اردن در یک نگاه

کشور اردن در جنوب شرقی آسیا واقع شده است،شمال غربی عربستان سعودی. اردن یکی از 15 کشوری است که از آن‌ها به عنوان “مهد بشریت” یاد می‌شود.اردن کنونی وسعتی در حدود 96188 کیلومتر مربع دارد که شامل دریای مرده نیز می‌شود، این کشور تقریباً هم اندازه کشور اتریش یا پرتغال است. به طور خلاصه بخش اعظم اردن بادیه (۷۸/۴ درصد كل مساحت) تشكیل می‌دهد. همچنین ۱۱/۲ درصد به دشت‌ها و ۹/۲ درصد به دره‌ها و ۰/۶ درصد به كوه‌ها اختصاص دارد و همین درصد از سرزمین اردن را آب پوشانده است. 

ارتفاعات و ناهمواری‌ها، رودخانه‌ها، دریاچه‌ها

پست ترین نقطه اردن دریای مرده است (Dead Sea) با ارتفاع 408متر پایین تر از سطح دریا و مرتفع‌ترین نقطه آن، قله کوه ام الدمی (Umm Al-Dami) به ارتفاع 1854 متر می باشد. رود اردن، رودی در جنوب شرقی آسیاست که در دره بزرگ جریان داشته به دریای مرده می‌ریزد. رود اردن مسیر 75 کیلومتری را تا دریاچه باتلاقی هولا (Hula) که اندکی بالاتر از سطح دریاست و پس از آن مسیری حدود 25 کیلومتر تا دریای گالیله را می‌پیماید، قسمت آخر شیب کمتری داشته و رود قبل از رسیدن به دریای مرده که هیچ خروجی ندارد، شروع به پیچ و خم می‌نماید. بخشی از رود در شمال دریای گالیله (یا جلیله) مرزهای مورد مناقشه اسرائیل با سوریه را تشکیل می‌دهد.

آب و هوا

اردن غربی اقلیمی‌ مدیترانه‌ای است که تابستان‌های گرم و خشک، زمستان‌های مرطوب و سرد و دو فصل کوتاه انتقالی دارد. اردن را می‌توان به سه منطقه متفاوت جغرافیایی تقسیم کرد: دره اردن (Jordan Valley)، ارتفاعات کوهستانی و بیابان‌های شرقی یا منطقه بادیه (Badia).

پوشش گیاهی

كشور اردن از نظر تنوع گیاهی كشوری غنی به شمار می‌رود و دانشمندان در این كشور بیش از 2500 گونه گیاهی جهانی ثبت كرده اند كه بر اساس معیارهای جهانی در جایگاه خوبی قرار دارد. 349 گونه گیاهی كمیاب در این كشور وجود دارد كه 76 گونه آن در معرض انقراض است و 18 گونه آن طبق گزارش اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت در فهرست جهانی گونه‌های در معرض خطر قرار دارد. اردن مملو از شگفتی‌های طبیعی و مکان‌های تاریخی است. پلی بین دریا و صحرا، شرق و غرب. همچنین پلی بین دنیای باستان و مدرن. سرتاسر این کشور موزه‌های فضای آزاد است. اردن کشوری برای تمام فصول است.

جمعیت

جمعیت اردن درحال حاضر یعنی در پایان سال 2022 معادل 11.302.000 نفر است که به شکل روز آمدی در سایت اداره آمار اردن قابل دستیابی است. تراكم جمعیت در 2022، ۱۲۷/۳ نفر به ازاء هر كیلومتر مربع است. جمعیت اردن را از نظر نوع معیشت و تفاوت‌های طبقاتی میتوان به سه عنصر فلسطینی، اردنی و بدویان (بادیه‌نشینان) تقسیم كرد.

مهاجرت و تراکم و پراکندگی جمعیت

مهاجرت و جابه‌جایی جمعیت در كشور اردن نسبتاً زیاد انجام شده است، زیرا در زمان تشكیل آن، شمار بسیاری از ساكنان ساحل غربی رود اردن به ساحل شرقی مهاجرت كردند و بار دیگر پس از جنگ 1967 و اشغال بخشی از ساحل غربی به ‌وسیله رژیم اشغالگر قدس، 200 هزار نفر به ساحل شرقی كوچ كردند. به جز این عوامل تاریخی، عوامل دیگری كه مهاجرت‌ها را باعث شده است، توسعه شهرنشینی و نزدیک بودن به مركز صنایع مخصوصاً در امان و زرقا و رونق بازار كار در این دو شهر بوده است. همچنین بی‌ثباتی و اغتشاشات لبنان در دهه 1970‌ باعث شد كه بسیاری از طبقات ثروتمند و متمكن آن كشور به اردن‌ مهاجرت كنند.

وضعیت شهرنشینی و روستا نشینی

بر اساس آخرین آمار اداره آمار اردن در پایان سال 2022، ۹۰/۳ درصد جمعیت قریب 10 میلیونی اردن در شهرها سکونت داشته‌اند، این درحالی است که درصد جمعیت شهرنشین  به كل جمعیت در سال 2011 ، ۸۲/۶ درصد و نرخ شهرنشینی این کشور طبق آمارهای سال 2010 معادل ۰/۷۹ درصد با رشد سالانه ۱/۶ درصد بوده است. در سال 2005 نیز به تقریب همان 79 درصد از جمعیت ۵/۷ میلیونی اردن در جوامع شهری از جمله امان، القاعده، زرقاء، اربد، السلط( Al-salt )، کرک و قسمت جنوبی شهر عقبه زندگی می‌کردند.

ساختار جمعیت

نسبت جنسیتی جمعیت در اردن (تعداد پسران در ازای هر 100 دختر) به طور منسجم با اسلوب جهانی، ادامه یافته و جریانات سیاسی و جنگ ها و نوسانات اقتصادی و اجتماعی که در اردن در طی سه دهه اخیر رخ داد، بر ترکیب جنسیتی جمعیت اثر گذار نبوده است. این نسبت جنسیتی 109 پسر در ازای 100 دختر در سال 1979 برآورد شده است.

تاریخ دوران باستان (پیش از میلاد مسیح)

در طول دوره پارینه سنگی 17000 - 500000 ق.م ساکنان اردن حیوانات وحشی را شکار کرده و از گیاهان وحشی استفاده می کردند، احتمالا آن‌ها حرکت حیوانات را که در جست‌وجوی مرتع و زندگی در کنار آب بوده‌اند را دنبال می‌کردند. امپراتوری‌ ایران در سال 333 ق.م توسط اسکندر فتح شد، وی قادر به متحد کردن تمام مدیترانه شرقی، از یونان تا مصر و از شرق تا رود سند بود. در دوران اسکندر فرهنگ یونانی در مناطق تحت سلطه او گسترس یافت. اسکندر در سال 323 ق.م در بابل درگذشت و امپراتوری وی خُرد و در میان سردارانش تقسیم شد. میان سرداران درگیری بالا گرفت و در نهایت سوریه تحت سلطه سلوکیان قرار گرفت و مصر به همراه فلسطین و اردن تحت فرمانروایی بطلمیوس به مهم‌ترین مناطق تبدیل شد و دو کشور اخیر تحت فشار رقبای بزرگ خود قرار گرفتند. در حالی که تمدن نبطیان که پیش از غلبه اسکندر سر برآورده بود به طور کامل در جنوب اردن مستقر بود، در شمال‌این کشور حدود 50 هزار سرباز یونانی در دکا پلیس سکنی گزیدند.‌ این اتفاق در سال 301 ق.م در دوران سلوکوس اول نیکاتور (Seleucus I Nicator) با هدف یونانی گرایی منطقه رخ داد. برخی از شهرهای دکا پلیس مکان‌هایی باستانی بودند - مانند ربوث آمون - که به فیلادلفیا تغییر نام داد و برخی توسط سربازهای یونانی بنا نهاده شد از جمله آبیلا (Abila) و جرش (Jarash) و هم چنین ام قیس.

تاریخ دوره میانه

ارگ امان بازتاب 7000 سال تاریخ اردن(1403)، برگرفته از سایت ویکی پدیا، قابل بازیابی از https://en.wikipedia.org/wiki/History_of_Jordan

ظهور مسیح در زمانی رخ می‌دهد که انباط همچنان به پادشاهی آرتاس چهارم بر اردن حاکم اند و حکومت آنان تا سال 324 م ادامه می‌یابد. به‌این ترتیب که در سال 106 میلادی امپراطور روم، تراژان (Trajan)، پادشاهی نبطیان را به عنوان استان عربی تحت کنترل روم، در شهر پترا ضمیمه قلمرو خود اعلام می‌کند.‌این دوران اوج قدرت و ثروت انباط به شمار می‌رود.

جدایی از کرانه باختری

پیش از سال 1989، دو ماه قبل از‌این که اسرائیل کرانه باختری را اشغال کند؛ آخرین انتخابات پارلمانی اردن در آوریل 1967 برگزار شد از زمان اتحاد دو کرانه در سال 1950، شرق و غرب در پارلمان حضور برابر داشتند؛ هرکدام سی نماینده در مجلس نمایندگان داشتند. در سال 1967 اسرائیل کرانه باختری را اشغال کرد، همچنین قطعنامه نشست سران عرب در رباط در سال 1974 که ساف (PLO: Palestine Liberation Organization) (سازمان آزادی بخش فلسطین) را به عنوان «نماینده انحصاری مشروع» از مردم فلسطین تعیین کرده بود، موانع قانونی و عملی برای برگزاری انتخابات عمومی ‌را نشان داد. در 1988 اردن تمام روابط اداری و حقوقی خود را با کرانه باختری قطع می‌کند و به دنبال موج شورش در برخی از مناطق که سایت ملک حسین آن را ناشی از مشکلات اقتصادی می داند، نخستین انتخابات پس از 1966 در کرانه شرقی انجام می‌پذیرد.

ملکه نور

ملکه نور، در طول دهه 80 میلادی، نقش بسیار مؤثری در زمینه ترویج آموزش، فرهنگ، رفاه اجتماعی و پروژه‌های برنامه ریزی شهری در اردن داشت. وی آخرین همسر شاه حسین و ملکه اردن در خلال سال‌های 1978 تا 1999 بود و تا هنگام مرگ همسر خود در سال 1999 در‌این مقام باقی ماند. ملکه نور که متولد‌ ایالات متحده آمریکا بود و اصلیتی سوری، انگلیسی و سوئدی داشت، در هنگام ازدواج تابعیت اردنی اختیار کرد. وی هم اکنون رئیس جنبش دهکده واحد جهانی و مدافع و طرفدار منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای است.

جامعه‌ی اردن

هنگام پیدایش امیرنشین اردن درسال 1921م، بخش اعظم مردم این کشور را قبایل و گروه‌هایی تشکیل می‌دادند که اغلب یا کشاورز بودند یا زندگی عشایری و نیمه‌عشایری داشتند. جمعیت کل کمتر از 400,000 نفر بود. درسال 1988 این جمعیت به 3000,000 نفر می‌رسید. حدود نیمی‌ از این جمعیت را فلسطینی‌هایی تشکیل می‌دادند که در منطقه کرانه باختری ساکن بودند.

روابط اجتماعی

از آن زمان که مردم اردن ارزش‌ها، راه و روش‌ها و آداب و رسومی‌ را قبول کردند که با آنچه در گذشته‌‌ی سنتی اردن وجود داشت کاملا متفاوت بود. روابط بین مردان و زنان و تمام جنبه‌های جامعه‌‌ی اردن دستخوش تغییر شدند. هنگامی‌که دیدگاه‌های نو به تمام بخش‌های جامعه رسید، ادراکات و اعمال جدید نمایان شدند.

وضعیت قشربندی و طبقات اجتماعی و نابرابری و تحرک اجتماعی

نظام اجتماعی سیاسی حاکم بر کرانه‌‌ی باختری درسال 1948 نظام قبیله‌گرایی بود. قبیله‌گرایی نه تنها رفتار حاکم قبایل عشایری و نیمه‌عشایری طرفدار حکومت در اردن بود بلکه مردم روستایی و حتی شهری نیز از چنین نظامی‌ تبعیت می‌کردند. بعداز سال 1948 این نظام اجتماعی_سیاسی با سیل عظیم فلسطینیان که اغلب درشهر و روستا سکنی گزیدند و تحصیل کرده بودند، زیر و رو شد. تعداد زیاد مهاجران فلسطینی و اقتصاد و جامعه‌‌ی ساده‌‌ی بومیان اردنی شبیه شدن فلسطینیان به الگوهای بومی‌ را اجتناب‌ناپذیر می‌کرد.

نهاد خانواده

دراواخر دهه 1980، زندگی و هویت اجتماعی در اردن پیرامون کانون خانواده می‌چرخید. خانواده از افرادی تشکیل شده بود که به وسیله روابط خویشاوندی، نژادی یا نسبی با یکدیگر نسبت داشتند و روابط خانوادگی درساختار قبایل و طوایف گسترش یافته‌ بود.یک خانواده اردنی درمحیط اجتماع کاملا ازموقعیت زن و سطح اختیار او تأثیر می‌پذیرد. درمناطق کشاورزی روستایی و درمیان فقرای شهری، زنان نقش مهم خود در مسائل اقتصادی را به خوبی ایفا می‌کنند.

واقعیت اجتماعی زنان در اردن

زنان اردنی در زندگی خود با واقعیت‌های اجتماعی‌ای روبرو هستند که آن را نمی‌توان از واقعیت‌های اجتماعی زنان عرب زیاد دور‌ دانست. شاید این امر به وسیله فرهنگی است که در طول زمان بر اساس آداب و رسوم، سنت‌های موروثی و عقاید دینی به وجود آمده است و شاید با آن رابطه مستقیمی‌ داشته باشد.

ورزش زنان

موضوع ورزش زنان در اردن یکی از اولویت‌ها برای اردن است و تلاش‌ها بر این است که موقعیتی مانند مردان برای آن‌ها فراهم شود. پس از آن که شاهزاده فیصل الحسین برای خدمت در کمیته المپیک اردن برگزیده شد این کمیته پیشرفت‌های چشم‌گیری در زمینه ورزشی زنان کسب کرد.

فقر در اردن

بر اساس آمار منتشر شده در سال 2008 خط فقر در اردن 57JD از هر شخص در ماه و 5/7 مردم بود. طبق این آمار که بر اساس درصد مشخصی برای مصرف گالری و تامین احتیاجات اساسی هر فرد محاسبه شده است، هر فرد که درآمدی کمتر از 3,876 JD در سال یا 323 JD در ماه داشته باشد فقیر در نظر گرفته می‌شود.

ورزش در اردن

ورزش‌ها در فرهنگ کشور اردن جایگاه مهمی‌ دارند.

اردن از معدود کشورهای عربی است که در آسیا به جوانان و ورزش اهمیت می‌دهد. این را می‌توان در تعداد اماکن و شهرک‌های ورزشی دانست که‌ این کشور برای ورزش جوانان خود در نظر گرفته است. این اقدامات تاثیر مثبتی در مشارکت‌های این کشور در رقابت‌های کشورهای عربی، منطقه‌ای و جهانی گذاشته است.

نحوه‌‌ی گذراندن اوقات فراغت

اردن کشوری جوان است و 70% جمعیت این کشور را جوانان زیر 34 سال تشکیل می‌دهند. به همین دلیل نوع زندگی در اردن به سرعت در حال تغییر است. بسیاری از مردم معتقدند که اردن در چند سال اخیر شاهد تغییرات زیادی بوده است. دیگر جنبه مهم اردن موقعیت مکانی این کشور است.

مهاجرت و پناهندگی

اردن در اواخر دهه 1980 بیش از یک نوع مهاجرت را تجربه کرد. بخش زیادی از نیروی کار در خارج اردن مشغول به کار بود و مهاجرت‌های روستاییان به شهر پیوسته ادامه داشت. در مناطق روستایی، بخش قابل‌توجهی از مردان یا بیرون از روستا اشتغال به کار داشتند و یا به خدمت نظام وظیفه مشغول بودند.

ساختار سیاسی

اردن ﯾﮏ ﮐﺸﻮر ﭘﺎدﺷﺎﻫﯽ ﻣﺸﺮوﻃﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ آن در 8 ژانویه سال 1952 به تصویب رﺳﯿﺪه اﺳﺖ. ﻗﻮه ﻣﺠﺮﯾﻪ در اﺧﺘﯿﺎر ﭘﺎدﺷﺎه اردن و ﻫﯿئت وزﯾﺮان وی اﺳﺖ. ملک حسین از سال 1952 تا 1999 میلادی حکومت کرد و پس از وی فرزندش ملک عبدالله دوم به جانشینی وی منصوب شد. هیئت دولت که در رأس آن نخست وزیر قرار دارد مستقیماً به‌وسیله پادشاه انتخاب می‌شود. نخست وزیر و وزراء از مجلس رای اعتماد می‌گیرند. سه قوه قضائیه، قانونگذاری و اجرایی بر حسب قانون از یکدیگر مجزا بوده و استقلال دارند.

قانون اساسی

یکی از مصادیق شبه دموکراسی در اردن، تصویب قانون اساسی در سال 2005 بود؛ مهمترین نشانگان دموکراتیک در قانون اساسی عبارت‌اند از برابری همه در برابر قانون، آزادی بیان آزادی عضویت و فعالیت و نیز تشکیل انجمن‌ها و اجتماعات و تفکیک مشروط قوا. گرچه بر اساس قانون اساسی اردن از نوع «نظام پارلمانی» اعلام شد. در عمل نظام اردن به «نیمه ریاستی» نزدیک‌تر است زیرا شاه به عنوان رییس واقعی حکومت و دولت، اختیاراتی مانند «حق انحلال مجلس، عزل و نصب وزرا، دخالت بالا در قانون گذاری و رویه‌ها و تصمیم‌های قوه قضائیه و تعویق مجلس و کابینه، تعطیلی و انحلال کابینه»، دارد.

قوه مجریه

براساس قانون اساسی، قوه مجریه در اختیار پادشاه اردن و هیئت وزیران وی است و پادشاه اموری را که به موجب قانون به او محول شده با اراده ملوکانه انجام می‌دهد، که توسط نخست وزیر، وزیر یا وزیران خاص امضا می‌شود و سپس پادشاه آن را تأیید می‌کند (قانون اساسی این موضوع را در فصل چهارم تحت عنوان (قوه مجریه) و در بخش اول تحت عنوان پادشاه و حقوق وی، (ماده 28- 40) بیان کرده است.

نظام قضایی

ﻗﻮه ﻗﻀﺎﺋﯿﻪ در اﺧﺘﯿﺎر دادﮔﺎه‌هاست ﮐﻪ ﻃﺒﻖ ﻗﺎﻧﻮن ﺑﻪ ﻧﺎم پادشاه رای می‌دﻫﻨﺪ و اﺣﮑﺎم ﺧﻮد را ﺻﺎدر می‌ﮐﻨﻨﺪ. ﻗﻀﺎت ﻣﺴﺘﻘﻞ و ﻃﺒﻖ ﻗﺎﻧﻮن، آزاد می‌ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﻗﻀﺎت ﻣﺤﺎﮐﻢ ﻧﻈﺎمی‌ و ﺷﺮﻋﯽ از ﺳﻮی پادشاه اﻧﺘﺨﺎب و ﻋﺰل می‌ﺷﻮﻧﺪ. دادﮔﺎه‌ها ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻋﻠﻨﯽ ﺑﺮﮔﺰار می‌ﮔﺮدﻧﺪ، ﻣﮕﺮ اﯾﻨﮑﻪ رﻋﺎﯾﺖ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﻣﻨﯿﺘﯽ و اﺻﻮل اﺧﻼﻗﯽ ﻣﻮﺟﺐ ﮔﺮدد ﮐﻪ ﺟﻠﺴﺎت ﻣﺤﺎﮐﻤﻪ را ﻏﯿﺮ ﻋﻠﻨﯽ ﺑﺮﮔﺰار ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ.

روابط خارجی

منطقه خاورمیانه در قرن اخیر استقرار امنیتی و سیاسی به خود ندید. از جمله عوامل آن نزاع و درگیری‌های کشورهای عربی با اسرائیل و وجود ذخایر نفتی در این منطقه بود. با وجود این که اردن به دلیل موقعیت جغرافیایی -سیاسی خود در قلب این منطقه حیاتی واقع شده است، ولی استقرار سیاسی کاملی در این کشور حکم‌فرماست .

مدیریت فرهنگی اردن

مدیریت فرهنگی کشور در سال 1966 برعهده وزارت فرهنگ و جوانان گذاشته شد؛ شکل گیری این وزارت خانه مرهون به هم پیوستن بخش فرهنگ و هنر، مدیریت کتابخانه‌ها و آرشیو‌های ملی و سازمان رفاه جوانان بود. هر یک از بخش‌های ادغام شده مدیریت بخشی از امور فرهنگی را برعهده دارند.

نهادها و سازمان‌های فرهنگی دولتی و غیر دولتی

به طور کلی مؤسسات فرهنگی اردن در انواع ذیل خلاصه می‌شوند:

• مؤسسات فرهنگی رسمی؛
• مؤسسات فرهنگی غیررسمی؛
• مؤسسات فکری.

ذائقه فرهنگی مردم

فعالیت‌های فرهنگی و رسانه‌ای همواره در سطح جامعه به لحاظ استقبال مخاطب و تأثیرگذاری بر آن، در طیف گسترده‌ای پراکنده بوده است که از جمله عوامل اصلی این رخداد را می‌توان در تفاوت فعالیت‌های فرهنگی و رسانه‌ای از حیث نوع و میزان توجه به ذایقه فرهنگی مخاطب دانست . فرهنگ اردن به عنوان بخشی از جهان عرب از مذهب متاثر است. سنت‌های اردن و آداب و رسوم این کشور تأثیر گرفته از مذهب و رسوم سوریه بزرگ - شامل فلسطین، لبنان، سوریه و اردن - است. منطقه‌ی سوریه بخش مهمی‌ از جهان عرب بود که گویش خاص و فرهنگ و غذاهای خاص خود را دارا بود.

تأثیر فرهنگ خارجی؛ فعالیت‌های فرهنگی خارجیان در کشور

بیش از 60 درصد جمعیت در متروپلیس واقع در امان زندگی می کنند. فرهنگ مردم اردن به شدت تحت تأثیر فرهنگ غرب قرار گرفته است. موسیقی،‌ فیلم، مد و سایر اشکال سرگرمی اروپایی و آمریکایی بین مردم اردن مشهور است. فرهنگ باشگاه و میهمانی به خصوص در نیمه‌ی غربی شهر امان رواج دارند. تعداد کمی از جوانان که اغلب از مناطق ثروتمند نشین غرب امان هستند، ویژگی‌های فرهنگی مغایری هم چون خالکوبی یا سوراخ کردن صورت را به نمایش می‌گذارند.

تجارت فرهنگی

کل تجارت فرهنگی، تجارت فرهنگی سرانه، درصد تجارت فرهنگی نسبت به تولید ناخالص ملی، صادرات فرهنگی در این بخش شرح داده شده است. گزارش جهانی فرهنگ، آمار مبادلات فرهنگی اردن را در سال‌های 1980 و 1991 به ترتیب معادل 15 و 32 میلیون اعلام می‌دارد.‌

محوطه‌های میراث فرهنگی

براساس گزارش‌های جهانی فرهنگ یونسکو تا سال 1997 محوطه‌های میراث فرهنگی ثبت شده در فهرست میراث جهانی، تنها دو سایت فرهنگی بوده و هیچ سایت طبیعی یا طبیعی فرهنگی ثبت نگردیده است. بر اساس آخرین آمار گزارش مشابه مربوط به سال 2009 دارایی‌هایی که در فهرست میراث فرهنگی ثبت شده تا قبل از سال 95 شامل 2 سایت فرهنگی بوده و بعد از آن یک سایت اضافه گردیده است. بر همین اساس تعداد سایت‌هایی که برای قرار گرفتن در فهرست میراث فرهنگی پیشنهاد و ارائه شده 16 سایت را شامل می‌شود.

جایگاه و نقش دین در جامعه و سیاست

شاه حسین که خود را هاشمی‌ و منتسب به خاندان پیامبر اسلام می‌دانست، به دخالت دین در سیاست اعتقاد نداشت و در مراسم پنجاهمین سالگرد تولدش طی یک سخنرانی گروه‌های اسلامی‌ فعال در کشور را از هرگونه دخالت در امور سیاسی برحذر داشت و حتی آن‌ها را به عنوان بزرگ‌ترین مانع سیاست‌‌های صلح آمیز در خاورمیانه معرفی کرد. شاه حسین معتقد بود مشکل بیت المقدس حل نخواهد شد مگر اینکه مسائل سیاسی از مذهب جدا شوند. براین  اساس دولت اردن برای جلوگیری از فعالیت گروه‌های اسلامی‌ در این کشور در سال 1985 قانونی جدید برای وعظ و سخنرانی‌های مذهبی تصویب کرد که به موجب آن سخنرانان باید در سخنرانی ها و گفتارهای خود از موضوعات مذهبی فراتر نروند و از عنوان کردن مسائل تحریک آمیز سیاسی خودداری کنند. بنابراین قانون، شورای ویژه ای جهت آموزش و توجیه وعاظ و تعیین حدود و موضوعات کلی سخنرانی‌های دینی تشکیل شد و هر واعظی که از مفاد این قانون تخطی می‌کرد به یک ماه حبس و پرداخت جریمه نقدی 21 تا 100 دینار محکوم می‌شد.

ترکیب جمعیتی پیروان ادیان و مذاهب

آمار و ارقام ذکر شده در خصوص درصد جمعیتی فرق و مذاهب به شکل قابل توجهی متفاوت است یا براساس آمار ارائه شده توسط دکتر ربایعه به نقل از اداره آمار اردن در سال 1979 مسلمانان 95/8 درصد و مسیحیان 4/2 درصد از جمعیت اردن را تشکیل می‌دهند. گروه‌های کوچک هم که خود را به ادیان دیگر مثل دروزی و بهایی نسبت می‌دهند 3641 نفرند.

آئین‌ها و مکاتب غیر دینی

از آنجا که هویت مذهبی در اردن بسیار قوی است و آمار میدانی حاکی از آن است که 96 درصد اردنی‌ها خود را مذهبی می‌دانند و 60 درصد امور معنوی را هدف زندگی می‌شمارند و 70 درصد هویت خود را پیش از آن که اردنی بدانند مسلمان می‌شمارند و 60 درصد معتقدند که دین پاسخگوی نیازهای اجتماعی امروز کشورشان می‌باشد و 85 درصد گسترش فرهنگ غرب را از مهم‌ترین چالش‌های جامعه با فرهنگ شان برمی‌شمارند و... قریب 70 درصد برای حجاب اهمیت ویژه‌ای قائلند می‌توان انتظار داشت که آیین‌ها و مکاتب غیر اسلامی‌ و اصولاً غیر مذهبی جایگاهی در اردن نخواهد داشت.  

موقعیت اسلام و مسلمانان در جامعه  و ارتباط آن‌ها با سایر ادیان

هویت اسلامی‌ در اردن بسیار قوی است، هرچند آداب مذهبی در بین جمعیت اردن بسیار متنوع است. این عدم همسانی در آداب لزوما مربوط به تقسیمات روستایی - شهری یا تفاوت در سطح آموزش نیست. بعضی مشاهدات مذهبی در اردن حاکی از وجود بعضی عقاید متضاد با آموزه‌های اسلامی‌ است. بعضی از متخصصین این عقاید را به دوران قبل ار اسلام نسبت می‌دهند. در زندگی روزمره، مردم خداوند را مسئول همه اتفاقات نمی‌دانند هر چند حوادث را در زمینه ای دینی قرار می‌دهند که به آن‌ها معنی می‌بخشد. کلمه‌ی ان‌شاء‌الله معمولاً بعد از بیان نیت قرار می‌گیرد و واژه‌ی بسم الله در شروع انجام کارهای مهم. مسلمانان اردن بر این باورند که در کارهایی که انسان می‌تواند انجام دهد، خداوند انتظار دارد انسان بسیار تلاش کند و خداوند مسلمانان را در حوادث و مشکلات و ناگواری‌ها یاری می‌رساند.

نیز نگاه کنید به

روسیه در یک نگاه؛ کانادا در یک نگاه؛ کوبا در یک نگاه؛ تونس در یک نگاه؛ مصر در یک نگاه؛ لبنان در یک نگاه؛ ژاپن در یک نگاه؛ سنگال در یک نگاه؛ تایلند در یک نگاه؛ آرژانتین در یک نگاه؛ اسپانیا در یک نگاه؛ مالی در یک نگاه؛ ساحل عاج در یک نگاه، سودان در یک نگاه؛ اردن در یک نگاه؛ قطر در یک نگاه؛ سیرالئون در یک نگاه؛ اتیوپی در یک نگاه؛ سوریه در یک نگاه؛ اوکراین در یک نگاه

منبع اصلی

لایقی، غلامرضا (1402). جامعه و فرهنگ اردن. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی(در دست انتشار).

نویسنده مقاله

غلامرضا لایقی