تاریخ معاصر اوکراین

در روز 21 ژانویه سال 1990، بیش از 300 هزار اوکراینی به یاد اتحاد جمهوری خلق اوکراین و جمهوری ملی اوکراین غرب در سال 1919، یک زنجیر انسانی بین شهر اوکراین و لووف  را سازماندهی کردند.شهروندان با آمدن به خیابان‌ها و بزرگراه‌ها با گره زدن دستانشان به یکدیگر حمایت خودشان را از اتحاد اوکراین به نمایش گذاشتند. اوکراین در تاریخ 24 اوت 1991 استقلال خود را در شرایطی که شورای عالی کمونیستی علناً اعلام کرد که دیگر تابع قوانین اتحاد جماهیر شوروی نیست بطور رسمی استقلال خود را از اتحاد جماهیر شوروی اعلام کرد. در یکم دسامبر همان سال رای دهندگان اوکراینی رفراندومی را به تصویب رساندند که چگونگی استقلال این جمهوری را از شوروی را مشخص می کرد. بالای 90درصد شهروندان اوکراینی به استقلال اوکراین رای دادند.

در هرمنطقه رای حداکثری برای استقلال داده شده بود بجز منطقه کریمه که تنها 56 درصد از رای دهندگان رای به استقلال اوکراین داده بودند که دلیل اصلی این امر آن بود که 75 درصد از ساکنان این منطقه از نژاد روس بودند. اتحاد جماهیر شوروی در 26 دسامبر زمانی که روسای جمهور روسیه، اوکراین و بلاروس بطور رسمی طبق قوانین شوروی فروپاشی آن را اعلام کردند از حرکت باز ایستاد. اولین کشوری که استقلال اوکراین را به رسمیت شناخت، دولت کانادا بود این کشور بزرگ‌ترین اقلیت نژاد اوکراینی را در غرب دارد.

تاریخ اوکراین بین سال‌های 1991 و 2004 با ریاست جمهوری لیونید کراوچوک و لیونید کوچما شناخته می شود. درواقع این دوران برای اوکراین به مثابه دوران گذار محسوب می شود و درحالی که این کشور به طور صوری و اسمی استقلال خودش را از شوروی اعلام کرده بود روسای جمهور این کشور روابط نزدیکی را با دیگر همسایگان فراهم ساخته بودند. یکم ژوئن روزی بود که اوکراین به عنوان کشور غیر هسته ای اعلام شد در این روز مقامات اوکراین هزار و نهصدمین کلاهک هسته ای استراتژیک خود را که از شوروی به ارث برده بود برای عاری سازی آن از سلاح به روسیه فرستادند. اوکراین با امضای یادداشت تفاهم بود اپست برای ضمانت امنیت دراین اقدام شرکت کرده بود، امری که بسیاری از سیاستمداران اکنون از آن بعنوان یک اشتباه مهم یاد می‌کنند.

رسوایی نوار کاست یکی از مهم‌ترین حوادث در دوران بعد از استقلال اوکراین بشمار می رود. در سال 2004 زمانی که لیونید کوچما که در انتخابات ریاست جمهوری شرکت نمی کند دو رقیب در صحنه سیاسی اوکراین برای رقابت در انتخابات ریاست جمهوری سال 2004 ظاهر شدند. ویکتور یانوکویچ نخست وزیر وقت که از حمایت کوچما و روسیه  که خواهان برقراری روابط نزدیک با روسیه بودند برخوردار بود. کاندیدای دیگر که از مخالفان عمده سیاست‌های اعمال شده قبلی بود ویکتور یوشچنکو نام داشت که خواستار تغییر در سیاست‌های اوکراین و توجه به غرب و در نهایت پیوستن دایمی به اتحادیه اروپا از اهداف این شخص بود. در این انتخابات یانوکویچ  با اختلاف اندکی پیروز انتخابات اعلام شد ولی یوشچنکو و طرفداران وی معتقد بودند که در جریان رای گیری تقلب صورت گرفته است. بحران سیاسی زمانی که طرفداران یوشچنکو با تجمع چند صد هزار نفری خود در خیابان‌های کی یف و دیگر شهرها به نتیجه انتخابات اعتراض داشتند منجر به انفجار در جامعه سیاسی اوکراین گشت و درنتیجه دادگاه عالی اوکراین نتیجه انتخابات را ملغی اعلام کرد و در نتیجه انتخابات مجدد با پیروزی یوشچنکو به پایان رسید (پیروزی انقلاب نارنجی). بعد از پنج روز از پیروزی یوشچنکو، یانوکویچ استعفاء کرد و کابینه وی نیز در تاریخ پنجم ژانویه 2005 از کار برکنار شد.

در ماه مارس 2006 انتخابات ورخونا رادا (پارلمان) برگزار گردید و دولت با مشارکت ائتلاف سه حزب حزب مناطق، حزب کمونیست و حزب سوسیالیست دولت ضد بحران را تشکیل دادند که حزب سوسیالیست با تغییر مسیر و کناره گرفتن از انقلاب نارنجی با ائتلاف حزب اوکراین ما و بلوک یولیا تیموشنکو، ویکتور یانوکویج را برای تصدی پست نخست وزیری نامزد کردند که مجددا وی توانست پست نخست وزیری را از آن خود کند.

در دوم آوریل سال 2007 یوشچنکو رییس جمهور اوکراین ورخونا رادا به دلیل شکست از اعضای احزاب مخالف منحل کرد که این اقدام باعث شد رقبای وی، این اقدام وی را غیر قانونی بخوانند وقتی آن‌ها این موضوع را برای رسیدگی به دادگاه قانون اساسی فرستادند یوشچنکو سه قاضی از 18 قاضی این دادگاه را به جرم فساد از کار معاف کرد. در دوران ریاست جمهوری یوشچنکو روابط اوکراین و روسیه اغلب با تنش و برخورد همراه بود و بیشتر توجه یوشچنکو معطوف به بهبود روابط با غرب و اتحادیه اروپا از یک سو و کاستن سطح روابط با روسیه از سوی دیگر بود در سال 2005 اختلاف بر سر قیمت گاز وارداتی با اوکراین موجب شد بسیاری از کشورهای اروپایی که گاز طبیعی خود را از روسیه خریداری می کنند و از مسیر اوکراین آن را عبور می دهند بطور غیر مستقیم درگیر چالش بوجود آمده بین اوکراین و روسیه گردند. دو کشور در سال 2006 با امضای یک توافقنامه و همچنین یک قرارداد دیگر درسال 2010 با صدور گاز طبیعی به قیمت 100 دلار برای هر هزار متر مکعب به توافق رسیدند.

در انتخابات ریاست جمهوری سال 2009 یوشچنکو و تیموشنکو دو متحد دوران انقلاب نارنجی به دو دشمن سرسخت در مقابل تبدیل شده بودند. تیموشنکو با شرکت در انتخابات ریاست جمهوری، رقابت این دوره را به رقابت سه نفره تبدیل کرد. یوشچنکو با وجود کاهش محبوبیت حاضر نشد از تیموشنکو حمایت کند و در نتیجه آرای مخالفان یانوکویج به دو بخش تقسیم شد. بسیاری از طرفداران یوشچنکو در این انتخابات در خانه ماندند و تنها کمتر یک سوم واجدین شرایط به پای صندوق‌های رای رفتند و در نتیجه یانوکویچ با کسب 48 درصد آرا به عنوان رییس جمهور انتخاب گردید. یوشچنکو تنها کمتر از 6 درصد آرا را بدست آورد در حالی که تیموشنکو 45 درصد آرا را بدست آورد. درنتیجه این انتخابات یانوکویج رییس جمهور طرفدار روسیه پس از سپری شدن دوره 5 ساله ریاست جمهوری یوشنکو توانست قدرت را در دست بگیرد. پیرامون زوال دولت نارنجی دلایل متعددی را می توان برشمرد. دولتمردان نارنجی پس از بقدرت رسیدن دچار اختلافات شدید شدند و نتوانستند انسجام خود را حفظ کنند. درگیری‌های مستمر سیاستمداران حاکم از یکسو و مبارزه اپوزیسیون با دولت از طرف دیگر باعث شد کشور دچار ناآرامی دائمی شود. از سوی دیگر مشکلات اقتصادی و فساد اداری همچنان دامنگیر کشور بود و دولت جدید نتوانسته بود با تحقق شعارهای خود انتظارات اوکراینی ها را برآورده کند. از دیگر سو، فشارهای سیاسی و اقتصادی  مسکو بر کی یف افرایش یافت. این فشار بویژه در زمینه سوخت و انرژی عرصه را بر دولت نارنجی تنگ کرد و موجب تشدید نارضایی عمومی شد.

نیز نگاه کنید به

روسیه معاصر؛ تاریخ معاصر مصر؛ تاریخ معاصر سنگال؛ تاریخ معاصر کوبا؛ دوران معاصر(جمهوری چین)؛ تاریخ دوران معاصر کانادا؛ لبنان معاصر؛ تاریخ معاصر ژاپن؛ تاریخ معاصر ساحل عاج؛ تاریخ معاصر قطر؛ تاریخ معاصر اردن؛ تاریخ معاصر زیمبابوه؛ تاریخ معاصر سیرالئون؛ تاریخ معاصر سودان؛ تاریخ معاصر مالی؛ تاریخ معاصر گرجستان؛ تاریخ معاصر تاجیکستان؛ تاریخ معاصر قزاقستان؛ تاريخ معاصر بنگلادش؛ تاريخ معاصر سریلانکا