آداب و رسوم عامیانه‌­ی مردم چین

زندگی مردم چین بسیار متنوع و دارای آداب و رسوم جالب و فراونی هستند. مراسم ازدواج یکی از جالب‌ترین رسوم آن­‌ها است. سبک ازدواج چینی­‌ها با شیوه­‌ی ازدواج غربی متفاوت است. اغلب مردمان غرب، هنگام ازدواج به کلیسا می­‌روند، درحالی­که مردم چین به جای رفتن به اماکن مذهبی، به برپایی ضیافت می­‌پردازند؛ غربی­‌ها برای نزول برکت به درگاه خدا دعا می­‌کنند، ولی مردم چین در این مراسم به آسمان، زمین، پدر و مادر ادای احترام می‌کنند؛ در کشورهای غربی عروس­‌ها لباس سفید می­‌پوشند درحالی­که در چین عروس و داماد عمدتا در مناطق روستایی لباس قرمز می‌پوشند، چرا که رنگ قرمز در چین سمبل شادی و میمنت است. با در نظر گرفتن مراسم ازدواج، مشخص می­‌شود که مردم چین آداب و رسومی متفاوت با دیگر کشورها دارند. در حقیقت نه تنها مراسم ازدواج در چین، بلکه آداب و رسوم دیگری هم­چون مراسم یک ماهگی نوزاد، عید بهاره، دوازده حیوان نمادین و غیره، هر کدام فرهنگ خاص خود را داشته و هر یک از آن­ها، شور و اشتیاق و امید و آرمان­‌های مردم برای داشتن یک زندگی خوشبخت و سعادتمند را بیان می­‌کنند.

نیز نگاه کنید به ازدواج در فرهنگ سنتی چین؛ قانون و مقررات ازدواج سنتی در چین؛ تحول در سنت های مراسم ازدواج؛ آمار ازدواج و طلاق در چین؛ قوانین مربوط به ازدواج در چین؛ ازدواج در چین

نام‌های چینی

سنت انتخاب نام و نام خانوادگی مردم چین

نام­‌های خانوادگی چینی­‌ها در عصر مادرسالاری پدید آمد. در آن زمان طوایف و قبایل حول محور مادران شکل می­‌گرفت و برای تمایز خانواده­‌ها، از نام خانوادگی برای نامیدن هر خانواده استفاده می‌کردند. منشاء انتخاب نام‌­های خانوادگی به قرار زیر است:

1ـ در جوامع مادر سالار، نام مادر به عنوان نام خانوادگی انتخاب می­‌شد.

2ـ در دوران باستان، نام حیواناتی که مردم آن را پرستش می‌­کردند به ­عنوان نام خانوادگی استفاده می­‌شد. مانند اسب، گاو، گوسفند، اژدها و غیره.

3ـ  نام‌­های خانوادگی، بر­اساس نظام فئودالی و ارباب و رعیتی انتخاب می­‌شد. مانند: «جائو»، «وو»، «سونگ»، «چینگ» و غیره.

4ـ نام‌­های خانوادگی، بر اساس شغل نیاکان تعیین می­‌شد. مانند«سی­ما» که شغل نگهداری از اسب بود و «سی­تو» که مسئول اداره­‌ی سربازی و زمین بود و پس از مدتی به ­عنوان نام ­خانوادگی نسل‌های بعدی برگزیده می­‌شد.

5ـ سمت یا لقب نیاکان به عنوان نام خانوادگی انتخاب می‌شد.

6ـ نام­‌های خانوادگی، بر اساس محل سکونت یا مناظر طبیعی برگزیده می‌­شدند.

7ـ پیشه یا حرفه به عنوان نام ­خانوادگی پذیرفته می­‌شد. برای نمونه، کسی که حرفه­‌ی او ساخت ظروف سفالی بود نام‌ ­خانوادگی «تائو» را انتخاب می­‌کرد.

8ـ نام نیاکان افسانه­‌ای به­ عنوان نام ­خانوادگی برگزیده می‌­شد. از قبیل «خوانگ­دی» که نام نیای چینی­‌ها­ی «شوان یوان» بوده که در زمان­‌های بعد «شوان یوان» به عنوان نام خانوادگی برگزیده شد.

به طور ­کلی، نام‌­های خانوادگی چینی­‌ها، دارای یک، یا دو و گاهی هم تعداد بیشتری کاراکتر تشکیل شده است. تا به امروز، آمار دقیقی مبنی بر این­که درتاریخ چین چند نام خانوادگی بوده است وجود ندارد. در چین امروز، حدود 3500 نام ­خانوادگی وجود دارد که از این میان، حدود صد مورد از آن­ها  بیشتر مورد استفاده قرار می­‌گیرند؛ بیشترین نام­‌های خانوادگی مورد استفاده عبارتند از: «لی»، «وانگ» و «جانگ».

گزینش اسامی مردم چین نیز دارای سنت و ویژگی­‌های خاصی است. در چین ابتدا نام­ خانوادگی و سپس نام می‌­آید. اسامی اعضای یک خانواده بر اساس ارشدیت تعیین می‌شود و در اسامی هم ردیفان خویشاوند، اغلب یک کاراکتر یکسان وجود دارد. در چین باستان، نام­‌گذاری­‌ها بسیار پیچیده­‌تر از دوران کنونی بوده و شخصیت­‌های فرهنگی و مقامات، افزون بر نام و نام­ خانوادگی، یک نام مستعار و لقب نیز داشته‌اند؛ مانند ادیب و شاعر معروف سلسله‌­ی سونگ ­«سو­شی» که نام­خانوادگی‌­اش «سو» و نام او «شی» و نام مستعارش «زی جَن» و لقبش «دونگ پُو» بود. شاعر معروف سلسله­‌ی تانگ «لی­بَی» چون در دوران کودکی در روستای «چینگ لیان­» در استان «سی چوان» زندگی می­‌کرده، لقب «چینگ لیان جو­شی» (به معنای راهب بودائی غیر روحانی چینگ لیان) را برای خود انتخاب کرده است.

بیشتر نام­‌های چینی دارای معانی مشخصی است و بیانگر خواسته­‌ها و آرزوی چینی‌­هاست. برخی از نام­‌ها دربرگیرنده‌­ی زمان و مکان تولد و یا پدیده‌­های طبیعی هستند. مانند «جینگ» (به معنی شهر پکن)، «چِن» (به معنای سپیده دم)، «دونگ» (زمستان)، «شوه» (برف) و غیره. برخی از نام‌ها دارای مفاهیم فضایل اخلاقی هستند، مانند «جونگ» (وفاداری)، «ای» (عدالت)،  «لی»  (نزاکت) و «شین» ( اعتقاد). برخی از نام‌­ها بیانگر مفاهیمی هم­چون سلامتی، عمر طولانی و سعادت هستند. مانند «جیان» (سلامت جسمی)، «شُو» (عمر طولانی)، «سونگ» (کاج به معنی عمر طولانی) و«فو» (سعادت). اسامی مردان هم با زنان متفاوت است. اسامی مردان معمولا دارای معانی قدرت و شجاعت است، مانند «خو» (ببر)، «لُونگ» (اژدها)، «شیونگ» (عظمت)، «وی» (بزرگی)، «گانگ» (صلابت)، «چیانگ» ( قدرت) و غیره. اغلب نام‌­های زنان دربرگیرنده‌­ی معانی‌­ای هم­چون لطافت و زیبایی است، مثل «فِنگ» (سیمرغ)، «خوا» (گل)، «یو» (یشم)، «تسَی» (رنگارنگ)، «جوان» (مطبوع)، «جینگ» (آرام) و غیره.

امروزه، انتخاب نام برای مردم چین دیگر مانند قدیم با وسواس همراه نیست. اکثر نام‌­ها از یک اسم کوچک و یک اسم بزرگ تشکیل شده‌اند؛ هم­چنین، نام­‌ها همانند گذشته بر اساس ارشدیت تنظیم نمی­‌شوند. به هر حال، بسیاری از چینی­‌ها امیدوارند بتوانند برای نوزادان یک نام زیبا، با مفهوم و در عین ­حال، متفاوت انتخاب کنند.

حیوانات نمادین چین

دوازده حیوان نمادین

مردم چین یک رسم سنتی دارند ، وقتی بچ‌ه­ای به دنیا می‌­آید، از یک حیوان به عنوان نماد برای او استفاده می­‌کنند. این سنت را «شو شیانگ» یا  «شِنگ شیائو» می­‌گویند و از روش سنتی خاصی برای احتساب سن و شمارش سال­‌ها استفاده می­‌شود.

مردم چین باستان برای شمارش سال‌­ها، از عنوان امپراطور وقت و روش «گَن­جی» استفاده می‌کردند. روش محاسبه‌­ی سال «گَن­جی» به سال 841 پیش از میلاد بر می‌­گردد که تا به امروز مورد استفاده است. «گَن­جی» از «گَن» و «جی» تشکیل شده است. «گَن» به معنی «ساقه­‌ی آسمان» از ده کاراکتر چینی تشکیل می­‌شود که عبارتند از: «جیا، ای، بینگ، دینگ، وو، جی، گِنگ، شین، رِن و گویی». واژه­‌ی «جی» به معنی «شاخه‌­ی زمین» است و از دوازده کاراکتر تشکیل شده که عبارتند از: «زه، چُو، یین، ماو، چِن، سی،  وو، وی، شِن، یُو، شو و خَی». اگر ده کاراکتر ساقه­‌ی آسمانی را با دوازده شاخه­‌ی زمینی به ترتیب متناسب کنیم، شصت ردیف ترکیبی به دست می­آید، مانند: «جیا زه»، «ای­چُو»، «بینگ ما» و.... این شصت ردیف چرخشی هستند و هر شصت سال را یک «جیازه» می‌­گویند. برای نمونه، سال 2001 میلادی، مطابق با سال «شین­سی» و سال 2002 میلادی، مطابق با سال «رِن وو» به تقویم کشاورزی چین است؛ پس از شصت سال، دوباره سال 2061، با سا ل«شین­سی» و سال 2062، با «رن وو» مطابقت می­‌کند. از زمان سلسله­‌ی «خَن» شرقی (25 ـ220 م)، مردم چین شروع به استفاده از دوازده حیوان برای تطبیق با دوازده شاخه­‌ی زمینی کردند که این دوازده حیوان عبارتند از «موش، گاو، ببر، خرگوش، اژدها، مار، اسب، گوسفند، میمون، خروس، سگ و خوک». این دوازده حیوان دوازده «شِنگ­شیائو (Shengxiao)» یا دوازده «شو­شیانگ (Shuxiang)» نام دارند. دوازده شاخه­‌ی زمینی با دوازده حیوان به این شکل تطبیق می‌کنند: «زه ـ موش»، «چُو ـگاو»، «یین ـ ببر»، «ماو ـ خرگوش»، «چِن ـ اژدها»، «سی ـ مار»، «وو ـ اسب»، «وی ـ گوسفند»، «شِن ـ میمون»، «یوـخروس»، «شو ـ سگ»، «هَی ـ خوک»؛ یعنی سال «زه» سال موش است، سال «چُو» سال گاو و سال «یین» سال ببر است... از این رو، هر کس که به دنیا می­‌آمد یک حیوان به عنوان سمبل سال تولد او محسوب می­‌شد. لذا، کسی­ که در سال «زه» به دنیا می‌­آید، به موش تعلق دارد و اگر در سال «چُو» به دنیا بیاید، به گاو تعلق دارد و اگر در سال «یین» به دنیا بیاید، به ببر تعلق می­گیرد. (idb: 31-35)

امروزه، مردم چین برای شمارش سال­‌ها و محاسبه‌­­ی سن افراد، از تقویم میلادی و «شو­شیانگ­» (سال حیوان) استفاده می­کنند و از روی حیوانِ سال تولد هر کس می­‌توان سن و سال تولد او را محاسبه کرد.

مراسم جشن یک ماهگی و یک سالگی (جوا جُو) نوزاد

در چین، وقتی نوزادی به یک ماهگی کامل می‌­رسد، پدر و مادر جشن «شراب یک ماهگی» و هنگامی که به یک سالگی برسد جشن «جوا­جُو» را برای او برگزار می‌­کنند. این دو مراسم که به رسم یادبود برگزار می­‌شود، مراحل مهمی در روند رشد کودک به شمار می‌­آید.

والدین، درست یک ماه پس از تولد نوزادشان، اقوام و خویشاوندان خود را به منزل دعوت کرده و جشنی برای یک ماهه شدن نوزاد خود برگزار می­‌کنند. طبق سنت چینی­‌ها، در این روز باید جشن و شادی در خانه برقرار باشد و جشن یک ماهگی نوزاد باید هر چه پرشورتر برگزار شود. ولی در سال­‌های اخیر، جشن یک ماهگی نوزاد بین مردم به خصوص بین زوج­‌های جوان، بسیار کم برگزار می‌شود، ولی در عین حال، یک ماهگی نوزاد برای هر خانواده، روزی  بسیار شاد و به یاد ماندنی است.

جشن «جوا­جُو» نیز وقتی نوزاد به یک سالگی رسید، برای او برگزار می­‌شود. این مراسم در اسناد تاریخی به دست آمده از سلسله­‌ی «چی» شمالی ثبت شده است. در روز جشن «جوا­جو»، قبل از خوردن رشته­ی تولد برای نهار­، وسایلی از قبیل کتاب مقدس، قلم، مرکب، کاغذ، سنگ مرکب، چرتکه، پول، دفتر حساب و کتاب، جواهرات، گل، لوازم آرایش، خوراکی، اسباب بازی و غیره روی میز می­‌گذارند. اگر بچه دختر باشد، بیل، ملاقه (یا وسایل آشپز خانه)، قیچی، خط­کش( یا وسایل دوزندگی)، نخ‌­های سوزن دوزی و وسایل گل­دوزی را به آن اضافه کرده و سپس کودک را در وسط میز  نشانده و او را آزاد می­‌گذارند. پدر و مادر و سایر افراد، هیچ راهنمایی و یا کمکی به بچه نمی­‌کنند و او به اختیار خود چیزی را از اطراف خود بر می‌­دارد؛ بر اساس اولین و دومین وسیله­‌ای که کودک بر می‌­دارد، می‌­توان علاقه­‌ی بالقوه­‌ی احتمالی و شغل آینده­‌ی او را پیش‌بینی کرد.

ازدواج مردمان چین

آیین­‌ها و سنت­‌های مراسم جشن ازدواج در چین

در زندگی هر فرد، ازدواج یک اقدام مهمی است. جشن سنتی ازدواج در چین، ساده، پر­شور و نشاط، رسمی و شاد بوده و ویژگی­‌های منحصر به فردی دارد. اگرچه امروزه، به ویژه در شهرها، مراسم ازدواج سنتی کمتر به چشم می­‌خورد.

مراحل مختلف مراسم سنتی ازدواج

در چین قدیم­، مراسم ازدواج به شش مرحله تقسیم می‌­شد. این مراحل عبارت بودند از: انتخاب عروس که عموما توسط والدین (گاهی نیز توسط افراد واسطه و یا دلال­‌هایی که در این زمینه تخصص داشتند) و بدون دخالت عروس و داماد صورت می­‌گرفت؛ ارسال هدایای اولیه از سوی خانواده­‌ی داماد برای خانواده‌­ی عروس که در واقع به معنای توافق دو خانواده برای انجام این وصلت و پیشنهاد ازدواج بود؛ سپس تعیین یک روز خجسته و میمون برای برگزاری مراسم نامزدی؛ در مرحله­‌ی بعد خانواده­‌ی داماد وسایل مورد نیاز زندگی عروس و مراسم عروسی را تهیه و تحویل خانواده­‌ی عروس می­‌داد؛ سپس تاریخ عروسی براساس طالع خجسته تعیین؛ و آخرین مرحله برگزاری مراسم ازدواج بود.

برخی از آداب و رسوم سنتی ازدواج

مراسم ازدواج با برخی آداب و رسوم سنتی همراه است. برای نمونه ،عروس هنگامی که خانواده­‌ی خود را ترک می­‌کرد، باید گریه کند تا نشان دهد نمی‌­خواهد خانواده‌­اش را ترک کند.

کجاوه­‌ی عروس، از لوازم اصلی مراسم ازدواج سنتی در چین است. در مراسم ازدواج، عروس را سوار بر کجاوه از منزل پدری به خانه‌­ی داماد می­‌برند. کجاوه­‌ی عروس اغلب توسط چهار و یا هشت نفر حمل می­‌شود. هم چنین، کجاوه‌­ی اژدها و کجاوه‌­ی سیمرغ هم وجود دارد. علاوه بر حمل کنندگان، افراد دیگری هم­چون ناقوس زن، بادبزن، و چتر­دار، کجاوه‌­ی عروس را همراهی می­‌کنند. گروه حمل کننده‌­ی کجاوه، بین ده تا ده‌ها نفر متغیر بوده و بسیار تماشایی است.

در مراسم ازدواج سنتی چین، سر و روی عروس را با یک روسری قرمز می‌­پوشاند و در حالی­که یک یا چند دختر او را همراهی می­‌کنند، داماد با پارچه­‌ی ابریشمی قرمز رنگی که در دست دارد، عروس را به داخل کجاوه می­‌برد. در مسیر خانه­‌ی داماد، تکان دادن کجاوه از برنامه‌­های شاد مراسم ازدواج است و حمل‌کنندگان کجاوه، آن را به چپ و راست حرکت می­‌دهند تا عروس نتواند درون کجاوه راحت بنشیند. گاهی اوقات به خاطر تکان­‌های شدید کجاوه، داماد به نیابت از عروس از حمل‌کنندگان تقاضا می­‌کند تا کجاوه را تکان ندهند و حمل‌کنندگان شروع به خنده و شادی می‌­کنند. تمام این حرکات در حقیقت برای ایجاد یک فضای  شاد و مفرح صورت می­‌گیرد.

مهم­ترین بخش از مراسم ازدواج سنتی در چین، مراسم ادای احترام است. عروس و داماد، ابتدا در مقابل «میز احترام به آسمان و زمین» قرار می‌­گیرند؛ روی این میز یک پیمانه وجود دارد که پر از غلات است و در چهار طرف آن جمله­‌ی «یشم و طلا پیمانه را پر کرده است» نوشته شده است و دهانه­‌ی پیمانه را با کاغذ قرمز رنگی می­‌بندند و در چهار سوی داخل پیمانه سکه­‌های پول گذاشته می‌شود که پس از ادای احترام توسط عروس و داماد به آسمان و زمین، شرکت‌کنندگان در مراسم این پول­‌ها را برای تبرک می­‌گیرند. در وسط پیمانه یک شاخه درخت سرو قرار دارد که از شاخه‌­های آن سکه­‌هایی آویزان می‌­شود که آن را درخت پول­زا می­‌گویند. در کنار پیمانه، ترازو، آینه، ماکو، چراغ یا شمع می­‌گذارند. داماد در سمت راست و عروس در سمت چپ و هر دو در مقابل میز می­‌ایستند و مجری با صدای بلند می‌­گوید: «اول به آسمان و زمین احترام بگذارید، دوم به پدر و مادر خود ادای احترام کنید، سوم هر دو به یکدیگر احترام کنید.» بین مردم این اعتقاد وجود دارد که زن و مرد، تنها پس از ادای احترام به زمین و آسمان به ­طور رسمی زن و شوهر می­‌شوند. از این رو، مردم به این مراسم اهمیت زیادی می‌دهند. در بین آداب و رسوم مردمی، رسم دیگری هست مبنی بر این­که اگر داماد به هر علتی نتواند در مراسم ادای احترام حاضر شود، خواهر او با بغل کردن یک خروس، به جای داماد با عروس مراسم ادای احترام را برگراز می‌­کند.

بعد از مراسم کجاوه سواری و ادای احترام به آسمان و زمین، نوبت به مراسم شلوغ کردن در حجله­‌ی عروس می­‌رسد. وقتی عروس و داماد به حجله می‌­روند، خویشاوندان و دوستان آن­ها در حجله جمع شده و با عروس و داماد شوخی می‌­کنند. گاهی اوقات حتی شوخی­‌های بیش از اندازه هم می­‌کنند، ولی عروس و داماد هرگز ناراحت نمی­‌شوند و باید راه حلی برای رهایی از شوخی­‌های دوستان پیدا کنند. به همین خاطر، حجله­‌ی عروس و داماد بسیار شاد و پرشور و حال می‌­شود.

آداب و رسوم فوق تنها مربوط به نژاد خَن است که اکثریت جمعیت چین را تشکیل می­‌دهند. سایر اقوام و نژادهای موجود در این کشور (55 اقلیت قومی) نیز هرکدام آداب و رسوم و سنت­‌های خاص خود را دارند که پرداختن به آن­ها کتاب مستقلی را می­‌طلبد.

تحول در سنت­‌های مراسم ازدواج

پس از سقوط سیستم امپراتوری در سال 1911، تغییر و تحولات گسترده­‌ای در آداب و رسوم ازدواج سنتی مردم چین به ­وجود آمد. برای نمونه، ازدواج اجباری و از پیش تعیین شده جای خود را به مشارکت هرچه بیشتر دختر و پسر و یا عروس و داماد آینده در انتخاب همسر داد. نوع هدایایی که خانواده‌­ی داماد به خانواده‌­ی عروس پیشکش می­‌کرد، فرق نمود. برخی از آداب و رسوم نا‌مناسب گذشته مانند حق نداشتن دیدن عروس پیش از مراسم عروسی از سوی پسر و... از میان رفت.

با روی کار آمدن رژیم کمونیستی در این کشور در سال 1949، آداب و رسوم ازدواج شاهد تغییرات بیشتری شد. نوع و میزان هزینه‌­های مراسم ازدواج با گذشته تفاوت یافت. برای نمونه، در سال­‌های اولیه‌­ی پس از سال 1949 میلادی و تأسیس جمهوری خلق چین، جوانان تحت تعالیم ایدئولوژی کمونیستی و رهنمودهای مائو، عادات و رسوم قدیمی ازدواج را کنار گذاشته و مراسم عروسی را بسیار ساده برگزار می‌­کردند. معمولا عروس و داماد فقط به ثبت رسمی ازدواج بسنده کرده و مراسم دیگری (خارج از میهمانان خیلی نزدیک دو طرف) برگزار نمی‌شد. این روند تا اواخر دوران انقلاب فرهنگی (1966 تا1976) ادامه داشت.

در سال­‌های پایانی دهه­‌ی 1970، مراسم عروسی چینی­‌ها با سال­‌های دهه‌­ی 50 متفاوت شد. چون زندگی مردم نسبت به گذشته بهتر شده و مراسم عروسی متنوع شد. داماد با دوچرخه و یا تراکتور عروس را به خانه می­‌آورد. بعضی­‌ها حتی از خودرو ساخت چین برای بردن عروس استفاده می­‌کردند. هدایای مهمانان به عروس و داماد نیز شامل حوله­‌ی دستی، تشک و روبالشی بود. هزینه‌­های عروسی را نیز پذیرایی از میهمانان و تهیه­‌ی وسایل ابتدایی زندگی بود. در این دهه، برخلاف گذشته که 80 درصد ازدواج­‌ها با تصمیم پدر و مادرها و یا واسطه­‌ها صورت می‌­گرفت، به 66 درصد تصمیم‌گیری توسط خود عروس و داماد تغییر یافت. متوسط هزینه­‌ی یک عروسی در این ایام حدود یک هزار یوان بود. در این دوران آرزوی عروس و دامادها داشتن ساعت، دوچرخه و چرخ خیاطی بود.

پس از اجرای اصلاحات در سا ل1978، و در دهه­‌ی 1980، آداب و رسوم مراسم عروسی در چین باز هم تغییر بسیار پیدا کرد. در دهه­‌های 1980 و 1990، با بهبود هرچه بیشتر وضعیت معیشتی مردم و تحت تأثیر فرهنگ غرب، هزینه‌های عروسی نسبت به دهه­‌های پیش از 1970، بیش از چهل برابر افزایش یافت. خرید طلا و جواهر، هدایای گران‌­قیمت، عکس‌برداری و فیلم­‌برداری از مراسم، از تحولات هزینه­‌های ازدواج در این دهه‌­ها به شمار می‌­رود. آرزوی زوج‌­ها در این دهه­‌ها به داشتن تلویزیون، یخچال، و ماشین لباس­شویی تغییر یافت. با آغاز قرن جدید هزینه‌­ها باز هم بالاتر رفت و آرزوی داشتن اتومبیل، کامپیوتر، کولر، و... بر لیست خواسته­‌ها اضافه شد. برگزاری مراسم در کلیساها، اماکن تاریخی، زیر آب، روی بالون و در آسمان، رفتن به ماه عسل در داخل و خارج، از تغییرات پس از سال 2000 میلادی در زمینه­‌ی ازدواج است. با رشد اقتصادی چین و بالا رفتن درآمد مردم، هزینه‌­ها نیز روز به روز بالاتر رفته و تنوع بیشتری می­‌یابد. در برخی از عروسی­‌ها هزینه­‌ی مراسم بالغ بر میلیون‌­ها یوان شده و شرکت‌­های خدماتی متعددی برای برگزاری این چنین عروسی­‌ها به وجود آمده که خود آن­ها هم بر این روند دامن می­‌زنند. اما در سال­‌های اخیر، باتوجه به بالا رفتن هزینه­‌ها و مشکلات اقتصادی و بیکاری و بالا رفتن توقعات دختران و پسران، برخی از جوانان به مراسم‌­های هرچه ساده­‌تر روی آورده و از برگزاری هرنوع مراسم هزینه‌­بر خودداری می‌­کنند. آنان به پخش شیرینی میان اعضای خانواده و دوستان و عکس یادگاری گرفتن بسنده کرده و این ایده روز به روز طرفداران بیشتری را در میان جوانان پیدا می‌­کند.

نمادهای خوش یمنی در چین باستان(چهار موجود مقدس)

در قدیم، مردم چین معتقد بودند که«چی­لین» (تک شاخ )، سیمرغ، لاک پشت و اژدها، چهارحیوان دارای روح هستند. از این رو، آن­ها را چهار حیوان مقدس می­نامیدند و به­عنوان نماد شگون و خوش یمنی از آن­ها یاد می­کردند. در حقیقت، به جز لاک پشت، سه حیوان دیگر افسانه­ای بوده و وجود خارجی نداشته و زاییده­ی تخیلات مردم هستند.

بدن«چی­لین» افسانه­ای، مانند بدن گوزن بوده ولی پوشیده از« فلس» است. بر پیشانی آن یک شاخ وجود دارد و روی شاخ یک توپ گوشتی قرار دارد. پایش مانند سم اسب و دمش همانند دم گاو است.

«چی­لین» حیوانی مهربان و خوش اخلاق بوده و امپراتوران گذشته آن­را به­عنوان نماد آرامش و آبادی دنیا می­دانستند. در شهر ممنوعه و کاخ تابستانی شهر پکن و سایر محل­های سکونت امپراتور و پارک­ها، مجسمه های مسی و سنگی«چی­لین» دیده می­شود. مردم نیز به«چی­لین» بسیار اهمیت می­دهند و هنگام عید بهاره مردم مناطق جنوب رودخانه­ی«یانگ­تسه»، «چی­لین» های کاغذی درست می­کنند و جلوی خانه­ها به نمایش گذاشته و برای هم آرزوی نیکی و خوشبختی می­کنند. هم­چنین در چین، حکایت«فرستادن فرزند توسط چی­لین» بین مردم رایج است و مردم«چی­لین» را نماد نسل آینده و سمبلی از امید به تولد فرزند نجیب  و تداوم نسل می­دانند.

سیمرغ، پرهای رنگارنگ و بر روی سرش کاکلی زیبا دارد؛ در واقع سیمرغ پرنده­ی خوش یمن خیالی و ترکیبی از ویژگی­های سایر پرندگان و حیوانات است. در افسانه­های چینی، سیمرغ پادشاه پرندگان و نماد خوش یمنی، صلح و راستی است. امپراتوران چین، سیمرغ را نیز مانند اژدها نماد بزرگی و قدرت می­دانستند. هرچیزی را که نام سیمرغ بر آن می­گذاشتند، مانند ارابه­ی سیمرغ یا تاج سیمرغ، منحصرا توسط خانواده­ی امپراتور یا افراد خاص استفاده می شد. پس از مدتی، سیمرغ به عنوان پرنده­ای خجسته درمیان مردم شناخته شد. به­خصوص در مراسم ازدواج سنتی چینی، سیمرغ به عنوان نماد شادی و خجستگی در تزیینات مو و لباس عروس استفاده می­شود. در میان مردم، نقش سیمرغ در طرح­ها و نقش­ها به­عنوان نماد خجستگی و صلح بسیار رایج است. سیمرغ در طراحی با حیوانات خوش یمن دیگر نیز به­کار می­رود و معنی خجستگی می­دهد، مانند«نقش خجسته­ی اژدها و سیمرغ» و «طرح خجسته­ی سیمرغ و چی­لین» و غیره، این نقش­ها نماد خوشبختی و شگون هستند.

درمیان این چهار موجود مقدس، تنها حیوانی که در عالم واقع وجود دارد لاک پشت است. لاک پشت در میان حیوانات طولانی­ترین عمر را دارد. مردم چین نه تنها آن را نماد سلامتی و طول عمر می­دانند، بلکه معتقدند لاک پشت دارای روح است و می­تواند آینده­ی انسان را پیش بینی کند. از این رو، در قدیم پیش از برگزاری هر مراسم مهم، جادوگران لاک لاک­پشت را در آتش می­انداختند و سپس از روی تَرَک­هایی که روی لاک لاک­پشت ایجاد می­شد، خوبی و بدی را پیش­گویی می­کردند. بنابر این، مردم به لاک پشت، لاک پشت الهی یا لاک­پشت مقدس می­گویند. لاک­پشت الهی در چین در دوره­ای بیش از حد مورد احترام و ستایش قرار می­گرفت و مجسمه­ی لاک­پشت­های سنگی یا مسی را در قصر­ها و کاخ­های امپراتوران چینی به عنوان نماد دوام و ثبات کشور قرار می­دادند.

مردم معتقدند اژدها مقدس­ترین و خوش یمن­ترین حیوان در چین است. همه­ی مردم تصویر اژدها را به خوبی می­شناسند ولی تاکنون هیچ کس اژدهای واقعی را ندیده است. اژدها نیز مانند سیمرغ و«چی­لین» زاده­ی تخیلات مردم است؛ در واقع اژدها ترکیبی از حیوانات دیگر است. او سر گاو، شاخ گوزن، چشم میگو، چنگال عقاب، بدن مار و دم شیر دارد و تمام بدن او پوشیده از فلس است. در تصور مردم، اژدها قادر است در زمین راه برود، در دریا شنا و در آسمان و در میان ابرها پرواز کند و قدرت عظیم و بی نهایتی دارد. در طول هزاران سال گذشته، امپراتورهای فئودالی، اژدها را نماد عزت و قدرت می­دانستند، مردم عادی اژدها را نماد اخلاق نیکو و قدرت و خجستگی می­دانند. بنابر این، در سراسر چین تصویر، نقاشی و مجسمه­ی اژدها را در برآمدگی بام معبدها، قصرها و هم­چنین در وسایل زندگی خانواده­ی امپراتور می­توان دید. در روزهای جشن و شادی، مردم چین نقش اژدها را در خانه­های خود آویزان کرده و به رقص فانوس اژدها می­پردازند و مسابقات قایق­رانی با قایق اژدها برگزار می­کنند. حتی بعضی واژه­ی لونگ(اژدها) را در نام­گذاری فرزند خود نیز به کار می­برند. اژدها به­عنوان خجسته­ترین نماد در میان چهار موجود مقدس، تبدیل به نماد ملت چین شده و چینی­های تمام  دنیا خود را از نوادگان اژدها می­دانند. (Du Feibao and Du Bai, 2003: 230-231)

نقش­های خجسته­ی نمادین

در میان مردم چین، نقش­های خجسته­ی نمادین زیادی وجود دارد. در روزهای جشن و شادی، مردم برای رسیدن به آرزوی داشتن زندگی خوب و سعادتمند و برای تجلیل از روز عید، از این نقش­های خجسته برای تزیین خانه و وسایل آن استفاد می­کنند.

استفاده از این نقش­ها به­عنوان نمادی خجسته به3000 سال پیش، یعنی زمان سلسله­ی«جو» برمی­گردد که بعدها این رسم در بین مردم رواج پیدا کرد. امروزه این نقش­های خجسته­ی نمادین، هنوز عنصر جدایی ناپذیری از زندگی مردم می­باشد.

در چین، نقش­های خجسته­ی نمادین بسیار زیاد است. نقش«شوانگ­شی» (فرخندگی مضاعف)، یکی از رایج­ترین این نقش­هاست .این نقش به معنای فرخندگی و مبارکی مضاعف است و بیشتر در مراسم ازدواج از آن استفاده می­شود.

«شُو» به معنای عمر طولانی است و هنرمندان با خوشنویسی این کاراکتر، نقش زیبا و متوازنی درست می­کنند. نقش« فو­شُو شوانگ­چوان» از ترکیب نقاشی یک خفاش و کاراکتر شُو(عمر طولانی)  به­وجود آمده است، چرا که در زبان چینی تلفظ کلمه­ی خفاش با فو(سعادت) یکی است و به معنای سعادت و عمر طولانی است. آن­ها از ترکیب دو کاراکتر«یُو» باهم یک نقش متقارن می­سازند، کاراکتر«یُو» به معنای داشتن یا موجود بودن است. اگر دو کاراکتر کنار یکدیگر قرار گیرند، به این معناست­که از هر طرف خیر و برکت و سعادت می­آید. این نقش را بیشتر در روستاها روی مخازن نگهداری محصولات کشاورزی می­چسبانند که به معنی وفور و فراوانی است.

« بَی­جی[3]» یا به عبارت دیگر«پَن­چانگ[4]»، یکی دیگر از نقش­های خجسته­ی چین است و به معنای صدگره است. در زبان چینی، تلفظ واژه­ی گره با«جی» یکی است. از آن جا­که سر­و­تهِ گره معلوم نیست، لذا« بَی­جی» (صد گره)  نماد برکت و سلامتی دایمی و ابدی است.

«وو­فو پِنگ­شُو[5]» یکی دیگر از نقش­های خجسته­ی نمادین در چین است. در این نقش پنج خفاش دور کاراکتر«شُو» (عمر طولانی) حلقه می­زنند و به معنای پنج سعادت است. این پنج سعادت عبارتند از: عمر طولانی،  ثروت، سلامتی، خوش­خلقی و عاقبت به خیری.

« سی خِه رو­ای[6]» به معنای چهار نماد خجسته است و چهار میله را از چهار طرف به هم وصل کرده و شکل دایره­ای را درست می­کنند که به معنای پیشرفت همه­ی کارها مطابق میل و اراده­ی فرد است.

برپایی بازارچه­ی سنتی(جشنواره­ی فرهنگی-هنری مردمی معبد)

بازارچه­ی سنتی نوعی فعالیت اجتماعی در میان مردم است و گفته می­شود که ازمراسم قربانی کردن برای الهه­ی زمین در چین باستان نشأت گرفته و پس از مدتی به­تدریج به­عنوان بازاری برای تبادل کالا توسط مردم و برگزاری نمایش­های فرهنگی عامه و فولکلور تبدیل شده است.

بازارچه­ی سنتی اغلب هم­زمان با جشن­های عید بهاره یا روزهای معینی از سال در داخل معابد یا فضای باز نزدیک معبد برگزار می­شود. برخی از بازارچه­ها فقط در عید بهاره­ی چین بر گزار می­شود. گرچه زمان برگزاری بازارچه­ی سنتی در سراسر چین متفاوت است، ولی موضوعات آن تا حدودی یکسان است. در زمان برگزاری بازارچه، کشاورزان و خرده فروشان محصولات کشاورزی و تولیدات محلی، اشیای عتیقه و یشم، گل، پرنده، ماهی و حشرات خوراکی را در بازارچه عرضه و معامله می­کنند. هم­چنین، صنعتگران عرصه­های مختلف هنری و صنایع دستی و خوراکی­های محلی خود را در آن جا ارایه می­کنند. هنرمندان مردمی نیز به اجرای رقص و آواز و برنامه­های هنری نمایشی می­پردازند، و مردم نیز شادمانه برای خرید کالا، تماشای برنامه­ها و چشیدن خوراکی­ها به این بازارهای سنتی می­روند.

در حال­حاضر، هر سال و در هنگام عید بهاره­ی چین، در معابد پکن بازارچه­­های سنتی متعددی برگزار می­شود که معروف­ترین آن­ها بازارچه­های«بَی یون­گوان[7]»، «دی تَن[8]»، «لونگ تَن­خو[9]» و معبد«لونگ­فو[10]» می­باشد.

بازارچه­های سنتی پکن، سنت­های قدیمی زیادی را حفظ کرده­اند. برای نمونه، در بازارچه­ی«بَی یون­گوان»  مراسم گردش با الاغ و پرتاب سکه برگزار می­شود. کالاهایی که در بازارچه­های سنتی عرضه می­شوند، دارای ویژگی­های خاص مناطق شمالی هستند. برای نمونه، اسباب بازی­هایی مثل قرقره، فرفره، بادبادک، چاقو، تفنگ، شمشیر و غیره در این بازارها عرضه می­شود. هم­چنین، خوراکی­هایی مانند«بینگ تَنگ­خولو[11]»(سیخ کیالک پوشیده شده از شیره­ی شکر)  و «چا تانگ» جزو غذاهای محلی مورد توجه و علاقه­ی مردم است.

رقص شیر

نمایش رقص شیر در چین  به احتمال قوی به زمان سلسله­های شمالی و جنوبی باز می­گردد که در عصر سلسله­ی«تانگ» به­صورت یک نمایش بزرگ دسته جمعی درآمد.

رقص شیر در چین یک نوع ورزش، هنر، و فرهنگی سنتی است. هنگام عید و جشن های بزرگ، در جنوب و شمال و در شهرها و روستاها، می­توان مراسم شاد بازی و رقص شیر را مشاهده کرد. مردم معتقدند که رقص شیر می­تواند شادی و خوشحالی مردم را به خوبی بیان و جو شادمانه­ای را فراهم آورد. رقص شیر در استان« گوانگ­دونگ» بسیار معروف است. شیرهایی که برای رقص شیر از آن­ها استفاده می­شوند، ظاهری بسیار نیرومند و تنی قوی داشته و حرکات شدید و رفتار متغیری دارند و مردم به آن­ها«شیر بیدار» می گویند.

مردم چین برای شیر به­عنوان یک توتِم، احترام زیادی قائل هستند و افسانه­های زیادی بین مردم پیرامون شیر رواج دارد؛ به نظر مردم، پس از اژدها، شیر در جایگاه دوم قرار دارد. از این رو، رقص شیر بسیار سحر آمیز است. مردم معتقدند که شیر حیوانی مبارک و خوش یمن است و رقص شیر می­تواند برای مردم خوش شانسی به ارمغان آورد. بنابر این، مردم چین در روزهای جشن و شادی، با اجرای مراسم رقص شیر برای خود و دیگران آرزوی خوشبختی می­کنند. این مراسم سنتی، از نسلی به نسل دیگر منتقل شده و از فرم یک فعالیت تفریحی و سنتی مردمان قدیم، به نوعی ورزش برای سلامتی جسم توسعه پیدا کرده است. صحنه­های پرشور رقص اژدها و شیر در فیلم­های چینی نیز بسیار متداول است.

مراسم و آداب و رسوم جشن عید بهاره

براساس تقویم کشاورزی، روز اول سال نو، آغاز مراسم عید بهاره­ی چین است. در میان اعیاد سنتی، این عید از بقیه مهم­تر و پرچنب و جوش­تر است. از آنجاکه زمان فرارسیدن سال نو به تقویم کشاورزی، اواخر زمستان و اوایل بهار است، مردم این عید را عید بهاره نامیده­اند.

مردم چین آداب و رسوم زیادی برای عید بهاره دارند. از روز بیست و سوم«لایوه» (ماه دوازدهم تقویم کشاورزی)، مردم برای سال جدید آماده می­شوند. در این مدت آن­ها با گردگیری منازل، خرید برای سال نو، نصب گل­های کاغذی، چسباندن برچسب­های سال نو، نوشتن شعرهای دو مصرعی مخصوص عید بهاره، تهیه­ی کیک سال نو و انواع غذاهای متنوع سنتی، برای استقبال از سال جدید و خداحافظی با سال کهنه آماده می­شوند.

شب پیش از عید را شب«چو­شی» می­گویند. در شب«چو­شی» همه­ی اعضای خانواده به یکدیگر پیوسته و دور هم می­نشینند و غذای شب سال نو را با هم می­خورند(دور هم بودن در نخستین شب از سال برای چینی­ها از اهمیت ویژه­ای برخوردار است و آن­ها در هرکجا که باشند، تلاش می­کنند در این شب در کنار سایر اعضای خانواده باشند.)  مردم تمام شب را به شب­نشینی و گفتگو می­­نشینند تا هوا روشن شود. در این شب وقتی عقربه­های ساعت دوازده­ی شب را نشان می­دهد، زنگ تحویل سال به صدا در آمده و مردم«جیائو زه» تازه می­خورند. در گذشته، فاصله­ی زمانی یازده شب تا یک بامداد را دوره­ی زمانی«زه­شی» و ساعت دوازده شب را«زه­جِنگ» می­گفتند. «زه­جنگ» شب­«چو­شی» زمان تحویل سال جدید با قدیم است. مردم در این ساعت«جیائو­زِه» می­خورند که به معنای«عوض کردن سال قدیم با جدید» است.

بعد از سپری شدن شب«چو­شی»، روز اول سال نو آغاز می­شود. از روز اول، مردم برای عرض تبریک سال نو، به دیدار بزرگ­ترها، خویشاوندان و دوستان می­روند. تبریک سال نو از مهم­ترین سنت­های عید بهاره است. در تبریک­گویی سال نو، مردم  برای هم آرزوی خوشبختی و سلامتی می­کنند.

ترقه­بازی، یکی از کارهای مرسوم عید بهاره است که کودکان و نوجوانان آن را خیلی دوست دارند. می­گویند ترقه­ها می­توانند شیاطین را فراری دهند. بنابراین، از شب«چو­شی» ترقه­بازی را شروع می­کنند و صدای انفجار ترقه را در همه جا می­توان شنید. ترقه­های تزیینی با صدای­های مهیب حال و هوای خاصی به مراسم جشن عید بهاره می­دهند.

در روزهای مراسم جشن عید بهاره، در بسیاری از محل­ها بازارچه­های سنتی راه اندازی می­شود. در بازارچه­های سنتی، نمایش زیبای رقص اژدها و شیر، فروش انواع صنایع دستی و غذاهای محلی مناطق مختلف صورت می­گیرد و بدین صورت، هزاران نفر از مردمی که برای گذران هر­چه بهتر اوقات تعطیلات عید به دیدن بازارچه­ها می­روند.

اگرچه در سال­های اخیر آداب و رسوم تغییرات زیادی داشته اند، ولی در دل مردم  چین و چینی­های سایر نقاط جهان، عید بهاره همیشه مهم­ترین عید است و ترقه بازی و خوردن« جیائوزه» دو ویژگی برجسته­ی این عید به شمار می­روند.

مراسم عید«یوان شیائو»

روز پانزدهم از ماه اول تقویم کشاورزی چین، عید سنتی«یوان­شیائو[12]» است. ماه اول را هم­چنین ماه«یوان» نیز می­گویند. شب پانزدهم این ماه، اولین شب کامل شدن ماه در سال جدید است. «شیائو» به معنای شب است، بنابراین، روز پانزدهم ماه اول را عید«یوان­شیائو­» می­گویند. در این عید، مردم چین فانوس­های سنتی قرمز رنگ را آویزان کرده و غذای«یوان­شیائو» (نوعی شیرینی گِرد و کوچک که با آرد برنج چسبنده درست می­شود) را می­خورند. در زبان عامیانه می­گویند، روز پانزدهم ماه اول، همه جا چراغانی است. لذا، عید«یوان­شیائو» را عید فانوس نیز می­گویند.

رسم آویختن فانوس­های قرمز در عید«یوان­شیائو» از دوران سلسله­ی«خَن» شروع شده و تا به امروز بیش از دو هزار سال از قدمت آن می­گذرد. در روز عید«یوان­شیائو»، همه­جا فانوس آویزان است و شور و نشاط فراوانی دارد. به هنگام فرا رسیدن شب مردم دسته دسته برای تماشای فانوس­های تزیینی می­روند.

فانوس­های تزیینی در رنگ­ها و شکل­های متنوع و گوناگونی مانند فانوس­های درباری، دیواری، آدمی(بشکل آدم)، گل، حیوان و اسباب بازی وجود دارد که در کنار هم دریایی از فانوس به­نظر می­رسند. روی برخی از فانوس­های تزیینی معماهایی نوشته می­شود تا مردم را برای پیدا کردن پاسخ آن به طرف خود جذب کند. معمولا در ساختن بهترین و جذاب­ترین فانوس­ها رقابت شدیدی نیان هنرمندان به­وجود می­آید و در پایان مراسم به ابتکار و خلاقیت سازندگان فانوس­ها توسط بازدیدکنندگان امتیاز داده شده و به بهترین آن­ها جوایزی اهدا می­شود.

در عید«یوان­شیائو»، خوردن غذای یوان­شیائو از آداب و رسوم سنتی مردم چین است. این غذا در دوران سلسله­ی«سونگ»(960 ـ 1276) نیز وجود داشته است. یوان­شیائو نوعی شیرینی گِرد و کوچک است که با آرد برنج چسبنده درست می­شود. داخل آن را با شکر و انواع مغزها پر می­کنند؛ یوان­شیائو بعد از پخته شدن در آب، بسیار خوشمزه و شیرین است. از آن جا­که این خوردنی در عید«یوان­شیائو» خورده می­شود، مردم نام آن را یوان­شیائو گذاشته­اند. مردم امیدوارند که همه چیز در این روز همراه با موفقیت باشد.

مراسم عید «چینگ­مینگ »

«چینگ­مینگ[13]» یکی از شاخص­های بهبود هوا و اعیاد قدیمی و سنتی چین است. عید«چینگ­مینگ» در ماه سوم از تقویم کشاورزی(حدود پنجم ماه میلادی آوریل) است. در این ایام، هوای آسمان صاف و لطیف و تمیز و بهاری است. لذا، آن روز را عید«چینگ­مینگ» می­گویند.

در عید«چینگ­مینگ» مردم به تفریح و گردش و زیارت قبور درگذشتگان و نیاکان خود می­روند. مردم چین سنت احترام به بزرگترها را رعایت و برای رفتگان و خویشاوندان خود مراسم یادبود و احترام برگزار می­کنند. لذا، در روز«چینگ­مینگ» همه­ی افراد خانواده برای زیارت قبور اموات به بیرون از شهر رفته و ضمن پاک­سازی مقابر، علف­های هرز را کنده وخاک جدید روی آن می­ریزند و کنار قبرها عود می­سوزانند و خوردنی و پول کاغذی مخصوص زرد رنگی روی آن­ها می­گذارند که همه­ی آن­ها نشانه­ی احترام به بزرگان می­باشد. این مراسم را زیارت و یا غبارروبی از قبور می­گویند.

در ایام عید«چینگ­مینگ»، همه­جا سرسبز و نو شده و گل­ها و درختان بید اطراف رودخانه­ها جوانه زده و در واقع بهترین زمان برای گردش و تفریح است. در گذشته مردم عادت داشتند در این روز در حومه­ی شهر قدم بزنند که به آن«تاچینگ» می­گفتند. آن­ها شاخه­های کوچک درخت بید را به­عنوان نماد این ایام روی سر خود می­گذاشتند و معتقد بودند که این کار می­تواند شیطان و بلایا را دور کند.

در حال­حاضر، روش تدفین بسیار تغییر کرده است. از وقتی که جسد اموات را می­سوزانند، دفن در خاک ممنوع شده و به همین جهت قبور موجود در دشت­های سرسبز خیلی کم شده است. ولی در عید«چینگ مینگ»، زیارت قبور اجداد و گردش در اطراف شهر از آداب سنتی است که هر سال در این روز، مردم به روش­های مختلف اجداد خود را یاد می­کنند و در اطراف شهر، هوای تازه استنشاق کرده و به تماشای آسمان آبی، در ختان سبز و گل­ها می­نشینند.

شاخص­های آب و هوایی تقویم چینی(نظام رده بندی فصلی بیست و چهارگانه)

براساس تقویم کشاورزی چین، در هر ماه دو شاخص هوایی وجود دارد که در طول سال تعداد آن­ها در مجموع به بیست و چهار شاخص می­رسد. این شاخص­های هوایی منحصرا مختص تقویم کشاورزی چین است. مردمان قدیمی چین، در انجام فعالیت­های کشاورزی خود، به­تدریج متوجه شدند که کره­ی زمین در طول355 یا 354روز به اضافه­ی6 ساعت، یک دور به دور خورشید می­چرخد. آن­ها نام این مدت ثابت و تغییرناپذیر را«یک سال» گذاشتند؛ آن­ها هم­چنین، برای نشان دادن تغییرات فصلی و آب و هوایی، بر اساس ارتباط متقابل کره­ی زمین و خورشید، تعداد روزهای یک سال را به بیست و چهار  قسمت تقسیم کردند. براین اساس، هر پانزده روز یک شاخص و هر ماه دو شاخص هوایی دارد. زمان وقوع بیست و چهار شاخص هوایی در گاه­شمار چینی تا حدودی ثابت است. این شاخص­ها، در شش ماه نخست سال، در پیش و بعد از روز ششم و بیست و یکم هر ماه و در شش ماه دوم، قبل و بعد از روزهشتم و بیست و سوم هر ماه است.

اسامی ومفاهیم بیست و چهار شاخص هوایی عبارتند از:

«لی­چون»، «لی­شیا»، «لی­چیو» و «لی­دونگ» بیانگر آغاز چهار فصل هستند.

«چون­فِن» و «چیو­فِن» دو روزی هستند که در سال، طول شب وروز با هم برابر است.

«شیا­جی»[14] طولانی­ترین روز و کوتاه ترین شب سال است.

«دونگ­جی» کوتاه­ترین روز و طولانی­ترین شب سال است.

«یو­شویی»[15] به معنای شروع باران است.

«جینگ­جی»[16] نشان دهنده­ی این استکه بعد از صدای رعد وبرق(در فصل بهار)، حشرات از خواب زمستانی بیدار می­شوند.

«چینگ­مینگ» بیانگر این است­که پس از فرارسیدن فصل بهار، هوای صاف وتمیز بهاری، جایگزین چهره­ی خشک و زرد زمستان شده است.

«گو­یو» نشانگر آغاز فصل ازدیاد بارش باران است که برای محصولات کشاورزی بسیار مفید است.

«شیائو­مَن» نشان دهنده­ی این است­که دانه­های پربار محصولات کشاورزی در فصل تابستان قابل برداشت هستند.

«مانگ­جونگ» به مردم خبر می­دهد که گندم­ها رسیده اند.

«شیائو­شو» و «داشو» بیانگر درجه­ی حرارت هواست، «داشو»گرم­ترین روز سال است.

«چو­شو» نشان دهنده­ی این است­که هوای گرم و داغ تابستان رو به پایان است.

«بَی­لو» به مردم خبر می­دهد که شبنم زدن شروع شده و هوا سرد می­شود.

«خَن­لو» بیانگر زیا د شدن شبنم و سرد شدن هواست.

«شوانگ جیانگ» به معنای آغاز فصل یخ زدن شبنم است.

«شیائو شوه»[17] و «دا شوه» بیانگر فرا رسیدن زمان بارش برف و تفاوت میزان برف است.

«شیائو خَن» و «دَ خَن» نشانگر درجه­ی سردی هوای زمستان است. «دَخَن»سردترین روز سال است.

این بیست و چهار شاخص هوایی در تولید محصولات کشاورزی چین نقش مهمی دارند. مردم برای به یاد سپردن آسان این شاخص­ها، آن­ها را به­صورت شعر«آواز بیست و چهار شاخص هوایی» تنظیم کرده اند.

(China Encyclopedia ,  2008: 521- 523)

---

[1] - .

[2] - .

[3] - .Bai Ji

[4] - Pan Chang.

[5] - Wufu Pengshu.

[6] - Si He Ruyi.

[7] - Bai Yunguan.

[8] - Ditan.

[9] - Long Tanhu.

[10] - Longfu.

[11] - Bing Tang Hulu.

[12] - Yuan Xiao.

[13] - Qingming.

[14] Xia zhi

[15] Yu shui

[16] Jing zhi

[17] Xiao xue