فرهنگ و آداب و رسوم اقوام شاخص در عراق

عراق به دلیل تنوع قومی و مذهبی، دارای فرهنگ و آداب و رسوم بسیار غنی و متنوعی است. هر یک از اقوام شاخص این کشور، فرهنگ و سنت‌های خاص خود را دارند که بخشی از هویت ملی و فرهنگی عراق را تشکیل می‌دهند. این تنوع فرهنگی و آداب و رسوم، عراق را به کشوری با غنای فرهنگی بی‌نظیر تبدیل کرده است. هر یک از این فرهنگ‌ها و سنت‌ها، بخشی از هویت ملی و فرهنگی عراق را تشکیل می‌دهند و در حفظ تنوع فرهنگی این کشور نقش مهمی ایفا می‌کنند.

پیچیدگی و تنوع در ترکیب ساختار جمعیتی عراق، شکاف‌های متراکم و متداخلی را در ابعاد قومی و مذهبی را در این کشور رقم زده است. در تقسیم‌بندی دینی – مذهبی جامعه عراق از گروه‌های شیعه، سنی، مسیحی، ایزدی، شبک و صابئی تشکیل شده است. به لحاظ قومی جامعه عراق ترکیبی از گروه‌های قومی عرب، کرد و ترکمن است. بنابراین، در کنار این تنوع و درهم تنیدگی، پیوندهای متداخل قومی – مذهبی به پیچیدگی اوضاع و تشدید شکاف‌ها دامن می‌زند. وجود کردهای شیعه، سنی، یزیدی، مسیحی و یهودی، عرب‌های شیعه و سنی، ترکمن‌های شیعه و سنی، با توجه به استقرار کردهای سنی در شمال و شمال شرق، عرب‌های سنی در مرکز و غرب، عرب‌های شیعه در جنوب، ترکمن‌های سنی در محدوده شمال شرق و شرق درهم آمیختگی مرزهای قومی عراق را آشکار می‌سازد.

در اینجا به فرهنگ و آداب و رسوم اقوام شاخص عراق اشاره می‌شود.

1. اعراب

فرهنگ عربی در عراق تحت تأثیر اسلام و تاریخ غنی بین‌النهرین شکل گرفته است. اعراب عراق به مهمان‌نوازی، خانواده‌گرایی و احترام به سنت‌ها معروف هستند. مهمانی‌های بزرگ در بین اعراب عراقی با غذاهای سنتی مانند قوزی (گوسفند بریان) و دلمه برگزار می‌شود. مراسم عروسی شامل رقص‌های محلی مانند دبکه و خواندن آوازهای سنتی است. همچنین اعیاد مذهبی مهم در بین اعراب عراق عید فطر و عید قربان با نمازهای ویژه بوده که با دید و بازدید و پخت غذاهای خاص جشن گرفته می‌شود.

2. کردها

فرهنگ کردی تحت تأثیر زندگی کوهستانی و مبارزات تاریخی برای خودمختاری شکل گرفته است. کردها به شجاعت، مهمان‌نوازی و حفظ سنت‌های خود معروف هستند. جشن نوروز به عنوان مهم‌ترین عید ملی کردها با آتش‌بازی، رقص‌های گروهی(هه‌لپه‌رکی) و پخت غذاهای خاص برگزار می‌شود. در زمینه موسیقی و رقص نیز، موسیقی کردی با سازهای مانند دف و تنبور و رقص‌های محلی مانند گه‌ریان بخشی مهم از فرهنگ کردی است. از نظر پوشش سنتی نیز مردان کرد دشداشه و زنان کرد لباس‌های رنگارنگ با زیورآلات سنتی می‌پوشند.

3. ترکمن‌ها

فرهنگ ترکمنی تحت تأثیر فرهنگ ترکی و اسلامی شکل گرفته است. ترکمن‌ها به هنر، موسیقی و صنایع دستی معروف هستند. مراسم عروسی ترکمن‌ها شامل رقص‌های محلی و موسیقی سنتی با سازهایی مانند ساز و دهل است. از نظر پوشش نیز، مردان ترکمن شلوارهای گشاد و زنان ترکمن لباس‌های رنگارنگ با طرح‌های سنتی می‌پوشند. غذاهایی مانند مانتی (نوعی دلمه) و بامیه در میان ترکمن‌ها محبوب است.

4. آشوری‌ها و کلدانی‌ها

فرهنگ آشوری و کلدانی تحت تأثیر مسیحیت و تاریخ باستانی بین‌النهرین شکل گرفته است. آن‌ها به هنر، موسیقی و ادبیات علاقه‌مند هستند. کریسمس و عید پاک به عنوان اعیاد مسیحی با مراسم خاصی جشن گرفته می‌شود. موسیقی آشوری با سازهایی مانند عود و رقص‌های محلی بخشی مهم از فرهنگ آن‌ها است. در زمینه پوشش زنان آشوری لباس‌های سنتی با زیورآلات خاص می‌پوشند.

5. ایزدیان

فرهنگ ایزدی تحت تأثیر اعتقادات مذهبی منحصر به فرد و تاریخ پرتنش آن‌ها شکل گرفته است. ایزدیان به صلح‌طلبی و احترام به طبیعت معروف هستند. جشن‌هایی مانند عید ایزدیان با رقص‌های گروهی و موسیقی سنتی برگزار می‌شود.  مردان ایزدی شلوارهای گشاد و زنان ایزدی لباس‌های سفید با روسری‌های رنگارنگ می‌پوشند. در بین ایزدیان از نظر تغذیه غذاهایی مانند برنج با گوشت و سبزیجات در میان ایزدیان محبوب است.

6. شبک‌ها

فرهنگ شبکی تحت تأثیر فرهنگ ایرانی و اسلامی شکل گرفته است. شبک‌ها به موسیقی و رقص‌های محلی علاقه‌مند هستند. مراسم عروسی شبک‌ها شامل رقص‌های محلی و موسیقی سنتی است. از نظر پوشش سنتی نیز، مردان شبک شلوارهای گشاد و زنان شبک لباس‌های رنگارنگ با زیورآلات سنتی می‌پوشند. همچنین غذاهایی مانند کباب و دلمه در میان شبک‌ها محبوب است.

7. ارمنی‌ها

فرهنگ ارمنی تحت تأثیر مسیحیت و تاریخ غنی ارمنستان شکل گرفته است. ارمنی‌ها به هنر، موسیقی و ادبیات علاقه‌مند هستند. اعیاد مسیحی مانند کریسمس و عید پاک با مراسم خاصی جشن گرفته می‌شود. موسیقی ارمنی با سازهایی مانند دودوک و رقص‌های محلی بخشی مهم از فرهنگ آن‌ها است. زنان ارمنی لباس‌های سنتی با زیورآلات خاص می‌پوشند.

8. کاولی‌ها(غجر)

فرهنگ کاولی‌ها تحت تأثیر سبک زندگی عشایری و کوچ‌نشینی شکل گرفته است. آن‌ها به موسیقی و رقص‌های محلی معروف هستند. موسیقی کاولی‌ها با سازهایی مانند دف و رقص‌های محلی بخشی مهم از فرهنگ آن‌ها است. از نظر پوشش سنتی کاولی‌ها لباس‌های رنگارنگ و گشاد می‌پوشند. غذاهایی مانند برنج با گوشت و سبزیجات در میان کاولی‌ها محبوب است.

نیز نگاه کنید به

اقوام و قومیت‌ها در عراق؛ اقوام شاخص در عراق؛ پیشینه اقوام شاخص در عراق؛ جمعیت و پراکندگی اقوام شاخص در عراق؛ زبان و ادبیات اقوام شاخص در عراق؛ دین و مذهب اقوام شاخص در عراق

نویسنده مقاله

محمدعلی خوش‌طینت