کتابخانه ی ملی چین

از دانشنامه ملل
نسخهٔ تاریخ ‏۲۲ دسامبر ۲۰۲۳، ساعت ۲۲:۵۴ توسط Hamidian (بحث | مشارکت‌ها) (←‏کتابشناسی)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
تصویر کتابخانه ملی چین

كتابخانه­‌ی ملی كنونی چین، همان «كتابخانه‌­ی سلطنتی پایتخت» سابق است كه در سال 1909، در محل معبد «گوانگ­ خوا» در پكن احداث و سپس به خیابان «وِن­جین (Wenjin)» منتقل و به بزرگترین كتابخانه­‌ی مدرن چین تبدیل گردید. این کتابخانه در سال 1928 میلادی، کتابخانه‌­ی ملی بِی­پینگ (Beiping) نام گرفت. از سال 1987، در مکاتبات بین‌المللی با نام «کتابخانه­‌ی ملی چین» عنوان شد و در دسامبر سال 1998 با مصوبه‌­ی شورای وزیران چین این نام رسمیت یافت. در طول سال­‌های سپری شده، تعدادی از محققان و دانشمندان برجسته‎­‌ی چینی، از جمله «لیانگ چی­چائو»، «چای یوان پی»، «لوشون» در خدمت این كتابخانه بوده و ریاست آن را بر عهده داشته‌اند.

سالن مطالعه کتابخانه ملی چین

كتابخانه­‌ی ملی چین، پس از تأسیس جمهوری خلق چین در سال 1949، به كتابخانه­‌ی پكن تغییر نام داد. به دنبال توسعه‌ی علمی و آموزش چین، و افزایش تقاضای مردم برای فراگیری علوم، كتابخانه­‌ی پكن نیز در دهه‌های 1950 و 1960 توسعه­‌ی بیشتری یافت. در سال 1975 براساس تصمیم «چوئن­لای» نخست وزیر وقت این کشور، عملیات ساخت و ساز و تجدید بنای ساختمان كتابخانه­‌ی پكن آغاز و در سال 1987 ساختمان جدید كتابخانه در فضایی به مساحت 170 هزار متر مربع تكمیل و به یکی از بزرگ­ترین كتابخانه‌­های جهان تبدیل شد. این کتابخانه از نظر وسعت مقام نخست را در آسیا و مقام چهارم را در جهان دارد. ساختمان كتابخانه جمعآ از 22 طبقه و چند ساختمان مرتبط تشكیل شده است. مخازن كتاب 10 طبقه را به خود اختصاص داده و 38 تالار مطالعه نیز در 5 طبقه از ساختمان استقرار یافته‌اند. افزون بر این­ها، دو تالار نمایشگاهی و دو محوطه‌­ی سبز نیز در زمین 14 هكتاری كتابخانه وجود دارد. بخش‌های مختلف آن عبارتند از:

بخش منابع الكترونیكی

دو تالار منابع الكترونیكی در كتابخانه وجود دارد که هر كدام به ترتیب 20 و 63 رایانه دارند. بسیاری از لوح‌های فشرده و سایت‌های اینترنتی در این تالارها قابل دسترسی هستند. استفاده از رایانه‌ها با پرداخت هزینه‌های تعیین شده، مخصوص اعضا بوده و اعضای جدید پس از طی دوره‌های آموزش رایانه، مجاز به بهره‌برداری هستند. امكان دسترسی پیوسته به فهرست همگانی (اپك) نیز میسر است.

بخش خدمات تهیه­‌ی اسناد

وظیفه­‌ی این مركز، ارائه‌­ی خدمات اطلاع‌رسانی به طرح‌های تحقیقاتی بزرگ ملی، واحدهای تولیدی، و عموم مردم در قالب تهیه، بازیابی، و اشاعه‌­ی اطلاعات مورد نیاز آن­ها، در قبال دریافت هزینه‌های مربوط است. امانت بین كتابخانه‌های داخل و خارج از كشور، از دیگر وظایف این مركز به شمار می‌­رود.

بخش ترجمه

این بخش وظیفه­‌ی ترجمه­‌ی منابع كتابخانه‌ای به زبان‌های گوناگون را برعهده دارد. مترجمان پاره‌وقت این مركز بنابر سفارش مراجعان، به ترجمه از زبان‌ها یا به زبان‌های مختلف از جمله انگلیسی، روسی، ژاپنی، آلمانی، فرانسوی، كره‌ای، اسپانیولی، ایتالیایی، هندی، و جز آن می‌پردازند.

بخش سمعی و بصری

بخش صوتی و تصویری

این بخش دارای سه سالن صوتی و تصویری مجهز به سیستم چندرسانه‌­ای، با امکانات استودیو ویرایش فیلم، پخش، و ضبط است. دو سالن نمایش جمعی با 130 صندلی و 60 صندلی تک نفره نیز در این بخش در نظر گرفته شده است. در این بخش امکان به امانت گرفتن منابع برای اعضای کتابخانه هم وجود دارد.

كتابخانه‌­ی ملی چین، افزون بر این­كه یك كتابخانه‌­ی تحقیقاتی جامع و گنجینه­‌ی ملی انتشارات داخلی است، مركز تحقیقات و توسعه­‌ی كتابخانه‌ها و شبكه‌های اطلاع‌رسانی كتابخانه‌ها نیز به‌شمار می‌رود. تهیه­‌ی كتابشناسی ملی، نظام رده‌بندی چینی، اجرای توافقات رسمی فرهنگی، و همكاری با سایر كتابخانه‌ها در داخل كشور و در سطح بین‌المللی، از وظایف این كتابخانه است. كتابخانه‌­ی ملی، مركز ملی شابک و شماره­‌ی استاندارد ملی پیایندها (آی.اس.اس.ان.) نیز هست. به صورت کلی، حفظ و نگهداری مواد كتابخانه‌­ای از اهداف این كتابخانه است. از این رو، كتاب‌های مهم و نادر، به‌ منظور حفظ و نگهداری مطلوب، به ریزنگار تبدیل می‌شوند. این كتابخانه علاوه بر برخورداری از قانون واسپاری انتشارات داخلی (از سال 1920)، به گردآوری انتشارات خارجی، انتشارات سازمان‌های بین‌المللی و دولت‌های خارجی، انواع ریزنگار و مواد دیداری - شنیداری، لوح فشرده، و انتشارات الكترونیكی نیز می‌پردازد. هم­چنین مجموعه‌های بزرگی از انتشارات در زمینه‌های كتابداری و اطلاع‌رسانی؛ سالنامه‌های چینی؛ و مجموعه‌های خاص انتشارات هنگ‌كنگ، تایوان، و ماكائو را گردآوری كرده است. افزون بر این، كتابخانه‌­ی ملی چین مركز واسپاری رساله‌های دكترای چینی و انتشارات سازمان ملل متحد نیز هست.

این كتابخانه در تمامی روزهای سال به روی مراجعان باز بوده و روزانه بین 7 تا 8 هزار نفر به كتابخانه مراجعه كرده و از 10هزار  فقره ماده­‌ی كتابخانه‌ای استفاده می‌کنند. هم­چنین، خدمات پیوسته‌ی آن 24 ساعته از طریق شبكه‌های چندرسانه‌ای گوناگون و نیز اینترنت قابل دسترسی است. در 1999، قریب به 15000 كارمند در این كتابخانه اشتغال داشته‌اند، كه نزدیك به 10 درصد آنها دارای تخصص كتابداری بوده‌اند.

كتابخانه­‌ی ملی چین، مركز ملی پیشینه­‌ی كتابشناختی است و وظیفه‌­ی انتشار «كتابشناسی ملی چین»، فهرستگان‌های ملی، و فهرست مجموعه‌های موجود در این كتابخانه را بر عهده دارد. این كتابخانه از سال 1927 و به‌ ویژه از سال 1957 «فهرستگان ملی چین» را گردآوری كرده است. در سال 1997 «مركز فهرست­نویسی كتابخانه­‌ی پیوسته»، به‌منظور سازماندهی فهرست نویسی رایانه‌ای در سطح كشور، مدیریت شبكه‌­ی فهرستگان، و گسترش اشتراك منابع كتابشناختی در آن تأسیس شد. انتشار فهرست­ برگه­‌ی كتاب‌های چینی با فرمت مارك نیز از وظایف این مركز به‌ شمار می‌رود. تا پایان سال 1997 حدود 73 نفر در این مركز اشتغال داشته‌اند.

سالن مطالعه

كتابخانه­‌ی ملی چین هم­چنین موظف به تهیه‌­ی بیش از 30 عنوان كتابشناسی است؛ از جمله: «كتابشناسی ملی چین»، «كتابشناسی عمومی كتاب‌های منتشر شده بین سال‌های 1911-1949»، و «كتابشناسی كتاب‌های قدیمی و كمیاب».

این كتابخانه با همكاری سایر كتابخانه‌های چین، پایگاه اطلاعاتی كتابشناسی ملی گذشته‌نگر چین (1949 تا 1987) را ایجاد كرده‌است كه در كنار پایگاه اطلاعاتی كتابشناسی ملی چین كه توسط كتابخانه‌­ی ملی چین راه‌اندازی شده‌است، بزرگ‌ترین و جامع‌ترین پایگاه اطلاعاتی كتابشناسی ملی انتشارات چین را تشكیل می‌دهد. كتابخانه ملی چین هم­چنین، ریاست هیئت تحریریه رده‌بندی كتابخانه‌­ی چینی را برعهده دارد كه زیر نظر وزارت فرهنگ چین تشكیل می‌شود. تحقیق، تألیف، بازبینی، و اصلاح طرح رده‌بندی چینی و موضوعات وابسته، از وظایف این هیئت به‌شمار می‌رود.

كتابخانه عظیم ملی چین دارای 3/26 میلیون جلد كتاب (براساس آخرین آمار سال 2007) است كه پنجمین مجموعه­‌ی بزرگ كتاب جهان به شمار می‌­آید و در سال­‌های اخیر سالانه 600 تا 700 هزار جلد كتاب به ذخایر آن افزوده شده است. از جمله آثار بسیار كهن موجود در آن می‌توان به 35 هزار قطعه خطوط حكاكی شده روی لاك لاك­پشت‌­ها، 300 هزار یادداشت­‌های سلطنتی دوران سلسله‌­ی سونگ مربوط به 700 سال پیش، و بیش از 3 میلیون جلد كتاب نادر و منحصر به فرد، و یك میلیون 640 هزار جلد كتاب قدیمی، 97/2 میلیون کتاب به زبان­‌های خارجی آن اشاره كرد. این كتابخانه هم­چنین اسناد و مدارك و آثار قدیمی مربوط به شهر دونگ­خوانگ، مجموعه­‌ی جائوچنگ، دایره‌المعارف یونگ­لی و آثار كامل ادبیات كلاسیك چین را در خود جای داده است. این كتابخانه از لحاظ گردآوری كتاب به زبان چینی بزرگ­ترین مركز در جهان و بزرگ­ترین كتابخانه­‌ی كشور چین در زمینه­‌ی جمع‌آوری كتب خارجی به 115 زبان دنیا است. در این كتابخانه آثار ارزشمند و گرانبهایی درباره­‌ی افراد مشهور و اسناد دوران انقلاب فرهنگی و تئوری­‌های تئوری‌پردازان چینی نگهداری می‌­شود و با 1200 كتابخانه و موسسه­‌ی تحقیقاتی در 120 كشور جهان مبادلات گسترده‌­ای دارد و نشریات رسمی دولت­‌های خارجی و سازمان ملل را در خود جای داده است.

بسیاری از انتشارات الكترونیكی و جدید و مدرن امروزه در جریان توسعه­‌ی عصر اطلاع رسانی به خزاین و گنجینه­‌های این كتابخانه افزوده شده و مجهز به شبكه­‌ی رایانه‌­ای است و از یك سیستم مدیریتی پیشرفته همانند سیستم كتابخانه­‌های مهم و پیشرفته‌­ی جهان برخوردار است. داده­­‌های دیجیتالی تمام متن موجود در آن به 78 میلیون صفحه می­رسد كه معادل 250 هزار جلد كتاب است. شمار بازدید كنندگان پایگاه اینترنتی این كتابخانه در سال 2007 به بیش از 350 میلیون نفر رسید. این كتابخانه در قرن بیست و یكم، سیستم كامپیوتری و دیجیتالی كردن تمام كتب و اسناد خود را كه از سال 1998 آغاز كرده به اتمام خواهد رساند و مرحله­‌ی بعدی توسعه­‌ی مجدد ساختمانی كتابخانه با فضایی به مساحت 22 هزار متر مربع که درحال اجرا است، به آن اضافه خواهد شد كه پس از تكمیل فضای كتابخانه به 250 هزار متر مربع بالغ می­‌گردد و از این لحاظ مقام سوم جهان را به خود اختصاص خواهد داد. سه طرح اطلاع رسانی فرهنگی برای ارائه­‌ی فناوری پیشرفته و توسعه­‌ی فرهنگ و آموزش مردم، چاپ به صورت افستِ كتاب­‌های قدیمی كمیاب و نادر برای استفاده­‌ی عموم و هم­چنین ارسال كتاب به مناطق حاشیه­‌ای و محروم كشور برای توسعه‌­ی فرهنگ كشاورزان و روستاییان و افزایش آگاهی­‌های علمی آنان، از جمله طرح­‌هایی است كه از سال 2005 میلادی این كتابخانه در دست اجراء دارد.

سایر کتابخانه‌­های مهم چین نیز عبارتند از: کتابخانه‌­ی جدید پایتخت؛ کتابخانه‌­ی ملی شانگهای؛ کتابخانه‌­ی فرهنگستان علوم اجتماعی چین [i]؛ کتابخانه‌­ی دانشگاه پکن؛ کتابخانه­‌ی دانشگاه چینگهوا؛ کتابخانه‌­ی دانشگاه خلق پکن؛ و کتابخانه­‌ی دانشگاه تربیت معلم پکن.[۱]

پاورقی

[i] - کتابخانه­‌ی تخصصی با بیش از 6 میلیون جلد کتاب ==نیز نگاه کنید به==*چین

کتابشناسی

  1. سابقی، علی محمد (1392). جامع فرهنگ و ملل چین. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی، جلد سوم، ص1025-1031.