رهبران و عالمان اهل سنت در عراق

رهبران و عالمان اهل سنت را می‌توان به علمای دینی و رهبران سیاسی تقسیم کرد. عالمان دینی سنتی (علمای شریعت) شامل فقها، محدثان، امامان جماعت و مدرسین علوم دینی در مساجد و مدارس شرعی اهل سنت است. ابن الجوزی، الخطیب البغدادی، القرطبی و دیگر علما در بغداد در دوران خلافت عباسی، از برجسته‌ترین شخصیت‌های علمی بودند.در دوره عثمانی نظام المدارس الشرعیه در شهرهایی چون بغداد، موصل، اربیل و سامرا تقویت شد. و مدارس دینی حنفی‌مذهب (هم‌راستا با مذهب رسمی عثمانی) رواج یافتند و علمای مختلفی تربیت و به نقش آفرینی پرداختند. از علمای معاصر (سده ۲۰ و ۲۱) اهل سنت عراق می‌توان به  الشیخ عبد الکریم زیدان فقیه، اصولی و یکی از شاخص‌ترین علمای معاصر که آثار متعددی در فقه اسلامی و فقه سیاسی دارد، اشاره کرد. الشیخ أحمد حسن الطه نیز از چهره‌های تأثیرگذار حوزه دینی در عراق بوده است.

الشیخ عبد الملک السعدی نیز مرجع دینی و فقهی اهل سنت، با نفوذ گسترده در استان‌های غربی و شمالی عراق است که در بحران‌های سیاسی پس از ۲۰۰۳ مواضع روشنی اتخاذ کرده و از گفت‌وگوی مذهبی حمایت کرده است.  همچنین الشیخ طه الدلیمی از روحانیون بحث‌برانگیز سنی است که گرایش‌های سیاسی قوی دارد و در برخی محافل سیاسی و رسانه‌ای مطرح است.

از دیگر علما و چهره های دینی شاخص اهل سنت در عراق عبارتند از:  شیخ مهدی الصمیدعی، مفتی اهل سنت عراق و از علمای برجسته سلفی-جهادی؛ شیخ عبداللطیف الهمیم، رئیس دیوان اوقاف اهل سنت عراق و از چهره‌های تأثیرگذار در سیاست و دین؛  شیخ خالد الملا، رئیس هیئت علمای عراق و از شخصیت‌های مهم سنی که از آیت‌الله سیستانی به عنوان مرجع همه عراقی‌ها یاد کرده است؛ شیخ عامر البیاتی، سخنگوی رسمی دارالافتای عراق و از چهره‌های علمی و رسانه‌ای اهل سنت.. شیخ محمد التکریتی، شیخ یوسف التکریتی، شیخ ظافر فراجی، شیخ راج الدین و شیخ مصعب الجبوری از دیگر علمای اهل سنت عراق در دوره جدید هستند.

بر خلاف شیعیان که مرجعیت فقهی و دینی از جایگاه و اعتبار بالایی در بین آنها برخوردار است و قدرت بسیج اجتماعی بالایی دارد، در میان اهل تسنن چنین مرجعیت دینی و اجتماعی وجود ندارد. علاوه بر این اعراب سنی عراق، فاقد علمای مورد وثوق در بین خود هستند و به دلیل فقدان مدارس دینی مطرح اهل سنت در این کشور، از ظرفیت تربیت چنین افرادی نیز برخوردار نیستند. لذا اعراب سنی عراق ظرفیت بسیج کنندگی اجتماعی توسط علمای مذهبی خود را ندارند.

در دوره معاصر عراق رهبران سیاسی مختلفی در میان اهل سنت ظهور نموده و نقش‌آفرینی کرده‌اند. عبدالکریم قاسم، احمد حسن البکر و صدام حسین از اصلی ترین رهبران سیاسی اهل سنت عراق تا سال 2003 بوده‌اند. از چهره‌ها و رهبران سیاسی اهل سنت عراق  در دوره پس از صدام نیز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: عدنان الدلیمی؛ طارق الهاشمی؛ اسامه النجیفی؛ صالح المطلک؛ سلیم و جمال الجبوری؛ محمود المشهدانی؛ محمد الحلبوسی؛ خمیس الخنجر و ...

نیز نگاه کنید به

شخصیت های مهم مسلمان زیمبابوه؛ شخصیت های مهم و تاثیرگذار مسلمان در چین؛ شخصیت های دینی و مذهبی کوبا؛ شخصیت های مهم مسلمان تونس؛ شخصیت های دینی و مذهبی سنگال؛ شخصیت های مهم مسلمان روسیه؛ شخصیت های مهم مسلمان ساحل عاج؛ شخصیت های دینی مسلمان سیرالئون؛ رهبران و عالمان برجسته اهل بیت در عراق؛ اهل سنت در عراق

نویسنده مقاله

علی اکبر اسدی