نیروهای مسلح آرژانتین

همان گونه که در بخش تاریخ آرژانتین بیان شد، در طول 200 سال دوران پس از استقلال آرژانتین، نیروهای نظامی در چندین مقطع ایفاگر نقشهای مهمّ و اساسی در تاریخ کشور بودهاند. خوزه سان مارتین اوّلین افسر نظامی واقعی آرژانتین بود که مؤسّس تشکیل ارتش منظّم به شکل امروزی است. در مقطعی دیگر در سال 1930 نظامیان با پشتوانهی نیروهای محافظهکار اقدام به کودتا بر علیه دولت دموکرات نمودند. پرون نیز یک نظامی بود که مشی حمایت از کارگران و نیروهای ضعیف جامعه را در پیش گرفت و به سبب اقدامات خود محبوبیت خاصی یافت تا جایی که همچنان پرونیسم یک مشی و ایدهی اصلی در جامعه محسوب می‌شود.

در تاریخ بسیاری از کشورها، نیروهای نظامی ایفاگر نقش خاصّی نبوده و برعکس در برخی دیگر، نیروی نظامی به عنوان نیروی سرکوبگر در اختیار قدرت مستبد و دیکتاتور حاکم عمل نموده و در گروهی دیگر از کشورها، خود نیروهای نظامی، سرنوشت کشور را برای مدّتهای طولانی رقم زدهاند. امروزه هیچ اندیشمند سیاسی نمی‌توان یافت که موافق ایفای نقش نظامیان در حاکمیت سیاسی کشور باشد. به هر حال در تاریخ آرژانتین، نیروهای نظامی در طول تاریخ حیات سیاسی کشور، نقشهای مهمّی داشته و بسیار اتّفاق افتاده است که دولتهای قانونی در نتیجهی کودتای نظامیان، سرنگون شده است. کودتاهای سیاسی نظامیان در سالهای 1930، 1943، 1955، 1962 و 1976 و سرنگون شدن دولتهای قانونی و اداره کشور برای سالها تحت استبداد دولتهای غیردموکراتیک از این نمونه است. در آخرین کودتا که حکومت نظامیان را تا سال 1983 (1361 هجری خورشیدی) بر این کشور حاکم کرد، بازداشتهای غیرقانونی، شکنجه، اعدام، ناپدید شدن بیش از 30 هزار نفر، به گروگان گرفتن کودکان و... مجموعهای از بدترین دوران سیاسی اخیر در کلّ کشورهای آمریکای لاتین را رقم زد.

ساختار نیروهای نظامی آرژانتین:

نیروهای نظامی آرژانتین (Fuerzas Armadas de la República Argentina) زیر نظر رئیس‌جمهور که فرماندهی کلّ قوا نامیده می‌شود، اداره می‌گردد. در واقع طبق قانون اساسی کشور، فرمانهای جنگ، صلح، حکومت نظامی و... توسّط شخص رئیس‌جمهور صادر خواهد شد. به لحاظ اداری و اجرایی، ارتش تحت نظارت وزارت دفاع قرار دارد. در واقع وزیر دفاع یک شخص غیرنظامی است و صرفاً رسیدگی به مسائل اداری و هماهنگی با رئیس‌جمهور را بر عهده دارد.

علاوه بر نیروهای زمینی، دریایی (نیروی دریایی در سال 1919 و بخش زیردریایی در سال 1933 تأسیس شده است) و هوایی (در سال 1912 تأسیس شد)، ارتش مرکّب از نیروی زمینی، نیروی دریایی و نیروی هوایی می‌باشد. مناطق آبی آرژانتین توسّط یک وزارتخانهی جداگانه (وزارت کشور) کنترل می‌شود که به وسیلهی ادارهی دریانوردی آرژانتین محافظت می‌شود، و مرزهای زمینی به وسیلهی ژاندارمری کشور پاسداری می‌گردد. امّا هر دو شاخهی مزبور تحت نظارت وزارت دفاع قرار گرفته‌اند. آنها عمدتاً به امر گشتزنی علیه جنایت سازمانیافته، قاچاق موادّ مخدّر و نیز عملیاتهای نجات شهروندان در هنگام اضطراری می‌پردازند. تعداد نیروهای نظامی آماده به خدمت و رزرو آرژانتین در سال 2011 بالغ بر 550 هزار نفر اعلام شده است.

دستگاه ارتش آرژانتین از لحاظ تاریخی یکی از مجهّزترین ارتشها در منطقه بوده ‌است (مثلاً جنگنده‌های جت پیشرفتهی خود را از اوایل دههی ۱۹۵۰ توسعه و ارتقاء داده ‌است) امّا در مقایسه با دیگر ارتشهای منطقه‌ای با هزینه‌های کمرشکنی مواجه شد و کمکم از اعتبار آن کاسته شد. نباید این نکته را از نظر دور داشت که دولتهای سالهای اخیر تلاش زیادی برای کنترل هرچه بیشتر نظامیان به کار بستهاند. بر اساس اعلام وزارت دفاع آرژانتین، نیروهای هوایی این کشور در حال حاضر 10 هواپیما و 7 هلیکوپتر جنگی در اختیار دارد.

نیروهای مسلّح آرژانتین در اجرای عملیاتهای مهم حفاظت صلح در هاییتی، قبرس، یوگسلاوی سابق، کویت، بوسنی و هرزگوین، و لیبی طبق چارچوب تعیینشدهی سازمان ملل اقدام کردهاند. از سال 1999 تا سال 2006 نیروهای نظامی آرژانتین، تنها نیروهای آمریکای لاتینی حاضر در منطقهی کوزوو بودند.

تسلیحات نظامی آرژانتین عمدتاً از آمریکا و در رتبهی بعدی آلمان، فرانسه، ایتالیا، اسپانیا و همچنین رژیم صهیونیستی تأمین شده است. در سال 2011 آرژانتین برای اوّلین بار در تاریخ خود، خرید تسلیحات و تجهیزات نظامی از روسیه و چین را آغاز کرد. در آمریکای جنوبی مهم‌ترین متّحدین نظامی این کشور برزیل، ونزوئلا و شیلی می‌باشند.

از سال 2000 در آرژانتین و 34 کشور آمریکای لاتین، مصونیت نیروهای نظامی آمریکایی لغو شد. (در این زمان منم متّحد همیشگی آمریکا از قدرت کنار رفته بود). در همین دوره آرژانتین نهتنها در سیاست خارجی بلکه در همکاریهای نظامی از آمریکا فاصله گرفت. این کشور مداخلهی نظامی آمریکا در اففانستان و بعداً عراق را محکوم نموده و حاضر به همراهی با آن نشد. هم‌اکنون آرژانتین از نظر توان نظامی در ردهی سی و دوم قدرت‌های نظامی جهان قرار دارد. برخی از پارامترهای قدرت نظامی آرژانتین به شرح زیر می‌باشد:

نیروی انسانی:

نیروی انسانی در دسترس: 9،918،490

مناسب برای خدمت: 16،718،928

نیروی نظامی در دسترس: 684،870

نیروی نظامی فعّال: 100.000

نیروی نظامی رزرو: 450.000

نیروی زمینی:

تانکها: 257

نفربرها: 981

توپخانهی کششی: 289

توپ: 543

موشکانداز: 58

خمپاره: 1754

تسلیحات ضدّتانک: 850

تسلیحات ضدّهوایی: 375

وسایل نقلیهی لجستیکی: 5021

نیروی دریایی:

مجموع کشتیهای نیروی دریایی: 42

ناوگان بازرگانی: 43

بنادر مهم و پایانهها: 8

ناو هواپیمابر: 0

ناوشکن: 4

زیردریایی: 3

ناوچه: 0

قایق گشتی: 8

قایق مینروب: 0

تجهیزات آبی و خاکی: 2

نیروی هوایی:

تعداد هواپیما: 404

هلیکوپتر: 94

فرودگاه عملیاتی: 1،141

مالی (USD):

بودجهی دفاعی: 5 میلیارد دلار

جغرافیایی:

راه آبی: 11000 کیلومتر

خطّ ساحلی: 4989 کیلومتر

مساحت: 2،780،400 کیلومتر

مرز مشترک: 9861 کیلومتر

بودجهی نظامی:

هزینه‌های دفاعی آرژانتین در سال 2010 در حدّ دورهی بازگشت دوران دموکراسی در کشور در سال 1983 و برابر با 3200 میلیون دلار آمریکا تصویب شده بود که نمایندهی 07/1 درصد تولید ناخالص داخلی کشور و کم‌تر از حدّ متوسّط کشورهای آمریکای لاتین (74/1درصد) بود. در دسامبر 2011 بودجهی پیشنهادی دولت برای سال بعد (2012) در مجلس نمایندگان تصویب شد که بر اساس آن، اعتبار کلّیهی نهادهای نظامی شامل نیروهای نظامی و انتظامی زیر نظر وزارت دفاع، سازمانهای غیرمتمرکز همچون مؤسّسهی نقشهبرداری نظامی، سازمان هواشناسی و مؤسّسهی کمکهای مالی، مجموعاً بالغ بر 20252909798 پزو تصویب شده که معادل حدود 5 هزار میلیون دلار است که در واقع 7/1 درصد بودجهی کلّ کشور می‌باشد.

خدمت وظیفه در آرژانتین:

آرژانتین در سال 1994 خدمت وظیفه اجباری را لغو کرد و آن را تبدیل به خدمت داوطلبانه نمود. این وضع حاصل بدگمانیهای سیاسی و اجتماعی نسبت به ارتش و بودجه‌های سالانهی رو به کاهش بود. این موضوع باعث شد تا ارتش هر سال سربازان وظیفهی کم‌تری را فراخواند. تجربهی جنگ مالویناس در سال 1982 که برتری نیروهای حرفهای را نسبت به نیروهای وظیفه نشان داد، عامل دیگری برای تصمیم به اختیاری نمودن خدمت سربازی بود. از دیگر مسائل تأثیرگذار شایعاتی پیرامون خشونت نسبت به نیروهای وظیفه بود که نمونهی آن قتل سرباز عمر کاراسکو در یک پایگاه نظامی در سال 1994 پس از یک اقدام تنبیهی خشن بود. باید خاطرنشان ساخت که خدمت وظیفهی عمومی به صورت رسمی هنوز در آرژانتین پایان نیافته و قانون خدمت نظامی اجباری در کتابها دیده می‌شود. امکان استفاده از آن در زمان جنگ، بحران یا حالتهای اضطراری وجود دارد. سنّ اعزام به خدمت سربازی در قانون آرژانتین 18 سال تمام بود.

خدمت وظیفه را در زبان اسپانیولی (البتّه در آرژانتین) La Colimba مینامند. واژهی مزبور ترکیبی از سیلابهای ابتدایی فعلهای Correr (دویدن)، Limpiar (پاک کردن) و barrer (جارو کشیدن) است. شاید برداشت مردم از این خدمت چنین بوده است که تمام کاری که یک سرباز در طول خدمت خود انجام میدهد، عبارت است از دویدن، پاک کردن و جاروکشیدن. سربازان وظیفه را نیز با عبارت Colimbas میشناسند.