آداب و روسوم جشن سال نو در ژاپن
ژاپنیها در دوران قدیم از تقویم سنتی قمری چینی استفاده میکردند و سال نوی باستانی چینی را جشن میگرفتند. تحویل سال چینی در اواسط یا اواخر زمستان بود و ژاپنیها بعد از مراسم سال نو اندکاندک به استقبال بهار میرفتند. اما پنج سال پس از به تخت نشستن امپراطور مِیجی تقویم ژاپن رسماً به تقویم میلادی (گریگوری) تبدیل شد و اول ژانویه بهعنوان اولین روز سال در نظر گرفته شد و جشن سال نو نیز به این زمان منتقل شد. در زمان رواج تقویم قدیمی، مراسم مختلفی در هنگام سال نو و بعد از آن اجرا میشد. پس از جایگزینی تقویم جدید و تغییر زمان سال نو، برخی از مراسمهای قدیمی نیز به همان شکل اصیل خود به سال نوی جدید منتقل شدند. همچنین برخی مراسم جدید مانند تزئین درخت کریسمس در دورههای اخیر به برنامه های سال نو اضافه شدهاند. در ادامه به برخی از آیینهای سال نو که همچنان در ژاپن اجرا میشود به اختصار اشاره میکنیم:
رفتن به ایزدکدهها و معابد
ژاپنیها معمولاً در اولین روز سال نو برای نیایش به ایزدکدههای شینتویی و گاه به معابد بودایی میروند و برای سلامتی و موفقیت خود و عزیزانشان در سال نو دعا میکنند. به این مراسم هاتسوموده (初詣/Hatsumōde) (اولین زیارت) گفته میشود. هاتسوموده گاه بلافاصله پس از تحویل سال و گاه یک یا چند روز بعد از آن انجام میشود.
تبریک و عیدی دادن
تبریک گفتن به دوستان و آشنایان و عیدی دادن به کودکان نیز از مراسم روزهای اول سال است. عیدی اگر وجه نقد باشد معمولاً در پاکتهای کاغذی خاص داده میشود.
کادوماتسو
در روزهای سال نو، در کشور ژاپن گلدانهایی را با شاخههای درخت کاج و نی خیزران تزئین میکنند و در دو طرف ورودی منازل میگذارند. به این تزئین کادوماتسو (門松/Kadomatsu) (دروازه کاج) میگویند و هدف از آن دعوت کردن از ایزدان و دور کردن ارواح ناپاک است.
خوراکیهای سال نو
مشهورترین غذای سال نو اوسهچی (御節/Osechi) نام دارد که ترکیبی از انواع غذاهای دریایی و گیاهی است و در جعبههای مطبق خاصی به نام جوباکو (重箱/Jūbako) عرضه میشود. هر طبقه از جوباکو به چند خانه تقسیم شده و در هر خانه نوع خاصی از غذا گذاشته میشود. تهیه کردن و خوردن موچی (餅/Mochi) نیز از دیگر رسوم سال نو است. موچی نوعی شیرینی سنتی است که از غلات تهیه میشود. برای تهیه رایجترین نوع موچی، برنج پخته را در هاونهای بزرگ میکوبند و به مادهای چسبناک تبدیل میکنند. غذای مشهور دیگر سال نو زونی (雑煮/Zōni) است که در آن از موچی و سبزیجات پخته شده استفاده میشود. علاوه بر این خوراکها، در هر منطقه از ژاپن نیز در سال نو غذاهای خاص آن منطقه را تهیه میکنند.
ارسال کارتهای تبریک
ارسال کارت پستالهای سنتی تبریک سال نو که به آن نِنگاجو (年賀状/Nengajō) میگویند نیز از رسوم بسیار قدیمی در ژاپن است که امروزه با گسترش اینترنت و تلفن همراه کمرنگتر از گذشته شده است.
دیدار عمومی امپراتور
در نخستین روز سال، دروازههای کاخ امپراتور در توکیو به روی مردم باز میشود و امپراتور از روی ایوان کاخ با مردم دیدار میکند و سال نو را به ملت تبریک میگوید.