ایران شناسی در کانادا

از دانشنامه ملل
نسخهٔ تاریخ ‏۲۲ ژوئیهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۹:۵۱ توسط Rashid (بحث | مشارکت‌ها)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)

ذخایر عظیم فرهنگی ایران زمین همواره در میان‏ مردم فرهیخته و فرهنگ دوست کانادا از جایگاه ویژه‏ای‏ برخوردار بوده‏ است. در نیم‏قرن اخیر، عواملی چند در توسعه چشمگیر مطالعات ایران‌شناسی در این کشور مؤثر بوده ‏اند. پس از جنگ جهانی دوم، همراه با بسط سریع ارتباطات بین‏ المللی در زمینه ‏های سیاسی و اقتصادی، دوره‏ های مطالعات مربوط به خاورمیانه و اسلام‌شناسی نیز در برخی از دانشگاه‌های کانادا دایر شد. در این دوره ‏ها شاخه ‏ای زیر عنوان‏ ایران‌شناسی گنجانده ‏شد.

پس از انقلاب اسلامی‏ ایران در سال 1979، مهاجرت تعداد قابل توجهی‏ از تحصیل‌کرده‏ ها، دانشگاهیان، روزنامه‏ نگاران، شعرا، هنرمندان و روشنفکران ایرانی به کانادا باعث شد که مطالعه راجع به ایران و ایرانیان و فارسی‏ زبانان مورد توجه قرار گیرد.

با افزایش تعداد نسل دومی‌ها(ایرانی- کانادایی) علاقه‌مندی به جنبه‏ های مختلف زبان، فرهنگ و تمدن ایرانی افزایش یافت. به همین دلیل، در بسیاری از دانشگاه‌ها در سطوح مختلف دروس و برنامه‏ های‏ آموزشی زبان فارسی ایجاد گردید.

از جمله قدیمی‌ترین این موارد باید به تأسیس مؤسسه‏ مطالعات اسلامی در دانشگاه مک گیل در سال 1951 اشاره کرد که در آن به مطالعات ایرانی به ‏عنوان‏ زیر مجموعه مطالعات اسلامی و خاورمیانه پرداخته شده‏ است. در سال 1961، در دانشگاه تورنتو گروه‏ مطالعات اسلامی فعالیت خود را آغاز نمود. این گروه در دهه‏ های 60 و 70 با مدیریت قوی به یکی از قطب‌های مهم مطالعات ایران‌شناسی و ادبیات‏ ایران در امریکای شمالی تبدیل شد.[۱]

برخی از پژوهشگران ایران‌شناسی

پروفسور جورج‏ مایکل وینکس

پروفسور جورج‏ مایکل وینکس(Goarge Micheal Wickens) در زمینه زبان و ادبیات فارسی،‏ یکی از پیشگامان محسوب می ‏شود. وی با ترجمه و تصحیح تعدادی از متون کلاسیک ادبیات فارسی و عربی(از جمله ترجمه «بوستان سعدی» و «اخلاق ناصری» خواجه نصیرالدین طوسی) در این عرصه کاملاً شناخته‏ شده است.

استاد ریوان ساندلر

استاد ریوان ساندلر(Rivanne Sandler) از دانشگاه تورنتو ست. او طیف وسیعی از نثر و نظم جدید فارسی‏ را مورد بررسی قرار داده و در مجله «ادبیات امروز جهان‏(World Literature Today)»، با عنوان‏ «تحولات ادبی در ایران در سال‌های دهه شصت و هفتاد میلادی تا قبل از انقلاب ایران»، به چاپ رسانده‏ است.

پروفسور نسرین رحیمیه

پروفسور نسرین رحیمیه از گروه ادبیات تطبیقی‏ دانشگاه آلبرتاست. نامبرده به آثار نویسندگان معاصر ایرانی و سینمای ایران بعد از انقلاب توجه‏ ویژه ‏ای نشان داده است. روش ‏شناسی چندرشته‏ای در تحقیقات وی کاملاً مشهود است. از جمله آثار وی‏ می‏توان به کتاب «پارسیان گمشده بازخوانی صداها در تاریخ فرهنگی ایران» اشاره نمود.

ژیلا قمیشی

ژیلا قمیشی استاد دانشگاه مانیتوبا در کاناداست. وی تدوین ‏کننده یکی از شماره‏ های مجله «زبان‌شناسی» بود که به ترکیبات‏ زبان‌های ایرانی اختصاص یافته است.

تاریخ

در این زمینه باید از محققان برجسته ‏ای چون: مارگات‏ میلر،(Margaret Miller) والدمار هکل(Waldemar Heckel) و راجر ساوری نام برد. علاوه‌بر این‌ها می‌توان به فعالیت‌های دانشمندان زیر در حوزه تاریخ ایران اشاره کرد:

کالین‏ میشل

کالین‏ میشل(Collin p.Mitcheal) استاد دانشگاه‏ دال هرسی در کاناداست. وی برخی جنبه‏ های تاریخ دیپلماسی در ایران را در دوره صفویه(قرن‌های 16 و 17) مطالعه کرده و نتایج آن ها را در مقالات متعدد منتشر کرده است.

پروفسور ادوارد اینگرام

پروفسور ادوارد اینگرام(Edward Ingram) استاد تاریخ‏ در دانشگاه سیمون فریزر، کاناداست. وی چندین تحقیق در مورد روابط انگلستان با ایران قرن نوزدهم منتشر ساخته است.

پروفسور دریل مک لین

پروفسور دریل مک لین(Derryl Maclean) استاد دانشگاه سیمون فریزر، کانادا می باشد. وی از اساتید مبرز حوزه ایران‌شناسی در حال حاضر است که به تحقیق درباره فرهنگ ایرانی در بستر تاریخی اسلامی- هندی‏ پرداخته است. وی آثار متعددی را در خصوص ادیان‏ و همبستگی فرهنگی بین ایران قرون وسطی و هند به رشته تحریر درآورده است.

فلسفه، کلام، عرفان و تشیع

پروفسور هرمان لندولت

پروفسور هرمان لندولت(Landolt Hermann) استاد حوزه فلسفه و کلام موسسه مطالعات اسلامی دانشگاه مک گیل کاناداست. وی دیدگاه‌های ابن سینا، سهروردی و ملاصدرا را بررسی کرده است. از آثار مهم وی تصحیح و استنساخ‏ «کشف‏ الاسرار» اثر مشهور نورالدین اصفهانی است. او مقالات‏ بسیاری در دایره المعارف‌های مختلف در این زمینه منتشر ساخته است.

توشیکو ایزوتسو

توشیکو ایزوتسو(Toshikiko Izutsu) استاد موسسه مطالعات اسلامی دانشگاه مک گیل کاناداست. وی مؤلف اثر مشهور «مفاهیم اخلاقی و مذهبی در قرآن‏» است. کتاب وی با عنوان ‏«ساختار اساسی‏ مابعد الطبیعه سبزواری‏» به همت نمایندگی‏ دانشگاه مک گیل در تهران منتشر شده است.

پروفسور لیندا کلارک

پروفسور لیندا کلارک(Lynda Clarck) استاد گروه‏ ادیان مرکز مطالعات ایران‌شناسی دانشگاه کنکوردیا، کاناداست. وی به نحو مبسوطی به‏ تحقیقات در زمینه شیعه‏ شناسی پرداخته است و آثار و مقالات متعددی از وی منتشر شده ‏اند.

تاریخ هنر و باستان‌شناسی ایرانی

از جمله محققان بنام در این زمینه می‌توان از پروفسور گلمبک،(Golombek) پروفسور میسن(MASON) و پروفسور کیل(Keall) نام برد. همچنین اثری توسط پروفسور یانگ و پورفسور اسمیت(Cuyler Youg و p.Smith) با عنوان‏ «مهاجرت آریایی‌ها به مناطق غرب ایران‏» توسط این‏ مرکز منتشر شده است.

جدیدترین اثر پروفسور یانگ، رساله ‏ای است که با ایی‌کیل(E.keall) درباره «امپراتوری‌های ایران قدیم» در مجموعه دایره المعارف پنگوئن به چاپ رسانده‌اند. سبک ‏شناسی معماری قرن‌های 15 و 16 در ایران از زمینه‏ های تخصصی دیگری است که پروفسور لیزا گلومبک به آن می‏پردازد.

از جمله محققان برجسته دیگر در حوزه تاریخ هنر پروفسور آنتونی ولک(Anthony welck) از دانشگاه ویکتوریا است که تحقیقات وی مربوط به‏ هنرهای دوران صفویه(نقاشی، خطاطی و معماری‏) می‌باشد. در سال‌ 1970 او نمایشگاه‌های‏ مهمی در خصوص هنر ایرانی - اسلامی در قرون وسطی برگزار نمود. از جمله‏ آثار وی می‏توان به کتاب ‏"شاه عباس و هنر در اصفهان‏" اشاره کرد.[۱] [۲]

نیز نگاه کنید به

ایران شناسی در روسیه؛ ایران شناسی در تونس؛ ایران شناسی در ژاپن؛ ایران شناسی در لبنان؛ ایرانشناسی و ایرانشناسان در چین؛ ایران شناسی در سنگال؛ ایران شناسی در مالی؛ ایران شناسی و ایران شناسان در اوکراین؛ ایران شناسی و ایرانشناسان در اسپانیا؛ ايران شناسی و ايران شناسان اردن؛ ایران شناسی در اتیوپی؛ ایران شناسی در سیرالئون؛ ایران شناسی در قطر

کتابشناسی

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ لاریجانی, ف. (1381). زبان و مردم کانادا و جایگاه زبان فارسی در این کشور. مجموعه مطالعات رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، سفارت ایران در کانادا.
  2. لاریجانی، فاضل(1395). جامعه و فرهنگ کانادا. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشارات بین المللی الهدیص.407-411.