تولد و وفات چوئن لای

چوئِن ­لای در تاریخ پنجم ماه مارس 1898 میلادی، در خانواده ­ای نسبتا مرفه و اشرافی و اهل علم و دانش در استان جِه­ جیانگ در شرق چین به دنیا آمد.

وی پس از تولد از سوی عمویش كه فرزندی نداشت، به فرزندی پذیرفته شد و پس از مرگ عمو، زیر نظر همسر عمویش كه بانویی فرهیخته بود بزرگ شد. نا مادری مهربان چوئِن­ لای در سنین کودکی به او خواندن و نوشتن را آموخت به نحوی كه در 8 سالگی او می ­توانست اغلب رمان­ های كلاسیك چینی را بخواند.

چو در9 سالگی مادر اصلی و در10 سالگی مادر خوانده ­ی خود را از دست داد و لذا تحت تكفل و سرپرستی عموی دیگرش در شهرستان شِن ­یانگ(ShenYang) در شمال چین قرار گرفت.

در این شهر چوئِن­ لای وارد مدرسه ­ای شد كه سیستم آموزشی غرب در آن جا آموزش داده می ­شد. در این مدرسه وی افزون بر فراگیری زبان انگلیسی و سایر علوم روز، با آثار نویسندگان روشنفكر چینی نیز آشنا شد.

در سال 1913، با انتقال عموی چوئِن­ لای كه شغل دولتی داشت به شهر تیَن­ جین(Tian Jin)، وی وارد مدرسه ­ی راهنمایی مشهور نانكَی( Nankai)شد كه مدیر آن یكی از شخصیت های برجسته ­ی آموزشی قرن بیستم چین به نام جانگ بولینگ(Zhang Boling)بود.

اغلب دانش آموزان این مدرسه، رهبران آینده ­ی كشور چین در زمینه­ های مختلف شدند. چوئِن ­لای به خاطر استعداد و توانایی بالای آموزشی، از سوی مدیر مدرسه برای ادامه ­ی تحصیل به ژاپن(1917) و سپس به فرانسه اعزام شد.

روزهای پایانی

چوئِن­ لای در سال­های آخر عمر خود به شدت مورد هدف انتقادات مائو و باند چهار­نفره قرار گرفت و آن­ها با اجرای برنامه ­های مختلف تلاش کردند وی را تحقیر و از چرخه ­ی قدرت حزبی کنار بگذارند. به هرحال، در اواخر سال 1974، مشخص شد که چوئِن­ لای به سرطان مبتلاست و در بیمارستان بستری شد، اما از همان بیمارستان کارهای روز مره ­ی کشوری را از طریق معاونش دِنگ شیائو­پینگ، پیگیری می ­کرد تا این که بالاخره در تاریخ 8 ژانویه­ ی 1976، در 77 سالگی چشم از جهان فروبست. پس از مرگ وی، علی­رغم اصرار افراد و شخصیت ­های مختلف و حتی تقاضای40 نفر از فرماندهان ارشد و ژنرال­ های بلند مرتبه­ ی ارتش، مائو به بهانه­ های مختلف از جمله بیماری، نه در بیمارستان به عیادت چو رفت و نه بر سر جنازه­ ی او حاضر شد و نه پذیرفت با صدور بیانیه­ ای از خدمات برجسته ­ی چوئِن­ لای تقدیر و ستایش نماید. ولی علی­رغم این برخورد نا مناسب مائو و باند چهارنفره، مردم چین و سیاستمداران جهان شخصیت وی را مورد ستایش قرار داده و مرگ او را ضایعه ­ای برای ملت چین و صلح جهانی دانستند.

مخالفان چوئِن ­لای حتی به مردم اجازه ندادند در مراسم رسمی به خاک سپاری او در خور شأن این چریک و سیاستمدار پیر در عزای او شرکت کنند. از استفاده از بازوبند عزا و چاپ پلاکارد و پوستر نیز جلوگیری کردند. ولی 3 ماه بعد، در فستیوال مردگان، صدها هزار نفر از اقشار مختلف مردم و سیاست­مداران چینی، در میدان تیان آن­مِن گرد_­هم آمده و با نثار گل و سرودن شعر و نوشتن پلاکارد، از نخست وزیر دوران سختی ­ها و مشکلات خود قدردانی کردند.

این تجمع که در واقع علیه مائو، انقلاب فرهنگی، و روند جاری کشور و در حمایت از تفکرات و خدمات چوئِن ­لای و دِنگ شیائو­پینگ بود، روز بعد نیز ادامه یافت که در پایان روز دوم با یورش پلیس و دستگیری صدها نفر تظاهرات کننده، هم چون عمر چوئِن­ لای، به پایان رسید.   

نیز نگاه کنید به

•  چوئن لای، نخست وزیر مادام العمر جمهوری خلق چین