هویت ملی و هویتیابی ملی در عربستان: تفاوت میان نسخهها
صفحهای تازه حاوی «آل سعود به صورت تاریخی مدعی بودهاند که هویت ملی در عربستان سعودی بر اساس سه هویت فرعی قرار دارد که عبارتند از: هویت سعودی؛ هویت وهابی و هویت نجدی. هویت سعودی مشخصاً به معنای انتساب مردم به خاندان سلطنتی آل سعود است و این هویت و نام را به آنها...» ایجاد کرد |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
آل سعود به صورت تاریخی مدعی بودهاند که هویت ملی در عربستان سعودی بر اساس سه هویت فرعی قرار دارد که عبارتند از: | آل سعود به صورت تاریخی مدعی بودهاند که هویت ملی در [[عربستان سعودی]] بر اساس سه هویت فرعی قرار دارد که عبارتند از: | ||
* هویت سعودی؛ | |||
* هویت وهابی؛ و | |||
* هویت نجدی. | |||
عربستان سعودی در حال پذیرش نوعی ملیگرایی نوین است که سیاست داخلی و خارجی این کشور را دگرگون میکند. این ملیگرایی جدید، ابزاری استراتژیک برای تسریع در قدرتگیری محمد بن سلمان و جلب حمایت عمومی، بهویژه از نسل جوان، برای برنامه اصلاحی وی ذیل چشمانداز ۲۰۳۰ است. ملیگرایی نوین در عربستان به عنوان تلاشی محوری برای ایجاد هویت ملی جدید بوده و ویژگیهای خاص خود را دارد. حکومت قرارداد اجتماعی قدیمی (ارائه مزایا و یارانهها در ازای وفاداری سیاسی) را با قرارداد جدیدی جایگزین کرده که در آن شهروندان باید از طریق پرداخت مالیات و پذیرش حذف یارانهها، در ساختن کشور مشارکت کنند. این ملیگرایی با تضعیف نهاد مذهبی و پلیس دینی، محوریت را از دین به «دولت و سلطنت» منتقل میکند. ایجاد سازمان سرگرمی و برگزاری کنسرت و بازگشایی سینماها نماد این تغییر است. همچنین این روایت برای مشروعیتبخشی، به شدت بر شباهتسازی میان محمد بن سلمان و پدربزرگش، ملک عبدالعزیز (بنیانگذار دولت سوم سعودی) تأکید دارد. همچنین، با برجستهسازی بصری مناطق طبیعی و تاریخی کشور (مانند کوههای طویق و منطقه العُلا)، تلاش میشود حس غرور ملی تقویت شود. این فضا باعث ظهور گروههای ملیگرای افراطی در شبکههای اجتماعی شده که خود را «مدافعان سرسخت دولت» میدانند و هرگونه انتقاد را برنمیتابند. این ملیگرایی ابزاری قدرتمند برای تحکیم قدرت محمد بن سلمان و پیشبرد اصلاحات اقتصادی و اجتماعی اوست، اما با محدود کردن شدید آزادیهای سیاسی و ایجاد گروههای افراطی، ممکن است در بلندمدت چالشهای جدیدی برای رهبری عربستان ایجاد کند<ref>[1] Alhussein, E.(2019), SAUDI FIRST: HOW HYPER-NATIONALISM IS TRANSFORMING SAUDI ARABIA, POLICY BRIEF, June, Available for https://ecfr.eu/publication/saudi_first_how_hyper_nationalism_is_transforming_saudi_arabia/</ref>. | هویت سعودی مشخصاً به معنای انتساب مردم به خاندان سلطنتی آل سعود است و این هویت و نام را به آنها اعطا کرده است و مهمترین هویت فرعی به شمار می رود؛ بدین معنا که این هویت قبل از اینکه شهروندان عربستانی را از طریق سرزمین یا قلمرو مشترک به یکدیگر پیوند دهد، به خانواده سلطنتی نسبت و پیوند میدهد. هویت وهابی ابتدا در نجد و سپس در سایر مناطق گسترش یافت و به عنوان «هویت مذهبی» بر اساس آموزههای محمد عبدالوهاب مطرح شد. با توجه به اینکه عربستان خاستگاه تفکر وهابی است، این هویت فرعی به دلیل ایجاد پیوند محلی قوی، بر ضرورت برتری خود بر سایر هویتها و وابستگیهای مذهبی، قبیلهای و غیره تاکید میکند. هویت نجدی که به منطقه، فرهنگ و گروه خاصی از ساکنان شبه جزیره عربی اطلاق میشود، کلیتر و فراگیرتر از دو همتای خود است، زیرا دارای ذخایر فرهنگی است<ref>البقشی، صالح (1404)، ایجاد «هویت ملی» برای شهروندان عربستانی به سبک آل سعود، 25 مرداد، قابل بازیابی از [https://fa.alalam.ir/news/6479458/%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF-%D9%87%D9%88%DB%8C%D8%AA-%D9%85%D9%84%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%B4%D9%87%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%B3%D8%A8%DA%A9-%D8%A2%D9%84-%D8%B3%D8%B9%D9%88%D8%AF https://fa.alalam.ir/news/6479458]</ref>. | ||
روایت تجدید یافته ملی که توسط محمد بن سلمان ترویج میشود بازنویسی تاریخ ملی [[عربستان سعودی]] به گونهای است که به تدریج از میراث وهابی فاصله بگیرد. در زمان پادشاهی ملک فهد و ملک عبدالله، اولین هدف این بود که هویت نجدی به عنوان یک مولفه هویت ملی تقویت شود. با این حال از نظر محمدبن سلمان، روایت جدید از هویت ملی باید به گونهای باشد که راه را برای جاهطلبیهای او برای ساختن یک ملت مدرن سعودی باز کند. شکستن ساختار سنتی حاکم بر عربستان که در آن خانواده سلطنتی به طور کلی هسته اصلی رژیم بودند بخش دیگری از روایت جدید است. در واقع در روایت جدید تضعیف آن چیزی که از سوی بسیاری به عنوان ستونهای حکومت عربستان تجسم می شود و شامل اتحاد سنتی در خانواده حاکم و یا اتحاد آنها با نخبگان اقتصادی است مورد تاکید قرار گرفته است. ترویج فرهنگ، ورزش، سرگرمی، جمع آوری پلیس مذهبی و محدود کردن کنترل اجتماعی عمومی از جمله ابزارهای کلیدی محمد بن سلمان برای تقویت این روایت جدید از هویت ملی تلقی میشود. همچنین ایجاد نهادهای جدیدی مانند کمیسیون سلطنتی و وزارت جدید فرهنگ برای تنظیم عناصر فرهنگی از دیگر ابزارهای بن سلمان هستنند. ضمن اینکه چشم انداز ۲۰۳۰ عربستان نمونهای قابل تامل از روایت ملی جدید محمد بن سلمان است<ref>موسسه آینده پژوهی جهان اسلام روایت جدید از هویت ملی عربستان و پیامدهای آن، ( 14 بهمن 1398)، قابل بازیابی از[https://iiwfs.com/%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF-%D8%A7%D8%B2-%D9%87%D9%88%DB%8C%D8%AA-%D9%85%D9%84%DB%8C-%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%AF%D9%87/ https://iiwfs.com/87]</ref>. | |||
[[عربستان سعودی]] در حال پذیرش نوعی ملیگرایی نوین است که سیاست داخلی و خارجی این کشور را دگرگون میکند. این ملیگرایی جدید، ابزاری استراتژیک برای تسریع در قدرتگیری محمد بن سلمان و جلب حمایت عمومی، بهویژه از نسل جوان، برای برنامه اصلاحی وی ذیل چشمانداز ۲۰۳۰ است. ملیگرایی نوین در عربستان به عنوان تلاشی محوری برای ایجاد هویت ملی جدید بوده و ویژگیهای خاص خود را دارد. حکومت قرارداد اجتماعی قدیمی (ارائه مزایا و یارانهها در ازای وفاداری سیاسی) را با قرارداد جدیدی جایگزین کرده که در آن شهروندان باید از طریق پرداخت مالیات و پذیرش حذف یارانهها، در ساختن کشور مشارکت کنند. این ملیگرایی با تضعیف نهاد مذهبی و پلیس دینی، محوریت را از دین به «دولت و سلطنت» منتقل میکند. ایجاد سازمان سرگرمی و برگزاری کنسرت و بازگشایی سینماها نماد این تغییر است. همچنین این روایت برای مشروعیتبخشی، به شدت بر شباهتسازی میان محمد بن سلمان و پدربزرگش، ملک عبدالعزیز (بنیانگذار دولت سوم سعودی) تأکید دارد. همچنین، با برجستهسازی بصری مناطق طبیعی و تاریخی کشور (مانند کوههای طویق و منطقه العُلا)، تلاش میشود حس غرور ملی تقویت شود. این فضا باعث ظهور گروههای ملیگرای افراطی در شبکههای اجتماعی شده که خود را «مدافعان سرسخت دولت» میدانند و هرگونه انتقاد را برنمیتابند. این ملیگرایی ابزاری قدرتمند برای تحکیم قدرت محمد بن سلمان و پیشبرد اصلاحات اقتصادی و اجتماعی اوست، اما با محدود کردن شدید آزادیهای سیاسی و ایجاد گروههای افراطی، ممکن است در بلندمدت چالشهای جدیدی برای رهبری [[عربستان سعودی|عربستان]] ایجاد کند<ref>[1] Alhussein, E.(2019), SAUDI FIRST: HOW HYPER-NATIONALISM IS TRANSFORMING SAUDI ARABIA, POLICY BRIEF, June, Available for https://ecfr.eu/publication/saudi_first_how_hyper_nationalism_is_transforming_saudi_arabia/</ref>. | |||
به اعتقاد برخی ملیگرایی نوین سعودی که جنبه های پوپولیستی مهمی نیز دارد، سومین مرحله از روایت ملیگرایی در عربستان است که پس از مراحل «ملیگرایی دینی» و «هویت فراملی پاناسلامی» ظهور کرده است. این ملیگرایی شعارهایی مانند «عربستان برای سعودیها» را ترویج میکند، در حالی که سیاستهای اقتصادی ولیعهد بر جذب سرمایه و نیروی کار خارجی متمرکز است. در این روایت شهروند مطلوب دیگر یک فرد «متدین» نیست، بلکه یک «کارآفرین جوان و خلاق» است که مبلغ و حامی نظام سیاسی است'''.''' این روایت با برجسته کردن مکانهای باستانی پیش از اسلام مانند «العُلا» و «مدائن صالح» (که قبلاً نماد کفر تلقی میشدند) و بازتعریف پایتخت تاریخی «درعیه» از یک مرکز دینی به نماد شکوه آل سعود، به دنبال ایجاد منابع جدیدی برای غرور ملی است. این ملیگرایی ادعا میکند که در حال احیای«اسلام میانهرو» قبل از سال ۱۹۷۹ است و به صورت نادرستی تندروی را به عواملی خارجی مانند انقلاب اسلامی ایران نسبت میدهد. نکته مهم دیگر اینکه این ملیگرایی یک جنبش خودجوش مردمی نیست، بلکه یک پروژه دولتی است که از بالا هدایت میشود و با فضای شدید امنیتی همراه است<ref>Al-Rasheed, M. (2020), The New Populist Nationalism in Saudi Arabia: Imagined Utopia by Royal Decree, May 5th, Available for https://blogs.lse.ac.uk/mec/2020/05/05/the-new-populist-nationalism-in-saudi-arabia-imagined-utopia-by-royal-decree/</ref>. | به اعتقاد برخی ملیگرایی نوین سعودی که جنبه های پوپولیستی مهمی نیز دارد، سومین مرحله از روایت ملیگرایی در عربستان است که پس از مراحل «ملیگرایی دینی» و «هویت فراملی پاناسلامی» ظهور کرده است. این ملیگرایی شعارهایی مانند «عربستان برای سعودیها» را ترویج میکند، در حالی که سیاستهای اقتصادی ولیعهد بر جذب سرمایه و نیروی کار خارجی متمرکز است. در این روایت شهروند مطلوب دیگر یک فرد «متدین» نیست، بلکه یک «کارآفرین جوان و خلاق» است که مبلغ و حامی نظام سیاسی است'''.''' این روایت با برجسته کردن مکانهای باستانی پیش از اسلام مانند «العُلا» و «مدائن صالح» (که قبلاً نماد کفر تلقی میشدند) و بازتعریف پایتخت تاریخی «درعیه» از یک مرکز دینی به نماد شکوه آل سعود، به دنبال ایجاد منابع جدیدی برای غرور ملی است. این ملیگرایی ادعا میکند که در حال احیای«اسلام میانهرو» قبل از سال ۱۹۷۹ است و به صورت نادرستی تندروی را به عواملی خارجی مانند انقلاب اسلامی ایران نسبت میدهد. نکته مهم دیگر اینکه این ملیگرایی یک جنبش خودجوش مردمی نیست، بلکه یک پروژه دولتی است که از بالا هدایت میشود و با فضای شدید امنیتی همراه است<ref>Al-Rasheed, M. (2020), The New Populist Nationalism in Saudi Arabia: Imagined Utopia by Royal Decree, May 5th, Available for https://blogs.lse.ac.uk/mec/2020/05/05/the-new-populist-nationalism-in-saudi-arabia-imagined-utopia-by-royal-decree/</ref>. | ||
== نیز نگاه کنید به == | |||
[[هویت فرهنگی و ملی چین]]؛ [[هویت ملی در آرژانتین]]؛ [[هویت ملی در اوکراین]]؛ [[هویت ملی در بنگلادش]]؛ [[هویت ملی در تونس]]؛ [[هویت ملی در روسیه]]؛ [[هویت ملی در سریلانکا]]؛ [[هویت ملی در سیرالئون]]؛ [[هویت ملی در فرانسه]]؛ [[هویت ملی در لبنان]]؛ [[هویت ملی در ژاپن]]؛ [[هویت ملی در کوبا]]؛ [[هویت ملی در گرجستان]]؛ [[هویت ملی سنگال]]؛ [[هویت ملی مصر]]؛ [[هویت ملی کردی در کردستان عراق]] | |||
== کتابشناسی == | |||
<references /> | |||
== نویسنده مقاله == | |||
[[علی اکبر اسدی]] | |||
[[رده:هویت ملی و هویت یابی ملی]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۳ سپتامبر ۲۰۲۵، ساعت ۲۱:۳۸
آل سعود به صورت تاریخی مدعی بودهاند که هویت ملی در عربستان سعودی بر اساس سه هویت فرعی قرار دارد که عبارتند از:
- هویت سعودی؛
- هویت وهابی؛ و
- هویت نجدی.
هویت سعودی مشخصاً به معنای انتساب مردم به خاندان سلطنتی آل سعود است و این هویت و نام را به آنها اعطا کرده است و مهمترین هویت فرعی به شمار می رود؛ بدین معنا که این هویت قبل از اینکه شهروندان عربستانی را از طریق سرزمین یا قلمرو مشترک به یکدیگر پیوند دهد، به خانواده سلطنتی نسبت و پیوند میدهد. هویت وهابی ابتدا در نجد و سپس در سایر مناطق گسترش یافت و به عنوان «هویت مذهبی» بر اساس آموزههای محمد عبدالوهاب مطرح شد. با توجه به اینکه عربستان خاستگاه تفکر وهابی است، این هویت فرعی به دلیل ایجاد پیوند محلی قوی، بر ضرورت برتری خود بر سایر هویتها و وابستگیهای مذهبی، قبیلهای و غیره تاکید میکند. هویت نجدی که به منطقه، فرهنگ و گروه خاصی از ساکنان شبه جزیره عربی اطلاق میشود، کلیتر و فراگیرتر از دو همتای خود است، زیرا دارای ذخایر فرهنگی است[۱].
روایت تجدید یافته ملی که توسط محمد بن سلمان ترویج میشود بازنویسی تاریخ ملی عربستان سعودی به گونهای است که به تدریج از میراث وهابی فاصله بگیرد. در زمان پادشاهی ملک فهد و ملک عبدالله، اولین هدف این بود که هویت نجدی به عنوان یک مولفه هویت ملی تقویت شود. با این حال از نظر محمدبن سلمان، روایت جدید از هویت ملی باید به گونهای باشد که راه را برای جاهطلبیهای او برای ساختن یک ملت مدرن سعودی باز کند. شکستن ساختار سنتی حاکم بر عربستان که در آن خانواده سلطنتی به طور کلی هسته اصلی رژیم بودند بخش دیگری از روایت جدید است. در واقع در روایت جدید تضعیف آن چیزی که از سوی بسیاری به عنوان ستونهای حکومت عربستان تجسم می شود و شامل اتحاد سنتی در خانواده حاکم و یا اتحاد آنها با نخبگان اقتصادی است مورد تاکید قرار گرفته است. ترویج فرهنگ، ورزش، سرگرمی، جمع آوری پلیس مذهبی و محدود کردن کنترل اجتماعی عمومی از جمله ابزارهای کلیدی محمد بن سلمان برای تقویت این روایت جدید از هویت ملی تلقی میشود. همچنین ایجاد نهادهای جدیدی مانند کمیسیون سلطنتی و وزارت جدید فرهنگ برای تنظیم عناصر فرهنگی از دیگر ابزارهای بن سلمان هستنند. ضمن اینکه چشم انداز ۲۰۳۰ عربستان نمونهای قابل تامل از روایت ملی جدید محمد بن سلمان است[۲].
عربستان سعودی در حال پذیرش نوعی ملیگرایی نوین است که سیاست داخلی و خارجی این کشور را دگرگون میکند. این ملیگرایی جدید، ابزاری استراتژیک برای تسریع در قدرتگیری محمد بن سلمان و جلب حمایت عمومی، بهویژه از نسل جوان، برای برنامه اصلاحی وی ذیل چشمانداز ۲۰۳۰ است. ملیگرایی نوین در عربستان به عنوان تلاشی محوری برای ایجاد هویت ملی جدید بوده و ویژگیهای خاص خود را دارد. حکومت قرارداد اجتماعی قدیمی (ارائه مزایا و یارانهها در ازای وفاداری سیاسی) را با قرارداد جدیدی جایگزین کرده که در آن شهروندان باید از طریق پرداخت مالیات و پذیرش حذف یارانهها، در ساختن کشور مشارکت کنند. این ملیگرایی با تضعیف نهاد مذهبی و پلیس دینی، محوریت را از دین به «دولت و سلطنت» منتقل میکند. ایجاد سازمان سرگرمی و برگزاری کنسرت و بازگشایی سینماها نماد این تغییر است. همچنین این روایت برای مشروعیتبخشی، به شدت بر شباهتسازی میان محمد بن سلمان و پدربزرگش، ملک عبدالعزیز (بنیانگذار دولت سوم سعودی) تأکید دارد. همچنین، با برجستهسازی بصری مناطق طبیعی و تاریخی کشور (مانند کوههای طویق و منطقه العُلا)، تلاش میشود حس غرور ملی تقویت شود. این فضا باعث ظهور گروههای ملیگرای افراطی در شبکههای اجتماعی شده که خود را «مدافعان سرسخت دولت» میدانند و هرگونه انتقاد را برنمیتابند. این ملیگرایی ابزاری قدرتمند برای تحکیم قدرت محمد بن سلمان و پیشبرد اصلاحات اقتصادی و اجتماعی اوست، اما با محدود کردن شدید آزادیهای سیاسی و ایجاد گروههای افراطی، ممکن است در بلندمدت چالشهای جدیدی برای رهبری عربستان ایجاد کند[۳].
به اعتقاد برخی ملیگرایی نوین سعودی که جنبه های پوپولیستی مهمی نیز دارد، سومین مرحله از روایت ملیگرایی در عربستان است که پس از مراحل «ملیگرایی دینی» و «هویت فراملی پاناسلامی» ظهور کرده است. این ملیگرایی شعارهایی مانند «عربستان برای سعودیها» را ترویج میکند، در حالی که سیاستهای اقتصادی ولیعهد بر جذب سرمایه و نیروی کار خارجی متمرکز است. در این روایت شهروند مطلوب دیگر یک فرد «متدین» نیست، بلکه یک «کارآفرین جوان و خلاق» است که مبلغ و حامی نظام سیاسی است. این روایت با برجسته کردن مکانهای باستانی پیش از اسلام مانند «العُلا» و «مدائن صالح» (که قبلاً نماد کفر تلقی میشدند) و بازتعریف پایتخت تاریخی «درعیه» از یک مرکز دینی به نماد شکوه آل سعود، به دنبال ایجاد منابع جدیدی برای غرور ملی است. این ملیگرایی ادعا میکند که در حال احیای«اسلام میانهرو» قبل از سال ۱۹۷۹ است و به صورت نادرستی تندروی را به عواملی خارجی مانند انقلاب اسلامی ایران نسبت میدهد. نکته مهم دیگر اینکه این ملیگرایی یک جنبش خودجوش مردمی نیست، بلکه یک پروژه دولتی است که از بالا هدایت میشود و با فضای شدید امنیتی همراه است[۴].
نیز نگاه کنید به
هویت فرهنگی و ملی چین؛ هویت ملی در آرژانتین؛ هویت ملی در اوکراین؛ هویت ملی در بنگلادش؛ هویت ملی در تونس؛ هویت ملی در روسیه؛ هویت ملی در سریلانکا؛ هویت ملی در سیرالئون؛ هویت ملی در فرانسه؛ هویت ملی در لبنان؛ هویت ملی در ژاپن؛ هویت ملی در کوبا؛ هویت ملی در گرجستان؛ هویت ملی سنگال؛ هویت ملی مصر؛ هویت ملی کردی در کردستان عراق
کتابشناسی
- ↑ البقشی، صالح (1404)، ایجاد «هویت ملی» برای شهروندان عربستانی به سبک آل سعود، 25 مرداد، قابل بازیابی از https://fa.alalam.ir/news/6479458
- ↑ موسسه آینده پژوهی جهان اسلام روایت جدید از هویت ملی عربستان و پیامدهای آن، ( 14 بهمن 1398)، قابل بازیابی ازhttps://iiwfs.com/87
- ↑ [1] Alhussein, E.(2019), SAUDI FIRST: HOW HYPER-NATIONALISM IS TRANSFORMING SAUDI ARABIA, POLICY BRIEF, June, Available for https://ecfr.eu/publication/saudi_first_how_hyper_nationalism_is_transforming_saudi_arabia/
- ↑ Al-Rasheed, M. (2020), The New Populist Nationalism in Saudi Arabia: Imagined Utopia by Royal Decree, May 5th, Available for https://blogs.lse.ac.uk/mec/2020/05/05/the-new-populist-nationalism-in-saudi-arabia-imagined-utopia-by-royal-decree/