پیشینه فرهنگی مصر

از دانشنامه ملل
نظام فرهنگی مصر

سرزمین مصر خاستگاه یکی از قدیمی­ترین فرهنگ‌­ها و تمدن‌­ها است که سابقه آن به هزاران سال پیش از میلاد مسیح باز می­‌گردد. مصر شش هزار سال تاریخ ثبت شده دارد و تمدن مصر از اولین تمدن­‌های بشری است که برای هزاران سال، فرهنگی به شدت پیچیده را پایداری و استمرار بخشید و در دوره‌­هایی نیز فرهنگ اروپا، خاورمیانه و آفریقا را تحت تأثیر قرار داد. مطالعه تاریخ فرهنگ و تمدن مصر نشان می‌­دهد که رودخانه نیل در شکل‌­گیری فرهنگ و غنای آن نقش بسزایی داشته و مردم این سرزمین بدون اتکاء به این منبع طبیعی، امکان رسیدن به چنین جایگاهی در فرهنگ و تمدن بشری را نداشته‌­اند. نماد پردازی‌های موجود بر دیواره و سنگ گور فرعون­‌ها و بزرگان تاریخ مصر به میزان زیادی نشان از فرهنگ دیرینه مردم این سرزمین دارد. این سرزمین هر چند طی قرون و اعصار تحت هجوم اقوام و ملت­‌های مختلف قرار گرفت و گاه تا مرز فروپاشی پیش رفت، به پشتوانه فرهنگ و تمدن کهن خود نه تنها پایدار ماند که فرهنگ اقوام مهاجم را تحت تأثیر قرار داد و البته از آنها نیز تأثیر پذیرفت. مصر پس از دوره فرعون­‌ها تحت نفوذ فرهنگ یونانی و مسیحی قرار گرفت و با ورود اسلام، فرهنگ اسلامی به تدریج در این سزمین همه گیر شد و مصر، خود به یکی از پایگاه‌­های شکوفایی و نشر فرهنگ اسلامی تبدیل گشت. ورود نیروهای فرانسوی به فرماندهی ناپلئون به مصر در واپسین سال­‌های قرن هجدهم، آغاز روند روابط غرب با سرزمین مصر بود که با تحولات فرهنگی و اجتماعی در دوره زمامداری محمدعلی و فرزندانش ادامه یافت و در شکل‌­گیری فرهنگ معاصر مصر تأثیرگذار بود. تأسیس و توسعه مراکز آموزشی، تأسیس دارالکتب المصریة و مراکز چاپ و نشر از عناصر نقش آفرین در روند تحولات فرهنگی معاصر مصر به شمار می‌­رود. زان پس بود که کتاب‌­های گوناگون تألیف، چاپ و انتشار یافت و مجموعه کتاب­‌هایی نیز از زبان‌­های دیگر به عربی ترجمه شد. نشریات اجتماعی و فرهنگی یکی پس از دیگری ظهور کردند و به افزایش سطح آگاهی­‌های مردم کمک کردند و درنهایت فرهنگ جامعه متأثر از روند تحولات ارتقاء یافت. تأسیس دانشگاه ملی مصر در سال­‌های اولیه قرن بیستم و در پی آن برپایی دیگر مراکز آموزش عالی نقطه عطف در روند تحولات فرهنگی و آموزشی و زمینه‌­ساز توسعه فرهنگی در دهه‌­های بعد بود. چنان شد که مصر از نیمه­‌های قرن بیستم به کانون فرهنگی و فکری کشورهای عربی تبدیل گشت و این کشورها طی چند دهه تحت تأثیر فرهنگ، هنر و ادبیات مصر قرار داشتند. امروز نیز گرچه به دلیل تغییر و تحولات اجتماعی و فرهنگی کشورهای عربی، نمی‌­توان بسان آن چند دهه ،مرکزیت فرهنگی برای مصر قائل شد، این کشور همچنان از جایگاه شایسته فرهنگی در میان کشورهای عربی و اسلامی برخوردار است.[۱]

نیز نگاه کنید به

کتابشناسی

  1. صدر هاشمی، سید محمد (1392). جامعه و فرهنگ مصر. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی، ص183-185.