ورود واژه های شرقی به زبان فرانسه

از دانشنامه ملل

رسم این ایرانیان جلای وطن کرده چنین بود که در سرزمین‌های غیر اسلامی و مسیحی اسامی خود را به اسامی توراتی که مورد احترام مسیحیان بود، تبدیل می‌کردند و نام‌های ابراهیم، اسحاق، داوود، یوسف، آدم و سلیمان را بر خود می‌نهادند. یکی از این نام‌ها که در قرون وسطی در اروپا مورد توجه قرار داشت و در زبان‌های مختلف با تلفظ‌های متفاوت از آن معانی و تعابیر گوناگون به دست می‌آید، نام جهان " Jehan" بود. بدین ترتیب که برای عیسویان معنی ( ژان یا جان ) نام یکی از آبائ کلیسا را می‌داد و برای مسلمانان و یهودیان یحیی یعنی سامی توراتی بود ودر حالی که برای ایرانیان همان جهان بود که معمولا در لاتین به دو صورت " Jehan"  یا "Johan" = یوحنا نوشته می‌شود.

در اینجا باید یادآور گردید که به عقیده پاره‌ای از نام‌شناسان و لغت‌دانان اسم جان که در انگلیسی به صورت "John" نوشته می‌شود، ترجمه فارسی یحیی یعنی زنده جاندار است که به اروپا رفته و کلمه جهان هم که شکل قدیمی آن "کیهان" بوده به معنی زندگی توام می‌باشد. ارنست فورنرون  در صفحه 202 کتاب لو میستر کاتار  به نقل از قول روژه در کتاب" "از شاهزادگان، امرا و شوالیه‌های کاتار که دارای عقاید مانوی بودند و ضد کلیسای کاتولیک می‌جنگیدند، فهرستی داده است که در این نام‌ها و اسامی نام «جهان سنینی»دیده می‌شود، گو اینکه در شرق، مانویانی که سم آنها با کلمه "جهان" همراه بوده فراوان است.

به طوری که ملاحظه می‌کنیم پس از حمله مسلمانان به اروپا یعنی قرون بعد از قرن هشتم میلادی تعداد اسامی توراتی در فرانسه به میزان قابل توجهی افزایش می‌یابد. اما آنچه که قابل تذکر و شایان توجه است عدم قطع ارتباط فراریان با هم‌کیشان و نیز ایجاد حوزه‌های مذهبی به کمک هم آنان بود. اینان به واسطه همین روابط اخبار و اطلاعات را به یکدیگر رسانده و تصمیمات بزرگان قوم را در دورترین نقاط شرق و غرب به مرحله اجرا می‌رساندند. تشکیلات آنها در تمام ممالک اسلامی و غیراسلامی تقریبا سری و بیشتر دارای اسامی ایرانی بود. این عده نه تنها به نام‌گذاری حوزه‌ها و مراکز اکتفا نکرده، بلکه به دهات و شهرها و بالاخره به مکان‌هایی که تحت نفوذ آنها در می‌آمد، نام ایرانی می‌گذاردند. آنها همچنین سعی می‌کردند قوانین، آداب، رسوم و حتی زبان و موسیقی مکان اصلی خود را در محل جدید جاری کنند. پس عجیب نیست اگر ما امروز در ولایت "اورنی"  به زبان محلی برمی‌خوریم که با زبان پهلوی و فارسی فعلی از بسیاری جهات شباهت دارد و موسیقی متداول آن شبیه موسیقی ایرانی است. همچنین در ولایت " اود "  و " گارون "  در جنوب فرانسه مکان‌هایی وجود دارد که دارای اسامی فارسی است مانند: " ناربن " که در زبان فارسی به معنای درخت انار و انارستان آمده است.

اما باید یادآور شد که در کشور فرانسه تنها در ناحیه " ناربن "  و حوزه مدیترانه است که انار به دست می‌آید و این می‌رساند که نام‌گذاری آن کاملا از روی بصیرت انجام شده و با مسمی بوده است. مضافا این که در همین ناحیه یعنی در ولایت "مونت دومارسن"  و "تولوز" به دو ده به نام «Grenade» برمی‌خوریم که در زبان فرانسه به معنی انار می‌باشد. در زبان اسپانیولی نیز دو لغت «BEN» به معنی درخت و «ALDEA » به معنی قریه وجود دارد که همان لغت فارسی " بن " و " ده " می‌باشند و چون لغت ده به وسیله مسلمانان به اسپانیا رفته، الف و لام عربی اضافه شده است.

استعمال حروف " س، ش، ز " به جای یکدیگر در زبان‌های مختلف از نظر زبان‌شناسی و موقعیت جغرافیایی از لحاظ واقع بودن بر سر راه‌ها و شباهت آب و هوا، نوع خاک، نزدیکی آنها به دریای آزاد و یا رودخانه‌ای که به دریا می‌ریزد و بالاخره کوه‌های اطراف و غیره تماما شواهدی هستند بر این که اسامی برخی شهرهای فرانسه از نام شهر شوش که بر همه آنها تقدم تاریخی دارد، گرفته شده است.ایرانیان در نام‌گذاری‌ها گاه از ترجمه اسامی نیز استفاده کرده‌اند، بدین طریق که مثلا "فیروزان" پسر "بزیست" را به عربی برگردانده و به صورت "منصور بن یحیی" در آورده‌اند و نیم‌روز را احتمالا به لاتین ترجمه نموده و به «MIDDES» تبدیل کرده‌اند. در زبان‌های فارسی و لاتین کلمه نیم‌روز یا ترجمه آن «MIDDES»  از دو قسمت ترکیب شده است: نیم =  MIو روز = DIES که به فرانسه آن را به شکل " MIDI " می‌نویسند. در این زبان‌ها نیم‌روز یا  MIDES دو معنی دارد[۱].[۲]

نیز نگاه کنید به

ایرانیان مقیم تونس؛ ایرانیان مقیم ژاپن؛ ایرانیان و انتشار دین اسلام در چین؛ ایرانیان مقیم درسنگال؛ ایرانیان مقیم آرژانتین؛ ایرانیان مقیم در مالی؛ ایرانیان مقیم تایلند؛ ايرانيان مقيم اسپانیا؛ ایرانیان مقیم در اتیوپی؛ ایرانیان مقیم سیرالئون؛ ایرانیان مقیم در قطر

کتابشناسی

  1. زبان و ادب فارسی در جهان(فرانسه)، جلد 6 ،دبیرخانه شورای گسترش و ادبیات فارسی ،1376، ص. 4.
  2. نعیمی گورابی، محمدحسین(1392). جامعه و فرهنگ فرانسه. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی ( در دست انتشار )،