ضریب نفوذ اینترنت، تلفن هوشمند و پهنای باند اینترنت در عربستان سعودی

عربستان سعودی به عنوان یک رهبر منطقه‌ای در تحول دیجیتال و اتصال‌پذیری ظاهر شده است و به میزان نفوذ قابل توجهی در خدمات اینترنت، تلفن هوشمند و پهنای باند دست یافته است. در عصر دیجیتال، ضریب نفوذ اینترنت، تلفن هوشمند و پهنای باند اینترنت خانگی از مهمترین شاخص های توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در هر کشور محسوب می شوند. عربستان سعودی به عنوان یکی از کشورهای پیشرو خاورمیانه، با اجرای برنامه های توسعه ای مانند چشم انداز ۲۰۳۰، پیشرفت های چشمگیری در این حوزه ها داشته است.

ضریب نفوذ اینترنت

عربستان سعودی به ضریب نفوذ اینترنت فوق‌العاده‌ای دست یافته است و خود را در میان متصل‌ترین کشورهای جهان قرار داده است. به گفته کمیسیون ارتباطات، فضا و فناوری (Communications, Space and Technology Commission (CST)، درصد خرید آنلاین در عربستان به 63.7 درصد رسیده است. طبق این گزارش ضریب نفوذ استفاده از اینترنت در عربستان تا پایان سال 2024 به 99 درصد رسید، میزان سرانه مصرف اینترنت تلفن همراه به 44 گیگابایت در ماه رسید و به سه برابر مصرف جهانی رسید^[۱]^[۲]^[۳].

طبق گزارش دیتا ریپورتال(( DataReportal، در ژانویه ۲۰۲۲، ۳۴.۸۴ میلیون کاربر اینترنت در عربستان سعودی وجود داشت و ضریب نفوذ اینترنت در ابتدای سال ۲۰۲۲، ۹۷.۹ درصد از کل جمعیت بود. تحلیل‌های کپیوس(Kepios )[1]، نشان می‌دهد که تعداد کاربران اینترنت در عربستان سعودی بین سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲، ۵۰۵ هزار نفر (5/1 درصد) افزایش یافته است، به طوری که در ابتدای سال 2024 ، ضریب نفوذ اینترنت به 99.0٪ از کل جمعیت رسیده است^[۴].

مسیر رشد به طور مداوم صعودی بوده است، به طوری که تجزیه و تحلیل دیجیتالی کپیوس نشان می‌دهد که کاربران اینترنت در عربستان سعودی بین ژانویه 2023 و ژانویه 2024، 527000 کاربر (4/1٪) افزایش یافته‌اند^[۲]. این به معنای تقریباً 36.84 میلیون کاربر اینترنت در کشور تا اوایل سال 2024 است^[۵]. رشد پایدار افزایش کاربران اینترنت نشان دهنده تعهد عربستان سعودی به توسعه زیرساخت‌های دیجیتال و افزایش استفاده از خدمات دیجیتال در بخش‌های مختلف است.

پیش‌بینی‌ها حاکی از گسترش مداوم تعداد کاربران اینترنتی در عربستان سعودی بین سال‌های 2024 و 2029 است که در مجموع 8.4 درصد افزایش خواهد یافت^[۶]. این رشد، نشان‌دهنده تلاش‌های مداوم عربستان سعودی برای دستیابی به شمول دیجیتال کامل و حفظ موقعیت خود به عنوان یک رهبر دیجیتال منطقه‌ای است.

اینترنت موبایل

دستگاه‌های تلفن همراه به عنوان دروازه اصلی دسترسی به اینترنت در عربستان سعودی ظاهر شده‌اند که منعکس‌کننده روندهای جهانی به سوی اتصال «موبایل - محور» است. درصد استفاده از اینترنت از طریق تلفن‌های همراه در عربستان سعودی به 99.4٪ در مقایسه با سایر انواع دستگاه‌ها رسیده است^[۱]. این ترجیح قاطع برای دسترسی به اینترنت موبایل، اهمیت زیرساخت‌ها و خدمات تلفن همراه را در زیست بوم دیجیتالی عربستان سعودی برجسته می‌کند.

ضریب نفوذ اینترنت موبایل، پتانسیل رشد قوی را نشان می‌دهد، به طوری که پیش‌بینی‌ها نشان‌دهنده افزایش مستمر بین سال‌های 2024 و 2029 به میزان 1.9 درصد است^[۷]. تخمین زده شده که نفوذ اینترنت موبایل تا سال 2029 به 95.05٪ برسد که نشان‌دهنده اوج جدید پس از نه سال رشد متوالی است^[۵]. این روند، نقش حیاتی شبکه‌های تلفن همراه را در ارائه دسترسی به اینترنت به شهروندان و ساکنان عربستان سعودی برجسته می‌کند.

کیفیت و سرعت زیرساخت اینترنت موبایل در عربستان از وضعیت بسیار خوبی برخوردار است. میانگین سرعت دانلود برای اینترنت موبایل به 129.2 مگابیت در ثانیه افزایش یافته است^[۱] و عربستان سعودی را در میان کشورهایی با خدمات اینترنت موبایل با کیفیت بالا، قرار داده است. منبع دیگری میانگین سرعت دانلود را 128.94 مگابیت در ثانیه گزارش می دهد^[۸] که دستاورد عربستان سعودی در ارائه اتصال سریع اینترنت موبایل را تأیید می‌کند.

تلفن‌های هوشمند

پذیرش تلفن‌های هوشمند در عربستان سعودی نشان‌دهنده استقبال این کشور از فناوری تلفن همراه و خدمات دیجیتال است. زیرساخت‌های مخابراتی در سال 2023 از مجموع 59.27 میلیون اتصال پشتیبانی کردند که 52.48 میلیون آن تلفن همراه بوده و به طور متوسط 1.6 تلفن همراه به ازای هر نفر را شامل می‌شود^[۸]. این رقم از میانگین جهانی فراتر رفته و نشان‌دهنده سطح بالای نفوذ دستگاه‌های تلفن همراه در این کشور است.

پایگاه کاربران تلفن‌های هوشمند در حال تجربه رشد چشمگیری است و پیش‌بینی‌ها نشان‌دهنده افزایش مداوم بین سال‌های 2024 تا 2029 به میزان 4.4 میلیون کاربر است که نشان‌دهنده نرخ رشد 17.74٪ است^[۹]. تخمین زده می‌شود که پایگاه کاربران تلفن‌های هوشمند تا سال 2029 به 29.24 میلیون کاربر برسد که پس از ده سال رشد متوالی، اوج جدیدی را نشان می دهد^[۹]. این گسترش هم منعکس‌کننده رشد جمعیت و هم افزایش نرخ پذیرش تلفن‌های هوشمند در میان بخش‌های مختلف جمعیتی است.

تعداد اتصالات تلفن همراه در عربستان سعودی تا فوریه 2024 به بیش از 49.89 میلیون رسیده است^[۵]، که نشان‌دهنده مقیاس قابل توجه مخابرات تلفن همراه در این کشور است. تعداد بالای اتصالات تلفن همراه نسبت به جمعیت نشان می‌دهد که بسیاری از افراد دارای اشتراک‌های تلفن همراه متعدد هستند یا اینکه نفوذ قابل توجهی از خدمات تلفن همراه در بین تمام گروه‌های سنی و بخش‌های اجتماعی- اقتصادی وجود دارد.

زیرساخت پهنای باند ثابت

در حالی که اینترنت تلفن همراه بر اتصال در عربستان سعودی غالب است، خدمات پهنای باند ثابت نیز نقش مهمی در چشم‌انداز زیرساخت دیجیتال ایفا می‌کنند. میزان نفوذ پهنای باند ثابت در سال 2022 تقریباً به 37 اشتراک در هر 100 نفر رسیده است^[۱۰]. این نرخ نفوذ، در حالی که کمتر از اتصال تلفن همراه است، نشان‌دهنده یک پایه محکم برای دسترسی به اینترنت با ظرفیت بالا در محیط‌های مسکونی و تجاری است.

زیرساخت پهنای باند ثابت تقریباً از ۴۳ درصد ساکنان با اتصالات اینترنتی پرسرعت پشتیبانی می‌کند^[۸]. این سطح از دسترسی به پهنای باند ثابت، پشتیبانی اساسی را برای برنامه‌های کاربردی با پهنای باند فشرده، کار از راه دور، آموزش دیجیتال و خدمات پخش فراهم می‌کند. ترکیب نفوذ بالای اینترنت تلفن همراه و دسترسی قابل توجه به پهنای باند ثابت، یک زیست بوم اتصال جامع ایجاد می‌کند که از نیازها و برنامه‌های کاربردی متنوع کاربران پشتیبانی می‌کند.

نفوذ نسبتاً کمتر پهنای باند ثابت در مقایسه با اینترنت تلفن همراه، منعکس کننده روندهای جهانی است که در آن فناوری‌های تلفن همراه اغلب راه حل‌های اتصال مقرون به صرفه‌تر و سریع‌تری را ارائه می‌دهند، به ویژه در بازارهای در حال توسعه. با این حال، زیرساخت پهنای باند ثابت موجود، پشتیبانی حیاتی را برای برنامه‌های کاربردی که نیاز به اتصالات ثابت و با ظرفیت بالا دارند، فراهم می‌کند.

جایگاه منطقه‌ای و جهانی

دستاورد‌های اتصال دیجیتال عربستان سعودی، این کشور را در میان رهبران جهانی در نفوذ اینترنت و تلفن همراه قرار می‌دهد. ضریب نفوذ اینترنت با ۹۹ درصد، عربستان سعودی را جلوتر از بسیاری از کشورهای توسعه یافته قرار می‌دهد و موفقیت سرمایه‌گذاری‌های هدفمند در زیرساخت‌ها و ابتکارات سیاستی را نشان می‌دهد. رویکرد اولویت دادن به تلفن همراه در اتصال، با ترجیحات منطقه‌ای و قابلیت‌های فناوری همسو است و در عین حال از اهداف گسترده‌تر تحول دیجیتال پادشاهی نیز پشتیبانی می‌کند.

نمودار شماره 1. مقایسه سرعت و کیفیت اینترنت ثابت و همراه و میزان تاخیر اینترنت در عربستان سعودی و کشورهای منطقه

ضریب بالای نفوذ تلفن همراه با ۱.۶ دستگاه به ازای هر نفر در مقایسه با بازارهای توسعه یافته مطلوب است، به طوری که در این مقاله اشاره شده است که این رقم از میانگین ۱.۱ تلفن همراه به ازای هر نفر در ایالات متحده فراتر می‌رود^[۸]. این مقایسه، دستاورد عربستان سعودی در پذیرش فناوری تلفن همراه و توسعه زیرساخت‌ها را برجسته می‌کند. در نمودار شماره 1. مقایسه سرعت دانلود اینترنت ثابت (خانگی)، دانلود اینترنت همراه و میزان تأخیر (Latency) برای کشورهای امارات متحده عربی، قطر، عربستان سعودی، ترکیه، عراق و ایران بر اساس داده های سال ۲۰۲۵ ارائه شده است.

یافته های نمودار نشان می دهد که امارات متحده عربی و قطر با سرعت دانلود اینترنت ثابت و همراه بیش از ۲۵۰ مگابیت بر ثانیه، صدرنشین منطقه هستند. عربستان سعودی با اینترنت ثابت ۱۰۸.۷۳ مگابیت بر ثانیه و اینترنت همراه ۱۲۵.۱۹ مگابیت بر ثانیه، بعد از امارات و قطر، رتبه دوم منطقه را دارد و کیفیت بسیار رقابتی ارائه می کند. ترکیه، عراق و ایران سرعت های پایینتری نسبت به عربستان و امارات دارند؛ به ویژه اینترنت ثابت در ایران با ۱۳.۵۱ مگابیت بر ثانیه پایین ترین جایگاه را داشته است. میزان تأخیر اینترنت (Latency) برای اینترنت ثابت در امارات و عربستان کم (۵ و ۸ میلی ثانیه) و نشانه کیفیت اتصال بالا است. برای اینترنت همراه نیز، عربستان با تأخیر ۲۷ میلی ثانیه عملکرد مناسبی دارد. داده ها نشان می دهد کشورهای عربستان، امارات و قطر در زمینه سرعت و کیفیت ارتباطات اینترنتی، در منطقه پیشگام هستند؛ در حالی که ایران و عراق نیازمند سرمایه گذاری و به روزرسانی زیرساخت ها هستند.

پیامدهای توسعه

ضریب نفوذ بالای اینترنت، تلفن هوشمند و خدمات پهن باند، پایه محکمی را برای توسعه اقتصاد دیجیتال در عربستان سعودی ایجاد می کند. دسترسی تقریباً همگانی به اینترنت، مشارکت گسترده در خدمات دیجیتال، تجارت الکترونیک، ابتکارات دولت دیجیتال و پلتفرم های آموزش آنلاین را ممکن می سازد. رویکرد اتصال مبتنی بر تلفن همراه از توسعه برنامه های تلفن همراه، سیستم های پرداخت دیجیتال و خدمات مبتنی بر مکان که می توانند تقریباً به کل جمعیت دسترسی داشته باشند، پشتیبانی می کند.

زیرساخت قوی مخابراتی از اهداف چشم انداز 2030 پادشاهی در ارتباط با تحول دیجیتال، نوآوری و تنوع اقتصادی پشتیبانی می کند. میزان بالای اتصال، توسعه ابتکارات شهر هوشمند، خدمات بهداشت دیجیتال، راه حل های فین تک و سایر بخش های اقتصادی مبتنی بر فناوری را که اجزای اصلی استراتژی تنوع اقتصادی پادشاهی را تشکیل می دهند، امکان پذیر می کند^[۱۱]^[۱۲].

نتیجه گیری

عربستان سعودی به موفقیت چشمگیری در اتصال دیجیتال دست یافته است، به طوری که نفوذ اینترنت به 99٪، استفاده از اینترنت تلفن همراه به 99.4٪ و در دسترس بودن قابل توجه پهن باند ثابت رسیده است. رویکرد پادشاهی به اتصال مبتنی بر تلفن همراه، همراه با نرخ بالای استفاده از تلفن های هوشمند و بهبود کیفیت شبکه، یک زیرساخت دیجیتال جامع ایجاد می کند که از نیازهای فعلی و رشد آینده پشتیبانی می کند. گسترش مستمر پیش بینی شده تا سال 2029 نشان می دهد که عربستان سعودی موقعیت خود را به عنوان یک رهبر منطقه ای در اتصال دیجیتال حفظ خواهد کرد و در عین حال از اهداف گسترده تر تحول اقتصادی خود نیز حمایت می کند. این دستاوردها در زیرساخت دیجیتال، پایه محکمی را برای نوآوری و توسعه مستمر در اقتصاد دیجیتال در حال تحول عربستان سعودی فراهم می کند.

نیز نگاه کنید به

نفوذ اینترنت، تلفن هوشمند و پهنای باند اینترنت خانگی در قطر؛ اینترنت در آرژانتین؛ اینترنت در اسپانیا؛ اینترنت در ساحل عاج؛ اینترنت در سیرالئون؛ اینترنت در چین؛ اینترنت در کانادا

پاورقی

[1]. کپیوس، یک شرکت مشاوره ای در سنگاپور است که به سازمان‌ها ی سراسر جهان به منظور چگونگی استفاده از فناوری‌های دیجیتال برای بهبود موفقیت، درک دقیق فضای مجازی مشاوره ارائه می کند. گزارش Digital 2025، با 640 نمودار است که به بررسی آخرین داده‌ها در مورد پذیرش و استفاده دیجیتال جهانی می‌پردازد. این گزارش شامل بینش‌های غنی در مورد رفتارهای اینترنتی، ترجیحات رسانه‌های اجتماعی، عادت‌های تلفن همراه، فعالیت‌های تجارت الکترونیک و روندهای بازاریابی دیجیتال در جهان است، برای اطلاعات بیشتر به این سایت مراجعه کنید: https://kepios.com/simon-kemp

کتابشناسی

↑ ^۱٫۰ ^۱٫۱ ^۱٫۲ Argaam. (2024, December). Saudi Arabia's internet penetration reaches 99% in 2024: CST. Argaam, Available for https://www.argaam.com/en/article/articledetail/id/1812857
↑ ^۲٫۰ ^۲٫۱ Communications, Space & Technology Commission. (2025, January). CST issued the Saudi Internet Report 2024. CST, Available for https://www.cst.gov.sa/en/media-center/news/N2025051200
↑ شرق نیوز(1403)، از رشد ۹۹ درصدی استفاده از اینترنت در عربستان تا ۶.۷ میلیارد درهم سود بانک ملى دبى، قابل بازیابی از https://www.sharghdaily.com
↑ DataReportal. (2024, February 23). Digital 2024: Saudi Arabia. DataReportal – Global Digital Insights, Available for https://datareportal.com/reports/digital-2024-saudi-arabia
↑ ^۵٫۰ ^۵٫۱ ^۵٫۲ Freedom House. (2024). Saudi Arabia: Freedom on the Net 2024 country report. Freedom House, Available for https://freedomhouse.org/country/saudi-arabia/freedom-net/2024
↑ Statista. (2024a). Saudi Arabia: Internet penetration rate 2019-2029. Statista, Available for https://www.statista.com/statistics/484930/internet-user-reach-saudi-arabia/
↑ Statista. (2024b). Saudi Arabia: Mobile internet user penetration 2020-2029. Statista, Available for https://www.statista.com/statistics/974322/saudi-arabia-mobile-phone-internet-user-penetration/
↑ ^۸٫۰ ^۸٫۱ ^۸٫۲ ^۸٫۳ World Data. (2024). Telecommunication in Saudi Arabia. World Data, Available for https://www.worlddata.info/asia/saudi-arabia/telecommunication.php
↑ ^۹٫۰ ^۹٫۱ Statista. (2024c). Mobile phone internet users in Saudi Arabia 2029. Statista, Available for https://www.statista.com/statistics/558821/number-of-mobile-internet-user-in-saudi-arabia/
↑ Statista. (2024d). Fixed broadband penetration in Saudi Arabia 2001-2022. Statista, Available for https://www.statista.com/statistics/518942/fixed-broadband-subscriptions-per-100-inhabitants-in-saudi-arabia/
↑ Saudi Vision 2030( 2025). National Transformation Program, Available for https://www.vision2030.gov.sa/en/explore/programs/national-transformation-program
↑ حاجی زاده، سیروس(1401)، جایگاه سند 2030 در چشم‌انداز توسعه‌ای عربستان سعودی. مطالعات سیاسی جهان اسلام، 11(1)، 71- 101، doi: 10.30479/psiw.2022.11591.2632

نویسنده مقاله

میترا صمیعی

[:0-1] ۱٫۰ ^۱٫۱ ^۱٫۲ Argaam. (2024, December). Saudi Arabia's internet penetration reaches 99% in 2024: CST. Argaam, Available for https://www.argaam.com/en/article/articledetail/id/1812857

[:1-2] ۲٫۰ ^۲٫۱ Communications, Space & Technology Commission. (2025, January). CST issued the Saudi Internet Report 2024. CST, Available for https://www.cst.gov.sa/en/media-center/news/N2025051200

[3] شرق نیوز(1403)، از رشد ۹۹ درصدی استفاده از اینترنت در عربستان تا ۶.۷ میلیارد درهم سود بانک ملى دبى، قابل بازیابی از https://www.sharghdaily.com

[4] DataReportal. (2024, February 23). Digital 2024: Saudi Arabia. DataReportal – Global Digital Insights, Available for https://datareportal.com/reports/digital-2024-saudi-arabia

[:2-5] ۵٫۰ ^۵٫۱ ^۵٫۲ Freedom House. (2024). Saudi Arabia: Freedom on the Net 2024 country report. Freedom House, Available for https://freedomhouse.org/country/saudi-arabia/freedom-net/2024

[6] Statista. (2024a). Saudi Arabia: Internet penetration rate 2019-2029. Statista, Available for https://www.statista.com/statistics/484930/internet-user-reach-saudi-arabia/

[7] Statista. (2024b). Saudi Arabia: Mobile internet user penetration 2020-2029. Statista, Available for https://www.statista.com/statistics/974322/saudi-arabia-mobile-phone-internet-user-penetration/

[:3-8] ۸٫۰ ^۸٫۱ ^۸٫۲ ^۸٫۳ World Data. (2024). Telecommunication in Saudi Arabia. World Data, Available for https://www.worlddata.info/asia/saudi-arabia/telecommunication.php

[:4-9] ۹٫۰ ^۹٫۱ Statista. (2024c). Mobile phone internet users in Saudi Arabia 2029. Statista, Available for https://www.statista.com/statistics/558821/number-of-mobile-internet-user-in-saudi-arabia/

[10] Statista. (2024d). Fixed broadband penetration in Saudi Arabia 2001-2022. Statista, Available for https://www.statista.com/statistics/518942/fixed-broadband-subscriptions-per-100-inhabitants-in-saudi-arabia/

[11] Saudi Vision 2030( 2025). National Transformation Program, Available for https://www.vision2030.gov.sa/en/explore/programs/national-transformation-program

[12] حاجی زاده، سیروس(1401)، جایگاه سند 2030 در چشم‌انداز توسعه‌ای عربستان سعودی. مطالعات سیاسی جهان اسلام، 11(1)، 71- 101، doi: 10.30479/psiw.2022.11591.2632

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]