تاثير فرهنگ خارجی در سودان
تاثير فرهنگ خارجي
همانگونه که پیش از این نیز اشاره شد، سودان از یکسودر منطقه تمدّنی رود نیل قرار دارد و از سوی دیگر، محل به هم پیوستن و در هم آمیختن فرهنگهای گوناگون است. فرهنگ مردم این سرزمین، آمیزهای از فرهنگهای ساکنان سواحل دریای مدیترانه، کشورهای آفریقایی، عربی و خاورمیانه است (مصطفی امیدی، 1387 :159ـ149).
در دورههایی از تاریخ، سودان و مصر حکومت مشترک داشتهاند و روابط گسترده تاریخی بین آن دو، اشتراکات فرهنگی مصریان و سودانیان را، سبب شده است. بهطوریکه در آثار باستانی و بناهای تاریخی سودان این وضعیت، به وضوح قابل مشاهده و اثبات است. بسیاری از آداب و رسوم مردمان مصر و سودان، یکسان یا بسیار شبیه هم است. بهعنوان مثال در آن دورههای تاریخی که اهرام مصر برای تدفین حاکمان، ساخته شده، در سودان نیز برای آرامگاههای حاکمان، اهرام متعدّدی بنا شده است.[37]
شاید برای خوانندگان ارجمند این نکته شگفتانگیز باشد که تعداد اهرام ساخته شده در سودان بیش از مصر است ولی اهرام ثلاثه (سهگانه) مصر به دلیل عظمت، وسعت و کیفیِّت ساختشان، از شهرتی جهانی برخوردار شدهاند. متأسفانه، در اغلب کتابهایی که درباره جامعه و فرهنگ سودان نوشته شده، اشارهای هم به وجود اهرام کشور، نشده است.
اهرام سودان، در بخش شمالی این کشور، در منطقه مروی و بجراویه قرار دارند و آثار برجای مانده از دوران فراعنه بهشمار می ایند. آثار موجود در موزههای سودان، بهویژه موزه ملّی این کشور، نشانگر آن است که در دوران پیش از اسلام، سنّت مومیایی کردن اجساد در سودان نیز رواج داشته است.
در دوران معاصر نیز، با بررسی تطبیقی آداب و رسوم مردم سودان و مصر، به اثرگذاریها و اثرپذیریهای فرهنگی آنها از یکدیگر، به آسانی میتوان پی برد. بهعنوان مثال غذای اصلی بیشتر مردم سودان، «فول مصری»[38] یا باقلاست.
اکثریّت مردم سودان، با ورود اسلام به این سرزمین، دین مبین اسلام را پذیرفته و زبان عربی را نیز فرا گرفتهاند . بهطوریکه عربی، زبان رسمیسودان شده است و بهرغم تعدّد و تنوّع زبانها و گویشها کشور، عموم سودانیان از توانایی تکلّم به عربی برخوردارند. مسلمانان سودان، در طول تاریخ برای گسترش فرهنگ اسلامیکوشش کردهاند و جلوههایی از نتایج تلاشهای آنها را میتوان در رفتارهای اجتماعی سودانیان در عصر حاضر، مشاهده کرد. مانند توجّه ویژه به حفظ قرآن کریم، حضور گسترده و چشمگیر در مساجد برای نمازهای جمعه و جماعات، شرکت در حلقههای ذکر، احترام به شیوخ و استادان، حفظ حرمت پیران، مناعتِ طبع و تلاش برای کمک به مستمندان.
مردم سودان، از نظر نوع پوشش نیز، اثرپذیریهایی از فرهنگهای جوامع دیگر و بهویژه کشورهای اسلامی، عربی و آفریقایی داشتهاند . البتّه اکثریت قریب به اتّفاق مردم این سرزمین مسلمان هستند و نوع پوشش بیشتر آنان، متأثر از فرهنگ اسلامیاست. امروزه، اثرپذیریهایی از نوع پوشش غربی نیز در سودان مشاهده میشود (مشاهدات عینی مصطفی امیدی، وابسته فرهنگی سابق ج.ا.اـ خارطوم).