زبان و ادبیات اقوام شاخص در عراق
عراق به دلیل تنوع قومی و مذهبی، دارای زبانها و ادبیات غنی و متنوعی است. هر یک از اقوام شاخص این کشور، زبان و ادبیات خاص خود را دارند که بخشی از هویت فرهنگی آنها را تشکیل میدهد. این تنوع زبانی و ادبی، عراق را به کشوری با غنای فرهنگی بینظیر تبدیل کرده است. هر یک از این زبانها و ادبیاتها، بخشی از هویت ملی و فرهنگی عراق را تشکیل میدهند و در حفظ تنوع فرهنگی این کشور نقش مهمی ایفا میکنند. در اینجا به زبان و ادبیات اقوام شاخص عراق اشاره میشود.
1. اعراب
زبان عربی، زبان رسمی عراق است و توسط اکثریت مردم این کشور صحبت میشود. عربی عراقی دارای لهجههای مختلفی است که از منطقهای به منطقه دیگر متفاوت است. ادبیات عربی در عراق از قدمتی طولانی برخوردار است. عراق به عنوان بخشی از جهان عرب، در شکلگیری ادبیات کلاسیک عربی نقش مهمی داشته است. شاعران بزرگی مانند ابوالطیب المتنبی و معاصرانی مانند نازک الملائکه و بدر شاکر السیاب از عراق برخاستهاند. ادبیات معاصر عراق نیز تحت تأثیر جنگها و تحولات سیاسی، غنی و پویا است.
2. کردها
زبان کردی با دو گویش اصلی سورانی و بادینی در عراق صحبت میشود. سورانی بیشتر در مناطق اربیل و سلیمانیه و بادینی در مناطق دهوک و زاخو رایج است. ادبیات کردی در عراق قدمتی طولانی دارد و شامل شعر، داستان و ادبیات شفاهی است. شاعران بزرگی مانند عبدالله گوران و شیرکو بیکس از چهرههای شاخص ادبیات کردی هستند. ادبیات کردی معاصر نیز تحت تأثیر تحولات سیاسی و اجتماعی، به ویژه مبارزات کردها برای حقوق خود، رشد چشمگیری داشته است.
3. ترکمنها
زبان ترکی با گویشهای نزدیک به ترکی آذربایجانی توسط ترکمنهای عراق صحبت میشود. ادبیات ترکمنی عراق تحت تأثیر ادبیات ترکی عثمانی و ادبیات معاصر ترکیه است. شعر و داستاننویسی از جمله قالبهای ادبی رایج در میان ترکمنها هستند.
4. آشوریها و کلدانیها
زبان آرامی(با گویشهای مختلف) توسط آشوریها و کلدانیها صحبت میشود. این زبان از زبانهای سامی و از قدیمیترین زبانهای منطقه است. ادبیات آشوری و کلدانی شامل متون مذهبی، شعر و داستانهای تاریخی است. این ادبیات تحت تأثیر مسیحیت و فرهنگ باستانی بینالنهرین شکل گرفته است.
5. ایزدیان
زبان کردی(با گویش کرمانجی) توسط ایزدیان صحبت میشود. ادبیات ایزدی شامل داستانها و اشعار شفاهی است که به صورت سینه به سینه منتقل شدهاند. این ادبیات تحت تأثیر اعتقادات مذهبی و فرهنگ محلی ایزدیان است.
6. شبکها
زبان شبکی(زبان ایرانی نزدیک به کردی) توسط شبکها صحبت میشود. ادبیات شبکی شامل شعر و داستانهای شفاهی است که تحت تأثیر فرهنگ ایرانی و اسلامی شکل گرفته است.
7. ارمنیها
زبان ارمنی توسط ارمنیهای عراق صحبت میشود. ادبیات ارمنی در عراق شامل شعر، داستان و نمایشنامه است که تحت تأثیر ادبیات ارمنی کلاسیک و معاصر قرار دارد.
۸. کاولیها(غجر)
کاولیها به زبانهای محلی و گویشهای مختلف صحبت میکنند. ادبیات کاولیها بیشتر شفاهی است و شامل داستانها، ترانهها و اشعار محلی است.
نیز نگاه کنید به
اقوام و قومیتها در عراق؛ اقوام شاخص در عراق؛ پیشینه اقوام شاخص در عراق؛ جمعیت و پراکندگی اقوام شاخص در عراق؛ فرهنگ و آداب و رسوم اقوام شاخص در عراق
نویسنده مقاله
محمدعلی خوشطینت