انتخابات در اسپانیا

سیستم انتخاباتی مندرج در قانون انتخاباتی 1977به استثنای سنا که از سیستم اکثریت استفاده می‌کند  از سال 1985 بر اساس سیستم نمایندگی تناسبی(d'Hond) است. یک حزب باید حداقل 3 درصد آراء را به منظور صلاحیت برای نمایندگی پارلمان به‌دست آورد. هر استان باید حداقل دو کرسی در کنگره نمایندگان به علاوه یک صندلی اضافی برای هر 144500 ساکنان یا کسری بیش از 70000 ساکنان داشته باشد.  و رأی هر استان 4 صندلی بدون توجه به جمعیت برای مجلس سنا در نظر گرفته شده است.

این سیستم تمایل دارد به بخش های سنتی، روستایی و کم جمعیت تر اسپانیا نمایندگی بیشتری بدهد و به نفع احزاب بزرگ عمل کند که همچنین از سیستم یارانه‌های  پس از انتخاباتی سود می‌برد. تحت این سازوکار، دولت به کاندیداهای انتخاب شده هر حزب، بودجه ای را اختصاص می‌دهد. احزاب نیز برای هر رأی که توسط کاندیداهایشان دریافت می‌شود، مقدار کمی را می‌دهند مگر آن که حداقل یک کاندیدا انتخاب شود. یکی از اثرات این سیستم این است که، احزابی که قادر به نشان دادن موفقیت احتمالی انتخابات هستند قادر به اخذ وام برای تامین مالی مبارزات انتخاباتی خود بر اساس یارانه‌های پیش بینی شده می‌باشند.

قانون انتخاباتی، حق رأی همگانی و آزاد و مستقیم را تضمین کرده و تصریح می‌کند که رأی دادن باید با رأی مخفی باشد. این قانون انتخاباتی همچنین اجازه رأی گیری پستی برای کسانی که از حوزه ثبت نامشانبه دور هستند را می‌دهد. رأی گیری از فهرست حزب انجام می‌شود. فقط نام حزب و رهبر آن در برگه های رأی دیده می‌شود، به استثنای کسانی که از مجلس سنا، از آن لیست چند حزبی استفاده می‌شود و رآی دهندگان هر سه نامزد را انتخاب می‌کنند. اگر چه انحلال زودهنگام مجلسین به معنی انتخابات زود هنگام برای این ساختار است ولی انتخابات هر 4 سال یکبار برگزار می‌شود، انتخابات در اجتماعات خودمختار به‌جز آن‌هایی که در مناطق تاریخی گالیکا ، کاتالانیا، باسک و اندلس استقلالشان را زودتر از سیزده اجتماع دیگر دریافت کرده اند، به طور همزمان انجام می‌شود. ساختار نظام انتخاباتی اسپانیا به نوعی طراحی گردیده است که قوانین و مقررات مربوط به انتخابات در جهت اهداف سیاسی به کار برده می‌شوند. در اسپانیا چهار نوع انتخابات وجود دارد: 1)انتخابات عمومی، 2)انتخابات قانون‌گذاران در جوامع خودمختار، 3)انتخابات محلی و 4)انتخابات پارلمان اروپا. انتخابات عمومی و انتخابات مجالس قانون‌گذاری در جوامع خود مختار معمولا چهار سال پس از آخرین انتخابات، بعد از دستور مجلس قانون‌گذاری ملی یا منطقه ای، منقضی می‌شود (هر چند انتخابات زودهنگام ممکن است رخ دهد) . انتخابات شوراهای محلی (شهرداری و یا استانی) و پارلمان اروپا در تاریخ ثابت برگزار می‌شود.

انتخابات عمومی یا پارلمانی

هدف این انتحابات تعیین نمایندگانی پارلمان اسپانیا می‌باشد. سنا و کنگره در اسپانیا سیستم انتخاباتی مخصوص به خودشان را دارند.در مجلس نمایندگان سیستم انتخاباتی تناسبی است. ناحیه‌های رای گیری به‌وسیله خط سرحد استانی تعیین می‌شوند. تعداد نمایندگان هر حوزه انتخابیه حداقل دو نفر یا با توجه به جمعیت آن بیش از دو نفر می‌باشد. سنا از سیستم رأی گیری اکثریت محدود شده استفاده می‌کند که رای دهندگان می‌تواند به سه نفر از چهار نفری که در هر ناحیه نامزد شده‌اند رأی دهند. لیست نامزدها باز است و رأی دهندگان می توانند از احزاب مختلف دست به انتخاب نمایندگان بزنند.

انتخابات منطقه ای

این انتخابات مربوط به انتخابات پارلمان 17 منطقه خودمختار می‌باشد. با توجه به جمعیت هر منطقه تعداد کرسی ها از 22 تا 135 نفر می‌باشد. البته بجز باسک(Vasco)که 25 کرسی به ان اختصاص داده شده و شهرهای سئوتا(Ceuta) و ملیا(Melilla)که انجمن آن 25 عضو دارد.

انتخابات محلی

این انتخابات به طور همزمان در 13 منطقه خودمختار، به‌جز کاتولونیا(Cataluña)، باسک، گالیسیا(Galicia)، اندلس(Andalusia) و شهرهای ملیا و سئوتا که در تاریخ دیگری انتخابات خود را برگزار می‌کنند، برگزار می‌شود. انتخابات محلی شامل انتخابات شوراها می‌باشد که شهردار را انتخاب می‌کنند.

انتخابات پارلمان اروپا

انتخابات  پارلمان اروپا هر 5 سال یکبار انجام می‌شود که 626 عضو پارلمان اروپا در جریان انتخابات سراسری با شیوه تناسبی انتخاب می‌گردند که با توجه به هویت‌های ملی به گروه‌های سیاسی مختلف تقسیم می‌گردند. اولین انتخابات پارلمان اروپا در سال 1979 برگزار شد. پارلمان اروپا که در استراسبورگ و بروکسل و دبیرخانه آن در لوکزامبورگ مستقر می‌باشد به‌طور فزاینده‌ ای در فرایند سیاستگذاری جامعه وارد گردیده و علاوه بر موارد مربوط به قانون‌گذاری به موضوعات مرتبط با بودجه نیز می‌پردازد. اولین مشارکت اسپانیا در انتخابات پارلمان اروپا از سال 1984 - 1987 بوده که به نسبت قابل توجه است.این انتخابات نمایندگان اسپانیا را در پارلمان اتحادیه اروپا معین می‌کند.(اسپانیا در 2004 - 2009، 54 نفر، و از 2009 - 2014، 50 نفر در پارلمان اروپا عضو داشت، و از زمانی که معاهده لیسبون اجرایی شد 54 نفر خواهد شد.) حوزه انتخابیه شامل تمام سرزمین اسپانیا می‌باشد.لیست ها بسته شده اند و بر اساس فرمول تناسبی می‌باشد.

مشارکت شهروندان

نفوذ و تاثیرگذاری مردم بر سیاستگذاری را می‌توان به دو نوع مشارکتی و نمایندگی تقسیم نمود. تاثیرگذاری در شکل مشارکتی به صورت مستقیم و در شکل نمایندگی آن به صورت غیر مستقیم انجام می‌پذیرد. مشارکت به صورت مستقیم در رفراندوم نمود می‌یابد. رفراندوم شیوه ای است که به وسیله‌­ی آن با مراجعه­‌ی مستقیم به مردم عقیده عمومی را می‌توان معلوم کرد. روندی است که از آن نظر مردم در مورد اقدامی معمولی یا مربوط به قانون اساسی پرسیده می‌شود. در اسپانیا رفراندوم چه به صورت انتخابی و یا به صورت مشورتی زیاد به کار برده نمی‌شود اما در برخی از تصمیمات مهم که مجلس در اتخاذ آن‌ها با دشواری مواجه است از نهاد رفراندوم استفاده می‌شود.

اما آنچه بیشتر مورد توجه است نفوذ و تاثیر‌گذاری شهروندان از طریق مشارکت غیر مستقیم است که به اشکال مختلفی صورت می‌پذیرد. در نظام سیاسی اسپانیا معمولا احزاب سیاسی دارای نقش واسطی هستند تا با جلب آراء شهروندان بتوانند جایگاهی را در نهادهای تصمیم گیری احراز نمایند و از این طریق بر تصمیم گیری‌ها تاثیر گذارند.

نیز نگاه کنید به

سیاست و حکومت اسپانیا؛ ساختار سیاسی اسپانیا