سیاستگذاری فرهنگی سنگال

در یک اثرکه توسط یونسکو چاپ شده است، "محمد سینی ا_ِم بنگ" (Mamadou Seyni Mbengue) برای وزارت فرهنگ به طور کامل سیاست فرهنگی در سنگال را توضیح داده است. او می گوید : "تعریف و اجرای سیاست فرهنگی دولت سنگال اهداف و اصول زیر را در بر دارد :

- نقش کلیدی دولت در سیاست فرهنگی کشور؛ - الحاق و توسعه فرهنگی رشد اقتصادی و اجتماعی ملت ؛ - نیاز به ارتقاء فرهنگی عمومی ؛ - تمرکز زدایی فرهنگی و تجهیزات در سطح منطقه ای ؛ - ضخامت ناملموس آزادی نوآوری ؛ - الحاق علوم و تکنولوژی به فرهنگ ملی ؛ - کمک و حمایت به نوآوری متفکرانه و هنری ، - حفاظت از تولیدات ادبی و هنری."( Mbengue, 1973)

پس از استقلال نسل جدید مدیران ضد استعماری و در رأس آن رؤسای جمهوردر همه مناصب این کشور حاکم شدند. در حوزه فرهنگ دولت نو استقلال سنگال تلاش کرد از تمام ظرفیت نخبه گان فرهنگی خود براي ساخت نظام فرهنگي جديد سنگال كه از شرائط بعد از استعمار و ارزش هاي ملي - بومي قبل از استعمار باقي مانده بود، استفاده نماید. این نخبگان به عنوان سیاست گذاران فرهنگی در نهادهای رسمی دولت و نهادهای غیر دولتی همت به یک برنامه ریزی گسترده تحول فرهنگی نمودند. برنامه اصلی آنها این بود كه مجموعه‌اي از ميراث فرهنگي خودي و ميراث فرهنگي باقي مانده از دوران استعمار را تركيب نمايد. اين عمل نياز به تعريف مجددي مبتني بر ارزش هاي سنتي صحيح سنگال بدون اينكه دستاوردهاي فرهنگي مثبت دوران استعمار نيز طرد گردد، خصوصاً آن بخشي از ارزش هاي فرهنگي استعماري که امروز جزو ميراث فرهنگي سنگال گرديده بود، را شامل می شد. بنابراين آنچه كه نياز بود انجام شود این بود كه حيات جديدي به ارزش هاي فرهنگي گذشته داده شود به گونه‌اي كه اين ارزش هاي گذشته از درون روح و بستر ارزش هاي جديد عبور داده شود (Guisse 1979: 60) .-

- سیاست فرهنگی سنگال از ریاست جمهوری سدار سنگور تاکنون

سیاست فرهنگی یک کشور را می توان چنین تعریف کرد : مجموعه ای از چشم اندازها، برنامه ها، جهت ها و اعمالی است که یک دولت یا یک نهاد به عنوان تصمیم یا برنامه اجرائی خود به منصه ظهور می رساند، تا هویت و شخصیت خود را به عنوان روابط میان انسان ها تعریف نماید. از فرهنگ یک ملت سیاست فرهنگی آن نشئت می گیرد. این سیاست فرهنگی در سنگال از زمان استقلال (1960) تحت ریاست سدار سنگور ( 1960- 1980) شروع شد و پس از آن توسط عبدو دیوپ ( 1981 - 2000) ادامه یافت و استمرار آن توسط عبد اله واد سومین رئیس جمهور این کشوربا رویکردی دمکراتیک از 19 مارس 2000 تاکنون یعنی چهارمین رئیس جمهور آقای مکی سال ادامه یافته است. سیاست فرهنگی نشانگر سه عامل متوالی و نمادین یعنی متون، دید گاه ها و ابزارهائی است که اراده جدی برای تحقق هر کدام وجود دارد.

الف - سیاست فرهنگی سنگال تحت ریاست جمهوری سدار سنگور و عبدو دیوپ

مبارزه برای دفاع و معرفی ارزش های تمدن دنیای سیاه پوستان که برای آن سدار سنگور بطور مشخص بپا خواست، نشانگر و راهنمائی برای دستیابی به استقلال شد. عصاره این سیاست همان اصول اساسی سیاست فرهنگی اوست که به شرح ذیل است.

1 - اصول سیاست فرهنگی:

- توسعه فرهنگی به عنوان پایه توسعه اقتصادی و اجتماعی ملت؛

- ضرورت ارتقائ توسعه فرهنگی؛

- کمک و حمایت از تولیدات هنری؛

- همکاری فرهنگی بین المللی در زمینه گفتگوی خلاق میان تمدن ها؛

- همگرائی میان علم و تکنولوژی در زمینه میراث فرهنگی ملی؛

- بر نامه ریزی و معرفی فرهنگ در داخل و خارج کشور؛

برای دستیابی به این اصول لازم است وزیر فرهنگ سنگال بر نامه های اجرائی لازم را برای دستیابی به آن طراحی و اجرائی کند.

2 – اهداف سیاست فرهنگی سنگال

- تسهیل و سازماندهی برنامه ها، به صورت بهترین شکل تجلی جمعی مردم در آن علی رغم تفاوت ها و اختلافات کلی آنها که با بر گزاری روزهای فرهنگی حمایت شود؛

- به اجرا در آوردن محیط فرهنگی که قادر باشد به یک توسعه اقتصادی، فرهنگی و فنی منجر گردد و انسان سنگالی بطور عمیق در ریشه های ارزش های مثبت و رسمی وارد شده و قادر گردد به تمام اشکال در ارتقاء تمدن جهانی نقش ایفا کند؛

- توسعه هنرهای تجسمی با رشد نظام مند استعداد ها در تمام قلمرو سنگال؛

- بر نامه ریزی شکوفائی فرهنگ ملی با حمایت از هنرمندان خلاق و مبتکر؛

- بهبود برنامه دفاع از منافع موسیقی دانان سنگالی ایجاد تحرک در بخش هائی که به توسعه کتابخوانی و نشر کتاب کمک کند.

- باز سازی و جهت دهی مجدد نمایشگاه های بزرگ فرهنگی ( نمایشگاه های دو سالانه هنری ، فستیوال های دائمی یا موقت، مجسمه ها و نور پر دازی های هنری)

- حمایت و اتکائ بر نظام آموزشی و ارزش های فرهنگی سنگال

- طراحی یک برنامه گسترده خلاق مبتنی بر سیاست همگرائی آفریقائی سنگال

برای دستیابی به این اهداف اصولی، لازم است یک سری ساختارهای ضروری شکل گیرد.

3 - تأثیر بر نامه های اجرائی ساختاری بر بخش فرهنگ

با اجراء برنامه های ساختاری در بخش فرهنگ دولت موظف است دوباره خود را سازماندهی کند. این مسئله در حوزه فرهنگ به اشکال ذیل تحقق می یابد:

- ادغام بعضی از بخش های خدمات فرهنگی جهت ارتقائ توان و امکانات کتابخانه های عمومی؛

- سازمان ها و نهادهای لازم می توانند در قالب موزه ها، مراکز فرهنگی، مراکز اسناد و آرشیو، مراکز تحقیقاتی و پژوهشی فرهنگی، مراکز آموزشی فرهنگی، سینماها ، تئأتر ها و ... تحقق یابند.

- انتخاب سیاست فرهنگی

در سنگال از زمان استقلال تاکنون مقامات این کشور به فرهنگ یک جایگاه مهم به عنوان اولویت اول در برنامه توسعه خود داده اند. همچنین اولین رئیس جمهور سنگال آقای سنگور می گفت: " فرهنگ ابتدا و انتها توسعه است" (Senghor, 2016:2) و به وسیله آن یک ابزار ایدئولوژیک ساخته بود. بر همین اساس اگر سیاست فرهنگی سنگال را از گذشته تاکنون بر رسی کنیم می توانیم بگوئیم در سه مرحله بوده است و هر مرحله مبتنی بر یک سیاست خاصی پیگیری شده است. الف – دوره ریشه دوانی و شروع ( 1960 – 1983)که دوره شاعر و رئیس جمهور سدار سنگور را شامل می شود. ب- دوره دوم ( 1983 – 1988) که زمان تهیه یک منشور فرهنگ ملی است و شامل دوره ریاست جمهوری عبدو دیوپ است. ج – دوره سوم ( 1996 – 2000) یعنی دوره تمرکز زدائی از عملکرد فرهنگ است که یک درخواست سیاسی بود برای تنوع فرهنگی در بستر وحدت ملی ( فرهنگ یکی از قابلیت های نه گانه متأثر از اجتماعات محلی است – قانون 96 - 06 و 96 - 07 در 22 مارس 1996) که باعث رشد صنایع و شر کت های فرهنگی گردید.

5 – بودجه

در زمان سدارسنگور بودجه فرهنگی سنگال بیشتر از زمان آقای عبدو دیوپ اختصاص یافته بود و از سال 1994 تا 1999 این بودجه به 209/1 میلیارد فرانک سیفا رسید. در دوره آقای عبد اله واد این بودجه حدود 6 میلیارد فرانک سیفا شد و بین سال های 2006 تا 2009 به 17 میلیارد فرانک سیفا بالغ گردید. البته لازم به ذکر است که این رشد سریع پایانی به دلیل سازماندهی فستیوال جهانی هنر های سیاهان در سال 2009 بود.FESMAN:Festival Mondial des Arts Négres)) سال های بعد نیز با حدود همین بودجه استمرا یافته است.

ب - سیاست فرهنگی سنگال تحت ریاست جمهوری آقای عبد اله واد و مکی سال

1 – در این دوره هشت وزیر در طول پنج سال( 2000 – 2005 ) منصوب گردید. این مدت به بی ثباتی در انتخاب مقامات فرهنگی معروف است. در این مقطع نام وزارت فرهنگ نیز دائما تغییر می کرد مثلا از وزارت فرهنگ و ارتباطات به وزارت فرهنگ، توریسم و سرگرمی بعد به وزارت فرهنگ پس از آن به وزارت فرهنگ و میراث تاریخی طبقه بندی شده سپس به وزارت فرهنگ، میراث تاریخی طبقه بندی شده، زبان های ملی و زبان فرانسه ( که تا امروز با این نام دوام یافته) تغییر کرده است.

2- تعریف هشت هدف مشخص فرهنگی این دوره : الف – حفاظت و حمایت از میراث فرهنگی ب- تشکیل یک محیط حقوقی و اقتصادی حمایت کننده از صنایع و شرکت های فرهنگی ج- اصلاح وتشکیل نهاد ساماندهی به حرفه های فرهنگی د- آمایش سرزمینی فرهنگ سنگال ه- توسعه همکاری و مبادلات فرهنگی و- مبارزه علیه فقر و تنگدستی هنر مندان و- تقویت توان های نیروهای فرهنگی ( هنر مندان).

3- ترکیب برنامه ملی توسعه ملی فرهنگی که اجزائ آن بدین شرح است: الف – آمایش سرزمینی فرهنگ ب- توسعه منابع انسانی ج- اتکائ به ابتکار عمل شخصی هنرمند د- همکاری و مبادله ه – اجرای برنامه توسعه ملی فرهنگی و- حمایت از تامین مالی برنامه توسعه ملی فرهنگی.

4- طرح های کلان فرهنگی رئیس جمهوری در این دوره : الف – سومین فستیوال هنرهای سیاهان از 1 تا 21 دسامبر 2009 ب- موزه تمدن های سیاهان ج – بنای یادبود رنسانس آفریقائی د- موزه هنر های معاصر ه- کتابخانه ملی و- برگزاری تئأتر بزرگ ز- مؤسسه تمدن و زبان های فرانسه ح- خانه آرشیوهای فرهنگی.

5- دیگر اقدامات مهم در این دوره : الف- تقویت انگیزه های شخصی در زمینه فرهنگ ب- رشد مرتب بودجه وزارت فرهنگ ج- تقویت کارکنان حوزه فرهنگ د- بکار گیری گسترده مجموعه های محلی ه- ایجاد نمایشگاه های فرهنگی و- برگزاری روز بزرگداشت فرهنگ ملی در سال 2005 ز- گسترش کاربرد تکنولوژی های اطلاعات و ارتباطات ح- ایجاد وب سایت وزارت فرهنگ ط- ایجاد شبکه همکاری های تنوع فرهنگی ی- حضور در سایت میراث فرهنگ جهانی یونسکو ک- ایجاد کمیسیون ملی " گنجینه های زنده انسانی و..

سیاستگذاری فرهنگی سنگال

نیز نگاه کنید به

کتابشناسی