مهم‌ترین احزاب سیاسی تایلند

مهم ترین احزاب سیاسی در کشور تایلند شامل حزب دموکرات، حزب چارت تای (یا حزب ملت تایلند)، حزب تای راک تای است که در ذیل شرح داده شده است:

حزب دموکرات

حزب دموکرات را که از احزاب قدیمی سیاسی تایلند به‌شمار می‌رود در ۱۹۴۶م کمی پس از پایان جنگ جهانی دوم، «خوانگ آفایوونگ» (Aphaiwong Khuang) تأسیس کرد؛ وی بیش از شصت سال تجربه مبارزه سیاسی دارد. این حزب از احزاب چپ میانه و طرفدار سلطنت شمرده می‌شود و تاکنون در برابر فشار نظامیان برای نفوذ در این حزب مقاومت کرده است. در کشتارهای سال ۱۹۷۳م و ۱۹۹۲م که نظامیان انجام دادند، به مخالفت با حکومت کودتا برخاست. این حزب که حزب نخبگان است دارای سازماندهی قوی و انضباط حزبی مستحکم است. حزب دموکرات که در دهه ۱۹۷۰م از «سوسیالیسم نرم» پیروی می‌کرد، از دههٔ ۲۰۰۰م این رویه را کنار گذاشت و با برقراری پیوند با مدیران بخش خصوصی در صنایع و بازرگانی، خواهان اجرای سیاست‌های مبتنی بر توسعه شد. رهبری این حزب به دست دیوانیان و صاحبان مشاغل و صنایع افتاده است که بیشتر آن‌ها از بانکوک یا شهرهای جنوبی تایلند به حزب راه یافته‌اند.گفته می‌شود که این حزب بیش از یک‌صد شعبه در سراسر تایلند دارد.

از ۱۹۴۶م تا کنون ۷ نفر رهبری این حزب را به دست گرفته‌اند و با وجود پیشینهٔ بسیاری که دارد، فقط سه نفر از آن‌ها به نخست‌وزیری رسیده‌اند:

۱. سنی پراموج (Senj Pramoj): در سال‌های ۱۹۷۵م و ۱۹۷۶ م (وی در اواخر سال ۱۹۴۵ م و اوایل ۱۹۴۶م نیز نخست‌وزیر بود)

۲. چوان لیگ پای (Chuang Leekpai): در سال‌های ۱۹۹۲ م تا ۱۹۹۵م و ۱۹۹۷م تا ۲۰۰۱م

۳. آبیسیت ویجواجیوا (Abhisit Vijajiva): در سال‌های ۲۰۰۸ م تا ۲۰۱۱م.

این حزب در دوره کنونی مجلس نمایندگان که از اواخر سال ۲۰۱۱ آغاز شده است، نقش اپوزیسیون را باز می‌کند و دارای ۱۵۹ کرسی است.

حزب چارت تای (یا حزب ملت تایلند)

حزب چارت تای را نیز که از احزاب پرسابقهٔ تایلند است در ۱۹۷۴م ژنرال چاتی چای (Chatichai Choonhaven) تشکیل داد و با شرکت در انتخابات سال ۱۹۷۵م برای نخستین بار توانست ۲۸ کرسی مجلس نمایندگان تایلند را به‌دست آورد، این حزب که در دولت‌های ائتلافی دههٔ ۱۹۸۰هم حضور داشت، در ۱۹۸۸م با کسب ۸۷ کرسی مجلس نمایندگان، تا اوایل سال ۱۹۹۱م برای نخستین بار رهبری دولت تایلند را در دست گرفت و چاتی چای نیز نخستین نخست‌وزیر منتخب تایلند پس از سال‌های ۱۹۷۳م تا ۱۹۷۶م بود، در ۱۹۹۲م انشعابی در این حزب رخ داد که منجر به تشکیل حزب چارت پاتانا (Chart Patana) شد. در انتخابات سال ۱۹۹۵م بار دیگر حزب چارت تای با کسب ۹۲ کرسی مجلس به پیروزی رسید و بانهارم سیلپا آرچا رهبر وقت حزب، به نخست‌وزیری رسید و تا آخر نوامبر ۱۹۹۶م در این سمت باقی ماند.

این حزب که از احزاب راست میانهٔ تایلند به‌شمار می‌رود و پایگاه آن بیشتر در نواحی روستایی تایلند است، پس از این تاریخ دچار افول شد و در انتخابات سال ۲۰۰۵م فقط ۲۶ کرسی به‌دست آورد. تعداد کرسی‌های این حزب در دورهٔ کنونی مجلس نمایندگان که از اواخر سال ۲۰۱۱م آغاز شد، بالغ بر ۱۹ کرسی است.

حزب تای راک تای

پس از شکست حزب دموکرات در انتخابات ژانویهٔ سال ۲۰۰۱م، حزب تای راک تای (Thai Rak Thai) به رهبری تاکسین شیناواترا با کسب ۲۴۸ کرسی از ۵۰۰ کرسی مجلس نمایندگان، یعنی با اکثریت کامل که برای حزبی تا آن زمان مانند نداشت، به پیروزی رسید. بیشتر کسانی که در این انتخابات به حزب تای راک تای رأی دادند، روستاییانی بودند که بر اثر تبلیغات شدید انتخاباتی مبنی بر اعطای تسهیلات و وام‌های کوتاه‌مدت و تأمین رفاه مردم روستاها در انتخابات شرکت کرده بودند؛ پایگاه حزب بیشتر در مناطق روستایی شمال و شمال شرقی تایلند که دارای مزارع بزرگ برنج است، قرار داشت.

تاکسین شیناواترا، افسر پیشین پلیس تایلند که پس از ورود به بخش خصوصی و کار در زمینه‌های صنایع و بازرگانی ثروت فراوانی اندوخته بود، موفق شد که ۶ حزب سیاسی کوچک را در حزب خود ادغام کند و اکثریت پارلمانی با ۳۳۹ کرسی به دست آورد. در دوران نخست‌وزیری او تایلند از نظر رشد اقتصادی در صدر کشورهای جنوب شرقی آسیا قرار گرفت و رفاه روستاییان نیز تا حدودی بیشتر شد؛ به‌ویژه گسترش بیمه خدمات درمانی و تقویت بازار داخلی بر محبوبیت او افزود، تاآنجاکه در انتخابات فوریهٔ ۲۰۰۵ نیز حزب تای راک تای به پیروزی چشمگیری، تا حد در اختیار گرفتن دو سوم کرسی‌های مجلس دست یافت.

تخلفاتی که تاکسین شیناواترا در برخی زمینه‌های اقتصادی انجام داد، تا حدودی شائبهٔ سوء استفاده وی از قدرت را پیش‌کشید و امواج گسترش اعتراض را در خیابان‌های بانکوک به راه انداخت. با شدت‌گرفتن اعتراضات، گروه‌هایی از کشاورزان، دامداران، صاحبان جراید، دانشگاهیان، دانشجویان و قشرهای میانی جامعه، گردهم آمدند و تشکلی با عنوان «اتحاد مردم برای دموکراسی» (People's Alliance for Democracy (PAD)) را سازمان دادند. باگسترش اعتراضات تاکسین شیناواترا در ۲۴ فوریهٔ ۲۰۰۶م مجلس ملی را منحل کرد و در دوم آوریل همان سال در انتخابات سراسری مجلس، حزب تای راک تای موفق شد که بار دیگر ۵۷ درصد آرا یا ۳۴۹ کرسی مجلس را به دست آورد.

در ماه می، دادگاه قانون اساسی تایلند با اعلام این‌که انتخابات ۲ آوریل با شتاب برگزار شده است، نتایج آن را باطل کرد، از آنجا که حزب تای راک تای نتوانسته بود هیچ‌یک از کرسی‌های منطقهٔ مسلمان‌نشین جنوب تایلند را به‌دست آورد، نتایج انتخابات نشان از شکافی بزرگ و بی‌سابقه میان ملت تایلند داشت.

با کودتای ۱۹ سپتامبر ۲۰۰۶م، تاکسین از قدرت برکنار شد و در اگوست ۲۰۰۷م دیوان عالی کشور، فعالیت حزب تای راک تای را به اتهام تقلب در انتخابات ممنوع کرد. حزب قدرت مردم پس از ممنوعیت فعالیت حزب «تای راک تای»، هواداران تاکسین شیناواترا «حزب قدرت مردم» (People's Power Party) را به رهبری «ساماک ساندراوج» (Samak Sundravej)، فرماندار پیشین بانکوک تأسیس کردند که در انتخابات ۲۳ دسامبر ۲۰۰۷ م، توانست با ۲۳۳ کرسی مجلس نمایندگان به پیروزی برسد. در حالی که حزب دموکرات با ۱۶۴ رأی در ردیف دوم و حزب چارت تای نیز در ردیف سوم قرار گرفتند. ساماک ساندراوج رهبر حزب قدرت مردم در ژانویه ۲۰۰۸م به نخست‌وزیری تایلند منصوب شد و دولتی ائتلافی با شرکت احزاب چارت تای و چارت پاتانا که ۳۰۰ کرسی مجلس ملی را در دست داشت، تشکیل داد. حدود شش ماه بعد در ماه می ۲۰۰۸م، اتحاد مردم برای دموکراسی (زردپوشان) بار دیگر تظاهرات گسترده‌ای را بر ضد دولت طرفدار تاکسین به راه انداخت که به اشغال چندروزه هردو فرودگاه بین‌المللی بانکوک انجامید؛ سرانجام دادگاه، حزب قدرت مردم و نیز احزاب چارت تای و چارت پاتانا را به اتهام تقلب انتخاباتی منحل اعلام کرد و قدرت به حزب دموکرات به رهبری آبیسیت ویجاجیوا سپرده شد. اما این بار طرفداران تاکسین در تشکلی به نام «جبههٔ متحد دموکراسی بر ضد دیکتاتوری» (United Front for Democracy against Dictatorship (UDD)) (سرخ‌پوشان) گرد آمدند و در آوریل ۲۰۰۹م دست به شورش‌های خیابانی زدند. این شورش‌ها تا ماه می۲۰۱۰م ادامه داشت و به زدوخورد با نیروهای امنیتی و پلیس انجامید و ۹۲ کشته بر جای گذاشت. شورش‌های خیابانی در شهرهای گوناگون تایلند گسترش یافت تا این‌که دولت حزب دموکرات، با برگزاری انتخابات جدید در سال ۲۰۱۱م موافقت کرد.

در این دور از انتخابات که در سوم جولای ۲۰۱۱م برگزار شد، حزب جدیدی به نام «حزب پیوتای» پا به عرصهٔ سیاست تایلند گذاشت. این حزب در ۲۰۰۹م تأسیس شده بود و مؤسسان و اعضای آن هواداران تاکسین شیناواترا نخست‌وزیر پیشین تایلند بودند؛ رهبری حزب در دست خانم ینگ لاک شیناواترا، خواهر جوان‌تر او بود که توانست با کسب ۲۶۵ کرسی به نخست‌وزیری تایلند برسد. پایگاه توده‌ای این حزب نیز مانند حزب تای راک تای در میان روستاییان و شهرنشینان مناطق شمالی و شمال شرقی تایلند قرار دارد و بیشتر هواداران آن قشرهای تنگدست و روستایی شمال کشور هستند.

نیز نگاه کنید به

سیاست و حکومت تایلند، نظام حزبی تایلند؛ حزب دموکرات تایلند؛ حزب چارت تای(حزب ملت تایلند)؛ حزب تای راک تای تایلند