اینترنت در چین

نخستین ارتباط اینترنتی چین با جهان خارج، در تاریخ 20سپتامبر سال1987برقرار شد و این رسانه­ ی جدید وارد عرصه­ ی رقابت اطلاع ­رسانی در این کشور شد. از آن زمان تا کنون، این رسانه به شدت توسعه یافته و گسترش پیدا کرده است، به نحوی­ که امروزه، کشور چین به بزرگ­ترین پایگاه کاربران اینترنتی در جهان تبدیل شده است. با توسعه­ ی فن­اوری اطلاعات در چین، اینترنت در یکی دو دهه ­ی گذشته در این کشور به پدیده­ ی فراگیر فرهنگی تأثیر گذاری تبدیل شده است.

اینترنت در چین

اینترنت

در اواخر1994بود كه اینترنت ابعاد جدیدی به دیپلماسی عمومی چین داد. از سال1995رسانه­ های خبری، بنگاه های انتشاراتی، ایستگاه­ های رادیویی و تلویزیونی، برای بهره برداری از امکانات این رسانه وب سایت­ های اینترنتی خود را راه اندازی نمودند. در سال2001 وب سایت­ های خبری متعددی هم­چون (China.com.cn) تحت نظارت نهادهای دولتی توسعه یافته و فراگیر شده و سایت ­هایی برای معرفی چین به خارجی ­ها طراحی شد.

وزارت ارتباطات و کمیسیون توسعه و اصلاحات چین مسئولیت اجرای پروژه ­ی ملی توسعه ­ی باند پهن اینترنتی چین (Broad Band China) را بر عهده گرفتند. این پروژه به عنوان یکی از طرح­ های استراتژیک کشور مطرح شد. در چارچوب این پروژه، شبکه­ ی فیبری کشور توسعه یابد. لذا، سرمایه ­گذاری­ های گسترده ­ای برای بهره­ برداری از این فن­اوری جدید صورت گرفت.

بنا به گزارش منتشره، چین برای گسترش هرچه بیشتر صنعت اینترنت، تا کنون13ماهواره را به فضا پرتاب کرده است. این پروژه ­ها به­ منظور تکمیل پوشش کامل آسیا و اقیانوسیه توسط سیستم بایدو (Baidu) ( GPS ) چینی بوده است .

این سیستم که رقیب سیستم آمریکایی توییتر محسوب می شود، با ارسال30 ماهواره تا سال2020 تکمیل خواهد شد. این سیستم در حال­ حاضر، در حال گذراندن مراحل آزمایشی است و تا پایان سال2012 یکصد ­هزار وسیله ­ی نقلیه در چین به دستگاه موقعیت یاب بایدو مجهز خواهند شد. اگرچه در حال­ حاضر فقط بخش­ های دولتی از برخی از خدمات بایدو استفاده می­ کنند، ولی30 میلیون نفر کاربر چینی از سیستم(GPS) استفاده می­ کنند.

کاربران اینترنت در چین از نگاه آمار

گوگل در چین

براساس آمار منتشره از سوی اداره ­ی آمار چین، تا ماه دسامبر سال2011میلادی، تعداد کاربران اینترنتی در این کشور به بیش از513 میلیون نفر رسید که نسبت به سال2010، 56میلیون افزایش یافته است. از این تعداد136میلیون کاربر روستایی هستند که نشان دهنده­ ی گسترش فوق­ العاده و فراگیری این رسانه است. پیش بینی شده است که تعداد کاربران اینترنتی در چین تا سال 2015 از مرز718میلیون نفر گذشته و شامل بیش از7/52درصد جمعیت این کشور خواهد شد. طبق این آمار، کاربران چینی به طور متوسط، هر هفته7/18ساعت به صورت آنلاین از اینترنت استفاده می ­کنند که 71درصد از این ارتباطات برای کسب خبر از سایت­ های مختلف خبری صورت می ­گیرد. براساس گزارش منتشره از سوی وزارت صنعت و فن­اوری اطلاع رسانی چین، تا پایان سال2009، تعداد وب سایت­ های چینی به23/3میلیون مورد رسیده و سالانه3/12درصد بر این تعداد افزوده می ­شود و 49درصد از کاربران به وبلاگ ­های موجود مراجعه کرده و تنها حدود 6درصد از این وب­سایت­ ها از پایگاه­ های اینترنتی خارجی استفاده می ­کنند.

طبق این گزارش، در سال2011، کاربران چینی مجموعا بیش از 500میلیارد ساعت از اینترنت استفاده کرده که 90درصد این ارتباطات از داخل منازل شخصی بوده است. در همین سال، با توجه به افزایش فوق العاده ­ی کاربران اینترنتی و گسترش پایگاه ­های خرید اینترنتی، تعداد افرادی که خرید­های خود را از طریق اینترنت انجام داده­ اند، به بیش از194میلیون نفر رسیده است و 300میلیون نفر از کابران برای ارتباط با اینترنت از موبایل استفاده می­ کنند.

اینترنت ۳۰۰ گیگابیت برثانیه ای در چین آزمایش می شود

کاربران اینترنتی از نظر پایه ­ی تحصیلات شامل2/44درصد پایین­ تر از مقطع راهنمایی، 3/33درصد در مقطع متوسطه، 5/10درصد لیسانس، و 9/11درصد فوق لیسانس و بالاتر می ­شود. این کاربران از نظر سنی شامل 4/28درصد زیر 20سال، 8/29درصد بین 20 تا29 سال، 7/25درصد بین 30تا 39سال، 4/11درصد بین 40تا 49 سال، و 8/4درصد را افراد بالای 50سال تشکیل می دهد. از نظر جنسیت نیز 1/44درصد را زنان و 9/55درصد را مردان تشکیل می ­دهند.نرخ ضریب نفوذ پهنای باند در چین در سال2007 به 7/11درصد رسید در حالی­که این نرخ در کشورهای توسعه یافته برابر با 7/25 درصد است.درحال حاضر، 81/363میلیون نفر از کاربران چینی از باند پهن اینترنتی استفاده می ­کنند.   

تا پایان سال2011، جمعیت کاربران تجارت الکترونیک چین به200میلیون نفر و حجم فروش الکترونیکی نیز در این مدت به750 میلیارد یوان رسید. پیش بینی می­ شود چین تا سال2013 به جای آمریکا، به بزرگ­ترین بازار خرده فروشی اینترنتی جهان تبدیل شود.

میكروبلاگ وِیبو (Weibo)، كه نسخه ­ی چینی توییتر است، هم اكنون در سومین سال فعایت خود 350 میلیون كاربر دارد. كاربران با ارسال عكس و فیلم و اظهار نظر و پیام در مورد مسایل مبتلا به جامعه­ ی خود در سایت فعال هستند. دولت چین از طریق ویبو مرزهای جدید انتقاد پذیری، سانسور و خود سانسوری را می آزماید و از این طریق از افكار عمومی اطلاع می یابد. آمار نشان‌ می دهد كه‌ شركت­ های اینترنتی «سینا (Sina)»، «سو خو (Soho)» و «نت‌ ایز (Net eas)» محبوب ترین‌ شرکت­ های ارایه‌ كننده­ ی‌ خدمات‌ اینترنتی در چین‌ هستند كه‌ در این‌ میان‌ شركت‌ سینا با 8/94میلیون مشترک، در صدر ایستاده‌ است.

سانسور در اینترنت در چین

سانسور در چین

پیش از این، معمولا جریان اطلاعات یك طرفه و از سوی دولت به مردم انجام می گرفت ولی اینک جریان دو طرفه شده و مطالب انتقادی درباره ­ی مقامات محلی و دولت، رهبری و سیاست ­های حزبی دیگر مثل گذشته سانسور نمی ­شود. البته هرگونه مطلب که به تحریک مردم و به تظاهرات و اعتراضات جمعی منجر شود، به شدت سانسور می ­شود. براساس گزارش روزنامه­ ی گلوبال تایمز، دولت با این اقدام سعی دارد تا با قدرت، موضوع پخش شایعات از طریق اینترنت را كنترل و مدیریت نماید. مقامات دولتی گفته اند­كه محدودیت قانونی برای كسانی اعمال می شود كه می خواهند به عنوان كاربر جدید، كاربران خصوصی، و هم­چنین مؤسسات و افراد غیر حقیقی از اینترنت استفاده کنند خواهد شد و كاربران قدیمی هم­چنان، می ­توانند با عناوین و اسامی غیر واقعی خود به فعالیت ادامه دهند. قوانین جدید بر اساس قانون عمومی چین و برای جلوگیری از حفاظت از سلامت فرهنگی اینترنت برقرار شده و كلیه ­ی كاربران باید به طور كامل این قانون را رعایت نمایند.

۹۹.۲ درصد کاربران اینترنت در چین از تلفن همراه استفاده می کنند

بنابر تحقیقی كه خانم رِبِکا ماکینون (Rebecca Mackinnon) استاد مركز مطالعات رسانه­ ها و خبرنگاری و تیم وی در دانشگاه هنگ كنگ انجام داده­ اند، تا نیمه­ ی سال2008، بیش از 253 میلیون چینی آنلاین بوده ­اند كه با عبور از آمریكا، رتبه­ ی اول جهان را در تعداد كاربران به خود اختصاص دادند. كاربران چینی بعد از كره و فرانسه بیشترین مشاركت را در شبكه­ های اجتماعی اینترنتی، وبلاگ­ ها، چت روم ­ها، وب سایت ­هایی كه عكس و فیلم را به مشاركت می گذارند داشته ­اند. به كارگیری هزاران پلیس اینترنتی كه در بسیاری از شهرها به كار گرفته شده اند تنها یكی از سلاح­ هایی است كه دولت چین در مبارزه با خواسته ­های قلبی و افكار مردم چین دار آن ­ها استفاده می ­كند. در حال ­حاضر، ده ­ها هزار وب­سایت خارجی به روی كاربران چینی بسته شده اند. شهروندانی در هر شهر یا استان به عنوان داوطلب یا مزد­گیر، برای هدایت مكالمات آنلاین به طرفداری از دولت، و یا به عنوان ناظر و گزارشگر مكالمات ضد دولتی به مقامات به كار گرفته می ­شوند. از مدیران و كارمندان شركت ­های اینترنتی( داخلی و خارجی) می ­خواهند تا سهم خود را در روند گفتگوهای آنلاین غیر قابل كنترل ایفا نمایند. فیلترینگ در سطوح مختلف خانگی، محلی و تجاری،ISP ها و شبكه­ های منطقه­ ای و ملی صورت می ­پذیرد.

همه­ ی شركت­ های مرتبط با وب سایت ­ها، اعم از پرتال­ ها، موتورهای جستجوگر، سرویس ­های شبكه­ های اجتماعی، چت روم­ ها، وبلاگ ­ها و ... برای آنكه مجوز شغلی خود را از دست ندهند، همگی ملزم هستند دستور­های سانسور صادر شده از طرف دولت را رعایت نمایند. موضوعات حساس سیاسی یا توسط كارمندان شركت­ ها و یا با برنامه­ های كامپیوتری كه كارمندان خود شركت ­ها طراحی می شود حذف می گردند. این اقدامات یا طبق دستور مستقیم مسئولان دولتی و یا به خاطر جلوگیری از مشكلات احتمالی، توسط شركت ­ها(خود سانسوری) صورت می گیرد.

از وب­سایت ­هایی كه در خارج از چین مستقر هستند و مطالبی به زبان چینی دارند و یا مخاطبان آن­ها چینی های مقیم سرزمین چین می باشد نیز خواسته شده تا برخی از موضوعات حساس سیاسی را منتشر نسازند، در غیر این صورت فیلتر خواهند شد. برخی از شركت­ های خارجی به این درخواست تن نداده و فرصت حضور در بازار چین را از دست داده ­اند. بقیه، هم­چون گوگل، یاهو و مایكروسافت، برای آنكه روابط خوبی با دولت چین داشته باشند، موتورهای جستجوگر خود را با نسخه­ ی سانسور شده­ ای ارایه کرده ­اند. در مقایسه با رسانه ­های سنتی، در وبلاگ­ ها تبلیغات حكومتی مشاهده نمی شود و احتمال بیشتری وجود دارد كه دیدگاه ­های انتقادی و مخالفت با دولت نیز دیده شود. وبلاگ نویسان چینی از طنز، كنایه، ابهامات ادبی، و عبارات رمزی و حتی تصویر برای انتقال پیام ­های مهم بهره می برند.

پروژه ­ی سانسور سپر طلايی ( Golden Shield)

آن­ها معمولا واقع گرا و عملگرا هستند و هنگام ارسال مطلب می دانند چه چیز مشكلات جدی به همراه دارد و ارزش ریسك را ندارد. موضوعات مرتبط با گروه غیر قانونی فالون گنگ، سركوب میدان تیان آن­مِن در سال1989، استقلال خواهی تبت، رویدادها، المپیك، مخالفان، اقلیت ­های نژادی، رهبران ملی، دستگیری ­های سیاسی، مشكلات كار و اشتغال، سانسور، موارد مربوط به دفاع از حقوق افراد، مسایل تاریخی، موضوعات مذهبی، به شدت تحت سانسور می شوند. به هر صورت، روش و موضوعات سانسور در اینترنت مشابه سانسور در رسانه­ های سنتی و چاپی است. برخی از روزنامه­ ها و مجلات چینی از کنار موضوعات سخت و بحث برانگیز  از قبیل این­كه دفتر مركزی نشریه یا ایستگاه تلویزیونی در كجا واقع شده؟ چه كسی مالك آن رسانه است؟چه كسی سردبیر آن است؟ ارتباط او با افراد در رأس قدرت چگونه است؟ ارزش ­های این افراد چیست و به چیزی بستگی دارد، خیلی راحت­ می گذرند. به عبارت دیگر، علی­رغم ماهیت حاكمیت محور دولت چین، شاغلان در رسانه ­های سنتی و جدید را نمی توان فاقد قدرت معرفی كرد.

‌ پروژه ­ی سانسور سپر طلایی (Golden Shield) از سال2000 با هدف کمک به پلیس اینترنتی در پكن به اجرا در آمد. بخشی از این پروژه«دیوار آتش چین بزرگ (Great China Fire Wall)» نام دارد و از طریق پایگاه ­های ارایه دهنده­ ی خدمات اینترنتی، آدرس ­های متخلف را مسدود می ­سازد.

افزون بر این تدابیر، دولت چین از نظام القای خود سانسوری كه كاربران همواره تحت كنترل و مراقبت هستند، نیز حمایت می كند. اعمال یا تهدید به اعمال سانسور تأثیر وحشتناكی بر شركت های تجاری و اشخاص استفاده کننده از اینترنت می ­گذارد، تا آنجا كه آن­ها مجبور می شوند به خود سانسوری در ارتباط تن دهند تا از پیامدهای اقتصادی و قانونی آن در امان بمانند. پذیرش سانسور پدیده ­ی پیچیده است كه ریشه در فرهنگ سنتی این کشور داشته و همیشه موجب یأس و دلسردی مردم نسبت به دولت بوده است.

نیز نگاه کنید به رسانه ها و مطبوعات در چین؛ رسانه های چین؛ رادیو در چین