ساختار و سیاست های آموزشی لبنان

بر اساس ماده 10 قانون اساسی لبنان، آموزش در این کشور مادام که مخل نظم عمومی نبوده و به حریم ادیان و مذاهب خدشه‌ وارد نسازد، آزاد است. طوائف مذهبی نیز مجا‌زند تا مدارس ویژه خود را منطبق با قوانین و نظام‌های مصوب، تأسیس کنند.

نظام آموزشی جدید این کشور در سال 1997 به تصویب رسیده است و تاکنون بر اساس آن عمل می‌شود.

آموزش های ابتدایی لبنان

آموزش متوسطه لبنان

آموزش ابتدایی در لبنان

بر اساس نظام آموزشی مصوب، آموزش پیش دانشگاهی شامل دو مرحله پایه و دبیرستان است. مرحله پایه 9 سال به درازا می‌کشد و برای همه لبنانی‌ها الزامی است. 6 سال اول این پایه مقطع دبستان و 3 سال بعد، مقطع متوسطه است و فارغ‌التصحیلان این مقطع گواهی رسمی دوره متوسطه را دریافت می‌کنند. مقطع دبیرستان نیز شامل 3 سال تحصیلی است که سال اول عمومی و در سال دوم، دانش‌آموزان بایستی یکی از دو شاخه علمی یا ادبی را انتخاب کنند. در سال سوم نیز یکی از شاخه‌های چهارگانه ادبیات و علوم انسانی، علوم، علوم زیست‌شناسی، علوم اجتماعی و اقتصادی، گزینه انتخابی دانش‌آموزان خواهد بود. دانش‌آموزانی که مایلند پس از فراغت از تحصیل جذب بازار کار شوند می‌توانند پس از سال پنجم ابتدایی در مراکز آموزشی فنی و حرفه‌ای ثبت‌نام کنند.

بر اساس گزارش اداره مرکزی آمار لبنان، در سال تحصیلی 2009-2010 تعداد کل مدارس این کشور 2882 باب بوده است که از این تعداد 47% را مدارس دولتی و 50% را مدارس خصوصی تشکیل می‌داده‌اند و 3% باقیمانده نیز مدارس وابسته به اونروا[i] بوده است. تعداد مراکز فنی و حرفه‌ای نیز در سال تحصیلی 2005 – 2006، ۸۳ مرکز دولتی با 35000 دانش‌آموز و 362 مرکز خصوصی با 41500 دانش‌آموز در این کشور فعال بوده است. همچنین در همین سال تعداد کل دانش‌آموزان ۹۴۲،۳۹۱ نفر بوده است که حدود 66% از آن‌ها در مدارس خصوصی ثبت نام کرده‌اند. بر اساس گزارش مزبور، 53% مدارس از زبان فرانسه و 25% آن‌ها از زبان انگلیسی و 22% نیز از هر دو زبان، به عنوان زبان آموزش استفاده شده است.

مدارس دولتی توسط وزارت تربیت و آموزش عالی اداره می‌شوند و در حالی که بیشتر مدارس خصوصی از امکانات و تجهیزات و نیز کیفیت آموزشی بالایی برخوردارند، مدارس دولتی از بودجه و امکانات نسبتاً محدود  و به همان نسبت از کیفیت آموزشی پایین‌تری برخوردارند. مدارس خصوصی لبنان که معمولاً توسط افراد، مؤسسات داخلی و خارجی و برخی احزاب و جریان‌های سیاسی تأسیس شده‌اند، مجازند علاوه بر برنامه‌های مصوب، برخی دروس را نیز در برنامه‌های آموزشی بگنجانند. مدارس وابسته به طوائف مذهبی نیز با استفاده از چنین مجوزی، آموزش‌های مذهبی را به دانش‌آموزان ارائه می‌کنند.

آموزش عالی لبنان

در لبنان نظام واحد آموزش عالی وجود ندارد و تنها بر اساس مصوبه دولتی در سال 1996، ضوابط و شرایطی برای تأسیس مراکز آموزش عالی تعیین گردیده است. تنوع فرهنگی و وابستگی‌های طائفه‌ای مانع شکل‌گیری نظام ملی آموزش در این کشور شده است. سه رویکرد کاملاً متفاوت فرانسوی زبان، انگلیسی زبان و عربی در حوزه آموزش عالی نتیجه این تنوع فرهنگی است که در کنار تعدد روش‌ها و نظام‌های آموزشی خاص، امکان نظارت بر عملکرد آن‌ها را سخت کرده است.

یکی از ضعف‌های عمده در بخش آموزش عالی این کشور، به ویژه در دانشگاه دولتی ، معدود بودن مراکز پژوهشی و در نتیجه سطح پایین پژوهش در این حوزه است که این ضعف تأثیر منفی بر سطح آکادمیک استادان و نیز بر کیفیت آموزش دارد.

علی‌رغم مساحت اندک لبنان، بیش از40 دانشگاه و مرکز آموزش عالی در این کشور فعالند که سابقه برخی از آن‌ها به پیش از استقلال این کشور می‌رسد و کارنامه فعالیت دو دانشگاه آمریکایی بیروت و قدیس یوسف در حدود 140 سال است. تنها دانشگاه دولتی این کشور، دانشگاه لبنانی است و سایر دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی همگی خصوصی‌اند که شامل 20 دانشگاه، 13 مرکز آموزش عالی، 4 مرکز آموزش تکنولوژی و 4 مؤسسه عالی پژوهش‌های دینی‌است.

تعداد کل دانشجویان این کشور در سال تحصیلی 2009- 2010 ،180850 نفر بوده است که تعداد 72813 نفر از آن‌ها در دانشگاه دولتی و مابقی در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی خصوصی تحصیل می‌کرده‌اند. در همین سال، سه رشته تحصیلی که بیشترین تعداد دانشجو در آن‌ها ثبت کرده‌اند در دانشگاه دولتی، ادبیات عرب و شرقی، حقوق و علوم اجتماعی و در مجموع دانشگاه‌های خصوصی، رشته‌های بازرگانی، پژوهش‌های اسلامی و حقوق بوده است.

پاورقی

[i] آژانس امداد واشتغال سازمان ملل برای آوارگان فلسطینی (UN RWA)

نیز نگاه کنید به

• ساختار و سیاست های آموزشی کانادا
• ساختار و سیاست های آموزشی روسیه
• ساختار و سیاست های آموزشی افغانستان
• ساختار و سیاست های آموزشی تونس
• ساختار و سیاست های آموزشی ژاپن
• ساختار و سیاست های آموزشی کوبا
• ساختار و سیاست های آموزشی مصر
• ساختار و سیاست های آموزشی سنگال