هجانگارهای کاتاکانای ژاپن

تقریباً همزمان با پیدایش حروف هجانگار هیراگانا، یک دسته حروف هجانگار دیگر در ژاپن پدید آمد که به حروف کاتاکانا معروف شد. این حروف نیز مانند هیراگانا از کانجی‌های هجانگار مانیوگانا ساخته شدند. کاتاکانا به معنی «حروف هجانگار کناری»، یا «حروف هجانگار بخشی» است. برخی معتقداند دلیل این نام‌گذاری آن است که بر خلاف هیراگانا که از ساده شدن شکل کلی کانجی‌ها ساخته شدند، هریک از حروف کاتاکانا با جدا کردن یک بخش از یک کانجی ساخته شدند. مثلاً نویسه کانجی (加)به معنی «افزایش، افزودن» که در چینی (ka) تلفظ می‌شد و در نظام مانیوگانا برای نشان دادن هجای (ka) در زبان ژاپنی استفاده می‌شد، با جدا شدن بخش سمت چپی‌اش به نشانه (カ) کاتاکانا (ka) تبدیل شد. در نوشتار عمودی ژاپنی کاتاکاناها در اصل برای نشان دادن تلفظ کانجی‌ها در کنار آن‌ها با اندازه کوچک نوشته می‌شدند و عده‌ای معتقدند اطلاق نام کاتاکانا (کاناهای کناری) به این حروف هجانگار نیز از همین رو است. حروف کاتاکانا بر خلاف هیراگاناها که با خطوط منحنی و مورب نوشته می‌شود، دارای خطوط صاف و گوشه‌های تیز هستند.

پس از ایجاد نظام نوشتاری فعلی زبان ژاپنی، وظیفه نشان دادن تلفظ کانجی‌های دشوار به عهده هیراگانا گذاشته شد، اما حروف هجانگار کاتاکانا نیز از بین نرفتند و عهده‌دار نقش‌های دیگری در نظام نوشتاری زبان ژاپنی شدند. در حال حاضر مهم‌ترین نقش حروف کاتاکانا نشان دادن واژه‌های قرضی جدید در زبان ژاپنی است. یعنی در نظام نوشتاری زبان ژاپنی یک دسته حروف خاص برای نوشتن کلمات غیر ژاپنی وجود دارد. به عبارت دقیق‌تر، از کاتاکانا برای نوشتن وام‌واژه‌ها و همچنین اسامی افراد و محل‌های خارجی (مثل شهرها و کشورهای خارجی) استفاده می‌شود. البته این قاعده شامل وام‌ واژه‌های چینی نمی‌شود و همان‌طور که در بالا توضیح داده شد، کلمات دخیل چینی اغلب با کانجی نوشته می‌شوند.

کاربرد دیگر کاتاکانا آن است که برای نشان دادن تأکید روی یک کلمه آن را با کاتاکانا می‌نویسند. این کاربرد مشابه نوشتن حروف لاتین به شکل ایتالیک و نوشتن حروف فارسی به شکل ایرانیک است. از کاتاکانا همچنین گاهی برای نوشتن نام‌آواها و نمادآواها، اصطلاحات علمی، نام مواد شیمیایی، گیاهان و جانوران و نیز نام برخی شرکت‌های ژاپنی استفاده می‌شود. حروف هجانگار کاتاکانا نیز مانند حروف هیراگانا در حقیقت مورانگار هستند و فهرست حروف کاتاکانا با فهرست حروف هیراگانا تناظر یک‌به‌یک دارند. در جدول شماره 3 فهرست حروف هجانگار کاتاکانا را مشاهده می‌کنید.

جدول شماره 3: نشانه‌های هجانگار کاتاکانا
ア a	カ ka	サ sa	タ ta	ナ na	ハ ha	マ ma	ヤ ya	ラ ra	ワ wa
イ i	キ ki	シ si	チ ti	ニ ni	ヒ hi	ミ mi		リ ri
ウ u	ク ku	ス su	ツ tu	ヌ nu	フ hu	ム mu	ユ yu	ル ru
エ e	ケ ke	セ se	テ te	ネ ne	ヘ he	メ me		レ re
オ o	コ ko	ソ so	ト to	ノ no	ホ ho	モ mo	ヨ yo	ロ ro	ヲ wo	ン N

نیز نگاه کنید به

• زبان ژاپنی
• نظام نوشتاری زبان ژاپنی