فرهنگ كتابت، كتابداری و كتابخانه در اتیوپی

با وجود آمار نسبی بی‌سوادی در کشور اتیوپی؛ مردم این کشور علاقه خاصی به مطالعه دارند و معمولا سعی می‌کنند بخشی از اوقات فراغت خود را به مطالعه کتب مورد علاقه خویش اختصاص دهند از این روی در مجموع ‌می‌توان گفت فرهنگ کتاب خوانی و مطالعه در این کشور بالا است‌. با این حال گرانی کتب موجود در بازار موجب روی آوردن آنها به کتابخانه‌‌های عمومی و استفاده از کتب موجود در کتابخانه‌‌های عمومی و تخصصی شده که‌این امر بنوبه خود موجب رشد نسبی کتابخانه‌‌های عمومی و تخصصی در این کشور و اقبال عمومی از این مراکز علمی نیز شده است.

کتابخانه ملی اتیوپی

نخستین کتابخانه به سبک امروزی در زمان حکمرانی‌‌هایلا سلاسی و به مناسبت تاج‌گذاری او در سال 1930 گشایش یافت. این کتابخانه که از آن زمان کتابخانه ملی اتیوپی نام گرفته، نوعی کتابخانه و موزه ملی عمومی است که نسخه‌های خطی منتخب گیز و کتاب‌های چاپی به زبان‌های فرانسوی، انگلیسی و روسی را در خود جای داده‌است. موزه کتابخانه ملی اتیوپی نیز دارای اشیای بسیار ارزشمند باستانی از قسمت‌های مختلف کشور است که در سال 1930 و در هنگام تاسیس کتابخانه ملی کشور جلوه‌‌هایی از جایگاه و منزلت تاریخی کشور را در برابر شخصیت‌ها و مقام‌های اروپایی شرکت کننده در جشن تاج‌گذاری به نمایش گذارد.

کتابخانه ملی اتیوپی پس از ورود نیروهای ایتالیایی به آدیس آبابا در 5 مه 1936 دستخوش خسارات سنگینی شد‌. ایتالیایی‌ها کتابخانه‌ای عمو‌می را در مساوا (در اریتره امروزین) برپا کردند که بعدا به اسمره منتقل شد. کتابخانه مزبور بعدها گسترش یافت و مجموعه کتب موجود در آن به ده هزار جلد رسید. ایتالیایی‌ها همچنین در سال 1936 کتابخانه تخصصی "کتابخانه مرکزی افریقای شرقی " را با 10000 جلد کتاب در آدیس آبابا تاسیس کردند‌.

اشغال اتیوپی توسط ایتالیایی‌ها در امر آموزش و کتابداری جدید وقفه جدی ایجاد نموده و صدمات و آسیب‌‌های چشمگیری بر بخشی از سرمایه فرهنگی کشور وارد آورد‌. علاوه بر آن وقوع آتش‌سوزی‌هایی در آدیس آبابا و مصادره گنجینه‌های نفیس و انتقال آنها به‌ایتالیا، خسارات مادی و معنوی زیادی بر این کشور تحمیل نمود.

کتابخانه ملی اتیوپی که در حال حاضر به منزله کتابخانه عمومی مرکزی و گنجینه اطلاعات اتیوپی عمل می‌کند دربرگیرنده مجموعه ارزشمند چند صد جلدی از نسخه‌های خطی قدیمی در ارتباط با کلیسای ارتدکس است که برخی از این نسخ به زیبایی تذهیب شده و تاریخ نگارش آنها به سده چهاردهم می‌رسد. قدمت برخی از متون قدیمی این کتابخانه نیز به دوره آغاز به‌کار صنعت چاپ محلی در سده نوزدهم باز ‌می‌گردد. کتابخانه ملی اتیوپی در دهه 1960 شعباتی در مراکز ایالات مختلف، به‌ویژه دبرذیت و پرگالم گشود و مجموعه‌های آنها را مجهز کرد. تعداد مجموعه کتب و اسناد موجود در کتابخانه ملی اتیوپی بیش از نود هزار جلد است.

کتابخانه دانشگاه آدیس آبابا

این کتابخانه در سال 1961 و پس از گردآوری مجموعه کتب موجود در دانشکده‌های دانشگاه آدیس‌آبابا تاسیس گردید. کتابخانه دانشگاه آدیس آبابا دارای شعبه‌های متعدد در دانشکده‌‌های حقوق، پزشکی، مهندسی، علوم، کشاورزی و بهداشت عمو‌می است. مجموعه کتاب‌‌های این دانشکده‌‌ها در دهه 1990 به کمک بنیاد فورد و کمک‌های مالی ایالات متحده به نحو چشمگیری افزایش یافت و از پانصد هزار جلد نیز افزون گشت در حدود 25 هزاز جلد از کتب و اسناد کتابخانه دانشگاه آدیس آبابا مربوط به اتیوپی و شاخ افریقا است و حدود ده هزار جلد از کتب کتابخانه نیز که بیشتر به زبان امهری است در خود کشور چاپ شده‌اند. در این کتابخانه حدود ده هزار نسخه خطی و طومار نیز وجود دارد. کتابخانه دانشگاه آدیس آبابا هر سال با همکاری مؤسسه مطالعات و انتشارات اتیوپی سیاهه‌ای رده‌ای از کتب و مقالات ادواری منتشر شده در کشور را منتشر می‌کند.

جدای از این کتابخانه‌‌ها؛ کتابخانه هیأت اقتصادی افریقا (1958) وابسته به سازمان ملل که دربرگیرنده مجموعه‌ای غنی از مدارک دولتی‌، اسناد ادواری‌ها و حدود 60,000 جلد کتاب درباره توسعه افریقاست از کتابخانه‌‌های بزرگ اتیوپی محسوب ‌می‌شود.

کتابخانه‌های بانک‌های ملی و تجارت، مؤسسه مدیریت عمومی، دانشکده‌های پلیس و نیروی هوایی‌، مرکز فرهنگی بریتانیا‌، مرکز فرهنگی فرانسه، مرکز فرهنگی آلمان، مرکز فرهنگی ایتالیا و مرکز فرهنگی روسیه کتابخانه‌های مهم تخصصی کشور اتیوپی را تشکیل ‌می‌دهند. علاوه بر آن در هزاران صومعه و کلیسای ارتدوکس و پروتستان اتیوپی نیز گنجینه‌های ارزشمندی از نسخه‌های خطی دینی (بالغ بر 50,000 نسخه خطی) وجود دارند‌. برخی از این نسخ خطی در حال حاضر بصورت میکروفیلم مورد استفاده پژوهشگران قرار ‌می‌گیرند.

دیگر کتابخانه‌های مهم اتیوپی عبارتند از:

آکاد‌می زبان‌های اتیوپی

کتابخانه مطبوعات اتیوپی

کتابخانه شهرداری آدیس آبابا

آرشیو ملی و کتابخانه عمومی اتیوپی

نیز نگاه کنید به

فرهنگ كتابت، كتابداری و كتابخانه در آرژانتین؛ کتاب و کتابخوانی در ساحل عاج؛ فرهنگ كتابت، كتابداری و كتابخانه در تایلند؛ فرهنگ كتابت، كتابداری و كتابخانه در اوکراین؛ فرهنگ كتابت، كتابداری و كتابخانه در اسپانیا؛ فرهنگ كتابت، كتابداری و كتابخانه در اردن؛ فرهنگ كتابت، كتابداری و كتابخانه در سیرالئون؛ فرهنگ كتابت، كتابداری و كتابخانه در چین؛ فرهنگ كتابت، كتابداری و كتابخانه در لبنان.