تقویم فرهنگی، تعطیلات رسمی و جشنواره های افغانستان
جمعه روز تعطیل رسمی و عمومی است و همهجا تعطیل است. سایر اعیاد و روزهای تعطیل عمومی و رسمی به شرح ذیل است: روز استقلال، روز استقلال افغانستان از انگلیس ۲۸ مرداد ۱۲۹۸ شمسی/ ۱۹ اوت ۱۹۱۹ است سالگرد چنین روزی تعطیل است و همهساله در افغانستان جشن گرفته میشود و با شادی همراه است. روز هشتم ثور (اردیبهشت). این روز مصادف با شکست
۱.همان، ص ۱۱۴.
۲ .همان، صص ۱۲۵ و ۱۲۸.
نظام کمونیستی در افغانستان و تعطیل رسمی است، این روز به مناسبت مجاهدتهای مردم افغانستان و ازپایدرآمدن نظام کمونیستی گرامی داشته میشود و از تلاشهای مردم و مجاهدان افغانستان تقدیر به عمل میآید.
روز دانشآموز، روز دوم فروردین، روز دانشآموز است و تعطیل رسمی است.
عید نوروز. عید نوروز از کهنترین جشنهای افغانستان است و از دوران باستان تاکنون برگزار میشده است. نوروز در افغانستان، همانند ایران، آغاز فصل بهار و شروع سال نوست. روز غدیر خم، روزی که حضرت علی علیهالسلام در مقام جانشین پیامبر اکرم (ص) انتخاب شد، مصادف با عید نوروز بوده است؛ همزمانی روز غدیر خم با آیین نوروز، سبب گرامیداشت هر دو عید شده است و بهاینعلت عید نوروز در مزار شریف و نیز برخی شهرهای دیگر مانند سرپل، کابل و بامیان با شکوه فراوان برگزار میشود.
در جشن نوروز افغانستان، بهجای هفتسین ایرانی، هفت میوه تهیه میشود که متشکل از هفت میوه خشک است؛ شامل کشمش، سنجد، فندق، پسته، گردو، بادام، قیسی (برگ زردآلوی خشک) یا میوه دیگری از خانواده آلو (مانند آلوبخارا) که در شهر خودشان سرو میشود.
همزمان با مراسم، «جهنده بالا» برگزار میشود. «جهنده بالا» پرچم مشهور و رنگینی است که به حضرت علی علیهالسلام نسبت داده میشود و در نوروز، در مسجد کبود مقدس مزار شریف برافراشته میگردد. همچنین در کنار این جشنها مسابقههای بزکشی در کابل و بخشهای شمالی کشور برگزار میشود.
۳۰۳
۳۰۴
مردم افغانستان برای نوروز غذاهای ویژه میپزند، «سبزی چلو» غذای سنتی شب سال نو و مشابه سبزیپلو ایرانی است، اما افغانها برای طبخ آن از اسفناج استفاده میکنند که آن را جداگانه پختهاند. «سمنک» (نوعی خوراک شیرین تهیهشده از جوانه گندم)، «کلوچه نوروزی» (نوعی کیک مخصوص نوروز) و «ماهی و جلابی» (غذای تهیهشده از ماهی سرخشده و جلابی) از غذاهای ویژه نوروزند. در طول تعطیلات معمولا مردم به استالیف یا سایر مناطق سرسبز اطراف کشور، که در آنجا گلهای ارغوان میروید، میروند.
در عید نوروز، مانند اعیاد فطر و قربان مردم لباسهای نو میپوشند و به دیدوبازدید یکدیگر میروند و عید را به هم تبریک میگویند و با چای، شیرینی، آجیل و میوه و در بعضی مواقع غذا از مهمانان نوروزی پذیرایی میکنند. عید نوروز در کابل، مزار شریف، بامیان، سرپل و برخی شهرهای دیگر جلوه دیگری داشته و طی مراسم رسمی و با شکوه بیشتر برگزار میشود. در کابل، در زیارتگاه سخی و در مزار شریف در روضه شریف مردمگرد هم میآیند و پهلوانان و مردم محل پرچم شاه ولایت، حضرت علی علیهالسلام، را باشکوه و احترام ویژه برافراشته میکنند. میله جهنده (پرچم) چندین متر ارتفاع دارد و با کمک طناب و با ذکر تکبیر و یا علی مدد برافراشته میشود. این پرچم در کابل در چندین نقطه شهر، از جمله در بازار بزرگ موسوم به «مندوی» و زیارتگاه سخی افراشته میگردد. هنگام بلندکردن پرچم، فضایی روحانی بر محفل حاکم میشود و مردم برای اجابت حاجات خود دعا میکنند. از 1. Eco Timesp55
بازیهای عید نوروز بزکشی و اسبدوانی است.
در نوروز عدهای از مردم بر سر مزار مردگان، قبور اولیاءالله، مراقد متبرکه، امامزادگان و... میروند. زیارتگاه سخی و شهدای صالحین، از جمله زیارتگاههاست.
جشن نوروز تحت نامهای مختلف برگزار میشود مانند: «جشن گل سرخ» که در مزار شریف برگزار میشود و مردم از سراسر کشور به آنجا میروند، «جشن دهقان» که در کابل، هرات و برخی شهرهای دیگر برگزار میشود، «جشن سمنک» که سمنو پخته میشود و «جشن هفتمیوه» که بهجای هفتسین به کار میرود و «جشن طبیعت» نیز نامیده شده است.
سیزدهبدر. همانند ایران و تاجیکستان، سیزدهبدر نیز جشن گرفته میشود. نمود جشن سیزدهبدر در هرات و شمال افغانستان از جاهای دیگر بیشتر است و مردم به گردش در طبیعت میپردازند. طالبان برگزاری جشن نوروز و مراسم سیزدهبدر را ممنوع ساخت و تأکید میکرد این جشنها ریشه اسلامی ندارد؛ بااینحال، کسی به دستورات طالبان توجه نمیکرد و مردم به رسوم دیرینه احترام میگذاشتند.
عید فطر. در پایان ماه مبارک رمضان، عید فطر سه روز تعطیل رسمی و عمومی است و مردم با پوشیدن لباسهای نو به دیدوبازدید یکدیگر رفته عید سعید فطر را بههم تبریک میگویند. خانوادههایی که یکی از بستگانشان در طول سال گذشته فوت کرده باشد در اولویت دیدوبازدید قرار دارند. این عید در افغانستان از ارزش و احترام ویژهای برخوردار است و مردم عملا یک هفته وگاهی تا ۱۰ روز را تعطیل میکنند.
۳۰۵
.)
عید قربان. عید سعید قربان نیز همانند عید فطر سه روز تعطیل رسمی و عمومی است و مردم با پوشیدن لباسهای نو به دیدار یکدیگر رفته عید سعید قربان را تبریک میگویند. مردم عید قربان را نیز همانند عید فطر قریب به یک هفته تعطیل میکنند.
میلاد پیامبر اکرم (ص). میلاد پیامبر اکرم (ص) تعطیل است. رحلت حضرت رسول اکرم (ص). رحلت حضرت رسول اکرم (ص) تعطیل است.
عید مبعث. عید مبعث در سراسر افغانستان گرامی داشته میشود و تعطیل است.
تاسوعا و عاشورای حسینی (ع). تاسوعا و عاشورای حسینی (ع) تعطیل عمومی است. قبلا فقط روز عاشورا تعطیل عمومی بود؛ ولی در زمان دولت انتقالی افغانستان، تاسوعا نیز تعطیل عمومی شد.
عید غدیر خم. عمدتا اختصاص به شیعیان دارد و مردم شیعه با تجمع در مساجد و تکیهخانهها این روز را جشن میگیرند و مداحان و سخنرانان به مداحی و سخنرانی میپردازند.
ایام ولادت. ولادت حضرت علی علیهالسلام، ولادت حضرت فاطمه زهرا سلامالله علیها، میلاد حضرت ولیعصر عجلالله تعالی فرجهالشریف و دیگر ائمه معصوم علیهمالسلام از اعیاد مذهبی شیعیان است و گرامی داشته میشود.
ایام شهادت. شیعیان روزهای شهادت و رحلت ائمه معصوم علیهمالسلام نیز سوگواری میکنند.
چهارشنبهسوری. جشن چهارشنبهسوری مقارن و مصادف با روز چهارشنبه آخرین هفته ماه صفر است که سالروز آزادی اهلبیت
امام حسین علیهالسلام از زندان یزید است. در این روز غذای مخصوصی به نام «دلده» پخته و بین مردم پخش میشود. زنان این جشن را برگزار میکنند. تقویم
مبدأ تاریخ و تقویم رسمی افغانستان، همانند ایران، بر مبنای هجری شمسی است و اول فروردین شروع سال جدید است. طالبان تقویم افغانستان را از هجری شمسی، که از گذشته در این کشور رایج بود، تغییر داده به هجری قمری تبدیل کرد. آنها هجری شمسی را تقویمی ایرانی میدانستند. تقویم افغانستان پس از برکناری طالبان بر همان مبنای سابق، هجری شمسی شد. ساعت
در افغانستان، ساعت رسمی ۵/۴ ساعت جلوتر از مبدأگرینویچ است و با ساعت رسمی ایران به افق شرعی، یک ساعت (زودتر) اختلاف دارد.