بهار پکن
رابطین قوی دِنگ در ارتش، حزب و بروکراسی دولتی، در تحکیم پایههای سیاسی وی بسیار مؤثر بودند. این روابط زمینه را برای کنار زدن هواکوفِنگ جانشین انتصابی مائو در سال1977 و جایگزین شدن طرفداران دِنگ در پستهای کلیدی فراهم ساخت. او همچنین، با اجرای سیاست «بهار پکن» اجازه داد سیاستها و کارهای دوران انقلاب فرهنگی مورد نقد قرار گرفته و محدودیتهای ایجاد شده برای طبقات اجتماعی در آن دوران از میان برداشته شود. وی با اقدامات اصلاحی خود در سطح رهبری، سیاستها و مقامات حزبی و در کنار آن اصلاحات اقتصادی که اجرا کرد، محبوبیت زیادی کسب نمود. وی پس از تثبیت جایگاه سیاسی، موفق شد برنامههای استراتژیک مدرن سازی سریع اقتصادی خود را در دسامبر1979 به مورد اجرا بگذارد. این استراتژی که شامل چهار بخش کلیدی از نظام کشور (کشاورزی، صنعت، دفاع ملی و علوم و فنون) میشد، مبتنی بر بیانیهای بود که چوئِن لای در اوایل دههی1970 طراحی کرده بود ولی موفق به اجرای آن نشد. در نتیجهی این تغییر و تحولات بود که دِنگ به«معمار اصلاحات چین» شهرت یافت.
دِنگ پس از تغییر مسیر سیاسی کشور در سال1978، سفری به کشورهای تایلند، سنگاپور و مالزی داشت. در این سفر لیکوانیو (Li Kuan Yew) نخست وزیر سنگاپور، اجرای اصلاحات در سیستم چین را به دِنگ ارایه کرد. و در همان دوران بود که وی اجرای اصلاحات اقتصادی را در دستور کار خود قرار داد. با اصلاح ساختار و سیستم سیاسی و اقتصادی دوران مائو و برکناری افراد دارای تفکرات رادیکال دوران انقلاب فرهنگی و روی کار آمدن افراد میانه رو و طرفدار اصلاحات، و اصلاح قوانین و مقررات داخلی و مجاز شدن سرمایه گذاریهای خارجی در این کشور، زمینه برای ورود سرمایههای خارجی فراهم و آمریکا روابط خود با چین را عادی کرد و تمام شرکتهای غربی، به ویژه چینیهای مقیم خارج به تعامل اقتصادی و سرمایه گذاری در زمینههای مختلف را آغاز نمودند. در سال 1979، دِنگ سفری به آمریکا داشت و در آنجا اولویت رژیم چین را توسعهی اقتصادی اعلام نمود. او تلاش کرد عملگرایی جدید را در سیاست چین نهادینه کند و به جای سیستم قدرت و تصمیم گیری متمرکز که در دوران مائو متداول بود، سیستم نوینی با عنوان اجماع رهبران را جایگزین سازد. در این سیستم به جای این که یک نفر تصمیم گیری کند، گروهی و در واقع خرد جمعی بود که تصمیم میگرفت, و لذا از اشتباهات فاحش دوران مائو در امان بود.
دِنگ پس از کسب موفقیتهای اولیه در زمینههای سیاسی و اقتصادی، برای پاسخگویی حزب به مردم پیرامون اشتباهات دوران انقلاب فرهنگی و پذیرش مسئولیت برنامههای نادرست پیشین (در دوران مائو)، در سال1982کمیتهی مرکزی را وادار به صدور بیانیهای تحت عنوان «پیرامون مسایل مختلف تاریخی از زمان تأسیس جمهوری خلق چین[i]» نمود که در آن مسئولیت فجایع دوران انقلاب فرهنگی بر عهدهی باند چهارنفره و به جایگاه مائو به عنوان مارکسیست بزرگ، انقلابی پرولتاریایی، نظامی برجسته و... تأکید و اعلام شد بایستی دستاوردهای مائو قبل از اشتباهاتش در نظر گرفته شود. در این اجلاس دِنگ شخصا گفت:«70درصد کارهای مائو درست و تنها 30درصد اشتباه بوده است.» وی ضمن مذاکره با دولت انگلیس و با پذیرش و اعلام سیاست یک کشور و دو سیستم، توانست بازگشت هنگ کنگ در سال1997 را تضمین نماید. متعاقب آن دولت پرتغال را نیز تحت فشار قرار داد و الحاق ماکائو در سال1999هم به دست آمد و این سیاست الگویی شد برای الحاق تایوان به سرزمین اصلی در آیندهای نه چندان دور.
نیز نگاه کنید به
دنگ شیائوپینگ، معمار اصلاحات چین؛ اصلاحات دنگ شیائوپینگ
پاورقی
[i]- On The Various Historical Issues Since The Founding of the People’s Republic of China.
منبع اصلی
سابقی، علی محمد(1392). جامعه و فرهنگ چین. تهران: موسسه فرهنگی هنری و انتشاراتی بین الملی الهدی.
نویسنده مقاله
علی محمد سابقی