است. همچنین یک مدرسه متوسطه جنب دانشگاه اسلامی شمال قفقاز فعالیت میکند که نقش دوره آمادگی را ایفا میکند. بیش از 30% طلاب دانشگاه اسلامی شمال قفقاز همزمان در دانشگاههای غیر مذهبی دولتی تحصیل میکنند. تاریخچه مختصر: 24 ژانویه 2002 مدرسه وابسته به مسجد جامع مرکزی شهر ماخاچقلعه به دانشگاه اسلامی شمال قفقاز تبدیل شده و مجوز مربوطه را از وزارت آموزش فدراسیون روسیه دریافت کرد. محمد عارف (1976-1901) یکی از معتبرترین شیوخ صوفی داغستان میباشد.
7. دانشگاه اسلامی شمال قفقاز به نام ابو حنیفه در نالچیک، نام کامل: دانشگاه اسلامی شمال قفقاز به نام ابو حنیفه؛ تا سال 2007 انستیتوی اسلامی کاباردا – بالکاریا نام داشت، موقعیت حقوقی: مؤسسه عالی آموزشی غیردولتی اداره روحانیت مسلمانان جمهوری کاباردا – بالکاریا، رئیس: شرفالدین چوچایف، دوره تحصیلی: 5 سال، تعداد طلاب: حدود 150 نفر، ویژگیهای آموزش: پسران و دخترانی به این دانشگاه قبول میشوند که علاوه بر رشتههای اساسی میتوانند حرفههای خیاطی و تعمیر خودرو را یاد بگیرند. در سال 2003 برنامه آموزشی دانشگاه اسلامی شمال قفقاز توسط وزارت آموزش روسیه به عنوان بهترین برنامه آموزشی دانشگاههای اسلامی کشور شناخته شد. دوره دوساله زبان عربی جنب این دانشگاه فعالیت میکند.
8. مرکز دانشگاهی آموزش و علم اسلامی شمال قفقاز در ماخاچقلعه، نام کامل: مرکز دانشگاهی آموزش و علم اسلامی شمال قفقاز؛ تا سال 2007 انستیتوی علوم دینی و مذهبشناسی به نام محمد دبیر الروچ ی نام داشت، موقعیت حقوقی: مؤسسه عالی آموزشی غیردولتی، رئیس: دکتر مقصود صادقوف، دوره تحصیلی: 5 سال، تعداد طلاب: بیش از 500 نفر، ویژگیهای آموزش: دانشجویان برای تحصیل در رشتههای «علوم دینی» و «حسابداری، آنالیز و بازرسی مالی» پذیرفته میشوند. بر مطالعه ادیان غیر از اسلام تأکید میشود. دانشجویان بدون توجه به دینی که دارند، پذیرفته میشوند، در میان استادان میزان اشخاص دارای درجات علمی نسبتاً بالاست. در چارچوب این مرکز دانشگاهی دانشکدههای علوم دینی، اقتصاد و زبانشناسی فعالیت میکنند. تاریخچه مختصر: انستیتوی علوم دینی و مذهبشناسی به ابتکار مقصود صدیقوف، محقق و شخصیت سیاسی داغستان تأسیس شده بود. این اولین مؤسسه آموزش عالی در داغستان است که علمای دینی را با مدرک پایان تحصیل دولتی تربیت میکند. در نوامبر سال 2004 این انستیتو مجوز دولتی را دریافت کرد و در ماه سپتامبر 2005 اولین دانشجویان را قبول کرد. در سال 2007 به عنوان مرکز دانشگاهی آموزش و علم اسلامی شمال قفقاز ثبت شد.
9. دانشگاه اسلامی مسکو، موقعیت رسمی: موسسه عالی آموزشی غیردولتی وابسته به اداره روحانیت مسلمان بخش اروپایی روسیه، رئیس: مراد مرتضین، دوره آموزشی: کالج عالی اسلامی مسکو – 4 سال، دانشکده علوم دینی و شرقشناسی دانشگاه اسلامی مسکو – 4 سال، دانشکده آموزش متوسط تخصصی حرفهای – 2 سال، تعداد طلاب: حدود 50 نفر، دانشگاه اسلامی مسکو مؤسسه آموزشی ترکیبی است که طلاب آن تحصیلات متوسط تخصصی و عالی روحانی را کسب میکنند و نیز میتوانند درجه رسمی دولتی کارشناس در رشته علوم دینی (دانشکده علوم دینی) را دریافت کنند. آموزش به صورت شبانه و از راه دور (مکاتبهای) نیز پیشبینی شده است، تاریخچه مختصر: دانشگاه اسلامی مسکو در سال 1999 بر اساس کالج عالی روحانی اسلامی مسکو تأسیس شد. در سال 2000 شهرداری مسکو ساختمان یک مهد کودک واقع در قسمت جنوب شرقی مسکو را در اختیار این دانشگاه گذاشت که بعد از آن فعالیت حقیقی آن شروع شد. از سال 2005 در دانشگاه اسلامی مسکو تربیت کارشناسان در رشته علوم دینی شروع شده ولی همزمان با آن آمادگی کارشناسان در زمینه شرقشناسی متوقف شد.
10.مدرسه «محمدیه» در قازان، نام کامل: مدرسه عالی اسلامی «محمدیه» قازان، موقعیت حقوقی: مدرسه عالی اسلامی وابسته به اداره روحانیت مسلمانان جمهوری تاتارستان، رئیس: نائل یارولین، دوره تحصیلی: 5 سال، تعداد طلاب: تا 500 نفر، ویژگیهای آموزش: مدرسه محمدیه، یکی از قدیمیترین مدارس اسلامی روسیه است و یکی از سه دانشگاه اسلامی اساسی جمهوری تاتارستان به شمار میآید. طلاب این مدرسه میتوانند همزمان تحصیلات غیر روحانی کسب کنند. آموزش شبانه و از راه دور پیشبینی شده است. تاریخچه مختصر: مدرسه «محمدیه» در سال 1882 در شهر قازان توسط مفتی عالمجان بارودی تأسیس شده و به نام پدرش نامگذاری شد. در سال 1993 این مدرسه فعالیت خود را از سر گرفت. در پاییز سال 1995 جنجالی بر سر اعاده ساختمانهای قبلی به مدرسه رخ داد که عاقبت آن به نفع مدرسه تمام شد.
11. دانشگاه اسلامی روسیه در اوفا، نام کامل: دانشگاه اسلامی روسیه وابسته به اداره مرکزی روحانیت مسلمان روسیه، موقعیت حقوقی: موسسه آموزش عالی غیردولتی وابسته به اداره مرکزی روحانیت مسلمان روسیه، رئیس: رعنات رایف، مفتی مناطق چلیابینسک و کورگان، دوره آموزشی: 4 تا 6 سال، تعداد طلاب: حدود 500 نفر، ویژگیهای آموزش: دانشگاه اسلامی روسیه وابسته به اداره مرکزی روحانیت مسلمان روسیه دو دانشکده تربیت معلم و علوم دینی دارد. شعبههای آن در آستراخان، اورنبورگ، مناطق سامارا و اولیانوفسکی فعالیت میکنند. تاریخچه مختصر: دانشگاه اسلامی روسیه در سال 1989 توسط طلعت تاجالدین، کنار مسجد جامع اوفا تأسیس شد. این مدرسه میتواند وارث مدرسه «عالیه» محسوب شود که قبل از انقلاب 1917 فعالیت میکرد. تا سال 2003 نام این مدرسه «انستیتوی اسلامی رضاءالدین فخرالدین» بود و سپس به «دانشگاه اسلامی روسیه اداره مرکزی روحانیت مسلمان روسیه» تغییر کرد. اواخر سال 2005 رعنات رایف رئیس دانشگاه به ریاست اداره روحانیت مسلمانان چلیابینسک و کورگان منصوب شد. رضاءالدین فخرالدین (1936-1859)، مفتی اداره مرکزی روحانیت مسلمان روسیه از سال 1923 تا 1936، متفکر برجسته اسلامی است[۳].
نیز نگاه کنید به
آموزش دین اسلام در کانادا؛ آموزش علوم اسلامی چین در دوران معاصر؛ آموزش مذهبی در سنگال؛ ساختار آموزش دین اسلام در فرانسه؛ آموزش دین اسلام در تایلند؛ مراکز آموزشی مسلمانان در اتیوپی.
کتابشناسی
- ↑ اسلامویچ، مرتضی مارات(1390)، مسلمانان در روسیه امروز، در اسلام و مسلمانان در فدراسیون روسیه، گزارش پژوهش شماره 4، رایزنی فرهنگی ج. ا. ایران در مسکو، مرکز مطالعات فرهنگی بین المللی. ص11-12.
- ↑ http://islamfond.ru/prs/articles/214--4-.html
- ↑ http://islamfond.ru/prs/articles/215--.html
منبع اصلی
کرمی، جهانگیر (1392). جامعه و فرهنگ روسیه. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی، جلد اول، 336-346.
نویسنده مقاله
جهانگیر کرمی